در عبادت ، اخلاص و قصد قربت لازم است ( فاعبد الله مخلصا له الدین ) [ نظرات / امتیازها ]

در نخستین آیه این سوره تعبیر به ((تنزیل الکتاب )) شده است ، و در آیه دوم تعبیر به ((انزلنا الیک الکتاب )).
در اینکه در میان ((تنزیل )) و ((انزال )) چه تفاوتى است ؟ و این اختلاف تعبیر در این آیات به چه منظور است ؟ آنچه از پاره اى از متون لغت استفاده مى شود این است که ((تنزیل )) معمولا در مواردى گفته مى شود که چیزى تدریجا نازل شود در حالى که ((انزال )) معنى عامى دارد که هم شامل نزول تدریجى مى گردد، و هم نزول دفعى .
بعضى نیز این دو را در مقابل یکدیگر دانسته اند و معتقدند ((تنزیل )) فقط نزول تدریجى و ((انزال )) فقط نزول دفعى است .
بنابراین اختلاف تعبیر فوق ممکن است به خاطر آن باشد که قرآن داراى دو گونه نزول است ، یکى نزول دفعى که در شب قدر و در ماه مبارک رمضان واقع شد که یکجا بر قلب پیامبر گرامى اسلام نازل گشت چنانکه قرآن مى گوید: انا انزلناه فى لیلة القدر: ((ما قرآن را در شب قدر نازل کردیم )) (قدر آیه 1) - انا انزلناه فى لیلة مبارکة : ((ما آنرا در شب مبارکى نازل کردیم )) (دخان - 3) - شهر رمضان الذى انزل فیه القرآن ((ماه رمضان همان ماهى است که قرآن در آن نازل شده است )) (بقره - 185).
در تمام این موارد از ماده ((انزال )) استفاده شده که اشاره به نزول دفعى قرآن است .
و نزول دیگرى که تدریجا در طى 23 سال دوران نبوت پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) صورت گرفت ، و در هر حادثه و ماجرائى آیاتى متناسب آن نازل گردید، و مسلمانها را مرحله به مرحله در مدارج کمال معنوى و اخلاقى و اعتقادى و اجتماعى سیر داد، چنانکه در آیه 106 سوره اسراء مى خوانیم : و قرانا فرقناه لتقرأ ه على الناس على مکث و نزلناه تنزیلا: ما قرآنى بر تو نازل کردیم که به صورت آیاتى جدا از هم مى باشد تا آن را تدریجا و با آرامش بر مردم بخوانى (و جذب دلها شود) و به طور قطع این قرآن را تدریجا ما نازل کردیم .
جالب اینکه گاهى در یک آیه هر دو تعبیر به دو منظور به کار رفته است چنانکه قرآن مجید در آیه 20 سوره محمد مى گوید: و یقول الذین آمنوا لو لا نزلت سورة فاذا انزلت سورة محکمة و ذکر فیها القتال رأ یت الذین فى قلوبهم مرض ینظرون الیک نظر المغشى علیه من الموت :
((مؤ منان مى گویند چرا سوره اى نازل نشده ؟ هنگامى که سوره محکمى نازل شود و یادى از جنگ در آن باشد منافقان بیمار دل را مى بینى آنچنان به تو نگاه مى کنند که گوئى مى خواهند قبض روح شوند))!
گوئى مؤ منان تقاضاى نزول تدریجى یک سوره را مى کنند تا با آن خو بگیرند، ولى از آنجا که گاه نزول یک سوره به طور تدریجى در مورد مسائلى همچون جهاد سبب سوء استفاده منافقان مى شد تا مرحله به مرحله از آن شانه خالى کنند در اینگونه موارد سوره یکجا نازل مى گشت .
این آخرین چیزى است که در تفاوت این دو تعبیر مى توان گفت ، و بر طبق آن آیات مورد بحث اشاره به هر دو گونه نزول کرده است ، و از این نظر جامعیت کامل دارد.
ولى با این حال موارد استثنائى نیز براى تفسیر و تفاوت فوق وجود دارد از جمله در آیه 32 فرقان مى خوانیم : و قال الذین کفروا لو لا نزل علیه القران جملة واحدة کذلک لنثبت به فؤ ادک و رتلناه ترتیلا: ((کافران گفتند چرا قرآن یکجا بر او نازل نشده ؟ این به خاطر آنست که قلب تو را محکم داریم ، و آن را تدریجا بر تو فرو خواندیم )).

[ نظرات / امتیازها ]

«تنزیل» به معناى نزول تدریجى و «اِنزال» به معناى نزول دفعى و یک باره است. در این آیات به هر دو نوع نزولِ قرآن اشاره شده است.
واژه «عزّت» 88 مرتبه در قرآن آمده است که 46 مرتبه آن در کنار حکمت است. «العزیز الحکیم» آرى عزّت زمانى دائمى است که همراه با حکمت باشد. عزیز واقعى تنها اوست زیرا خالق و مقتدر است، غیب و شهود را میداند و قبض و بسط رزق بدست اوست.
در حدیث مى‏خوانیم: هر کس عزّت دنیا و آخرت مى‏خواهد مطیع خداى عزیز باشد. «فمن اراد عزّ الدارین فلیُطع العزیز»
تکرار کلمه کتاب در دو آیه پى در پى که یک بار مى‏فرماید: «کتاب از سوى خداى عزیز است» و بار دیگر مى‏فرماید: «کتاب حقّ است»، رمز آن است که راه عزّت فرد و جامعه اتصال به خداى عزیز و مکتب حقّ است و اطاعت از هر کس جز خدا و پیروى از هر دینى جز مکتب وحى، آغاز یا فرجامى ذلّت بار خواهد داشت. غیر از خداى عزیز همه محدود و فانى هستند و جز مکتب وحى همه مکاتب یا محدود نگرند یا خرافى یا سخت‏گیر یا غیر فطرى. آرى، مکتب ساخته دست انسان وابسته نمى‏تواند جامعه عزیز بسازد و لذا در آیه سوم مى‏فرماید: دین خالص مخصوص خداست.
گرچه خطاب عبادت خالصانه، متوجّه پیامبر است ولى در حقیقت این خطاب، همه‏ى مردم را شامل مى‏شود.
«دین» در لغت به معناى جزا، آئین، ملّت، عبادت و اطاعت بکار میرود ولى در اینجا به معناى عبادت مراد است، زیرا سخن از عبادت است. «فاعبداللّه مخلصاً له الدین» [ نظرات / امتیازها ]