1) شاه آبادی (داور) : بسم الله هر سوره بنا به نظر شیعه جزء آن سوره است. اما در سوره مبارکه حمد آن را آیه اول دانسته اند و در سایر سوره‌ها جزئی از آیه اول. این نیز دلیل خاصی ندارد. البته در قرآن به «سبعاً من المثانی» اضافه شده که طبق روایات مقصود سوره حمد است و این سوره هفت‌آیه‌ای دانسته می‌شده است. در هر صورت در جزئیت بسم الله در همه سوره‌ها، اثری ندارد.
2) بافرانی : تفسیرها در این زمینه متفاوت است

1) عالمی (داور) : با سلام
روایات رسیده از سوی پیامبر محبوبمان حاکی است که بسم الله در سوره حمد خود یک آیه مستقل است
2) بافرانی : در خصوص بسم الله که به عنوان یک آیه باشد شکی نیست

1) بافرانی : آیه بودن آن با توجه به تفاسیری اختصاصی در صدر هر سوره
2) عالمی (داور) : با سلام
دلیل اصلی این مطلب روایات مکرر پیامبر اعظم است که از طریق شیعه و سنی به ما رسیده است
بحث روایی آخر سوره حمد در المیزان را وطالعه بفرمایید

1) عالمی (داور) : با سلام
لفظ سوره از خود ایات تحدی گرفته شده است
و سوره محور اعجاز قرار گرفته است
وقتی کافران در مقام هماورد آوری به قرآن قرار گرفتند از آنان خواسته شد که همانند ده سوره قرآن را بیاورند و در مراحل دیگر یک سوره حتی سوره کوچکی مثل کوثر
البته محتوای سور نیز متفاوت است یعنی در مکه به مقتضای مکه و در مدینه به مقتضای مدینه
نزول قرآن به نحو سوره در موسیقی آنها نیز اثر دارد
غزلهای شعر نیز همین گونه اند

1) ماجدی (داور) : تفسیر روح البیان براى تکرار الرحمن الرّحیم شش دلیل ذکر کرده که یکى از آنها این است که:
رحمتى که در بسم اللّه مندرج گردیده مرحمت ذاتى است ولى در سوره حمد عرضى است.
بعضى از مفسرین معاصر نوشته‏اند که:
تکرار دو صفت رحمن و رحیم بخاطر این است که خداوند متعال به
بفهماند که اگر از گناهان خویش پشیمان شدند آنها را مى‏بخشم و مى‏آمرزم و مثل صاحبان قسى القلب بردگان نیستم که با قصور اندک، مجازاتهاى شدید و هولناک در باره غلامان خود میکردند و بآنها رحم نمى‏کردند ولى ما در عین قدرت و تسلط با مهربانى و لطف با آنها رفتار میکنیم.
و وقوع این دو صفت بین کلمه رَبِّ الْعالَمِینَ و مالِکِ یَوْمِ الدِّینِ اشاره باین است که تربیتش نسبت بعالمین از جهت صفت رحمانیت اوست که سراسر موجودات را فرا گرفته و مالک روز جزا بودنش از جهت صفت رحیمیت است که نسبت بمؤمنین در روز جزا ثابت و برقرار است.
و اما نظر یکى از نویسندگان عارف در وجه تکرار رحمن و رحیم این است که: در این تکرار اسرارى نهفته است و یکى از آنها این است که ما را تذکر داده و تعلیم میفرماید که این دو اسم مبارک را زیاد بزبان آورده و بقلب متذکر باشیم و بنفس خود تلقین نمائیم تا بدینوسیله مشمول رحمت خاص و عام خداوند متعال گردیم و اینکه مى‏بینیم عده کثیرى شب و روز در نماز و غیر آن اسماء و اوصاف خدا را مکرر در مکرر میگویند و ذره‏اى بر دانش و معرفتشان افزوده نمى‏گردد بخاطر این است که فقط بهمان لقلقه لسان قانع گشته و هیچ توجهى بمعنى ندارند و فکر نمیکنند که براى چه بما دستور داده‏اند که ذکر حق را مکرر نمائیم و چه اسرار و نکاتى در تکرار این کلمات نهفته است و نمیدانند که یکى از حکمتهاى آن تأثّر نفس ما است به این که معانى این کلمات در روح و روان ما مرکوز گشته و بدینوسیله داراى علم و معرفت گردیم و صفات حمیده انسانى در نفس ما رسوخ نماید

