(و من شر حاسد اذا حسد):(و از شر حسودی که بخواهد حسد بورزد)(عوذ)یعنی احتراز جستن از شر و پناه بردن به کسی که می تواند آن را دفع کند و پناه دهد و (فلق ) یعنی شکافتن وجدا کردن که معمولا در مورد صبح بکار می رود، چون صبح گریبان ظلمت را می درد و سر بر می آورد.می فرماید: بگو، من به پروردگار صبح پناه می برم ، همان پروردگاری که صبح را ازپس ظلمت شب می شکافد و بیرون می آورد(همانطور که خیر، ظلمت شر را از بین می برد و می زداید)بعضی مفسران گفته اند: مراد از فلق ، هر چیزیست که بوسیله خلقت از کتم عدم سربر می آورد، در نتیجه رب فلق ، یعنی رب مخلوقات .و بعضی دیگر فلق را چاهی درجهنم دانسته اند.در ادامه به پیامبر ص دستور می دهد که از شر هر مخلوقی که خدا آن را آفریده ، به خدا پناه ببرد، یعنی هر موجودی که شری به همراه خود دارد اعم از جن و انس وحیوانات و نیز از شر تاریکی شب وقتی که فرا می رسد و داخل می شود، چون (غسق )یعنی ابتدای ظلمت وتاریکی شب و وقتی که نور خورشید در مغرب ناپدیدمی شود.و علت نسبت دادن شر به شب این است که شب با ظلمتش شریر را در رساندن شر مددمی کند و شروری که در شب واقع می شود بیشتر از شرور روز است و انسان در شب قدرت دفاعی کمتری دارد.ولی بعضی مفسران کلمه (غاسق ) را به معنای هر شری دانسته اند که به آدمی هجوم بیاورد، اعم از شب و غیر آن .در ادامه به پیامبر ص دستور می دهد که از شر زنان جادوگر به خدا پناه برد، و اینکه زنان جادوگر را نام می برد به جهت آنست که سحر بیشتر درزنان شیوع دارد و از این آیه و آیه 102 سوره بقره استفاده می شود که قرآن کریم تأثیر سحر را فی الجمله تصدیق می کند، هرچند که هیچ یک ازساحران بدون اذن خدا قادر نیستند که به کسی ضرری برسانند. ولی بعضی مفسران این آیه را متوجه ساحران ندانسته اند، بلکه مراد از آن را زنانی می دانند که با حیله های خود شوهران را از تصمیم خود منصرف می کنند، و در آخرپیامبر را از شر حسود برحذر می دارد،آن زمانی که مبتلا به حسد گشته و در اثر آن دست به اعمالی بر علیه شخص مورد حسد می زند،ولی بعضی مفسران گفته اند: این آیه شامل چشم زخم نیز می شود، چون چشم زدن هم نوعی ابراز حسد درو نیست. در این سوره خداوند ابتدا مطلق شر را ذکر کرد و سپس به موارد خاصی از شر اشاره نمود(شر شب ، شر جادوگران و شر حسود)و ذکر این موارد خاص پس از مورد عام ،اهتمام بیشتر به این سه مورد را می رساند، چون انسان از این سه نوع شر غافل است و اینهادر حال غفلت آدمی به وی حمله می آورند. [ نظرات / امتیازها ]

در آخرین آیه این سوره مى فرماید: و از شر هر حسودى هنگامى که حسد مى ورزد (و من شر حاسد اذا حسد).
این آیه نشان مى دهد که حسد از بدترین و زشت ترین صفات رذیله است ، چرا که قرآن آن را در ردیف کارهاى حیوانات درنده و مارهاى گزنده ، و شیاطین وسوسه گر قرار داده است .
[ نظرات / امتیازها ]

حسادت به دیگران، حالتى ناپسند و عملى ساختن آن، شرّآفرین و ضربه زننده به آنان است.
و من شرّ حاسد إذا حسد
2 - لزوم پناه بردن به خداوند، هنگام تلاش هاى حسادت آمیز دیگران
و من شرّ حاسد إذا حسد [ نظرات / امتیازها ]

وَ مِنْ شَرِّ حاسِدٍ إِذا حَسَدَ

و از شرّ هر حسود و حسادت ورزى، آن گاه که حسد ورزد، به پروردگار سپیده دم پناه مى برم.

