(ولولا کلمه سبقت من ربک لکان لزاما واجل مسمی ) (و اگر گفتارپروردگارت بر این رانده نشده و مدتی معین تعیین نشده بود، هر آینه عذاب قرینشان بود) یعنی اگر قضایی از جانب پروردگارت رانده نشده بود و اجلی معین برای ایشان تعیین نگشته بود، هر آینه هلاکت ، ملازم آنها بود، چون اسراف ورزیدند و از حد بندگی تجاوز کردند و به پروردگارشان ایمان نیاوردند. اما حکم الهی مبنی بر تأخیر و امهال ونیز اجل مسمایی که خداوند برای هر امتی قرار داده جمعا علت تامه و باعث تأخیر نزول عذاب استیصال بر ایشان است . [ نظرات / امتیازها ]

(آیه 129)- این آیه در حقیقت پاسخ به سؤالى است که در اینجا مطرح مى‏شود و آن این که چرا خداوند همان برنامه‏اى را که براى مجرمان پیشین ترتیب داد براى این گروه ترتیب نمى‏دهد، قرآن مى‏گوید: «و اگر سنّت و تقدیر پروردگارت و ملاحظه زمان مقرّر نبود، به زودى عذاب الهى دامان آنها را مى‏گرفت» (وَ لَوْ لا کَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِنْ رَبِّکَ لَکانَ لِزاماً وَ أَجَلٌ مُسَمًّى).

این سنت الهى، اشاره‏اى به فرمان آفرینش دایر به آزادى انسانهاست، زیرا اگر هر مجرمى بلافاصله و بدون هیچ گونه مهلت مجازات شود، ایمان و عمل صالح، تقریبا جنبه اضطرارى و اجبارى پیدا مى‏کند، و بیشتر به خاطر ترس و وحشت از مجازات فورى خواهد بود، بنا بر این وسیله تکامل که هدف اصلى است نخواهد شد.

به علاوه اگر حکم شود که همه مجرمان فورا مجازات شوند، کسى در روى زمین زنده نخواهد ماند. (نحل/ 61) بنا بر این، باید مهلتى باشد تا گنهکاران به خود آیند و راه اصلاح در پیش گیرند، و هم فرصتى براى خود سازى، به همه پویندگان راه حق داده شود.

[ نظرات / امتیازها ]

این آیه در حقیقت پاسخ به سؤالى است که در اینجا مطرح مى‏شود و آن این که چرا خداوند همان برنامه‏اى را که براى مجرمان پیشین ترتیب داد براى این گروه ترتیب نمى‏دهد، قرآن مى‏گوید: «و اگر سنّت و تقدیر پروردگارت و ملاحظه زمان مقرّر نبود، به زودى عذاب الهى دامان آنها را مى‏گرفت» (وَ لَوْ لا کَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِنْ رَبِّکَ لَکانَ لِزاماً وَ أَجَلٌ مُسَمًّى).

این سنت الهى، اشاره‏اى به فرمان آفرینش دایر به آزادى انسانهاست، زیرا اگر هر مجرمى بلافاصله و بدون هیچ گونه مهلت مجازات شود، ایمان و عمل صالح، تقریبا جنبه اضطرارى و اجبارى پیدا مى‏کند، و بیشتر به خاطر ترس و وحشت از مجازات فورى خواهد بود، بنا بر این وسیله تکامل که هدف اصلى است نخواهد شد. برگزیده تفسیر نمونه، ج‏3، ص: 150

به علاوه اگر حکم شود که همه مجرمان فورا مجازات شوند، کسى در روى زمین زنده نخواهد ماند. (نحل/ 61) بنا بر این، باید مهلتى باشد تا گنهکاران به خود آیند و راه اصلاح در پیش گیرند، و هم فرصتى براى خود سازى، به همه پویندگان راه حق داده شود.
[ نظرات / امتیازها ]