1) عالمی (داور) : با سلام
سور و ایات قرآن کریم با تعلیم پیامبر مکرم اسلام شکل گیری شده است
و نسخه معروف همان قرآن منزل است و به تایید ائمه رسیده است
هر گونه احتمال در تحریف قران نقص غرض الهی در هدایت بشر است پس هیچ تحریفی در قرآن صورت نگرفته است
2) محمدی تبار : «بسم الله...» در سوره ی حمد طبق نظر شیعه و سنی آیه ای مستقل است. از نظر شیعه بسم الله کلا در همه ی سوره ها آیه ای مستقل است. از نظر اهل سنت این مهم فقط در سوره ی حمد ارج نهاده شده است و در سور دیگر طبق نظر اهل سنت، بسم الله برای فصل و جدایی بین سور و یا برای تبرک و تیمن و شروع سوره آمده است. نظر مشترکی هم هست که هم شیعه قبولش دارد و هم سنی. و آن هم این است که بسم الله در سوره ی حمد آیه ای مستقل و در بقیه ی سور با آیه ی ولی با هم، آیه ی یکم سوره به شمار می روند. در قرآن های چاپ جمهوری اسلامی، نظر به گرامیداشت وحدت عامه ی مسلمین این نظر مشترک در نظر گرفته شده است. با این حساب، شماره ی آیات در همه ی سور به غیر از حمد با مشکلاتی مواجه است. ولی بهتر است که در این قبیل مسائل خرد نشویم و به بطن و ماهیت و ذات آیات بپردازیم. اگر چه این مباحث هم در جای خودش مدخلیت و موضوعیت و اهمیت خاص خودش را دارد.
3) بافرانی : جناب آقای عالمی سوال اساس تعیین ابتدا و انتهاست

1) شاه آبادی (داور) : معنای آیه، اختصاص تمامی ستایش ها به خداوند است و این معنا از زبان افراد مختلف در موقعیت های مختلف بیان شده مانند بهشتیان در بهشت.
2) احمدی فقیه : سلام و درود
معانی بسم الله الرحمن الرحیم بسیار است.
بسیاری از مفسرین، برای هر یک از بسم الله الرحمن الرحیم معنای جداگانه انجام داده اند. یعنی معنا و تفسیر آن برای هر سوره متفاوت است.
به تفسیر سوره مبارک حمد حضرت امام خمینی، قدس سرّه، و... مراجعه نمایید.
3) عطار : آغاز هر کازی یا سخن بدون "بسم الله" به فرجام وبه مقصد مطلوب نمیرسه.
وسوره توبه ندارد چون توبه منافقین ومعاندین ومحاربین از طرف خداوند قابل قبول نیست وبه مقصد زائف منافقین نمیرسانه.
4) عطار :
در تبلیغات بازرگانی از هنر تکرار که در قرآن هدایت آشکار هست؛ استفاده میکنن.
به اینعلت :باتکرار مطلب به ذهن ناخودآگاه وحافظه دایمی منتقل میشه. وحین مواجهه با انتخاب در مسایل روزمره زندگی: ناخودآگاه دست بکار میشه واز مطالب ذخیره شده استفاده میکنه و گزینش های آشنا انتخاب میکنه، بطور خودکار.
تکرار تمرین بر "ذکرالله" وملکه ذهن میشه وهیچ پندار وگفتار و کردار وفکر وتخیّل بدون معامله با الله المالک العزیر شروع نمیشه مگه با "بسم الله الرحمان الرحیم".
"ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ یَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِیمِ"

1) شاه آبادی (داور) : خداوند در دنیا و آخرت مالک و ملک است. اما در آخرت این مطلب برای همه آشکار می شود و کسی توانایی انکار آن را ندارد.
2) : احتمالا در این دنیا افراد مالکیت نسبی را دارند مثل.. مالکیت دارایی ها... قوه اراده... مالک نسبی یا تقریبی و تصرف جسم و جان و اشیا .....
ولی در آن دنیا مالکیت و اختیار نسبی و تقریبی هم کاملا حذف میشود