و این دستور نیز بدان دلیل است که انسان حسادت ورز و گرفتار به این بلاى اخلاقى و بیمارى اجتماعى هر لحظه ممکن است براى تسکین ناراحتى درونى خود، به انسانى که مورد حسادت اوست زیانى وارد آورد، از این رو باید از شرّ او نیز به خدا پناه برد.

از دیدگاه پاره اى منظور از شرّ حسود، زیان رساندن چشم اوست، چرا که بسیار شده است که شورچشمى حسود به گونه اى در فرد مورد نظرش اثر نهاده، که او را دچار زیان و ضرر و یا بیمارى و عیب ساخته است.

در روایت آمده است که چشم زدن گاه واقعیت دارد، و برخى از چشم ها داراى این اثرند. العین حق.(370)

پاره اى آورده اند که: پیامبر، شترى به نام «عضباء» داشت که در همه مسابقات اسب دوانى و شتر دوانى پیش مى افتاد. روزى مردى صحرانشین آمد و به آن حضرت پیشنهاد مسابقه شتر دوانى داد.

مسابقه آغاز گردید و شترِ هماره برنده و پیشتاز پیامبر بر خلاف انتظار باخت. این موضوع بر یاران بسیار گران آمد، امّا آن حضرت فرمود: بر خداست که هیچ کس و هیچ چیزى را در دنیا اوج نبخشد و بالا نبرد، جز این که آن را پایین آورد.

و نیز آورده اند که فرمود: هر کس چیزى را دید و از آن خوشش آمد، بگوید: «اللّه! اللّه، ماشاءاللّه و لا قوة الا باللّه» در پناه خدا، از زیان و بدآمد روزگار در امان مى ماند.

و آورده اند که آن حضرت دو نور دیده اش حسن و حسین عزیز را به وسیله این دو سوره در پناه خدا سپرد

برخى از قرآن پروهان آورده اند که: خداى فزرانه همه شرارت ها و رویدادهاى ناگوار را در این سوره آورد، آن گاه آن را با هشدار از خصلت نکوهیده حسد به پایان برد، تا روشنگرى کند که این خصلت زشت و ظالمانه پست ترین و زیانبارترین بیمارى هاى اخلاقى است و باید از آن به خدا پناه برد. [ نظرات / امتیازها ]

( إذا حسد ) إذا ظهر حسده وعمل بمقتضاه : من لغی الغوائل للمحسود ، لأنه إذا لم یظهر أثر ما أضمره فلا ضرر یعود منه علی من حسده ، بل هو الضار لنفسه لاغتمامه بسرور غیره . وعن عمر بن عبد العزیز : لم أر ظالما أشبه بالمظلوم من حاسد . ویجوز أن یراد بشر الحاسد : إثمه وسماجة حاله فی وقت حسده ، وإظهاره أثره . فإن قلت : قوله ( من شر ما خلق ) تعمیم فی کل ما یستعاذ منه ، فما معنی الاستعاذة بعده من الغاسق والنفاثات والحاسد ؟ قلت : قد خص شر هؤلاء من کل شر لخفاء أمره ، وأنه یلحق الإنسان من حیث لا یعلم ، کأنما یغتال به . وقالوا : شر العداة المداجی الذی یکیدک من حیث لا تشعر . فإن قلت : فلم عرف بعض المستعاذ منه ونکر بعضه ؟ قلت : عرفت النفاثات ، لأن کل نفاثة شریرة ، ونکر غاسق ، لأن کل غاسق لا یکون فیه الشر ، إنما یکون فی بعض دون بعض ، وکذلک کل حاسد لا یضر . ورب حسد محمود ، وهو الحسد فی الخیرات . ومنه قوله علیه الصلاة والسلام : " لا حسد إلا فی اثنتین " وقال أبو تمام : * وما حاسد فی المکرمات بحاسد * وقال : * إن العلا حسن فی مثلها الحسد * عن رسول الله صلی الله علیه وسلم : " من قرأ المعوذتین فکأنما قرأ الکتب التی أنزلها الله تعالی کلها [ نظرات / امتیازها ]

حسادت یک انفعال روانی در برابر نعمتی است ‌که خدا به برخی‌ از بندگان خود داده است‌،‌ و خواسته می‌شود آن نعمت از میان برود. حال‌، شخص حسود این انفعال روانی را دنبال‌ کند با سعی و تلاش خود برای از میان بردن آن نعمت‌، به سبب‌ کینه‌توزی و خشم و کینی‌ که نسبت به صاحب نعمت دارد، یا به انفعال روانی بسنده کند. زیرا در این صورت احتمال دارد شرّ و بلائی به دنبال این انفعال روانی قرار گیرد.

