کلمه «نقیر»، صفت مشبهه است، و در اینجا معنای اسم مفعول یعنی منقور - منقار زده را می‏دهد، و عبارت است از چیز حقیر و اندکی که مرغ آن را با منقار خود از زمین بر می‏دارد.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

به نظر ما(علامه طباطبایی) ظاهر آیه می‏رساند که کلمه نامبرده متصله باشد، و لنگه آن حذف شده، چون آیه قبلی می‏فهماند آن لنگه چیست، و تقدیر کلام "ا لم تر الی الذین اوتوا نصیبا من الکتاب ... لهم کل ما حکموا به من حکم، ام لهم نصیب من الملک، ام یحسدون الناس؟" می‏باشد، یعنی هیچ می‏بینی این اهل کتاب را که بهره‏ای از کتاب دارند، و چنین و چنان می‏کنند، و چنین و چنان می‏گویند، و حکم می‏کنند، آیا حق دارند که هر حکمی که خواستند بکنند، و یا بهره‏ای از ملک را دارا هستند، و یا از حسد چشمشان بر نمی‏دارد که خدا به مردم از فضل خود بدهد؟ و بنابر این دو لنگه استفهام و لنگه‏های بعدیش رو به راه و مترتب می‏شود، و کلام سیاقش محفوظ می‏ماند.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

و مراد از «ملک»، سلطنت بر امور مادی و معنوی هر دو است، در نتیجه شامل ملک نبوت و ولایت و هدایت، و نیز شامل مالکیت رقاب و ثروت می‏شود، چون ظاهر از سیاق جمله‏های سابق و لاحق همین است.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

ام لهم نصیب من الملک فاذاً لا یؤتون النّاس نقیراً

کلمه «الملک» در برداشت فوق به معناى سلطنت اعتبارى گرفته شده است ; یعنى حکومت بر مردم.
برداشت فوق را فرمایش امام باقر (ع) تأیید مى کند که در معناى «الملک» در آیه فوق فرمود: یعنى الامامة و الخلافة ... .(کافى، ج 1، ص 205، ح 1 ; نورالثقلین، ج 1، ص 490، ح 299.) [ نظرات / امتیازها ]

فاذاً لا یؤتون النّاس نقیراً

ظاهراً منظور از کلمه «النّاس»، غیر یهودیان هستند ; به قرینه آیه بعد: «ام یحسدون النّاس»، بنابر این معناى جمله «فاذاً ... » چنین مى شود: یهودیان منافع دنیا را از دیگر مردمان دریغ مى دارند و در انحصار خویش نگه مى دارند. [ نظرات / امتیازها ]

در این آیات این نکته یادآورى شده که قضاوت آنان به دو دلیل فاقد ارزش و اعتبار است : 1 - آنـهـا (یـهـود) از نـظـر مـوقـعـیـت اجـتـماعى ، آن ارزش را ندارند که بتوانند بین افراد قـضـاوت و حـکـومـت کـنند و هرگز مردم حق حکومت و قضاوت در میان خود را به آنها واگذار نکرده اند تا آنها بتوانند دست به چنین کارى بزنند (ام لهم نصیب من الملک ). به علاوه آنها هیچگاه شایستگى حکومت مادى و معنوى بر مردم را ندارند، زیـرا آنـچـنـان روح انحصار طلبى بر آنان چیره شده که اگر چنان موقعیتى را پیدا کنند به هیچکس ، هیچ حقى ، نخواهند داد، و همه امتیازات را در بست به خودشان تخصیص ‍ میدهند! (فاذا لا یؤ تون الناس نقیرا). <82> بنابراین با توجه به اینکه قضاوت یهود از چنین روحیهاى سرچشمه گرفته که همواره حق را به خود یا به کسانى میدهند که در مسیر منافع آنها باشند مسلمانان هرگز نباید از این گونه سخنان ، نگرانى بخود راه دهند. 2 - این گونه قضاوتهاى نادرست از حسادت آنها نسبت به پیامبر (صلى الله علیه و آله و سـلم ) و خـانـدانـش سـرچـشـمـه مـى گـیـرد و بـه هـمـیـن دلیل بى ارزش است ، آنها بر اثر ظلم و ستم و کفران نعمت ، مقام نبوت و حکومت را از دست دادنـد، و بـه هـمین جهت مایل نیستند این موقعیت الهى به دست هیچکس سپرده شود، و لذا نسبت بـه پـیـامـبـر اسـلام (صـلى الله عـلیـه و آله و سـلم ) و خـانـدانـش کـه مشمول این موهبت الهى شده اند حسد میورزند، و با آنگونه قضاوتهاى بى اساس میخواهند آبى بر شعله هاى آتش حسد خویش بپاشند (ام یحسدون الناس على ما آتیهم الله من فضله ). [ نظرات / امتیازها ]

«نَقیر» یا گودى پشت هسته‏ى خرماست، و یا آن چیزى است که پرندگان با منقار خود برمى‏دارند و کنایه از امر ناچیز و اندک است.
امام باقر علیه السلام درباره‏ى‏ «نَصِیبٌ مِنَ الْمُلْکِ» فرمود: مقصود امامت و خلافت است و مقصود از «الناس» ما اهل‏بیت هستیم. «1» یعنى اگر کسانى به قدرت برسند به اندازه نخ هسته‏ى خرمایى به اهل‏بیت علیهم السلام قدرت نخواهند داد.
در تفسیر مجمع‏البیان آمده که یهود به قدرى انحصار طلبند که اگر قدرتى به دست آورند، به دیگران نمى‏دهند. این معنى، با روحیّه‏ى بخل و تنگ نظرى یهود، سازگارتر است.

[ نظرات / امتیازها ]