1) عالمی (داور) : باسلام
قرآن حدود پانصد آیه فقهی بیشتر ندارد
فقاهت به معنای دقیق آن کار فقهاست و این عرصه جولان گاه پشه نیست
سوالات شرعی تان را از مرجع تقلیدتان استفتا کنید
2) احمدی فقیه : سلام
به استناد شما و بعضی مراجع تا 500 آیه است؛ ولی قرآن حکیم گسترده تر از آن و ذهن کوچک ما است که ما آن را به 500 آیه محدود کنیم، علمایی هم هستند که آن را فراتر از آن می دانند.
به قول ابن عباس تا 300 آیه در شأن و منزلت مولی الاموحدین، امیرالمؤمنین علی، علیه السلام، نازل شده است؛ ولی به تعبیر یکی از اساتید عارف و از آیات عظام، کدام آیه را پیدا می کنید که به حضرت علی، برنگردد؟ (فتدبّر).
پیشنهاد سؤال برای این بود که بابی برای تدبر در سایت باز شود. مگر در این جولانگاه (پشه ها) اکثرا از منابع و بزرگان و مفسرین مطالبی نمی آید؟ و بیشتر دوستان به آن استناد می کنند. در زمینه «آیات الاحکام» نیز می توان از آن ها بهره برد و دریچه ای دیگر برای کاربران باز نمود.
سوال شرعی مربوط به بسم الله الرحمن الرحیم است و همه می توانند از آن استفاده کنند. امیدوارم بتوانم در این زمینه مطالبی تقدیم شما عزیزان نمایم. ان شاءالله.
3) : جناب آقای عالمی این نحوه پاسخ بی ادبانه است در ساحت قرآن مودبانه سخن بگوییم جناب آقای احمدی فقیه نظر همه فقها و روحانیون قرآن پژوه این تعداد آیه نیست چون ارتباط شبکه معنایی بین آیات و مفاهیم وجود دارد ...
4) عطار : لطفا در نوشتها زیاد وزیاد وچندبار دقت کنید!
مولا الموحدین نه الاموحدین....
اگه مهمه برای ارتقاء به سطوح علمی دقیق نه احساساتی و...