وَ لَوْ لا کَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِنْ رَبِّکَ لَکانَ لِزاماً وَ أَجَلٌ مُسَمًّى (129)
بعد از آن در مقام تهدید مى‌فرماید:
وَ لَوْ لا کَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِنْ رَبِّکَ‌: و اگر نبود کلمه‌اى که سبقت یافته از پروردگار توبه تأخیر عذاب این امت در آخرت. حاصل آنکه اگر نه علم ازلى الهى پیشى گرفته که عذاب منکران این امت را به تأخیر اندازد به سبب شرافت پیغمبر اکرم. لَکانَ لِزاماً: هر آینه بود عذاب ایشان لازم مر آنها را که به هیچ وجه مفارقت نکردى تا وقتى که مستأصل ساختى آنها را. وَ أَجَلٌ مُسَمًّى‌: و اگر نبود اجل نامبرده شده به جهت عمرهاى ایشان، یا عذاب ایشان.
یعنى اگر این دو چیز نبودى: یکى سبقت کلمه الهیه به تأخیر عذاب آنها، و دیگر مدت عمر ایشان، هر آینه عذاب سبحانى لازم گشتى آنها را، و آنچه به عاد و ثمود و هود و سایر امم از سخط قهارى وارد شدى، به منکران و مکذبان این امت نیز نازل گردیدى. نزد بعضى مراد آنکه: اگر نبود اجل مسمى در دنیا براى این عذاب که روز «بدر» باشد. لکن قول اول اقرب است.
نکته: در آیه شریفه تقدیم و تأخیر است (و لو لا کلمة سبقت من ربّک و اجل مسمّى لکان لزاما). [ نظرات / امتیازها ]

وَ لَو لا کَلِمَةٌ سَبَقَت‌ مِن‌ رَبِّک‌َ لَکان‌َ لِزاماً وَ أَجَل‌ٌ مُسَمًّی‌ (129)
و ‌اگر‌ نبود کلمه ‌از‌ پروردگار تو ‌در‌ تأخیر عذاب‌ ‌هر‌ آینه‌ نزول‌ عذاب‌ ‌بر‌ ‌آنها‌ لازم‌ و حتم‌ ‌بود‌ و ‌اگر‌ نبود اجل‌ و مدّتی‌ ‌که‌ ‌خدا‌ ‌بر‌ ‌آنها‌ معیّن‌ فرموده‌ بمجرّد طغیان‌ ‌آنها‌ عذاب‌ نازل‌ میشد.
(وَ لَو لا کَلِمَةٌ سَبَقَت‌ مِن‌ رَبِّک‌َ) خداوند وعده‌ فرمود پیغمبر ‌خود‌ ‌را‌ ‌که‌ ‌آن‌ نحوه‌ ‌که‌ عذاب‌ ‌بر‌ امم‌ سابقه‌ نازل‌ میشد و بکلّی‌ ‌از‌ ‌بین‌ میرفتند ‌بر‌ ‌اینکه‌ امّت‌ نازل‌ نفرماید لذا ‌اینکه‌ امّت‌ ‌را‌ امت‌ مرحومه‌ نام‌ نهادند و سرّ ‌آن‌ اینست‌ ‌که‌ دین‌ مقدّس‌ اسلام‌ آخرین‌ ادیان‌ عالم‌ ‌است‌ و باید ‌تا‌ دامنه قیامت‌ باقی‌ ‌باشد‌ و روز بروز علم‌ اسلام‌ بلندتر میگردد لکن‌ عذاب‌ ‌آنها‌ ‌را‌ خداوند مقرر فرمود ‌از‌ حین‌ موت‌ سختی‌ جان‌ دادن‌ و گودال‌ قبر و برزخ‌ و حشر ‌در‌ قیامت‌ و عذاب‌ جهنّم‌ لذا میفرماید:
(وَ لَو لا کَلِمَةٌ سَبَقَت‌ مِن‌ رَبِّک‌َ) ‌اگر‌ ‌اینکه‌ حکمت‌ و مصلحت‌ نبود و ‌اینکه‌ وعده‌ الهی‌.
(لَکان‌َ لِزاماً) البتّه‌ ‌بر‌ اینها ‌هم‌ عذاب‌ها نازل‌ میشد، و لازم‌ میشد، بلکه‌ عذاب‌ ‌آنها‌ بمراتب‌ سخت‌تر ‌بود‌ ‌از‌ عذابهای‌ امم‌ سابقه‌ زیرا ‌آنها‌ بعض‌ انواع‌ معاصی‌ ‌را‌ داشتند و ‌اینکه‌ امّت‌ بتمام‌ انواع‌ معاصی‌ ‌از‌ کفر و شرک‌ و ضلالت‌ و ظلم‌ و فسق‌ و فجور مبتلی‌ هستند نظر کنید ‌از‌ صدر اسلام‌ خلفاء جور و بنی‌ امیّه‌ و بنی‌ العبّاس‌ و هکذا ‌تا‌ دوره حاضر ‌اینکه‌ هایی‌ ‌که‌ اسم‌ ‌خود‌ ‌را‌ شیعه‌ گذاردند چه‌ میکنند و چه‌ کردند.
(وَ أَجَل‌ٌ مُسَمًّی‌) مدتی‌ ‌که‌ ‌بر‌ ‌هر‌ فرد و جامعه‌ مقرّر فرموده‌ شخصا و نوعا ‌از‌ بلاهای‌ دنیوی‌ و اخروی‌ اعاذنا اللّه‌ منها مثل‌ تسلّط ظالم‌ قحطی‌ گرانی‌ امراض‌ مستحدثه‌ کوتاهی‌ عمر پریشانی‌ حال‌ و نحو اینه [ نظرات / امتیازها ]

