جدال به معناى ستیزگى کردن و لجبازى در گفتار و بحث است.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

کلمه «فسوق» به معناى خارج شدن از طاعت خدا است.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

کلمه «رفث» به معناى هر عملى است که در عرف تصریح به نام آن نمى‏ کنند بلکه هر وقت بخواهند نام آن را ببرند به کنایه می برند مانند عمل زناشویى.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

منظور از «اَلحَجُّ اَشهُرٌ‌ مَعلُومات ...ـ ماه های شوال، ذی القعده و ذی الحجه است.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

علت اینکه سه مرتبه لفظ حج در آیه آمد و از ضمیر برای اختصار استفاده نشد این است که منظور از حج اول، زمان حج، از حج دوم ، همان عمل حج و از حج سوم زمان و مکان حج است. {الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَعْلُوماتٌ، فَمَنْ فَرَضَ فِیهِنَّ الْحَجَّ تا کلمه فى الحج}

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

فرض حج به این معنا است که با شروع در عمل حج این عمل را بر خود واجب سازد. چون به حکم آیه شریفه «وَ أَتِمُّوا الْحَجَّ وَ الْعُمْرَةَ لِلَّهِ ...» شروع در این عمل باعث مى ‏شود که اتمامش بر آدمى واجب گردد. {فَمَنْ فَرَضَ فِیهِنَّ الْحَجَّ} [ نظرات / امتیازها ]

این دأب قرآن کریم است که اصول معارف را بیان مى ‏کند و قصه ‏ها را شرح داده و شرایع و احکام را ذکر مى ‏کند و در آخر همه آن ها موعظه و سفارش مى ‏کند تا علم از عمل جدا نباشد. چون علم بدون عمل در اسلام هیچ ارزشى ندارد.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

امام صادق (علیه السلام) در ذیل جمله «فلا رفث ...» فرمودند: رفث به معناى جماع و فسوق به معناى دروغ و جدال به معناى گفتن (نه به خدا و آرى به خداست).

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

امام باقر (علیه السلام) در معناى جمله «الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَعْلُوماتٌ» فرمودند: ماه هاى معلوم حج عبارت است از شوال، ذى القعده و ذى الحجة. احدى نمى ‏تواند به نیت حج در غیر این سه ماه احرام ببندد.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

امام صادق (علیه السلام) فرمودند: او از حج برمی ‏گردد درحالیکه گناهانش آمرزیده شده است البته خدای تعالی گناه کسی را می ‏آمرزد که تقوا داشته باشد.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

کلمه «رَفَثَ» به معناى آمیزش جنسى و «فُسُوقَ» به معناى دروغ و ناسزاگویى و جدال و گفتنِ «لا و الله» و «بلى و الله» است.
زمان مطرح شده در آیه، ناظر به حج و عمره با هم است. عمره تمتّع در طول سه ماه شوال، ذى القعده و ذى الحجّه انجام مى‏شود، ولى زمان حج ماه ذى الحجّه است. [ نظرات / امتیازها ]

بهترین زاد و توشه این آیات همچنان احکام حج و زیارت خانه خدا را تعقیب مى کند، و دستورات جدیدى در آن مطرح است : 1 - نخست مى فرماید: حج در ماههاى معینى است (الحج اشهر معلومات ). منظور از این ماهها ماههاى شوال ، ذى القعده و ذى الحجه است (تمام ماه ذى الحجه یا همان ده روز اول ) و این ماهها را اشهر حج مى نامند زیرا بخشى از اعمال حج (مراسم عمره را) در غیر این ماهها نمى توان انجام داد و بخشى را منحصرا در روزهاى نهم تا دوازدهم ماه ذى الحجه باید انجام داد، و اینکه در قرآن تصریح به نام این ماهها نشده به خاطر آن است که این ماهها براى همه شناخته شده بود، و قرآن با این عبارت تاکید بر آن مى کند [ نظرات / امتیازها ]

کلمه «رفث» به معناى آمیزش جنسى و «فسوق» به معناى دروغ و ناسزاگویى و جدال و گفتنِ «لا واللَّه» و «بلى واللَّه» است.
زمان مطرح شده در آیه، ناظر به حج وعمره با هم است. عمره تمتّع در طول سه ماه شوال، ذى‏القعده وذى‏الحجّه انجام مى‏شود، ولى زمان حج ماه ذى‏الحجّه است.

[ نظرات / امتیازها ]