1) بائس : خواندن یا نخواندن بسم الله الرحمن الرحیم در میان شیعه ها و اهل سنت مورد اختلاف است .علمای شیعه همگی متفق النظر اندکه بسم الله الرحمن الرحیم جزء سوره بوده و طبق روایات منقول از اهل بیت (ع) باید در نماز در اول سوره خوانده شود و مستحب است که به جهر باشد مانند روایتی که در مستدرک الوسایل (ج 2 ص89)از امام صادق (ع)منقول است ,که حضرت می فرماید : ((آل محمد (ص)اتفاق نظر دارند که بسم الله الرحمن الرحیم را بلند بخوانند )).
ولی علمای اهل سنت در این حکم به سه دسته تقسیم می شوند:
1-گروهی می گویند :بسم الله الرحمن الرحیم در آغاز سوره ی حمد باید خوانده شود.
در نمازهای جهریه به صورت جهر و نمازهای اخفاییه به صورت آهسته ,این ها امام شافعی و اتباع او هستند.
2-کسانی که می گویند خوانده شود ولی مطلقا آهسته بخوانند ,که آنها حنابله (پیروان احمد بن حنبل )هستند .
3-گروهی دیگر خواندن بسم الله الرحمن الرحیم را مطلقا ممنوع می دانند و آنها پیروان اماممالک هستند که قول پیروان ابو حنیفهنیز نزدیک به مالک است .
ابن قدامه فقیه مشهور اهل سنت د رکتاب مغنی چنین می نویسد : ((قرائت بسم الله ... درآغاز سوره ی حمد و در آغاز هر سوره ای نزد اهل علم مشروع است ولی مالک و اوزاعی (از فقهای اهل سنت )گفته اند حمد خوانده نشود و (در مورد جهر بسم الله ....)روایتی که از احمد بن حنبل نقل شده همه می گویند جهر به بسم الله ... مستحب نیست ,و از عطا و طاووس و مجاهد و سعید بن جبیر روایت شده که جهر به بسم الله ... شود و مذهب شافعی هم همین است ))1.
در تفسیر المنیر از وهب زحیلی چنین آمده است : ((پیروان مالک و ابو حنیفه می گویند که بسم الله ...جزء سوره ی حمد و سایر سوره ها نیست .ولی پیروان ابو حنیفه می گویند کسی که فرادی نماز می خواند می تواند بسم الله ...را در هر رکعت آهسته با سوره ی حمد بخواند ولی پیروان شافعی می گوند در نماز های اخفایی آهسته باید خواند ودر نمازهای جهری بلند خوانده شود.))2.
براستی که فرد خواننده در حیرت فرو می رود چرا که می بیند رسول خدا(ص)23 سال تمام اکثر نمازهای خود را به جماعت و در حضور همه خوانده است و همه نماز حضرت را و با گوش خود شنیده اند اما با گذشت یک مدت کوتاه این اختلاف وحشتناک پیدا شده ,این اختلاف مقداری عجیب است و نشان می دهد که دست یک گروه سیاسی در پشت این برنامه کار می کرده که احادیث ضد و نقیضی را به آن حضرت نسبت داده اند .
بخاری در صحیح خود می نویسد :((مترف از عمران بن حصیص نقل می کند که هنگامی با علی (ع)در بصره نماز خواند ,گفت : این مرد نمازی را که ما با رسول خدا (ص)می خواندیم به یاد ما آورد )).3 این روایت پرده از روی رازهایی بر می دارد و معلوم می شود همه چیز حتی نماز را تغییر داده اند .شافعی در کتاب معروف الاُم از وهب بن کیسان نقل می کند : ((تمام سنت رسول خدا (ص)را تغییر دادند حتی نماز را ))4. این اختلاف فتوا در بین اهل سنت ناشی از روایات کاملا متفاوت است که در کتب معروف اهل سنت آمده است ,و عجیب این که یک راوی معین چندین حدیث متضاد دارد که به طور کلی این روایات را به دو دسته می توان تقسیم کرد :
گروه اول :روایاتی است که نتنها بسم الله ...را جزءسوره می شمرند بلکه بلند گفتن را مستحب یا لازم می دانند .(ما به پنج روایت بسنده می کنیم )
1-دار قطنی در کتاب سنن خود از علی (ع)نقل می کند که فرمود : ((رسولخدا (ص)بسم الله ...را با صدای جهر در هر دو سوره (حمد وسوره )می خواند ))5. و عین این حدیث بالا را سیوطی نیز در کتاب خود (درالمنثور)نقل می کند 6.
2-انس بن مالک که خادم مخصوص رسول خدا (ص)بود و از جوانی در خدمتش قرار داشت طبق نقل حاکم در مستدرک می گوید : ((پشت رسول خدا(ص)علی (ع),عمر و ابوبکر نماز خواندم همه ی آنها بسم الله... را بصورت جهر خواندند ))7.
3-عایشه که بطور طبیعی شب ها و روز ها را با رسول خدا (ص)بود مطابق نقل دار قطنی می گوید: ((رسول خدا (ص)بسم الله ... را با صدای بلند می خواند ))8.
4- ابوهریره راوی معروف اهل سنت که بسیاری از روایات خود را در کتاب صحاح و غیر آن بوسیله ی او نقل می کنند ,می گوید : ((رسول خدا (ص)بسم الله ... را در نماز با صدای بلند می خواند )) این حدیث در سه کتاب معروف السنن الکبری 9,مستدرک حاکم 10 وسنن دار قطنی 11 آمده است .
