در تفسیر قمی در ذیل آیه : «ان الذین کفروا بایاتنا ... » گفته است : امام (علیه‏السلام) فرموده: منظور از آیات امیر المؤمنین و ائمه (علیهم‏السلام) است.

علامه طباطبایی: این روایت از باب جری است - یعنی تطبیق آیه بر یکی از مصادیق آن.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

مرحوم شیخ در کتاب مجالس به سند خود از حفص بن غیاث قاضی روایت کرده که گفت : من در محضر سرور همه جعفرها ، جعفر بن محمد ( علیهما السلام) بودم ، در آن زمانی که منصور آن جناب را احضار کرده بود ، ابن ابی العوجاء که مردی ملحد بود به حضورش آمد ، و عرضه داشت : چه می‏فرمایی در معنای آیه: «کلما نضجت جلودهم بدلناهم جلودا غیرها ، لیذوقوا العذاب» که من در آن اشکالی دارم ، و آن این است که به فرضی که پوست خود انسان گناه کرده باشد، پوستهای بعدی که در دوزخ بعد از سوخته شدن پوست اول به بدن می‏روید چه گناهی کرده، که بسوزد ؟ امام صادق (علیه‏السلام) فرمود : ویحک - وای بر تو - پوست دوم هم در عین اینکه غیر پوست اول است پوست همین شخص گنه کار است، ابی العوجاء عرضه داشت : این جواب را درست به من بفهمان ، فرمود : تو به من بگو که اگر شخصی خشتی را خرد کند ، و دوباره آن را خیس کرده خشت بزند، و به شکل اولش برگرداند، این خشت همان خشت اول نیست و آیا غیر آن نیست، و جز این است که در عین این که غیر آن است همان است ؟ گفت : بله ، خدا مردم را از وجودت بهره‏مند سازد.

علامه طباطبایی: صاحب احتجاج هم این حدیث را از حفص بن غیاث از آن جناب نقل کرده (احتجاج طبرسى ج 2 ص 104 چاپ نعمان نجف اشرف‏)، و قمی آن را در تفسیر خود به طور مرسل آورده (تفسیر قمى ج 1 ص 141)، و برگشت حقیقت جواب به این است که وقتی ماده چند صورت یکی باشد، می‏توان گفت موجود متصور به آن چند صورت یکی است، بدن انسان نیز مانند اجزایش مادام که همان انسان است یکی است، هر چند تغییراتی به خود بگیرد.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

کلّما نضجت جلودهم بدّلناهم جلوداً غیرها لیذقوا العذاب

با توجه به اینکه «لیذوقوا» متعلق به «بدلناهم» است، برداشت فوق استفاده شده است. [ نظرات / امتیازها ]

انسان، على رغم دگرگونیهاى جسم، یک هویّت مستمر است.

کلّما نضجت جلودهم بدّلنا هم جلوداً غیرها

تغییر و تبدّل مکرر پوست کافران، که یک دگرگونى جسمى است، حقیقت و هویّت واقعى آنان را تغییر نداده و در هر صورت آنان را همان کافران به آیات الهى مى داند; به دلیل ضمایر در «جلودهم» و «بدّلناهم».

مؤید برداشت فوق فرمایش امام صادق (ع) است که در پاسخ سؤال از آیه فوق فرمود: ارأیت لو اخذت لبنة فکسرتها و صیرتها تراباً ثم ضربتها فى القالب أهى التى کانت انما هى ذلک و حدث تغییر آخر و الاصل واحد.(تفسیر قمى، ج 1، ص 141 ; نورالثقلین، ج 1، ص 494، ح 313.) [ نظرات / امتیازها ]

سوف نصلیهم ناراً ... انّ اللّه کان عزیزاً حکیماً

تذکر به شکست ناپذیرى خداوند پس از بیان اینکه کافران را به دوزخ خواهد برد، اشاره به این معنا دارد که مبادا توهّم شود آنان مى توانند على رغم خواست خداوند بر او غلبه کنند و خود را از آتش برهانند. [ نظرات / امتیازها ]

یک پرسش و پاسخ آن
با این که این پوست جدید در انجام گناه نقشى نداشته است، چرا باید بسوزد و بریان گردد؟

پاسخ این است که:
الف: کیفر واقعى، براى فرد گناهکار است و نه پوست و یا اعضا و اندام ها.

ب: افزون بر آن، پوست واسطه اى است که تبهکار به وسیله آن کیفر گناه و ستم خویش را مى چشد، و نه این که خودپوست شکنجه مى شود؛ چرا که انسان حقیقتى فراتر از این اعضا و اندام هاست و آن، حقیقت انسان است که کیفر مى شود. [ نظرات / امتیازها ]

چون آنان هر لحظه، لجاجت مى‏کنند پس باید هر لحظه با پوست جدید کیفر شوند.
چنانکه در تفسیر صافى آمده است: «ابن ابى العوجاء» یکى از مخالفان دین در عصر ائمه، از امام صادق علیه السلام پرسید: گناه پوست جدید چیست؟ امام فرمود: پوست جدید، از سوخته‏هاى همان پوست اوّل است، مثل خشتى که شکسته و خورد مى‏شود و بار دیگر گل و خشت تازه‏اى ساخته مى‏شود.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]