در حدیثى از پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) مى خوانیم : من قرء سورة آل عمران اعطى بکل آیة منها امانا على جسر جهنم : ((هر کس سوره آل عمران را بخواند به تعداد آیات آن ، امانى بر پل دوزخ به او مى دهند)).
و در حدیثى از امام صادق (علیه السلام ) مى خوانیم : من قرء البقرة و آل عمران جائا یوم القیامة یظلانه على رأ سه مثل الغمامتین : ((کسى که سوره بقره و آل عمران را بخواند، در روز قیامت همچون دو ابر بر سر او سایه مى افکنند)).
محتواى سوره :
به گفته بعضى از مفسران مشهور، به نظر مى رسد که این سوره در خلال سالهاى جنگ بدر و جنگ احد (سالهاى دوم و سوم هجرت ) نازل شده است و بخشى از طوفانى ترین دورانهاى زندگى مسلمین را در صدر اسلام منعکس مى کند.
روى هم رفته محورهاى اصلى بحثهاى این سوره ، محورهاى زیر است 1 - بخش مهمى از آن از توحید و صفات خداوند و معاد و معارف اسلامى بحث مى کند.
2 - بخش دیگرى پیرامون جهاد و دستورات مهم و ظریفى در این زمینه و همچنین درسهاى عبرتى که در دو غزوه مهم اسلامى (بدر و احد) بود سخن
مى گوید، و همچنین شرح امدادهاى الهى نسبت به مؤ منان و حیات جاویدان شهیدان راه خدا.
3 - در قسمتى از این سوره ، به یک سلسله احکام اسلامى در زمینه لزوم وحدت صفوف مسلمین و خانه کعبه و فریضه حج و امر به معروف و نهى از منکر و تولى و تبرى (دوستى با دوستان حق و دشمنى با دشمنان حق ) و مساله امانت ، و انفاق در راه خدا و ترک دروغ و مقاومت و پایمردى در مقابل دشمن و صبر و شکیبائى در مقابل مشکلات و آزمایشهاى مختلف الهى و ذکر خداوند در هر حال ، اشارات پر معنایى شده است .
4 - براى تکمیل این بحثها، بخشى از تاریخ انبیاء از جمله : آدم و نوح و ابراهیم و موسى و عیسى و سایر انبیاء (علیهمالسلام ) و داستان مریم و مقامات این زن بزرگ و توطئه هاى پیروان متمرد حضرت موسى (علیه السلام ) و مسیح (علیه السلام ) در برابر اسلام ، نیز ذکر شده است .
مطالب این سوره چنان به هم مربوط و هماهنگ است که گوئى همه آنها یک جا نازل شده است .
[ نظرات / امتیازها ] کشف مفهوم حروف مقطعه قرآن با کامپیوتر
باز در آغاز این سوره به حروف مقطعه برخورد مى کنیم ((الف - لام - میم )) (الم ).
درباره حروف مقطعه قرآن ، در اول سوره بقره ، توضیحات لازم گفته شد، که نیازى به تکرار آن نیست ، تنها چیزى که ذکر آن را در اینجا لازم مى دانیم نظریه اى است که یک دانشمند مصرى اخیرا ابراز داشته ، که از نظر اهمیت موضوع فشرده آن را در اینجا مى آوریم .
البته قضاوت درباره صحت و سقم آن نیازمند بررسى فراوانى است که شاید بر عهده آیندگان باشد و ما آن را فقط به عنوان یک ((نظر)) ذکر مى کنیم .
چندى قبل ، مجله معروف مصرى آخر ساعة که از بزرگترین مجله هاى مصور خاورمیانه محسوب مى گردد، گزارشى درباره تحقیقات یک دانشمند مسلمان مصرى در مورد تفسیر پاره اى از آیات قرآن مجید به کمک مغزهاى الکترونیکى منتشر ساخت که اعجاب همگان را در نقاط مختلف جهان برانگیخت .
