(و لا یحض علی طعام المسکین ):(و کسی را بر اطعام فقیران ترغیب نمی کند) [ نظرات / امتیازها ]

1 - تکذیب کنندگان مجازات هاى الهى، نه خود به تغذیه مسکینان کمک مى کنند و نه دیگران را به آن وادار مى سازند.

و لایحضّ على طعام المسکین

تعبیر «حضّه على الامر»; یعنى، او را بر آن کار وادار ساخت (مصباح). مراد از «طعام المسکین»، «بذل طعام المسکین» است و ممکن است طعام[اسم مصدر و ]به معناى اطعام باشد; مانند «عطاء» به معناى «اعطاء». (البحرالمحیط)

2 - انکار معاد، مایه سردى روابط انسان ها با یکدیگر

الذى یکذّب ... یدعّ الیتیم . و لایحضّ على طعام المسکین

3 - تأمین غذاى نیازمندان و ترویج فرهنگ یارى رسانى به تهى دستان، تکلیفى الهى است.

و لایحضّ على طعام المسکین

«مسکین»، کسى است که چیزى ندارد; یا آنچه دارد، براى او کافى نیست و یا کسى است که فقر، او را ساکن و کم تحرک ساخته است. (قاموس)

4 - مسکین، داراى سهم غذا در اموال مردم*

طعام المسکین

اضافه «طعام» به «مسکین»، نشانگر استحقاق است، زیرا دلالت مى کند که آن غذا، طعام خود مسکین است.

5 - رفع نیاز غذایى فقیران، مهم ترین حمایت از آنها است.

و لایحضّ على طعام المسکین

ذکر خصوص «طعام»، بیانگر برداشت یاد شده است.

6 - خوددارى از ترویج فرهنگ یارى رسانى به نیازمندان، نکوهیده و مایه دورى انسان از خداوند است.

فذلک الذى ... و لایحضّ على طعام المسکین

«ذلک»، اسم اشاره اى است که براى دور به کار مى رود.

7 - توجّه به تأثیر انکار معاد در ترک یارى مستمندان، حتى با زبان، مایه پرهیز از تکذیب آخرت است.

أرءیت الذى یکذّب بالدین ... و لایحضّ على طعام المسکین

8 - تغذیه تهى دستان و دعوت مردم به فقرزدایى از جامعه، لازمه پذیرش روز جزا و نشانه کام یابى در آن روز است.

یکذّب بالدین ... و لایحضّ على طعام المسکین [ نظرات / امتیازها ]

وَ لا یَحُضُّ عَلى طَعامِ الْمِسْکِینِ

و مردم را از خوراک و غذادادن به بینوا و محروم بر نمى انگیزد و تشویق نمى کند.

آرى، او، نه خود به هنگامه توانایى و داشتن امکانات، و یا به هنگام تنگدستى و ناتوانى، به گرسنه و بینوا کمک مى رساند و او را سیر مى کند، و نه دیگران را بر این کار انسانى ترغیب مى نماید؛ چراکه روز پاداش را باور ندارد تا کارى انجام دهد. [ نظرات / امتیازها ]

و باز در این آیات به مساله اطعام مستمندان که از مهمترین کارهاى خیر است برخورد مى‏کنیم ، تا آنجا که مى‏فرماید : اگر خود قادر به اطعام مستمندى نیست دیگران را به آن تشویق کند.

تعبیر به فذلک ( با توجه به اینکه فا در اینجا معنى سببیت را مى‏بخشد ) اشاره به این نکته است که فقدان ایمان به معاد سبب این خلافکاریها مى‏شود ، و به راستى چنین است ، آنکس که آن روز بزرگ و آن دادگاه عدل ، و آن حساب و کتاب و پاداش و کیفر را در اعماق جان باورکرده باشد ، آثار مثبتش در تمام اعمال او ظاهر مى‏شود ، ولى آنها که ایمان ندارند اثر آن در جرأتشان بر گناه و انواع جرائم کاملا محسوس است. [ نظرات / امتیازها ]

