از ظاهر سیاق برمى‏آید که جمله دومى، یعنى جمله «لا یَنْقُضُونَ الْمِیثاقَ» عطف تفسیرى جمله اولى است، و بنابراین، منظور از (میثاقى که آن را نقض نمى‏کنند، همان عهدى است که به آن وفا مى‏کنند، و منظور از این عهد و میثاق هم به قرینه آیه قبلى که تذکر ایشان را ذکر مى‏کرد، آن عهدى است که به زبان فطرت خود با پروردگار خود بستند که او را یگانه بدانند، و بر اساس توحید و یکتایى او عمل نموده آثار توحید را از خود نشان دهند. آرى، آدمى بر فطرت توحید خداى تعالى و نیز بر فطرت لوازم توحید خلق شده، این عهدى است که انسان در فطرت خود با خداى تعالى بسته است.
و عهد و میثاقى هم که به وسیله انبیاء و رسل و به دستور خداى سبحان از بشر گرفته شده، و خلاصه آن احکام و شرایعى هم که انبیاء آورده‏اند همه از فروع این میثاق فطرى است، چون ادیان همه فطریند. [ نظرات / امتیازها ]

قتاده فرمود: بر شما باد وفاى به عهد و اینکه میثاق را نشکنید، زیرا خداوند از آن نهى کرده، و در باره آن به شدیدترین وجه اعلام خطر کرده و آن را در حدود بیست و چند جاى قرآن به عنوان خیرخواهى شما آورده، و حجت بر شما قرار داده، و اهل فهم و عقلا و دانشمندان مى‏دانند که عظمت هر چیزى به مقدارى است که خدا عظمتش داده باشد، و از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) براى ما نقل کرده‏اند که در خطبه خود فرموده: «ایمان ندارد کسى که امانت‏دار نیست و دین ندارد آن کس که به عهد خود پاى‏بند نیست».

علامه طباطبایی: از ظاهر این روایت به خوبى برمى‏آید که قتاده عهد و میثاق را حمل کرده بر عهد و میثاقهاى دائر میان مردم، و حال آنکه خواننده گرامى بیاد دارد که گفتیم ظاهر سیاق آیه مخالف این معنا است.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

«عهداللَّه» هم شامل پیمان‏هاى فطرى از قبیل عشق به حقّ و عدالت مى‏شود، هم پیمان‏هاى عقلى مثل درک حقایق عالم هستى و مبدأ و معاد را در برمى‏گیرد، هم بر پیمان‏هاى شرعى همچون عمل به واجبات و ترک محرّمات اطلاق مى‏گردد و هم بر پیمان‏هایى که انسان‏ها با یکدیگر مى‏بندند و متعهّد مى‏شوند و خداوند مراعات آنها را واجب فرموده، صادق است.(85)
یکى از مهم‏ترین پیمان‏هاى الهى، امامت رهبران آسمانى است. بعد از آنکه حضرت ابراهیم‏علیه السلام با پشت سرگذاشتن آزمایش‏هاى متعدّد به مقام امامت رسید، از خداوند خواست تا فرزندان او نیز داراى این مقام شوند. خداوند براى روشن شدن جایگاه امامت، به جاى آنکه بفرماید مقام امامت به افراد ظالم نمى‏رسد فرمود: «لاینال عهدى الظالمین» عهد من به ستمگران نمى‏رسد.
«میثاق» به چیزى گفته مى‏شود که دل انسان با آن وثوق و اطمینان پیدا مى‏کند و از آنجا که وجود یک رهبر الهى، دل و جان انسان‏ها را آرام و مطمئن مى‏سازد. لذا از مصادیق میثاق شمرده شده است.
وفاى به عهد مانند احترام به والدین و ردّ امانت، تنها از حقوق اسلامى نیست، بلکه از حقوق انسانى است. لذا هر خردمند و عاقلى باید آن را مراعات کند.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]