این تحقیقات محصول سه سال کوشش پیگیر و کار مداوم ((دکتر رشاد خلیفه )) دانشمند شیمیدان مصرى بود.
دکتر رشاد این تحقیقات را در آمریکا در شهر ((سانت لویس )) در ایالت ((میسورى )) انجام داد. او هم اکنون به عنوان مستشار یک شرکت غذا سازى در امریکا کار مى کند، او براى تکمیل تحقیقات خود مدتها از مغزهاى الکترونیکى استفاده نمود که اجاره آنها در هر دقیقه 10 دلار بود که با کمک جمعى از مسلمانان آن دیار پرداخت مى شد!
تمام کوشش استاد مزبور براى کشف معانى حروف مقطعه قرآن یعنى حروفى مانند (ق - الم - یس ، و...) صورت گرفته است ، او به کمک محاسبات پیچیده اى ثابت کرده که رابطه نزدیکى میان حروف مزبور، با حروف سوره اى که در آغاز آن قرار گرفته است ، وجود دارد - دقت کنید.
بنابراین از مغز الکترونیکى تنها براى انجام محاسبه تعداد حروف سوره ها و به دست آوردن نسبت (و به اصطلاح ((درصد))) هر یک از آن حروف کمک گرفته است نه این که تفسیر آیات قرآن را از ماشین خواسته باشد.
ولى مسلما اگر این ماشینها نبودند هیچ بشرى قادر نبود به وسیله قلم و کاغذ این محاسبات را به آسانى انجام دهد!
اکنون به سراغ شرح کشف مزبور مى رویم .
دکتر رشاد مى گوید:
مى دانیم قرآن مجید 114 سوره دارد که از میان آنها
86 سوره در مکه نازل گردیده و 28 سوره در مدینه ، و از میان مجموع سوره هاى قرآن 29 سوره است که در آغاز آنها حروف مقطعه آمده است .
جالب این که این حروف مجموعا درست نصف حروف بیست و هشت گانه الفباى عربى را تشکیل مى دهد و این حروف مقطعه عبارتند از: (ا - ح - ر - س - ص - ط - ع - ق - ک - ل - م - ن - ه - ى ) که گاهى آنها را حروف نورانى نیز مى نامند.
او مى گوید: سالها بود که من مى خواستم بدانم معنى این ((حروف به ظاهر از هم بریده )) در آغاز سوره هاى قرآن چیست ؟ و هر قدر به تفاسیر مفسران بزرگ و آراء مختلفى که در این زمینه داده بودند مراجعه کردم قانع نشدم ، از خداوند بزرگ یارى جستم و به مطالعه دست زدم ؛ ناگهان به این فکر افتادم که شاید میان این حروف ، و حروف همان سوره اى که آنها در آغازش قرار گرفته است رابطه اى وجود داشته باشد.
اما بررسى تمام حروف چهارده گانه نورانى در 114 سوره قرآن و تعیین نسبت هر یک از آنها و محاسبات فراوان دیگرى که مى باید در این زمینه بشود چیزى نبود که بدون استخدام کامپیوتر امکان پذیر باشد.
لذا قبلا تمام حروف مزبور را در 114 سوره قرآن به طور جداگانه و همچنین مجموع حروف هر سوره را دقیقا تعیین کرده ، با شماره هر سوره ، به کامپیوتر (براى انجام محاسبات بعدى ) سپردم این کار و مقدمات دیگر در مدت دو سال عملى شد.
سپس این مغز الکترونیکى را یک سال تمام براى انجام محاسباتى که به آن اشاره شد به کار گرفتم . نتیجه این محاسبات بسیار درخشان بود و براى نخستین بار در تاریخ اسلام پرده از حقایق شگفت انگیزى برداشت که اعجاز قرآن را از نظر ریاضى (علاوه بر جنبه هاى دیگر) کاملا روشن مى ساخت .