( ولا یحض ) ولا یبعث أهله علی بذل طعام المسکین ، جعل علم التکذیب بالجزاء منع الحروف والإقدام علی إیذاء الضعیف ، یعنی : أنه لو آمن بالجزاء وأیقن بالوعید ، لخشی الله تعالی وعقابه ولم یقدم علی ذلک ، فحین أقدم علیه : علم أنه مکذب ، فما أشده من کلام ، وما أخوفه من مقام ، وما أبلغه فی التحذیر من المعصیة وأنها جدیرة بأن یستدل بها علی ضعف الإیمان ورخاوة عقد الیقین [ نظرات / امتیازها ]

وَلَا یَحُضُّ عَلَى طَعَامِ الْمِسْکِینِ (3)

«و به‌ طعام‌ دادن‌ مسکین‌ ترغیب‌ نمی‌کند» یعنی: این‌ شخص‌ منکر روز جزا، همان‌ کس‌ است‌ که‌ نه‌ خود به‌ سبب‌ بخل‌ و آزی‌ که‌ دارد، مساکین‌ را اطعام‌ می‌کند و نه‌ خانواده‌ خود یا دیگران‌ را بر این‌ کار برمی‌انگیزد.

[ نظرات / امتیازها ]

[3] بدترین‌ چیزی‌ ‌که‌ شخص‌ تکذیب‌ کننده دین‌ ‌به‌ ‌آن‌ مبتلا می‌شود، مسخ‌ شدن‌ شخصیت‌ و واژگون‌ شدن‌ فطرت‌ ‌است‌، و ‌او‌ ‌را‌ مشاهده‌ می‌کنی‌ ‌که‌ ‌با‌ دیدن‌ مسکین‌ ‌با‌ گرسنگی‌ ‌از‌ پای‌ درآمده‌ هیچ‌ تأثری‌ پیدا نمی‌کند، و ‌به‌ هیچ‌ کس‌ ‌در‌ زیاد شدن‌ بهره ‌غیر‌ کافی‌ و اندکش‌ ‌از‌ خوراک‌ مدد نمی‌رساند، و ‌در‌ حقیقت‌ انسان‌ نیست‌ ‌که‌ قلبش‌ ‌به‌ دوستی‌ همنوعان‌ بشری‌ خویش‌ ‌به‌ تپش‌ و اضطراب‌ ‌در‌ آید.

«وَ لا یَحُض‌ُّ عَلی‌ طَعام‌ِ المِسکِین‌ِ‌-‌ و ‌به‌ خوراک‌ رساندن‌ ‌به‌ درویش‌ هیچ‌ انگیزشی‌ ندارد.»

گفته‌اند ‌که‌ «حض‌ّ» ‌به‌ معنی‌ انگیختن‌ و ترغیب‌ ‌است‌، و بعضی‌ گفته‌اند ‌که‌ «طعام‌» ‌در‌ ‌اینکه‌ جا ‌به‌ معنی‌ اطعام‌ ‌یعنی‌ خوراک‌ دادن‌ ‌است‌، و ‌به‌ گفته بعضی‌:

طعام‌ ‌به‌ معنی‌ خوراکی‌ ‌است‌ ‌که‌ یتیم‌ مستحق‌ دریافت‌ ‌آن‌ ‌است‌، و ‌اینکه‌ اشاره‌ ‌به‌ ‌آن‌ ‌است‌ ‌که‌ ‌اینکه‌ طعام‌ حق‌ و مال‌ ‌او‌ ‌است‌، چنان‌ ‌که‌ خداوند سبحانه‌ و ‌تعالی‌ گفته‌ ‌است‌: وَ الَّذِین‌َ فِی‌ أَموالِهِم‌ حَق‌ٌّ مَعلُوم‌ٌ لِلسّائِل‌ِ وَ المَحرُوم‌ِ.«2»

