(یا ایها الناس قد جاءتکم موعظه من ربکم و شفاء لما فی الصدور و هدی و رحمه للمؤمنین ):( ای مردم به تحقیق از ناحیه پروردگارتان ، موعظه و شفای قلبی و هدایت برای عموم و رحمتی برای مؤمنین ، بیامد)،(موعظه )یعنی بازداشتن همراه با ترساندن یا به معنای تذکر دادن به انجام عمل خیر، با بیانی که دل شنونده را برای پذیرش آن پند، نرم نماید. و(هدی ) یعنی راهنمایی به سوی مطلوب با نرمی و لطف و (رحمت ) یعنی تأثرقلبی که از مشاهده ضرر یا نقص در دیگران به انسان دست می دهد و آدمی را به جبران آن ضرر یا نقص وا می دارد و در مورد خدا به معنای نتیجه تأثر است نه خود تأثر، خدای سبحان در این آیه چهار صفت برای قرآن کریم بر شمرده ،(1ـموعظه ،(2 ـ شفای قلب ،(3ـ هدایت ،(4ـ رحمت ، در مرحله اول ) قرآن کریم دربرخورد با مؤمنان آنها را در حالی فرا می گیرد که غفلت آنها را فراگرفته وباطنشان با تاریکی شک و شبهه ظلمانی شده است ، لذا آنها را با پندهای حسنه اندرز و تذکر می دهد و آنان را از عاقبت سوء ترسانده و به سوی خیر و سعادت بر می انگیزاند و در مرحله دوم ) به پاکسازی باطن آنان از هر صفت پست وزشت و آفات می پردازد که انسان را به سوی شقاوت می کشانند و خیر دنیا وآخرت را براو حرام می سازند، یعنی قلبهای آنها را از بیماریها باطنی شفامی دهد، و در مرحله سوم ) آنان را به سوی معارف حقه و اخلاق فاضله و اعمال شایسته هدایت می کند و با لطف و مهربانی دست کودک عقل را گرفته و او راپله پله از مدارج معنوی بالا می برد تا در آخر به سر منزل مقربین برساند، یعنی قرآن هدایت مطلق است و در مرحله چهارم ) جامه رحمت را بر آنان پوشانیده وعیوب و نواقص آنها را می پوشاند و آنها را در دار کرامت منزل داده و همراه بابندگان مقرب الهی در بالاترین درجات بهشت مسکن می دهد. پس قرآن معجزه بی بدیل الهی است که واعظ نفوس و شفا دهنده بیماریهای درونی و راهنمایی دلسوز به سوی صراط مستقیم و افاضه کننده رحمتی بی دریغ برای اهل ایمان می باشد. [ نظرات / امتیازها ]

کتاب پرشکوه خدا یا درمان دردهاى جامعه ها و تمدّنها در آیات پیش، از قرآن شریف و نویدهاو هشدارهاى آن سخن رفت، اینک خدا در این آیه شریفه به بیان پرتوى از شکوه و عظمت این کتاب آسمانى و نقش و جایگاه سازنده و رفیع آن پرداخته و مى فرماید:

یا اَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جاءَتْکُمْ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّکُمْ

هان اى مردم! به یقین از سوى پروردگار تان اندرزى براى شما آمد.

منظور از واژه «موعظة» قرآن پرشکوه است که از سویى انسان را به شایستگى ها و بایستگى ها تشویق مى کند و از دگر سو او را از آنچه برایش زیبنده نیست هشدار مى دهد.

پاره اى نیز بر آنند که منظور از «اندرز» آن چیزهایى است که انسان را به شایستگى و درستى فرا مى خواند و از تباهى و نگونسارى باز مى دارد.

وَشِفاءٌ لِما فِى الصُّدُورِ

و پیام وکتابى که درمانى جانبخش براى دردهایى است که در سینه هاست.