تفسیر نمونه جلد 2 صفحه 416
مغز الکترونیکى با محاسبات خود براى ما روشن ساخت که میزان هر یک از حروف چهارده گانه در هر سوره از 114 سوره قرآن به نسبت مجموع حروف آن سوره ، چند درصد است .
فى المثل ، پس از محاسبه مى یابیم که نسبت حرف قاف که یکى از حروف نورانى قرآن (حروف مقطعه ) است در سوره ((فلق )) بزرگترین رقم را دارد (700 / 6 درصد) و در درجه اول در میان سوره هاى قرآن است (البته به استثناى سوره ق )! بعد از آن سوره قیامت قرار دارد که تعداد قافهاى آن نسبت به حروف سوره مزبور (907 / 3 درصد) مى باشد و پس از آن سوره ((الشمس )) است (906 / 3 درصد).
و همانطور که ملاحظه مى کنیم تفاوت سوره ((قیامت )) و ((الشمس )) فقط یک هزارم درصد است !
و به همین ترتیب این نسبت را در تمام 114 سوره قرآن به دست مى آوریم (نه تنها درباره این یک حرف بلکه درباره تمام حروف چهارده گانه نورانى ) و به این ترتیب نسبت مجموع حروف هر یک از سوره ها با یکایک این حروف روشن مى گردد.
اکنون به نتایج جالبى که از این محاسبات به دست آمده توجه فرمائید:
1 - نسبت حرف (ق ) در سوره ((ق )) از تمام سوره هاى قرآن بدون استثناء بیشتر است یعنى آیاتى که در طى 23 سال ، دوران نزول قرآن ، در 113 سوره دیگر قرآن آمده آن چنان است که حرف قاف در آنها کمتر به کار رفته است ، و این راستى حیرت آور است که انسانى بتواند مراقب تعداد هر یک از حروف سخنان خود در طول 23 سال باشد، و در عین حال آزادانه مطالب خود را بدون کمترین تکلفى بیان کند. مسلما چنین کارى از عهده یک انسان بیرون است ، حتى محاسبه آن براى بزرگترین ریاضیدانها بدون کمک مغزهاى الکترونیکى ممکن نیست .
اینها همه نشان مى دهد که نه تنها سوره ها و آیات قرآن بلکه حروف قرآن نیز روى حساب و نظام ریاضى خاصى است که فقط خداوند، قادر بر حفظ آن مى باشد.
همچنین محاسبات نشان داد که حرف (ص ) در سوره ((ص )) نیز همین حال را دارد. یعنى مقدار آن به تناسب مجموع حروف سوره ، از هر سوره دیگر قرآن بیشتر است .
و نیز حرف (ن ) در سوره ((ن و القلم )) بزرگ ترین رقم نسبى را در 114 سوره قرآن دارد. تنها استثنائى که در این زمینه وجود دارد، سوره حجر است که تعداد نسبى حرف (ن ) در آن بیشتر از سوره (ن و القلم ) است ، اما جالب این است که سوره حجر یکى از سوره هائى است که آغاز آن (الر) مى باشد و بعدا خواهیم دید این سوره ها که آغاز آنها (الر) است باید همگى در حکم یک سوره محسوب گردد، و اگر چنین کنیم نتیجه مطلوب به دست خواهد آمد یعنى نسبت تعداد (ن ) در مجموع اینها از سوره (ن و القلم ) کمتر خواهد شد!
2 - چهار حرف (المص ) را در آغاز سوره اعراف در نظر بگیرید، اگر الفها، میم ها، و صادهائى که در این سوره وجود دارد با هم جمع کنیم ، و نسبت آن را با حروف این سوره بسنجیم ، خواهیم دید که از تعداد مجموع آن در هر سوره دیگر قرآن بیشتر است !
همچنین چهار حرف (المر) در آغاز سوره رعد همین حال را دارد، و نیز پنج حرف (کهیعص ) در آغاز سوره مریم اگر روى هم حساب شوند، از مجموع این پنج حرف در هر سوره دیگر قرآن فزونى دارند!