5-در حدیث دیگری می خوانیم که جبرئیل (ع)نیز در مقام تعلیم نماز به رسول خدا (ص)بسم الله ...را بلند خواند .نعمان بن بشیر طبق نقل دار قطنی می گوید : ((رسول خدا (ص)فرمود :جبرئیل (ع)در نزد کعبه امامت مرا بر عهده داشت و بسم الله ... را بلند خواند ))12.
احادیث مزبور تماما از ثقات اهل سنت می باشد
گروه دوم : روایتی است که بسم الله ... را جزء سوره ی حمد نمی شمارند یااز جهر آن منع می کنند از جمله :
1-در حدیثی که در صحیح مسلم ازقتاده نقل شده ,می خوانیم که انس می گوید : ((با رسول خدا (ص) و ابوبکر و عمر عثمان نماز خواندم از هیچ یک از آنها نشنیدم که بسم الله ...را بخوانند ))13. باید توجه داشت که در این حدیث در باره قرائت علی (ع)سخنی به میان نیامده است !!.
2-در سنن بیهقی از عبدالله بن مغفل نقل می کند که می گوید : ((پدرم شنید من بسم الله ... را در نماز می خوانم ,گفت بدعت می گذاری !من پشت سر رسول خدا (ص)و ابوبکر و عثمان نماز خواندم هیچ یک را ندیدم را بسم الله ... را بلند بخواند ))14. باز در این جا سخنی از نماز علی (ع) به میان نیامده است .
3- معجمم الوسیط طبرانی می خوانیم که ابن عباس گفت : ((هنگامی که رسول خدا (ص) بسم اله ... را بلند می خواند مشرکان مسخره می کردند زیرا(رحمان )نام مسیلمه مدعی الوهیت در سرزمین یمانه بود مشرکان می گفتند منظور محمد (ص)همان خدای یمانه است به همین جهت رسول خدا (ص)دستور داد این آیه را بلند نخوانند )) . اگر خواننده این حدیث کمی در آن تفکر کند آثا ر جعل این حدیث کاملا هویدا است زیرا اولا کلمه ی (رحمان)در قرآن تنها در بسم الله ... نیامده است و در 56 مورد دیگر هم آمده است و تنها در سوره ی مریم در 16 آیه تکرار شده است بنابراین سوره های دیگر قرآن را هم نباید خواند ؟مبادا مشرکین مسلمانان را مسخره کنند ثانیا مشرکان همه آیات قرآن را به استهزا می کشیدند چنان که در آیات متعدد قرآن از جمله(آیه 140 سوره ی نساء)می خوانیم که مشرکان اذان نماز را استهزا می کردند ,آیا رسول خدا(ص) دستور داد که اذان را ترک کنند یا آهسته بگویند ؟ مبادا مشرکین استهزا کنند . اساسا مشرکان خود رسول خدا (ص)را نیز استهزا می کردند بنابراین باید رسول خدا (ص)از دیده ها پنهان می شد ثالثا مسیلمه کسی نبود که به حساب آید و کوچکتر از آن بود که رسول خدا (ص)بخاطر اینکه نام او رحمان بود آیات قرآن را پنهان کند یا آهسته بخواند بخصوص که ادعای مسیلمه در سال 10 هجری انعکاس یافت ,زمانی که اسلام در کمال قوت و قدرت بود .
این حقایق روشن نشان می دهد که جاعلان این حدیث در کار خود بسیار ناشی و نا آگاه بودند.
این اختلاف روایات نشان می دهد که دست یک گروه سیاسی مانند بنی امیهدر کار بوده است . اری حقیقت اینست که علی (ع)جهر بسم الله ... می فرمودند و هنگامی که معاویه بر سر کار آمد اسرار داشت تمام اثار علوی را از صفحه جهان بر چیند زیرا می دانست نفوذ فکری و معنوی آن حضرت در افکار عمومی مسلمین تهدیدی برای سلطنت او ست .
شاهد گویای این سخن حدیثی است که حاکم در مستدرک آن را معتبر شمرده که انس بن مالک می گوید : (( معاویه به مدینه آمد و در یکی از نمازهای جهری بسم الله ... در سوره ی حمد قرائت کرد ولی در سوره ی بعد از آن نخواند هنگامی که سلام نماز را داد گروهی از انصار و مهاجران (که شاید برای حفظ جان خویش در نماز شرکت کرده بودند )از هر طرف فریاد زدند : آیا چیزی از نماز را سرقت کردی یا فراموش کردی .معاویه در نماز بعدی بسم الله ... را هم در آغاز حمد خواند و هم در آغاز سوره ی بعد از آن ))15.گویا معاویه می خواست از این طریق مهاجران و انصار را بیازماید که تا چه حد در برابر بسم الله ... و جهر به آن حساسیت دارند ,ولی کار خود را همچنان در شام و مناطق دیگر ادامه داد .
از نوشته های اخیر و اثباتجعلی بودن احادیث گروه دوم این مطلب بدست می آیدکه فتوای فقهای شیعه صحیح می باشدهمانگونه که فتوایبعضی از علمای اهل سنتنزدیک به علمای شیعه می باشد.
برای حسن ختام این بحث رابا یک سخن از فخر رازی در تفسیر کبیر پایان می دهیم .
وی می گوید : ((علی (ع)در بلند خواندن بسم الله ... اصرار داشت ,هنگامی که حکومت به بنی امیه رسید اصرار در منع بلند خواندن داشت تا آثار علی (ع) را از میان ببرد ))16.
از شهادت این دانشمند بزرگ اهل سنت به سیاسی بودن حکم به اخفای بسم الله ... یا حذف آن روشن می شود .