واژه «شفاء»، بسان دارو و درمان است که براى برطرف ساختن بیمارى به کار مى رود؛ و مى دانیم که بیمارى جهل و نادانى، از بیمارى جسم زیانبخش تر و درمان آن نیز دشوار تر و طبیب آن نیز کمتر و نجات از این آفت نیز سرنوشت ساز تر خواهد بود؛ و سینه نیز که جایگاه دل مى باشد، به خاطر شرافت دل، شریف ترین جایگاه سازمان وجود انسان است.

وَهُدىً وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنینَ.

و رهنمودى است که انسان را به شناخت حق راه مى نماید و مى رساند و رحمت و بخشایشى است براى آن کسانى که به آن ایمان آورند و به آن تمسّک جویند و به مقررات و احکام و رهنمود آن دل سپارند و عمل کنند.

و قرآن با اینکه پند و رحمتى براى همه انسانها و رهنمودى براى همه جهانیان است، بدان دلیل آن را به ایمان آوردگان اختصاص مى دهد که از میان همه مردم، تنها ایمان آوردگان از آن بهره ور مى گردندو راه نجات و رستگارى را از آن مى خواهند.

گفتنى است که در این آیه شریفه آفریدگار هستى قرآن را با چهار ویژگى وصف مى کند:

1 - ویژگى اندرز بودن قرآن.

2 - ویژگى دیگر آن این است که درمانى جانبخش براى دردهاست.

3 - سومّین ویژگى آن این است که مایه هدایت انسانهاست.

4 - و دیگر اینکه رحمت و بخشایشى است براى جهانیان. [ نظرات / امتیازها ]

قد جاءتکم موعظة) أی قد جاءکم کتاب جامع لهذه الفوائد من موعظة وتنبیه علی التوحید (و) هو (شفاء) أی دواء (لما فی ) صدورکم من العقائد الفاسدة ودعاء إلی الحق (ورحمة) لمن آمن به منکم . [ نظرات / امتیازها ]

یا اَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جاءَتْکُمْ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّکُمْ

هان اى مردم! به یقین از سوى پروردگار تان اندرزى براى شما آمد.

منظور از واژه «موعظة» قرآن پرشکوه است که از سویى انسان را به شایستگى ها و بایستگى ها تشویق مى کند و از دگر سو او را از آنچه برایش زیبنده نیست هشدار مى دهد.

پاره اى نیز بر آنند که منظور از «اندرز» آن چیزهایى است که انسان را به شایستگى و درستى فرا مى خواند و از تباهى و نگونسارى باز مى دارد.

وَشِفاءٌ لِما فِى الصُّدُورِ

و پیام وکتابى که درمانى جانبخش براى دردهایى است که در سینه هاست.

واژه «شفاء»، بسان دارو و درمان است که براى برطرف ساختن بیمارى به کار مى رود؛ و مى دانیم که بیمارى جهل و نادانى، از بیمارى جسم زیانبخش تر و درمان آن نیز دشوار تر و طبیب آن نیز کمتر و نجات از این آفت نیز سرنوشت ساز تر خواهد بود؛ و سینه نیز که جایگاه دل مى باشد، به خاطر شرافت دل، شریف ترین جایگاه سازمان وجود انسان است.

وَهُدىً وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنینَ.

و رهنمودى است که انسان را به شناخت حق راه مى نماید و مى رساند و رحمت و بخشایشى است براى آن کسانى که به آن ایمان آورند و به آن تمسّک جویند و به مقررات و احکام و رهنمود آن دل سپارند و عمل کنند.