ما مجبوریم ‌که از شدّت و حدّت نفی ‌کردن چیزی بکاهیم‌ که با آن آشنا نیستیم‌. در گسترۀ این هستی رازها و اسراری است‌، و در روان انسان‌، و در دستگاه‌های بدن انسان‌، رازها و اسراری است ‌که ما از آنها بی‌خبریم‌، و تا به امروز از آن رازها و اسرار سر در نیاورده‌ایم و علّت وقوع آنها را نمی‌دانیم . . . برای مثال‌: تلپاتی یا تماس از راه دور. در این کار ارتباطها میان اشخاص دور از همدیگر صورت می‌پذیرد، ارتباطهائی‌ که شکّ و تردیدی در وقوع آنها نیست‌، چون اخبار در این زمینه متواتر، و آزمونهای مثبت زیادی در آن انجام ‌گرفته است‌. هنوز که هنوز است علّت و سبب وقوع تلپاتی با معلوماتی ‌که در دست است روشن نگردیده است و ناشناخته مانده است‌. هیپنوتیزم یا خواب مغناطیسی نیز این چنین است‌. هیپنوتیزم امروزه به طور مکرّر صورت می‌گیرد، و راز سرپوشیده‌ای است و چگو‌نگی آن نامعلوم است . . . جدای از تلپاتی و هیپنوتیزم‌، رازهای زیادی در جهان و رازهـای بسیاری در نفس انسان و در دستگاه‌های وجود بشر ناگشوده مانده است . . .هر گاه حسود حسادت ورزد، و انفعال روانی معیّنی را متوجّه شخص مورد حسادت نماید، نمی‌توان این متوجّه ساختن را نفی ‌کرد، به بهانۀ این‌ که علم و دانش و ادوات امتحان ما به راز این تأثیر و چگونگی آن دسترسی پیدا نمی‌نماید و راز آن راکشف نمی‌کند. چه ما در این میدان جز مقدار اندکی نمی‌فهمیم و نمی‌دانیم‌، و این مقدار اندک هم اغلب تصادفی‌ کشف و برملا می‌گردد، و بعد از آن به عنوان یک حقیقت واقعی پذیرفته می‌گردد.

در اینجا شرّ و بلائی است و باید از آن به یزدان پناه برد و پناه جست‌، و خویشتن را به جوار حمایت و عنایت او انداخت‌ . . .

خدا با مرحمت و لطفی ‌که دارد پیغمبر خود صلّی الله علیه وآله وسلّم ‌را و بعد از او امّت او را رهنمود و رهنمون به پناه بردن بدو از دست این شرّها و بلاها می‌فرماید. قطعی و حتمی است اگر مردمان برابر رهنمود و رهنمون یزدان بدو پناه ببرند، بدیشان پناه می‌دهد، و آنـان را بـه ‌طور کلّی و جزئی از این شرّها و بلاها می‌رهاند و در پناه خود می‌دارد.

بخاری با سندی که دارد، از عائشه -‌ رضی ‌الله ‌عنها - روایت ‌کرده است ‌که‌ گفته است‌. ‌«‌پیغمبر صلّی الله علیه وآله وسلّم هر شب وقتی‌ که به رختخواب خود می‌رفت‌،‌ کف دستهایش را کنار همدیگر می‌آورد، سپس دو سورۀ‌: (‌قل هوالله احد. . . ) و (‌قل‌:‌اعوذ برب الفلق . . . ) را می‌خواند و به کف دستهایش فوت می‌کرد و می‌دمید. آن گاه تا آنجا که می‌توانست دستهایش را بر بدنش می‌کشید و می‌مالید. نخست سر، سپس رخسار، آن‌ گاه قسمت پیشین بدنش را دست می‌کشید و مسح می‌کرد . . . این کار را سه بار انجام می‌داد»‌‌. اصحاب سنن این فرموده را این چنین روایت‌ کرده‌اند . . . [ نظرات / امتیازها ]

