در تمام قرآن، واژه‏ى «نور» مفرد و واژه‏ى «ظلمات» به صورت جمع آمده است. اصولاً حقّ، یکى و راههاى باطل بسیار است. آرى نور، نشانه‏ى وحدت و ظلمات، نشانه‏ى پراکندگى است. «یعدلون» از «عدل»، به معناى همتاست.
اوّلین آیه‏ى این سوره، به «آفرینش نظام هستى»، دوّمین آیه به «آفرینش انسان» و سوّمین آیه به نظارت بر «اعمال و رفتار انسان» اشاره دارد.
به فرموده‏ى حضرت على علیه السلام: این آیه، پاسخ به سه گروه از منحرفان است:
الف: «مادّیون» که منکر آفرینش الهى و حدوث خلقتند. «خلق السماوات ...»
ب: «دوگانه پرستان» که براى نور و ظلمت دو مبدأ قائلند. «جعل الظّلمات والنّور» [230]
ج: «مشرکین» که براى خداوند، شریک وشبیه قائلند. «ثمّ الّذین کفروا بربّهم یعدلون» [231]
امام موسى‏بن جعفرعلیهما السلام درباره‏ى «...بربّهم یعدلون» فرمودند: یعنى کافران، ظلمات و نور و جور و عدل را یکسان مى‏شمارند. [232]

--------------------------------------------------------------------------------
230) اَوِستا«ى فعلى، اهریمن را خداى ظلمات و اهورا مزدا را خداى نور دانسته و میان آن دو تضادّ قائل است. تفسیر الکاشف.
231) تفسیر نورالثقلین.
232) تفسیر عیّاشى ؛ بحار، ج‏9، ص‏355. [ نظرات / امتیازها ]

در تمام قرآن، واژه‏ى «نور» مفرد و واژه‏ى «ظلمات» به صورت جمع آمده است. اصولاً حقّ، یکى و راههاى باطل بسیار است. آرى نور، نشانه‏ى وحدت و ظلمات، نشانه‏ى پراکندگى است. «یعدلون» از «عدل»، به معناى همتاست.
اوّلین آیه‏ى این سوره، به «آفرینش نظام هستى»، دوّمین آیه به «آفرینش انسان» و سوّمین آیه به نظارت بر «اعمال و رفتار انسان» اشاره دارد.
به فرموده‏ى حضرت على علیه السلام: این آیه، پاسخ به سه گروه از منحرفان است:
الف: «مادّیون» که منکر آفرینش الهى و حدوث خلقتند. «خلق السماوات ...»
ب: «دوگانه پرستان» که براى نور و ظلمت دو مبدأ قائلند. «جعل الظّلمات والنّور» [230]
ج: «مشرکین» که براى خداوند، شریک وشبیه قائلند. «ثمّ الّذین کفروا بربّهم یعدلون» [231]
امام موسى‏بن جعفرعلیهما السلام درباره‏ى «...بربّهم یعدلون» فرمودند: یعنى کافران، ظلمات و نور و جور و عدل را یکسان مى‏شمارند. [232]

--------------------------------------------------------------------------------
230) اَوِستا«ى فعلى، اهریمن را خداى ظلمات و اهورا مزدا را خداى نور دانسته و میان آن دو تضادّ قائل است. تفسیر الکاشف.
231) تفسیر نورالثقلین.
232) تفسیر عیّاشى ؛ بحار، ج‏9، ص‏355. [ نظرات / امتیازها ]