و قرآن با اینکه پند و رحمتى براى همه انسانها و رهنمودى براى همه جهانیان است، بدان دلیل آن را به ایمان آوردگان اختصاص مى دهد که از میان همه مردم، تنها ایمان آوردگان از آن بهره ور مى گردندو راه نجات و رستگارى را از آن مى خواهند. [ نظرات / امتیازها ]

1446. Those who do wrong have a disease in their hearts, which will cause their spiritual death. Allah in His Mercy declares His Will to them, which should direct their lives and provide a healing for their spiritual disease. If they accept Faith, the remedy acts; they find themselves in right guidance and receive Allah's forgiveness and mercy. Surely those are far better gifts than material advantages, wealth, or possessions, (Cf. n. 2989). [ نظرات / امتیازها ]

چون مقدم شد ذکر قرآن و وعد و وعید آن، سپس در بیان جلالت شأن و عظم قدر قرآن عموم مردم را خطاب مى فرماید: یٰا أَیُّهَا اَلنّٰاسُ :اى گروه مردمان از عالى و دانى، غنى و فقیر، و ضیع و شریف قَدْ جٰاءَتْکُمْ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّکُمْ :بتحقیق آمد شما را پند و وعظى از جانب پروردگار شما، و آن قرآن است که دعوت نماید به صلاح، و زجر کند از فساد یا متضمن باشد بیان آنچه را که واجب است از رغبت و رهبت، یعنى امرونهى وَ شِفٰاءٌ لِمٰا فِی اَلصُّدُورِ :و شفا و دوا براى امراضى که در دلهاى شما است از جهل و کفر و نفاق و چون درد نادانى و کفر، اضرّ است از درد بدن، و علاجش دشوارتر، و اطباء آن کمتر، و شفاء از آن اهمّ و اولى تر است، لذا خداى تعالى نسخۀ جامعۀ شافیۀ قرآن مجید را به توسط اعظم اطباى روحانى و خاتم پیغمبران سبحانى انزال فرمود تا به دستور العمل آن رفتار نموده، عقاید فاسده و اخلاق ذمیمه و ملکات رذیله، به نور قرآن از قلوب پاک گردد

وَ هُدىً :و هدایت و دلالتى است که مؤدّى به معرفت حق شود وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِینَ :و رحمت و نعمتى است براى ایمان آورندگان و عمل کنندگان

تخصیص رحمت به مؤمنین و حال آنکه قرآن رحمت براى تمام خلق است به جهت آن است که ایشان منتفع شدند به قرآن به ایمان و عمل به آن، و خداى تعالى وصف فرمود قرآن را در این آیۀ مبارکه به اوصاف اربعه: 1 موعظه از جانب سبحانى 2 شفاء امراض قلبى 3 هدایت الهى 4 رحمت نسبت به برادران ایمانى، و لا بد براى هریک از اوصاف فایدۀ مخصوصى است

بیان این مطلب محقق است چنانچه بدن را حالت مرضى و براى آن طبیبانى معین شده، همچنین روح را حالت مرضى و براى آن اطبائى مقرر شده که انبیاى عظام باشند؛ وجود مقدس نبوى صلّى اللّه علیه و آله، طبیب حاذق روحانى و خاتم پیغمبران سبحانى به جهت معالجۀ عموم نفوس تا انقراض عالم آمد با دستور العمل تمام طبقات بشر؛ و نسخه جامعۀ آن سرور، یعنى قرآن تحت چهار عنوان در این آیۀ شریفه بیان فرموده: 1 از راه خیرخواهى، نهى نسبت به چیزهائى که به سبب آن در مرض مهلک کفر و معاصى واقع شود که تعبیر از آن به موعظه فرموده، یعنى منع از اشتغالات قلبى و زجر از موجبات بعد رحمت سبحانى

2 شفاء که امر به استعمال دوا باشد تا تصفیۀ قلب شده، اخلاط فاسده زائل، سلامتى کامل حاصل آید، و منحصر نیست شفاى قرین به امراض روحانى، بلکه شفاى امراض جسمانى هم باشد، چنانچه خواندن هفتاد مرتبه سورۀ مبارکۀ حمد یا یک مرتبه سورۀ مبارکۀ (یس) بالین مریض، سبب شفا گردد، و تفصیل آن در کتب ادعیه مذکور است 3 حصول هدایت که بعد از تخلیۀ رذائل و تحلیه به فضایل، هدایت یافته، ترقیات و سعادت ابدى را دریابد

