(وهم یصطرخون فیها ربنا اخرجنا نعمل صالحا غیرالذی کنا نعمل اولم نعمرکم ما یتذکرفیه من تذکر وجاء کم النذیر فذوقوا فماللظالمین من نصیر): (و آنها در جهنم فریاد زنند: پروردگارا ما را از اینجا خارج کن تا کارشایسته ای غیر از آنچه می کردیم ، انجام دهیم . خطاب رسد: آیا آنقدر عمرتان ندادیم که هر که اهل پند گرفتن بود اندرز پذیرد؟ و بیم رسان نیز برایتان آمد. پس بچشید که ستمگران یاوری ندارند.)یعنی کفار در آتش جهنم با ناله و استغاثه شیون می کنند و می گویند: پروردگارا مارا از جهنم بیرون آور تا عمل صالحی غیر از آنچه در دنیا عمل کردیم بجا آوریم ، درپاسخ به آنها گفته می شود: هرگز€ مگر ما به شما عمر کافی ندادیم که در آن هرکس می خواست متذکر شود، مجال آن را داشته باشد؟ اما شما متذکر نشدید و ایمان نیاوردید، به علاوه اینکه پیامبر بیم رسان هم به نزد شما آمد اما شما به او ایمان نیاورده و کفر ورزیدید حال بچشید این عذاب را که ستمکاران یاوری نخواهند داشت تا آنان رااز عذاب برهاند و چگونه داشته باشند با اینکه یاوران دنیایی آنها درکنارشان دچارعذابند؟ [ نظرات / امتیازها ]

ما را بازگردانید تا عمل صالح انجام دهیم! این آیه به قسمت دیگرى از عذاب دردناک آنها پرداخته، و انگشت روى بعضى از نکات حساس در این زمینه گذارده، مى‏گوید: «آنها در دوزخ فریاد مى‏زنند:
پروردگارا! ما را خارج کن تا عمل صالحى به جا بیاوریم غیر از آنچه انجام مى‏دادیم» (وَ هُمْ یَصْطَرِخُونَ فِیها رَبَّنا أَخْرِجْنا نَعْمَلْ صالِحاً غَیْرَ الَّذِی کُنَّا نَعْمَلُ).
آرى! آنها با مشاهده نتایج اعمال سوء خود در ندامت عمیقى فرو مى‏روند، و تقاضاى بازگشت به دنیا مى‏کنند براى انجام اعمال صالح.
به هر حال در برابر این تقاضا یک پاسخ قاطع از سوى خداوند به آنها داده مى‏شود، مى‏فرماید: «آیا شما را به اندازه‏اى که هر کس اهل تذکر است در آن متذکر مى‏شود عمر ندادیم»؟! (أَ وَ لَمْ نُعَمِّرْکُمْ ما یَتَذَکَّرُ فِیهِ مَنْ تَذَکَّرَ).
«و (آیا) بیم دهنده الهى به سراغ شما نیامد»؟! (وَ جاءَکُمُ النَّذِیرُ).
اکنون که چنین است و تمام وسائل نجات در اختیارتان بوده و از آن بهره نگرفتید باید در همین جا گرفتار باشید «اکنون بچشید که براى ستمگران یاورى نیست»! (فَذُوقُوا فَما لِلظَّالِمِینَ مِنْ نَصِیرٍ). [ نظرات / امتیازها ]

وَ هُمْ یَصْطَرِخُونَ فِیها رَبَّنا أَخْرِجْنا نَعْمَلْ صالِحاً غَیْرَ الَّذِی کُنَّا نَعْمَلُ أَ وَ لَمْ نُعَمِّرْکُمْ ما یَتَذَکَّرُ فِیهِ مَنْ تَذَکَّرَ وَ جاءَکُمُ النَّذِیرُ فَذُوقُوا فَما لِلظَّالِمِینَ مِنْ نَصِیرٍ (37)

وَ هُمْ یَصْطَرِخُونَ فِیها: و کافران فریاد کنند در جهنم و استغاثه نمایند:

رَبَّنا أَخْرِجْنا: پروردگارا بیرون آور ما را از جهنم و به دنیا برگردان، نَعْمَلْ صالِحاً: تا بجا آوریم عمل پسندیده و شایسته، غَیْرَ الَّذِی کُنَّا نَعْمَلُ‌: غیر از آنچه عمل مى‌کردیم. این تحسیر است براى اعمال ناشایسته یا طلب خروج از عذاب به جهت تلافى است. أَ وَ لَمْ نُعَمِّرْکُمْ‌: حق تعالى در جواب استغاثه آنها فرماید بر سبیل توبیخ: آیا زندگانى ندادیم و عمر ارزانى و مهلت ندادیم شما را در دنیا و پیغمبر و کتاب نفرستادیم تا شما را از غفلت بیدار کنند، ما یَتَذَکَّرُ فِیهِ مَنْ تَذَکَّرَ: آنقدر که پند گیرند و تذکر یابند در آن هر که خواهد که پند گیرد و متذکر شود. مراد عمرى است که مکلف در آن متمکن باشد از تفکر و تذکر.
از حضرت امیر المؤمنین علیه السلام مروى است: العمر الّذى اعذر اللّه فیه الى ابن آدم ستّون سنة: «1» یعنى عمرى که حق تعالى عذر قرار داده براى پسر آدم شصت سال است.
از ابن عمر روایت است که پیغمبر صلّى اللّه علیه و آله فرمود: روز قیامت ندا کنند «این ابناء الستیّن» کجایند آنانکه عمر ایشان به شصت رسیده، بعد فرمود:
آنها کسانیند که حق تعالى در شأن ایشان فرموده‌ «أَ وَ لَمْ نُعَمِّرْکُمْ ما یَتَذَکَّرُ فِیهِ مَنْ تَذَکَّرَ» «2» نزد بعضى بیست سال و نزد جمعى هفده سال و نزد دیگران چهل سال است.
وَ جاءَکُمُ النَّذِیرُ: و آمد شما را ترساننده، مراد پیغمبر و کتاب خداست.
نزد بعضى مراد پیرى مرگ است یا کمال عقل است. حاصل آنکه خداى تعالى‌
اتمام حجت فرماید که آیا عمر به شما داده نشد که تذکر یابید و ترساننده نیامد شما را تا متنبه شوید، فَذُوقُوا: پس بچشید عذاب را، فَما لِلظَّالِمِینَ مِنْ نَصِیرٍ:
پس نیست مر ستمکاران به کفر و شرک را از یارى کننده‌اى یعنى هیچ یارى کننده‌اى از عذاب بر آنها نیست. [ نظرات / امتیازها ]