در اینجا به چهره تازه ترى از مسئله برخورد مى کنیم که نه تنها یک حرف جداگانه در این کتاب آسمانى روى حساب و نظم خاصى گسترده شده ، بلکه حروف متعدد آن نیز چنین وضع حیرت آورى را دارد - دقت کنید.
3 - تا کنون بحث درباره حروفى بود که تنها در آغاز یک سوره قرآن قرار داشت ، اما حروفى که در آغاز چند سوره قرار دارد (مانند المر و الم ) شکل دیگرى به خود مى گیرد؛ و آن اینکه بر طبق محاسبات کامپیوترى مجموع این سه حرف مثلا (ا - ل - م ) اگر در مجموع سوره هائى که با ((الم )) آغاز مى گردد حساب شود، و نسبت آن با مجموع حروف این سوره ها بدست آید، از میزان آن در هر یک از سوره هاى دیگر قرآن بیشتر است .
در اینجا باز مسئله صورت جالبترى به خود گرفته و آن اینکه نه تنها حروف هر سوره قرآن تحت ضابطه و حساب معینى است ، بلکه مجموع حروف سوره هاى مشابه نیز ضابطه و نظام واحدى دارند.
ضمنا نکته این موضوع نیز روشن مى شود که از چه رو چند سوره مختلف قرآن با ((الم )) یا با ((المر)) آغاز شده و این یک موضوع تصادفى و بى دلیل نیست .
(دکتر رشاد سپس محاسبات پیچیده ترى روى سوره هاى مشتمل بر ((حم )) انجام داده است که براى اختصار از آن صرف نظر مى کنیم ).
استاد مزبور ضمن این مطالعات به نکات دیگرى نیز دست یافته که به ضمیمه نکات تازه اى که مى توان از آن استنتاج کرد از نظر خوانندگان مى گذرانیم :
1 - رسم الخط اصلى قرآن را حفظ کنید
او مى گوید تمام این محاسبات در صورتى صحیح است که به رسم الخط اصلى و قدیمى قرآن دست نزنیم (مثلا اسحق و زکوة و صلوة را به همین صورت بنویسیم ، نه اسحاق و زکات و صلاة ) در غیر این صورت محاسبات ما به هم خواهد خورد.
2 - دلیل دیگرى بر عدم تحریف قرآن
این تحقیقات نشان مى دهد که در قرآن مجید حتى یک حرف هم کم و زیاد
نشده ، و الا بطور مسلم محاسبات ما روى قرآن کنونى صحیح از آب درنمى آمد.
3 - اشارات پر معنى
در بسیارى از سوره هاى قرآن که با حروف مقطعه آغاز مى شود پس از ذکر این حروف ، اشاره به حقانیت و عظمت قرآن شده مانند:
((الم ذلک الکتاب لا ریب فیه )).
و امثال آن . و این خود اشاره لطیفى به ارتباط حروف مزبور با اعجاز قرآن است .
نتیجه بحث - از مجموع بحث فوق چنین نتیجه مى گیریم که حروف قرآن مجید که در طى 23 سال بر پیامبر (صلى الله علیه و آله و سلم ) نازل شده حساب بسیار دقیق و منظمى دارد و هر یک از حروف الفبا با مجموع حروف هر سوره داراى یک نسبت ریاضى کاملا دقیق است که حفظ و نگهدارى چنین نسبتى براى بشر - بدون استفاده از مغزهاى الکترونیکى - امکان پذیر نیست .
شک نیست که بررسیهاى دانشمند مزبور چون در آغاز راه است خالى از نقایصى نیست که باید با حوصله تمام به وسیله دانشمندان دیگر تکمیل گردد، به همین دلیل ما هیچگونه تضمینى بر صحت و سقم (درستى و نادرستى ) آن نمى دهیم تا مطالعات دیگرى روى آن انجام شود.
[ نظرات / امتیازها ]