بدین‌ گونه‌ اطعام‌ مسکین‌ چیزی‌ جز باز گرداندن‌ حق‌ ‌او‌ ‌به‌ ‌او‌ نیست‌، و ‌بر‌ اجتماع‌ ‌است‌ ‌که‌ ناظر ‌بر‌ ‌اینکه‌ کار و مراقب‌ عملی‌ شدن‌ ‌آن‌ ‌باشد‌، ‌به‌ همان‌ گونه‌ ‌که‌ مراقب‌ وضع‌ سلطه‌ و امنیت‌ و اقتصاد ‌است‌، و ‌به‌ همان‌ گونه‌ ‌که‌ نگران‌ رسیدن‌ حقوق‌ دیگران‌ ‌به‌ ‌ایشان‌ ‌است‌. و ‌هر‌ کس‌ چنین‌ نکند، و مسکین‌ ‌را‌ واگذارد ‌که‌ ‌بر‌ اثر گرسنگی‌ ‌از‌ پای‌ درآید، شایسته عقاب‌ ‌است‌، بدان‌ جهت‌ ‌که‌ ‌در‌ فاسد کردن‌ اجتماع‌ و توسعه فقر ‌در‌ ‌آن‌ سهیم‌ بوده‌ ‌است‌، و همچون‌ کسی‌ ‌است‌ ‌که‌ می‌بیند ‌که‌ طاعون‌ ‌در‌ میان‌ مردم‌ شایع‌ می‌شود و می‌تواند ‌از‌ انتشار ‌آن‌ جلوگیری‌ کند و ‌از‌ جلوگیری‌ کردن‌ خودداری‌ ورزد، ‌ یا ‌ ببیند ‌که‌ شیری‌ نزدیک‌ ‌است‌ کودکی‌ ‌را‌ بدرد و ‌از‌ دور کردن‌ ‌اینکه‌جانور امتناع‌ کند، ‌ یا ‌ کودکی‌ ‌ یا ‌ کوری‌ ‌را‌ ‌در‌ حال‌ افتادن‌ ببیند و ‌بر‌ جای‌ ‌خود‌ بی‌حرکت‌ بماند.

بدین‌ گونه‌ سعی‌ ‌در‌ رساندن‌ طعام‌ ‌به‌ مسکینان‌ ‌در‌ حد ذات‌ ‌خود‌ واجب‌ و ترک‌ ‌آن‌ حرام‌ ‌است‌، و ‌اینکه‌ مسئولیتی‌ ‌است‌ ‌که‌ ‌در‌ ‌آن‌ شخص‌ قادر ‌به‌ اطعام‌ و شخص‌ ‌غیر‌ قادر ‌به‌ ‌آن‌ ‌هر‌ دو سهیمند. [ نظرات / امتیازها ]

6282. The Charity or Love which feeds the indigent at the expense of Self is a noble form of virtue, which is beyond the reach of men who are so callous as even to discourage or forbid or look down upon the virtue of charity or kindness in others. [ نظرات / امتیازها ]

کلمه (حض ) به معناى تحریک و تشویق است، و در کلام مضافى حذف شده، تقدیرش (و لا یحض على اطعام طعام المسکین ) است، یعنى مردم را به اطعام طعام مسکین تشویق نمى کند.
بعضى از مفسرین گفته اند: اگر تعبیر به طعام کرد، نه به اطعام، براى این بود که اشاره کرده باشد به اینکه مسکین گویا مالک زکات و صدقه است و احتیاج ندارد به اینکه کسى به او اطعام کند، وقتى طعام را که حق خود او است به او بدهند او خودش مى خورد، همچنان که در جاى دیگر فرموده : (و فى اموالهم حق للسائل و المحروم ).
بعضى دیگر گفته اند: طعام در آیه به معناى اطعام است. و اگر تعبیر به تشویق به طعام کرد، و نه به خود عمل (اطعام ) براى این بود که حض هم شامل تشویق عملى یعنى خود عمل اطعام مى شود، و هم شامل تشویق زبانى. [ نظرات / امتیازها ]