1) : بقول معرف در اینگونه موارد کمک کردن همراه با اذیت و تمسخر بجای ثواب ، گناهش بیشتر از ثوابش است.
2) : در این آیه ناهمانندی از این جهت است که گفتن سخن خوب و طلب آمرزش از صدقه ای که به دنبال آن آزار و اذیت باشد بهتر است یعنی: قول معروف و مغفره لیس کصدقه یتبعها اذی. در ترجمه¬ها به نظر می¬رسد باید دقت بیشتری شود. اینکه اغلب آنها مغفرت را به سخن ناروا از جانب سایل تعبیر کرده اند دلیل می¬خواهد. چرا باید ما سایل را پیشاپیش متهم به درشت¬گویی و بدزبانی کنیم. اگر کسی قادر به برآوردن حاجت مستمند نباشد، یا نخواهد دلیل نمی¬شود که سایلان که در بسیاری از موارد عفیف اند بدگویی کنند. سایل خود می¬داند که اگر بدگویی کند نه تنها چیزی گیرش نمی¬آید بلکه پس از آن هم نمی¬تواند از دیگران چیزی بخواهد. البته حساب سایلان و گدایان عمومی و مشتهر به گدایی با سایل عفیف فرق می¬کند و در این آیه هم مشخص نکرده که سایل چگونه سایلی است. چه بسا سایل نمی¬خواهد پس از سؤال آبرویش پیش دیگران برود و اگر از شما درخواستی داشته است قول نیک و پرده پوشی از جانب شما برای او بسیار بهتر است تا اینکه از شما کمک دریافت کند آنگاه با منت شما یا اظهار آن در برابر دیگران آبروی وی را در خطر بیفتد. پس به نظر می¬رسد مغفرت اگر چه به معنای پوشش است اما در اینجا به درخواست آمرزش از خدا، یا پرده پوشی از ضعف و ناتوانی خود برای برآوردن حاجت مستمند، یا مخفی نگه داشتن سؤال وی از دیگران مربوط می¬شود. همینکه بگوید ببخشید خود ادامه کلام معروف است. دو آیه قبل و آیات بعد که بر منع اذیت و منت تأکید دارد این نکته را تأیید می¬کند. در هر حال مفادآیه مثبت و حاوی پیام اخلاقی است. غلامرضا فدائی

1) طوفانی : چقدر این آیه رفیع و عمیق است.

1) ماجدی (داور) : عذر خواهی؟