[5] گاه‌ اسباب‌ خطرهایی‌ ‌که‌ متوجه‌ انسان‌ می‌شود، سببهای‌ معقولی‌ ‌است‌ ‌که‌ ‌اگر‌ شخص‌ ‌از‌ ‌آنها‌ آگاه‌ شود امکان‌ پرهیز کردن‌ ‌از‌ ‌آنها‌ وجود دارد، مگر حسد ‌که‌ سبب‌ ‌آن‌ حالتی‌ ‌در‌ نفس‌ شخص‌ حسود ‌است‌، و پرهیز کردن‌ ‌از‌ ‌آن‌ ‌در‌ هنگامی‌ ‌که‌ سبب‌ اساسی‌ دشواریها و خطرهای‌ محیط ‌بر‌ شخص‌ ‌شده‌ دشوار ‌است‌، ولی‌ آیا‌اینکه‌ امر باید سبب‌ ‌آن‌ شود ‌که‌ شخص‌ ‌از‌ عمل‌ کردن‌ و بهره‌مند شدن‌ ‌از‌ نعمتهای‌ ‌خدا‌ و پیشرفت‌ و ترقی‌ تنها ‌به‌ خاطر ‌اینکه‌ ‌که‌ کسی‌ ‌بر‌ ‌من‌ رشک‌ خواهد برد خودداری‌ کند! هرگز ... بلکه‌ لازم‌ ‌است‌ ‌که‌ ‌از‌ شر حسود ‌در‌ هنگام‌ حسادت‌ ‌به‌ خدای‌ تبارک‌ و ‌تعالی‌ پناه‌ برد.

«وَ مِن‌ شَرِّ حاسِدٍ إِذا حَسَدَ‌-‌ و ‌از‌ شر حسودی‌ ‌که‌ رشک‌ برد.»

‌خدا‌ حسود ‌را‌ ‌از‌ تغییر حالت‌ دادن‌ حسد ‌خود‌ ‌به‌ عملی‌ دشمنانه‌ منصرف‌ می‌سازد، زیرا ‌که‌ حسد، ‌در‌ صورتی‌ ‌که‌ ‌با‌ گفته‌ ‌ یا ‌ عملی‌ آشکار نشود بی‌اثر می‌ماند، و هیچ‌ انسانی‌ ‌از‌ حسد تهی‌ نیست‌، جز ‌اینکه‌ ‌که‌ بیشتر مردم‌، چرا ‌که‌ ‌از‌ زیان‌ حسد آگاهند و می‌دانند ‌که‌ زیان‌ ‌آن‌ ‌به‌ خودشان‌ بیش‌ ‌از‌ دیگران‌ آسیب‌ می‌رساند، ‌از‌ ‌آن‌ منصرف‌ می‌شوند و ‌به‌ حال‌ غبطه‌ ‌در‌ می‌آیند، و ‌حتی‌ گفته‌ ‌شده‌ ‌است‌: «هیچ‌ ظالمی‌ ‌را‌ شبیه‌تر ‌به‌ مظلوم‌ ‌از‌ حسود ندیده‌ام‌».«2»

حسد سبب‌ ‌آن‌ شد ‌که‌ شیطان‌ ‌از‌ سجده‌ کردن‌ ‌به‌ آدم‌ خودداری‌ کرد، ‌به‌ همان‌ گونه‌ ‌که‌ سبب‌ وقوع‌ اولین‌ جریمه‌ ‌بر‌ زمین‌ شد ‌که‌ ‌با‌ ‌آن‌ قابیل‌ برادرش‌ هابیل‌ ‌را‌ کشت‌.

پناه‌ می‌بریم‌ ‌به‌ ‌خدا‌ ‌از‌ شر ‌آن‌ و ‌از‌ شر کسی‌ ‌که‌ حامل‌ ‌آن‌ ‌است‌. [ نظرات / امتیازها ]

وَ مِنْ شَرِّ حاسِدٍ إِذا حَسَدَ

و از شرّ هر حسود و حسادت ورزى، آن گاه که حسد ورزد، به پروردگار سپیده دم پناه مى برم.

و این دستور نیز بدان دلیل است که انسان حسادت ورز و گرفتار به این بلاى اخلاقى و بیمارى اجتماعى هر لحظه ممکن است براى تسکین ناراحتى درونى خود، به انسانى که مورد حسادت اوست زیانى وارد آورد، از این رو باید از شرّ او نیز به خدا پناه برد.

از دیدگاه پاره اى منظور از شرّ حسود، زیان رساندن چشم اوست، چرا که بسیار شده است که شورچشمى حسود به گونه اى در فرد مورد نظرش اثر نهاده، که او را دچار زیان و ضرر و یا بیمارى و عیب ساخته است.

