کلمه (ربط) به معنای محکم‌ بستن است و ربط بر دل ‌ها کنایه از سلب اضطراب و نگرانی از آن ها است. [ نظرات / امتیازها ]

این آیات سه ‏گانه قسمت اول از گفتگوی اصحاب کهف را حکایت می کند که وقتی علیه بت پرستی قیام ‌نمودند و با آن به‌ مبارزه‌ برخاستند با یکدیگر گفتند: «إِذْ قامُوا فَقالُوا رَبُّنا رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لَنْ نَدْعُوَا مِنْ دُونِهِ إِلهاً لَقَدْ قُلْنا إِذاً شَطَطاً هؤُلاءِ قَوْمُنَا اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ آلِهَةً لَوْ لا یَأْتُونَ عَلَیْهِمْ بِسُلْطانٍ بَیِّنٍ فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَری عَلَی اللَّهِ کَذِباً». اصحاب کهف در این قسمت از محاوره خود ابتدا با جمله (رَبُّنا رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ) توحید را اثبات‌ نمودند و ربوبیت تمامی عالم را منحصر به ربّ واحدی کردند که شریک ندارد و این غیر آن چیزی است که وثنیت می گوید. وثنیت برای هر نوع از انواع مخلوقات، اله و ربی قائل هستند. الهی برای آسمان ها و الهی برای زمین و ربّی برای انسان ها و همچنین برای هر قسم از موجودات ربّی جداگانه قائلند.
آنگاه برای تاکید توحید اضافه کرده اند: «لَنْ نَدْعُوَا مِنْ دُونِهِ إِلهاً- ما به غیر او اله دیگری نمی خوانیم» و فائده این تاکید نفی آلهه ‏ایست که وثنیت آن ها را اثبات می کرد و آن آلهه را ما فوق رب‌النوع ‏ها می دانست مانند عقول کلیه ‏ای که صابئین عبادت می کردند و مانند برهما و سیوا و شنوکه براهمه و بودائیان آن ها را می پرستیدند. اصحاب کهف برای نفی الوهت آن ها، آن تاکید را آورده و مجددا تاکید دیگری آوردند: «لَقَدْ قُلْنا إِذاً شَطَطاً- اگر چنین کنیم از راه حق تجاوز کرده‏ ایم» و با این جمله فهماندند که خواندن غیر خداوند تجاوز از حد و غلو در حق مخلوق و بالابردن آن تا حد خالق است.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

1- احاطه ‌نیافتن ادراک بشر به خداوند تعالی اشکالی است که میان همه ما افراد بشر و آنچه عبادتش می کنند، مشترک است به علاوه ما هم که یکتا پرستیم تنها او را به اسما و صفاتش می شناسیم آن هم هر کس به قدر طاقتش به اسما و صفات او آشنایی دارد. پس هر کس به قدر معرفتش باید او را بپرستد. 2- تمامی صفاتی که معبود را مستحق عبادت می کند از قبیل خلقت‌ کردن، رزق‌ دادن، مالکیت، تدبیر عالم و امثال آن ها همه منحصرا صفات خداوند تعالی است و غیر خداوند چیزی از آن صفات را از خود ندارد، پس مشرکین هم تنها او را باید بپرستند.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