4 عمل به احکام قرآن مستوجب شود رحمت الهى و درک نعمت سبحانى را که نجات دهد از ظلمات کفر و شک و نفاق، به نور ایمان و حق و یقین به سبب ارشاد به استدلال آیات منصوبۀ آفاقیه و انفسیه، و خلاص نماید از درکات نیران، و ارتقاء به درجات جنان و نعم حضرت منّان

فاجعۀ عظمى و داهیۀ کبرى در قرون اخیره که مقترن شد با طلوع شمس هدایت، و ظهور مراتب کمال و سعادت، در ارض طیّبۀ قم به جدّیات و ریاضات بزرگوار عالم ربانى، که بلندهمتى فرموده، و در بحر تهاجم فتن و محن غوطه ور شده، براى ترویج دیانت اسلامیه و حفظ نوامیس احکام الهیه، به تأسیس حوزۀ علمیه قیام، و در تحمل زحمات آن اقدام، تا به مدت زمانى جامعۀ دینى و مرکز دائره علمى فراهم، که صیت آن آفاق را پر گردانید فضلاى بزرگ و دانشمندان سترگ گرداگرد این شمس معالى به اقتباس انوار معانى، مجمع روحانى را زیب و زینت داده، هریک در مرتبۀ خود حائز مراتب علمى و حاوى مقامات عملى شدند، و غواصان بحر حقایق دقایق کلماتش را اخذ مى نمودند از طرفى عدۀ بسیارى ریزه خور خوان احسانش؛ قسمت دیگر کارهاى شایان که آثارش الى الابد نمایان است

بسى برنیامد، ناگهان حیلولۀ اجل واقع، شمس را منکسف، و نجوم را منکدر نمود: «إِذَا اَلشَّمْسُ کُوِّرَتْ وَ إِذَا اَلنُّجُومُ اِنْکَدَرَتْ » کاش آن شب نیامدى، که خاک ماتم به سر عالمیان ریختى، یا آن صبح طالع نشدى که فغان و زارى بلند گشتى، و عالم امکان را محزون ساختى «إِنّٰا لِلّٰهِ وَ إِنّٰا إِلَیْهِ رٰاجِعُونَ »

آه آه از مصیبتى که در زمین وارد گشته، و آثارش در کون و مکان سرایت نموده ساکنان ملأ اعلى را افسرده، فغان اهل زمین را به آسمان رسانیده، زارى یتیمان و بى نوایان بلند شده، قلوب قاسیه را سوزانیده زبان، الکن از گفتن، و قلم عاجز از نوشتن، با چشم اشکریز و قلب آتش بیز گویا شده که صیاد اجل، فرید عصر و وحید دهر را از میانه ربود لیلۀ هفدهم شهر ذى القعدة الحرام سنه 1355 هجرى، حجة الاسلام و المسلمین، آیة اللّه فى العالمین، المولى المکرم، و استادنا المعظم، شیخ الفقهاء و المجتهدین، و رئیس الملة و الدین، المؤید بالتأیید الازلى: الحاج شیخ عبد الکریم الحائرى الیزدى طیّب اللّه ثراه و جعل فى اعلى علیّین مثواه احقر در تشییع حاضر، مجملا تعطیل عمومى و عاشورائى برپاگردید [ نظرات / امتیازها ]

1 در آیت اوّل کلمات «شفاء و هدى و رحمة» اشاره به آنست که انسان در زندگى بى نهایت احتیاجات دارد، و چنانکه نیازمند به دواى دردهاى بدنى است همین طور نیازمند به داروى بهبود بیمارى دل است و چنانکه در انواع معادن و گیاه ها داروى بدنى انسان است این قرآن داروى بیمارى دل آدمى است که با مطالعه و دقت در آن بیماریهاى حرص و حسد و بدبینى و دیگر امراض قلبى اصلاح مى شود و وسیله ى هدایت او است که راه خود را پیدا مى کند تا از انحرافهاى اخلاقى مصون باشد، و این کمال فیض و رحمت خداوندى است که این فرد کامل موجودات کرۀ زمین ازهرجهت شرایط تکاملش فراهم شده است، و کمترین احتیاجش در اختیارش گذاشته شده است

