سوال: آیه شریفه، در مقام رد و دفع توهمى است که چه بسا به ذهن برسد و آن توهم این است که رسالت، خصوصا از این جهت که همراه با معجزاتى روشن است که بر حقانیت آن دلالت مى کند، باید بلاى جنگ هاى خانمان برانداز را از بین ببرد نه اینکه خود رسالت آتش جنگ را برافروزد؛ حال یا از این جهت باید از بین ببرد که غرض خداى سبحان از ارسال رسولان و دادن معجزات به ایشان این است که مردم را به سوى سعادت دنیوى و اخرویشان هدایت کند؛ پس براى به دست آمدن این غرض، باید آنان را از قتال باز داشته و دیگر اجازه چنین عملى را ندهد و همه را در راه هدایت جمع و متحد سازد و حال آنکه مى بینیم بعد از انبیا باز هم جنگ ها و مشاجرات در میان امت هاى آنان ادامه دارد و مخصوصا بعد از انتشار دعوت اسلام که اتحاد و اتفاق از ارکان و اصول احکام و قوانین آن است، چرا باید هنوز این درگیرى ها در این امت پدید آید؟ یا از این جهت باید از بین ببرد که مگر غیر از این است که فرستادن رسولان و آوردن معجزات روشن، براى دعوت به سوى حق است و براى این است که ایمان در دل ها پدید آید؟ ایمان هم از صفات قلب است و نمى شود آن را با زور در دل ها ایجاد کرد پس فایده قتال چیست؟ بعد از استقرار نبوت و پا گرفتن دعوت دینى دیگر جنگ چه معنا دارد؟
پاسخ: این اشکال را در آیات قتال آوردیم و به آن جواب دادیم. در آیه مورد بحث، خداى تعالى چنین پاسخ مى دهد که قتال معلول اختلافى است که امت ها خودشان پدید مى آورند، چون اگر اختلافى نباشد کار اجتماعات به جنگ نمى کشد. پس علت به وجود آمدن جنگ ها در بین مردم اختلاف آنان است و اگر خدا مى خواست یا به کلى نمى گذاشت اختلافى پدید آید و در نتیجه، جنگ هم پدید نمى آمد و یا بعد از پیدا شدن این علت آن را خنثى مى کرد؛ لیکن خداى سبحان آنچه را که ما مى خواهیم انجام نمى دهد چون تابع خواست ما نیست؛ او هر چه بخواهد مى کند و یکى از چیزهایى را که خواسته است این است که جلوى علت ها را نگیرد و امور عالم طبق سنت العلل و الاسباب جریان یابد. این اجمال و خلاصه پاسخى است که از آیه استفاده مى شود.
[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]توضیح : از آنجایى که در ذیل آیه اشاره به مساله قتال شده است و مرتبط به آن بود و آیات قبل نیز راجع به قتال سخن مى گفت و داستان قتال طالوت را ذکر مى کرد، چاره اى جز این نبود که قطعه اى از کلام را زمینهچینى و مقدمه ذیل آیه بفرماید: «تِلْکَ الرُّسُلُ فَضَّلْنا .
[ بستن توضیحات ]
[ پاسخ ها / امتیازها ]