در این کلام با همه اختصارش قیودی است که از تفصیل نهضت آنان و جزئیات آن در ابتدای امر خبر می دهد، مثلا از قید (وَ رَبَطْنا عَلی قُلُوبِهِمْ) فهمیده می شود که گفتار بعدی ‌شان را که گفتند: «رَبُّنا رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ ...» از مشرکین پنهان ‌نمی داشتند بلکه علنی در میان آنان می گفتند، در موقعیتی می گفتند که دل شیر در آن آب می شد و از وحشت دل‌ ها به ‌لرزه ‌در می آمد، پوست بدن‌ ها جمع می شد، در میان جمعی از دشمنان اظهار می داشتند که می دانستند دنبال اظهاراتشان خونریزی، عذاب، شکنجه و تطمیع در کار است.
و از قید (إِذْ قامُوا فَقالُوا) استفاده می شود که این عدّه از جوانان در ابتدای مخالفتشان در مجلسی بودند که دستور به عبادت و پرستش بت ها از آنجا صادر می شد و اعضای آن محفل مردم را مجبور به بت پرستی می‌ نمودند و از عبادت خداوند باز می داشتند و حتی استفاده می شود که خداپرستان را شکنجه و آزار هم می کردند، می کشتند، عذاب می دادند، حال این مجلس یا مجلس سلطان بوده است و یا مجلسی که از وزرای سلطان تشکیل می شده است و یا مجلس عمومی بوده است، علی ای حال این چند جوان بر می خیزند و علنا مخالفت خود را اعلام‌ می‌ دارند و از آن مجلس بیرون می آیند و از مردم شهر کناره‏ گیری می کنند و در حالی این قیام را انجام‌ می‌ دهند که در خطر عظیمی بودند، از هر سو مردم به ایشان حمله ‏ور می ‌شدند. چون در آیه شریفه دارد که به غار پناهنده شدند و فرموده است: «وَ إِذِ اعْتَزَلْتُمُوهُمْ وَ ما یَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّهَ فَأْوُوا إِلَی الْکَهْفِ- و چون از ایشان و آنچه که به غیر خداوند می پرستیدند کناره‏ گیری نمودید، به غار پناهنده شوید».
و این خود مؤید روایاتی است که در داستان اصحاب کهف آمده است و به زودی خواهد آمد که اصلا شش نفر از آنان جز خواص سلطان بوده اند و شاه در امور خود با آنان مشورت می کرد، همان ها بودند که از مجلسش برخاسته، اعلان اعتقاد به توحید نمودند و هر شریکی را از خداوند نفی کردند.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

مخالفت علنی اصحاب کهف با مضمون روایاتی که می گوید اصحاب کهف ایمان خود را پنهان می داشتند و با تقیه رفتار می کردند، منافاتی ندارد، زیرا ممکن است عمری این چنین به سر برده باشند و سپس به طور ناگهانی تقیه را شکسته و ایمان به توحید را اعلام‌ نمودند و از مردم خود کناره‏گیری کردند و دیگر مجالی برایشان نمانده بود که تظاهر به ایمان بکنند، زیرا اگر چنین مجالی بود قطعا کشته می شدند. [ نظرات / امتیازها ]

ابی جعفر (علیه السلام) در ذیل آیه «لَنْ نَدْعُوَا مِنْ دُونِهِ إِلهاً لَقَدْ قُلْنا إِذاً شَطَطاً» فرمودند: یعنی اگر بگوییم خداوند شریک دارد بر او جور کرده‏ایم. [ نظرات / امتیازها ]

قهرمانان داستان اصحاب کهف افرادی بودند که با بصیرت به خداوند ایمان آوردند، خداوند هم هدایتشان را زیادتر کرد، و معرفت و حکمت بر آنان افاضه فرمود، و با آن نوری که به ایشان داده بود پیش پایشان را روشن نمود، و ایمان را با دلهای آنان گره زد، در نتیجه جز از خداوند از هیچ چیز دیگری باک نداشتند. و از آینده حساب شده‏ای که هر کس دیگری را به وحشت می انداخت نهراسیدند، لذا آنچه صلاح خود دیدند بدون هیچ واهمه‏ای انجام دادند. آنان فکر کردند اگر در میان اجتماع بمانند جز این چاره‏ای نخواهند داشت که با سیره اهل شهر سلوک نموده حتی یک کلمه از حق به زبان نیاورند. و از اینکه مذهب شرک باطل است چیزی نگویند، و به شریعت حق نگروند. و تشخیص دادند که باید بر دین توحید بمانند و علیه شرک قیام نموده از مردم کناره‏گیری کنند، زیرا اگر چنین کنند و به غاری پناهنده شوند بالأخره خداوند راه نجاتی پیش پایشان می گذارد. با چنین یقینی قیام نموده در رد گفته‏های قوم و اقتراح و تحکمشان گفتند: «رَبُّنا رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لَنْ نَدْعُوَا مِنْ دُونِهِ إِلهاً لَقَدْ قُلْنا إِذاً شَطَطاً هؤُلاءِ قَوْمُنَا اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ آلِهَةً لَوْ لا یَأْتُونَ عَلَیْهِمْ بِسُلْطانٍ بَیِّنٍ فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَری عَلَی اللَّهِ کَذِباً» آن گاه پیشنهاد پناه بردن به غار را پیش کشیده گفتند: «وَ إِذِ اعْتَزَلْتُمُوهُمْ وَ ما یَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّهَ فَأْوُوا إِلَی الْکَهْفِ یَنْشُرْ لَکُمْ رَبُّکُمْ مِنْ رَحْمَتِهِ وَ یُهَیِّئْ لَکُمْ مِنْ أَمْرِکُمْ مِرفَقاً.» [ نظرات / امتیازها ]