اینجا سخنى بنظرم رسید که نقل آن مناسب با جمله ى «شفاء لما فى الصّدور» است: مجلّد اوّل این تفسیر که تمام شد مدیر کلّ فرهنگ خراسان که متخصّص در روانشناسى و علوم تربیتى است از آن خبردار شد و از من خواست که آن را مطالعه کند، پس از مدّتى که ملاقاتش کردم و کتاب را پس داد چنین گفت: من از درستى و نادرستى مطالب آن چیزى نمى دانم چون اطّلاعم از اینها بیش از یک فرد مسلمان نیست ولى مى دانم که بهترین وسیله است براى تصفیه ى روح و آرامش وجدان انسان، [ نظرات / امتیازها ]

یٰا أَیُّهَا اَلنّٰاسُ قَدْ جٰاءَتْکُمْ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّکُمْ وَ شِفٰاءٌ لِمٰا فِی اَلصُّدُورِ وَ هُدىً وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِینَ در مفردات در لغت(وعظ )گفته(الوعظ زجر مقترن بتخویف قال الخلیل هو التذکیر بالخیر فیما یرق له القلب و العظة و الموعظة الاسم،قال تعالى (یَعِظُکُمْ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ ، قُلْ إِنَّمٰا أَعِظُکُمْ ، ذٰلِکُمْ تُوعَظُونَ )

[پایان] و(هدى)دلالت بر مطلوب است بطور لطف و رحمت و راهنمائى بخیر ذات متعال در این آیه چند فضیلت از قرآن را تذکر مى دهد: اول موعظه و تحریص و ترغیب است بمحاسن افعال و بازداشتن نفوس است از قبایح اعمال و اخلاق نکوهیده و سوق دادن باستحکام عقاید نظرى ازروى دلیل عقل و تحصیل ایمان کامل

دوم قرآن شفاء است براى امراض قلبى از شکّ و ریب و شبهات وهمیه شیطانیه چنانچه گفته اند قرآن موعظه نفوس است و شفاء صدور و هدایت ارواح و رحمت اسرار یا موعظه است براى عوام و شفاء است براى خواص و براى همه رحمت است

سوم رحمت است که از منشأ صفت رحمانیّت و رحمت خاص حق تعالى نزول نموده که عام است و تمام موجودات را فراگرفته هرکس بقرآن تمسک نماید مشمول رحمت عام و خاص خداى تعالى مى گردد و رحمت خاص آن رحمتى است که مخصوص بمؤمنین گردانیده و کسى که تمسک بقرآن ننماید از رحمت خاص ایزدى محروم مى ماند [ نظرات / امتیازها ]

یٰا أَیُّهَا اَلنّٰاسُ قَدْ جٰاءَتْکُمْ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّکُمْ وَ شِفٰاءٌ لِمٰا فِی اَلصُّدُورِ وَ هُدىً وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِینَ صفت هاى چهارگانۀ: اندرز، شفا، هدایت و رحمت، صفت هاى قرآن کریم هستند هدف از بیان این صفت ها، پاسخ دادن به مشرکان و هرکسى است که دربارۀ کتاب خدا تردید دارد و آن را قبول ندارد، بدین ترتیب که قرآن به مردم اندرز نیکو مى دهد، دل ها را از بیمارى هوس ها و پستى ها شفا مى بخشد، به آنچه پایدارتر است هدایت مى کند و رحمتى است که هرکس را که بدان ایمان آورد و عمل کند، از هلاکت و عذاب رهایى مى بخشد بنابراین، هرکس که قرآن را رد کند، این اصول را که پایه هاى حق و نیکى و راه هاى رستگارى و ایمان مى باشند ردّ کرده است [ نظرات / امتیازها ]