وَ کَذلِکَ أَنْزَلْناهُ آیاتٍ بَیِّناتٍ وَ أَنَّ اللَّهَ یَهْدِی مَنْ یُرِیدُ «16»
وَ کَذلِکَ أَنْزَلْناهُ: و همچنین که این آیات مذکوره را نازل نمودیم، نازل فرمائیم همه قرآن را. آیاتٍ بَیِّناتٍ: در حالتى که آیتهاى روشنند در احکام و اخبار و مواعظ براى آنکه بر شما هویدا و آشکار گردد. وَ أَنَّ اللَّهَ یَهْدِی مَنْ یُرِیدُ: و بتحقیق خداى تعالى راه نماید بدان آیتها، یا بر هدایت ثابت دارد هر که بخواهد هدایت الهى و قبول کند آن را و خدا داند که لطف و توفیق او انفع خواهد داد.
تنبیه: این مقدمه ثابت شده که هدایت به معنى ارائه طریق است به سوى مطلوب. و حق تعالى آن را نسبت به تمامى بندگان مرعى داشته که به توسط انبیاء و کتب منزله، هدایت فرموده آنها را به دین حق و صراط مستقیم؛ هر کس قبول هدایت نمود البته راه یافته و به سر منزل نجات رسیده، و هر که تمرد و اعراض نمود گمراه گشته و خود را به هلاکت انداخته.
مقدمه دیگر: آنکه خداوند سبحان به علم ازلى مىدانست کدام از بندگان قبول هدایت کنند، لذا علم سبحانى تعلق یافت به هدایت آنان؛ لکن علم الهى.
علت هدایت و ضلالت نیست، و چون هدایت هم خواست الهى است نسبت به عموم بندگان، پس خدا هدایت فرماید هر که را بخواهد از آنانى که طالب حقند و تفکر و تأمل نمایند در آیات سبحانیه و بدان سبب قبول هدایت کنند، نه جماعتى که به جهت عناد و انکار، نظر در دلایل واضحه نکنند و به سوء اختیار از قبول حق اعراض نمایند
[ نظرات / امتیازها ]
وَ کَذلِکَ أَنزَلناهُ آیاتٍ بَیِّناتٍ وَ أَنَّ اللّهَ یَهدِی مَن یُرِیدُ «16»
و همین نحو نازل کردیم قرآن مجید را آیات واضحه روشن، و محققا خداوند هدایت میفرماید هر که را اراده نماید.
(وَ کَذلِکَ): همین نحوی که خداوند بقدرت کامله خود انبیاء را نصرت فرمود و دشمنان آنها را نابود کرد و دفع شرّ آنها را فرمود و حقّ را ظاهر نمود به ادلّه و حجج، و باطل را زاهق و محو نمود: وَ قُل جاءَ الحَقُّ وَ زَهَقَ الباطِلُ إِنَّ الباطِلَ کانَ زَهُوقاً» اسراء آیه 83.
(أَنزَلناهُ): قرآن مجید را نازل فرمودیم، و مراتب نزول قرآن مکرّرا اشاره شد بر روح مقدّس نبوی، در عالم انوار، در لوح محفوظ، در آسمان اوّل، لیلة القدر، بر جبرئیل، بر قلب مطهّر حضرت رسالت، بر لسان مبارک او، بر امّت.
(آیاتٍ بَیِّناتٍ): آیات شریفه قرآن چند قسم است نصوص قرآنی مبیّن و واضح است و انکارش کفر است ظواهر آن حجّت است تا مادامی که قرینه ازآیات و اخبار بر خلاف آن نباشد و اینها را محکمات مینامند و امّ الکتاب: «مِنهُ آیاتٌ مُحکَماتٌ هُنَّ أُمُّ الکِتابِ».
و اما متشابهات تأویل آنها باید از معصومین و راسخین در علم برسد.
(وَ أَنَّ اللّهَ یَهدِی مَن یُرِیدُ): و بالجمله مطالب حقّه ادلّه واضحه روشن دارد چه در باب عقاید و اخلاق و فروع از عقل و نقل از قرآن و اخبار و ضرورت و اجماع و حجّت از هر جهت تمام است. لکن هر که قابلیّت هدایت دارد خداوند او را هدایت میفرماید و هر که از قابلیّت افتاد او را به خود واگذار میکند چنانچه معامله خداوند نسبت بجمیع مخلوقات همین است حتی در نباتات هر چه قابلیّت رشد دارد باو افاضه میشود، و هر چه از قابلیّت افتاد او را رها میکند.
[ نظرات / امتیازها ]