از سوره هاى مکى و داراى 165 آیه مى باشد
سوره مبارزه با انواع شرک و بت پرستى
گفته مى شود این سوره شصت و نهمین سوره اى است که در مکه بر پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) نازل گردید، ولى در چند آیه از آن گفتگو است که بعضى معتقدند این چند آیه در مدینه نازل شده است ، اما از روایاتى که از طریق اهل بیت به ما رسیده استفاده مى شود که یکى از امتیازات این سوره آن است که تمام آیاتش یکجا نازل شده است و بنابراین همه آن مکى خواهد بود.
هدف اساسى این سوره ، همانند سایر سوره هاى مکى ، دعوت به اصول سه گانه توحید و نبوت و معاد است ، ولى بیش از همه روى مساله یگانه پرستى و مبارزه با شرک و بت پرستى دور مى زند، به طورى که در قسمت مهمى از آیات این سوره روى سخن به مشرکان و بت پرستان است ، و به همین مناسبت گاهى رشته بحث به اعمال و کردار و بدعتهاى مشرکان مى کشد.
در هر صورت تدبر و اندیشه در آیات این سوره که آمیخته با استدلالات زنده و روشنى است ، روح توحید و خدا پرستى را در انسان زنده کرده ، و پایه هاى شرک را ویران مى سازد، و شاید به خاطر همین بهم پیوستگى معنوى و اولویت مساله توحید بر سایر مسائل بوده که همه آیات آن یکجا نازل گردیده است .
و نیز به خاطر همین موضوع است که در روایاتى که پیرامون فضیلت این سوره نازل شده کرارا مى خوانیم سوره انعام را هفتاد هزار فرشته ، به هنگام نزول بدرقه کردند، و کسى که آن را بخواند (و در پرتو آن روح و جانش از سرچشمه توحید سیراب گردد) تمام آن فرشتگان براى او آمرزش مى طلبند!.
دقت در آیات این سوره میتواند روح نفاق و پراکندگى را از میان مسلمانان برچیند،
گوشها را شنوا، و چشمها را بینا و دلها را دانا سازد.
ولى عجیب این است که بعضى از این سوره ، تنها به خواندن الفاظ آن قناعت مى کنند، و جلسات عریض و طویلى براى ختم انعام و حل مشکلات شخصى و خصوصى خود با تشریفات ویژهاى تشکیل مى دهند که بنام جلسات ختم انعام نامیده مى شود، مسلما اگر در این جلسات به محتواى سوره دقت شود، نه تنها مشکلات شخصى ، مشکلات عمومى مسلمانان نیز حل خواهد شد، اما افسوس که بسیارى از مردم به قرآن به عنوان یک سلسله اوراد که داراى خواص مرموز و ناشناخته است مى نگرند و جز به خواندن الفاظ آن نمى اندیشند، در حالى که قرآن سراسر درس است و مکتب ، برنامه است و بیدارى ، رسالت است و آگاهى .
[ نظرات / امتیازها ]

این سوره، یکصد و شصت و پنج آیه دارد و همه‏ى آیات آن یکجا در مکّه و با تشریفات خاصّى نازل شده است. جبرئیل، این سوره را با بدرقه‏ى هفتاد هزار فرشته بر پیامبر خدا صلى الله علیه و آله نازل کرد.
پیام اصلى آیات این سوره، مبارزه با شرک و دعوت به توحید است. از آنجا که مشرکان جزیرة العرب به اعتقاد خود، بعضى چهارپایان را حلال و بعضى را حرام مى‏دانستند، قرآن در مقام مبارزه با این‏گونه خرافات و باورهاى غلط، از آیه‏ى 136 این سوره به بعد، احکامى را در مورد چهارپایان بیان مى‏دارد که بدین جهت این سوره، «انعام» نام گرفته است.
روایاتى درباره‏ى فضیلت این سوره و نیز برآورده شدن حاجت به واسطه‏ى تلاوت این سوره آمده است. از جمله از امام صادق علیه السلام نقل شده که هر کس چهار رکعت نماز (با دو سلام) بخواند، آنگاه این سوره و سپس دعایى را قرائت‏ کند، حاجاتش برآورده مى‏شود. «1»
در هیچ سوره‏اى به اندازه‏ى این سوره، کلمه‏ى «قل» نیامده است. تکرار 44 بار این خطاب به پیامبر، شاید به خاطر آن است که در این سوره، عقائد باطل و انحراف‏ها و توقّعات بى جاى مشرکان بیان شده و لازم است قاطعیّت در کار باشد. این مطلب بیانگر آن است که پیامبر صلى الله علیه و آله مأمور است متن وحى را بى‏کم و کاست بگوید.
______________________________
(1). تفسیر اطیب‏البیان.
[ نظرات / امتیازها ]