وَ لَوْ لاٰ کَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِنْ رَبِّکَ لَکٰانَ لِزٰاماً وَ أَجَلٌ مُسَمًّى یعنى دو عامل سبب تأخیر عذاب از آنهاست، یکى وعدۀ خدا که باید بدکاران در مهلت زندگى کنند و مجالى براى تفکر و بازگشت داشته باشند، این مطلب با تعبیر وَ لَوْ لاٰ کَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِنْ رَبِّکَ پنج بار در قرآن مجید تکرار شده است، دیگرى اینکه باید گناهکاران به اجل مسماى خود برسند، ولى از بعضى آیات معلوم مى شود که مهلت تا رسیدن اجل معین است، مثلا آیۀ: وَ لَوْ لاٰ کَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِنْ رَبِّکَ إِلىٰ أَجَلٍ مُسَمًّى لَقُضِیَ بَیْنَهُمْ شورى 14، این مسئله را روشن مى کند وَ أَجَلٌ مُسَمًّى عطف است بر کَلِمَةٌ سَبَقَتْ یعنى: «و لو لا اجل مسمى» فاعل «لکان» از «اهلکنا» فهمیده مى شود و تقدیر آن «لکان الهلاک لزاما» است على هذا مردم با وجود کفر و اسراف و شرک تا وقتى که پیش خدا معین است در مهلت خواهند بود، أَجَلٌ مُسَمًّى همان است که تغییرى در آن نیست رجوع شود به (انعام 2) [ نظرات / امتیازها ]

وَ لَوْ لاٰ کَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِنْ رَبِّکَ لَکٰانَ لِزٰاماً وَ أَجَلٌ مُسَمًّى گفته اند(لزام)یا مصدر لازم است که موصوف بواقع گردیده و یا فعال بمعنى مفعل یعنى ملزم که گویا آلت لزوم است و براى شدت لزوم لازم به آن مسمّى شده یعنى اگر نبود آن کلمه اى که در ابتداء عالم از طرف پروردگار تو سبقت گرفته که عذاب منکرین و کافرین را عقب بیندازد تا موقع معیّن مثل عذاب قوم عاد و ثمود،عذاب ملازم اینها بود لکن حکمت و نظام جامعه چنین اقتضاء نموده که آنان را مهلت بدهند و درمورد آزمایش قرار گیرند تا وقت نام برده شده [ نظرات / امتیازها ]

وَ لَوْ لاٰ کَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِنْ رَبِّکَ لَکٰانَ لِزٰاماً وَ أَجَلٌ مُسَمًّى مراد از کلمه «وَ أَجَلٌ مُسَمًّى»، حکم خداوند در مورد به تأخیر افتادن عذاب است و معناى آیه چنین مى باشد: اگر حکم و حکمت خداوند به پس افتادن عذاب از مشرکان قریش تا مدّت معلوم نمى بود، این عذاب به ناچار دامن گیر آنها مى شد شکیبایى در برابر گفته هاى مشرکان [ نظرات / امتیازها ]