1)المغنی ابن قدامه ج 1ص521
2)تفسیر المنیر ج1 ص 46
3)صحیح بخاری ج 1 ص190
4)الام ج 1 ص269
5)سنن دار قطنی ج 1ص 302
6)درالمنثور ج1 ص 22
7)مستدرک الصحیحین ج 1 ص 232
8)درالمنثور ج 1 ص23
9)السنن الکبری ج 2 ص 47
10)مستدرک الصحیحین ج 1 ص 208
11)دار قطنی ج 1 ص 360
12)سنن دار قطنی ج 1 ص 309
13)صحیح مسلم ج 2 ص 12
14)السنن الکبری ج 2 ص 52
15)مستدرک الصحیحین ج 1 ص233
16)تفسیر کبیر فخر رازی ج 1 ص 206

1) شاه آبادی (داور) : بخشنده مهربان نیز درست است.

1) رمضانی (داور) : حمد بطورى که گفته‏اند به معناى ثنا و ستایش در برابر عمل جمیلى است که ثنا شونده باختیار خود انجام داده، بخلاف کلمه (مدح) که هم این ثنا را شامل میشود، و هم ثناى بر عمل غیر اختیارى را، مثلا گفته مى‏شود (من فلانى را در برابر کرامتى که دارد حمد و مدح کردم) ولى در مورد تلألؤ یک مروارید، و یا بوى خوش یک گل نمى‏گوئیم آن را حمد کردم بلکه تنها مى‏توانیم بگوئیم (آن را مدح کردم).

1) رمضانی (داور) : امام خمینی (ره) در تفسیر سوره حمد اینطور می‌فرمایند: «اسم، علامت است؛ اینکه بشر براى اشخاص و براى همه چیز یک اسمى گذاشته است، نامگذارى کرده است، براى این است که این علامت، یک شناسایى اسمى باشد، زید را آدم بفهمد کى هست. اسماى خدا هم علامتهاى ذات مقدس اوست؛ و آن قدرى که بشر مى‌تواند از ذات مقدّس حق تعالى اطّلاع ناقص پیدا کند از اسماى حق است. خود ذات مقدس حق تعالى یک موجودى است که دست انسان از او کوتاه است.
حتى دست خاتم النبیین که اعلم و اشرف بشر است، از آن مرتبه ذات کوتاه است. آن مرتبه ذات را کسى نمى‌شناسد غیر از خود ذات مقدس.
آن چیزى که بشر مى‌تواند به آن دسترسى پیدا کند اسماء اللَّه است، که این اسماء اللَّه هم مراتبى دارد، بعضى از مراتبش را ما هم مى‌توانیم بفهمیم، و بعضى از مراتبش را اولیاى خدا و پیغمبر اکرم (ص) و کسانى که معلَّم به تعلیم او هستند مى‌توانند ادراک کنند.
همه عالم اسم‌اللَّه‌اند؛ تمام عالم. چون اسم، نشانه است؛ همه‌ موجوداتى که در عالم هستند نشانه ذات مقدّس حق تعالى هستند. منتها نشانه بودنش را بعضیها مى‌توانند به عمقش برسند، که این چطور نشانه است؛ و بعضى هم به طور اجمال مى‌توانند بفهمند که نشانه است. آنکه به طور اجمال است این است که موجود خود به خود وجود پیدا نمى‌کند.»
برای دریافت توضیحات بیشتر به تفسیر مراجعه فرمایید.