در روایت آمده است که چشم زدن گاه واقعیت دارد، و برخى از چشم ها داراى این اثرند. العین حق.(370)

پاره اى آورده اند که: پیامبر، شترى به نام «عضباء» داشت که در همه مسابقات اسب دوانى و شتر دوانى پیش مى افتاد. روزى مردى صحرانشین آمد و به آن حضرت پیشنهاد مسابقه شتر دوانى داد.

مسابقه آغاز گردید و شترِ هماره برنده و پیشتاز پیامبر بر خلاف انتظار باخت. این موضوع بر یاران بسیار گران آمد، امّا آن حضرت فرمود: بر خداست که هیچ کس و هیچ چیزى را در دنیا اوج نبخشد و بالا نبرد، جز این که آن را پایین آورد.

و نیز آورده اند که فرمود: هر کس چیزى را دید و از آن خوشش آمد، بگوید: «اللّه! اللّه، ماشاءاللّه و لا قوة الا باللّه» در پناه خدا، از زیان و بدآمد روزگار در امان مى ماند.

و آورده اند که آن حضرت دو نور دیده اش حسن و حسین عزیز را به وسیله این دو سوره در پناه خدا سپرد [ نظرات / امتیازها ]

6306. Malignant envy, translated into action, seeks to destroy the happiness or the material or spiritual good enjoyed by other people. The best guard against it is trust in Allah with purity of heart. [ نظرات / امتیازها ]

بسیاری از ما و، چه بسا بنا به طبیعت خود، حسد می‌ورزیم و جای ملامت هم نیست، زیرا خلقت آدمی این گونه است. برخی اراده‌ای ضعیف دارند، برخی دیدشان ضعیف است، برخی خوب حرف نمی‌زنند، برخی صدایشان آهسته است و برخی نیز به سبب وراثت یا محیط یا تربیت حسودند و در قلبشان حسادت هست. گناه چنین کسی که این گونه آفریده شده است چیست؟ باید خود را درمان کند، اما چگونه؟ باید حسادت را سرکوب کرد. اگر کسی حسادت ورزید اما حسادتش را نادیده گرفت و به مقتضیاتِ حسدش عمل نکرد، در این صورت، حسد کم‌رنگ و کم‌رنگ‌تر می‌شود تا اینکه بمیرد. حسد آدمی را وامی‌دارد تا بر ضد کسی سخن بگوید، توطئه بچیند و مشکلاتی برایش ایجاد کند، اما اگر حسادت را نادیده بگیریم و از آن پیروی نکنیم، آهسته آهسته حسد کم‌تر می‌شود تا اینکه از میان می‌رود. حسادت با سرکوب کردنش از میان می‌رود، بر خلاف دیگر امیال آدمی. فی المثل، اگر فطرت یا غریزة جنسی و یا غریزة مدنیت در آدمی سرکوب شود، از بین نخواهد رفت، بلکه به عقل باطن راه می‌یابد و مشکلات و دشواری‌های دیگری می‌آفریند. این مسئله در مورد اموری است که از طبیعت آدمی نشئت می‌گیرد، اما آنچه خارج از طبیعت آدمی است، این گونه نیست. اگر بیماریی‌هایی مثل حسد و ترس و بخل و وسواس را که مرضی در فطرت آدمی هستند، سرکوب کنیم، از میان می‌روند و پایان می‌یابند. از همین روست که در حدیثِ شریفِ رفع نیز از حسد یاد شده است، یعنی کسی که در قلبش حسادت دارد تا هنگامی که سخنی نگفته باشد و توطئه‌ای نچیده باشد و کاری بر ضد کسی که به او حسادت می‌ورزد، انجام نداده باشد، حسادتش کم‌رنگ و کم‌رنگ‌تر می‌شود، تا اینکه از میان می‌رود. چنین کسی به سبب حسادتش عِقابی ندارد و بی‌شک خداوند او را می‌بخشاید و درمانش می‌کند. قرآن کریم نیز با عبارت «وَ مِن شَرِّحاسِد إذا حَسَدَ» به همین مسائل اشاره دارد. اگر کسی حسادت نورزد، شرّی برایش نیست. این مسئلاه به طور طبیعی بدین معناست که حسادت شرّ و فساد و فتنه است و اگر حسود حسادت خود را عملی کند، باید از شرِّ او به خدا پناه ببریم. اما اگر حسود کاری نکرد، بدین معناست که شرّی ندارد.

[ نظرات / امتیازها ]