زائران خانه خدا بعد از انجام مراسم عمره راهى مراسم حج مى شوند و نخستین مرحله همان وقوف در عرفات است که از نیمه روز نهم ذى الحجه تا غروب آفتاب در آنجا توقف مى نمایند سپس از آنجا به سوى مشعر الحرام حرکت مى کنند (در آیات فوق به هر دو قسمت اشاره شده است ).
در نامگذارى سرزمین عرفات به این نام جهات گوناگونى ذکر کرده اند، گاه گفته اند هنگامى که پیک وحى خداوند جبرئیل مناسک حج را در آنجا به ابراهیم نشان داد ابراهیم مى فرمود: عرفت ، عرفت (شناختم - شناختم ) لذا آنجا را عرفات گفتند.
گاه گفته اند این داستان براى آدم واقع شد و گاه گفته شده که آدم و حوا در آن سرزمین یکدیگر را پیدا کردند و شناختند و گاه گفته شده زوار خانه خدا در آنجا یکدیگر را مى بینند و مى شناسند و تفسیرهاى دیگر.
تفسیر نمونه جلد 2 صفحه 60
ولى بعید نیست این نامگذارى اشاره به حقیقت دیگرى باشد و آن اینکه این سرزمین محیط بسیار آمادهاى براى معرفت پروردگار و شناسائى ذات پاک اوست .
و به راستى آن جذبه معنوى و روحانى که انسان به هنگام ورود در عرفات پیدا مى کند با هیچ بیان و سخنى قابل توصیف نیست - تنها باید رفت و مشاهده کرد - همه یک شکل ، همه یکنواخت ، همه بیابان نشین همه از هیاهوى شهر و از هیاهوى دنیاى مادى و زرق و برقش فرار کرده ، در زیر آن آسمان نیلى در آن هواى آزاد و پاک از آلودگى گناه در آنجا که فرشته وحى بال و پر مى زند، در آنجا که از لابلاى نسیمش صداى زمزمه جبرئیل و آهنگ مردانه ابراهیم خلیل و طنین حیات بخش صداى پیامبر اسلام (صلى الله علیه و آله و سلم ) و مجاهدان صدر اسلام شنیده مى شود.
در این سرزمین خاطره انگیز که گویا دریچه اى به جهان ماوراى طبیعت در آن گشوده شده انسان نه تنها از نشئه عرفان پروردگار سر مست مى شود و لحظه اى با زمزمه تسبیح عمومى خلقت هماهنگ مى گردد بلکه در درون وجود خود، خودش را هم که عمرى است گم کرده و به دنبالش مى گردد پیدا مى کند و به حال خویشتن نیز عارف مى گردد و مى داند او آن کس نیست که شب و روز در تلاش معاش حریصانه کوه و صحرا را زیر پا مى گذارد و هر چه مى یابد عطشش فرو نمى نشیند مى یابد گوهر دیگرى در درون جان او نهفته است که او در حقیقت همان است آرى این سرزمین را عرفات مى نامند راستى چه اسم جالب و مناسبى !

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

در روایات آمده است که قبیله قریش در جاهلیت امتیازات نادرستى براى خود قائل بودند و براى هیچ یک از اعراب مقامى را که براى خویشتن مى دانستند قایل نبودند آنها خود را حمس (بر وزن خمس ) به معنى کسى که در دین خود محکم و پا برجاست مى خواندند و به عنوان فرزندان ابراهیم و سرپرستان خانه کعبه خود را از همه برتر مى شمردند.
از جمله اینکه مى گفتند ما نباید در مراسم حج به عرفات برویم زیرا عرفات از حرم مکه بیرون است ، اگر چنین کنیم عرب براى ما ارزشى قائل نخواهد شد حرم مکه با نقاط بیرون حرم یکسان نیست این سخن را در حالى مى گفتند که مى دانستند وقوف در عرفات جزء مراسم حج ابراهیمى است .
قرآن در آیات فوق خط بطلان بر این اوهام کشید و به مسلمانان دستور داد همه با هم در عرفات وقوف کنند و از آنجا همگى به سوى مشعر الحرام و از آنجا به سوى منى کوچ نمائید جمله ثم افیضوا من حیث افاض ‍ الناس از همان جا که
مردم کوچ مى کنند شما هم کوچ کنید اشاره لطیفى به این معنى است .
در واقع قرآن با این بیان دستور مى دهد که همه مردم بدون استثناء نخست به عرفات بروند و از آنجا به مشعر الحرام و سپس به سرزمین منى کوچ کنند.
دستور استغفار در ذیل آخرین آیه فوق اشاره به این است که از خداوند طلب آمرزش تمام گناهان را کنند و از آن افکار و خیالات جاهلى که مخالف روح مساوات و برابرى حج است کنار روند و یادآور مى شود که اگر دست بردارند خداوند غفور و رحیم است .
باید توجه داشت که افاضه از ماده فیض در اصل به معنى جریان و ریزش آب است و از آنجا که وقتى مردم به طور دسته جمعى از جائى به نقطه دیگرى با سرعت حرکت مى کنند بى شباهت به یک نهر جارى نیست این تعبیر به کار مى رود.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

در اینکه چه رابطهاى میان ابتغاء فضل الله (فعالیتهاى تجارتى ) و مساله وقوف در عرفات و حرکت از آن به سوى مشعر الحرام و سپس منى وجود دارد که در آیات فوق در کنار هم قرار گرفته ممکن است اشاره به این نکته باشد که تلاش اقتصادى اگر براى خدا و زندگى آبرومندانه باشد آن هم یک نوع عبادت است همچون مناسک حج یا اینکه نقل و انتقال زوار از مکه به عرفات و از آنجا به مواقف دیگر مستلزم هزینه ها و خدماتى است و اگر هر گونه کار و خدمت و مزد گرفتن در این ایام ممنوع و حرام باشد مسلما زوار خانه خدا سخت به زحمت مى افتند.
و لذا این طور در کنار هم قرار داده شده ، یا اینکه مبادا پرداختن به فعالیتهاى اقتصادى شما را از ذکر خدا و از توجه به عظمت این مواقف دور سازد.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]