فضیلت و خواص سوره انعام
انعام، ششمین سوره قرآن است و دارای 165 آیه و مکی می باشد.
در فضیلت این سوره از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم روایت شده است: «سوره انعام به یکباره بر من نازل شده و هنگام نزول، هفتاد هزار فرشته که در حال تسبیح «سبحان الله» و تمجید «الحمدلله» گفتن هستند آنرا مشایعت و همراهی کردند. هر کس این سوره را بخواند این 70هزار فرشته در شب و روز، به تعداد آیات سوره انعام بر او درود می فرستند.(1)
در روایتی دیگر از ایشان آمده است: «هرکس سوره انعام را قرائت نماید، برای او پاداشی از درّ، به وزن همه چهارپایانی که خداوند در دار دنیا آن را آفریده است، خواهد بود و به تعداد تمام درّها، صد هزار حسنه و صدهزار درجه به او عنایت می شود...» (2)
امام جعفر صادق علیه السلام نیز در این باره فرموده است: سوره انعام به صورت کامل و یکباره بر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم نازل شده است. پس آن را عظیم و عزیز بدارید. زیرا در 70 جای آن نام خداوند برده شده است و اگر مردم می دانستند چه آثار و برکاتی در این سوره نهفته است ان را رها نمی کردند.(3)
[ نظرات / امتیازها ]

در کافی از حضرت صادق(ع) روایت کرده فرمود: سوره انعام یکدفعه در مکه نازل شد و شامل یکصد و شصت و پنج آیه است و هفتاد هزار فرشته تا نزول کامل پیغمبر اکرم(ص) را مشایعت کردند و به تسبیح و تهلیل و تکبیر مشغول بودند پس این سوره را گرامی داشته و آنرا قرائت کنید و بدانید اسم خداوند جل و علی در هفتاد موضع این سوره ذکر شده و اگر مردم خواص آنرا بدانند هرگز در قرائت آن کوتاهی نکنند/ سپس حضرت صادق(ع) فرمود: هر گاه کسی حاجتی داشته باشد و بخواهد خداوند حاجت او را اجابت فرماید باید چهار رکعت نماز بجا آورد باین ترتیب که در هر رکعت بعد از حمد سوره انعام را خوانده و پس از اتمام قرائت سوره این دعا را بخواند:

یا کریم یا کریم یا کریم یا عظیم یا عظیم یا اعظیم من کل عظیم یا سمیع الدعا یا من لا یغیره الایام و اللیالی صل علی محمد و آل محمد و ارحم ضعفی و فقری و فاقتی و مسکنتی فانک اعلم بهامنی و انت اعلم بحاجتی یا من رحم الشیخ یعقوب حین رد علیه یوسف قرت عینه یا من رحم ایوب بعد حلول بلائه یا من رحم محمدا علیه و آله السلام لیتم اواه و نصره علی جبابرت قریش و طواغیتها و امکنه منهم یا مغیث یا مغیث یا مغیث
و حضرت فرمود: قسم به آن کسی که جانم در دست قدرت اوست اگر این نماز را بخواند و بعد از نماز هم این ذکر را بگوید و حاجت خود را بخواهد البته خداوند حاجتش را اعطا فرموده و بخل ننماید. ان شاءالله و این حدیث را عیاشی روایت شده است.

و ابن عباس از پیغمبر اکرم (ص) روایت کرده فرمود: هر که در شب سوره انعام را قرائت کند روز قیامت از آتش جهنم ایمن باشد و هرگز آتش آنرا بچشم مشاهده ننماید و نیز پیغمبر اکرم (ص) فرمود هر که سوره انعام را از اول تا آخر آیه” تکسبون ” قرائت کند خداوند چهل هزار فرشته را موکل گرداند که ثواب عباداتشان را تا روز قیامت برای او بنویسند. [ نظرات / امتیازها ]

1 از امام على و امام صادق علیهما السلام حکایت شده که این آیه به سه گروه از منحرفان پاسخ مى گوید:

الف) با اشاره به خالق هستى، به مادى ها، که جهان را ازلى مى پنداشتند، پاسخ مى دهد

ب) با اشاره به نور و ظلمت، به دوگانه پرستان پاسخ مى دهد

ج) با ردّ عقاید کافران، به مشرکان عرب که براى خدا شریک قائل بودند، پاسخ مى دهد

2 ظلمت، «عدم» است و چیزى نیست؛ پس تعبیر «قرار دادن ظلمت»، یا به خاطر آن است که ظلمت غالباً به معناى نور بسیار کم و ضعیف، در برابر نور فراوان و قوى به کار مى رود و یا به خاطر آن است که ظلمت، عدم خاص است که به تبعیت، خلق مى شود

3 در آیه ى فوق، «ظلمات» جمع و «نور» مفرد است این اختلاف ممکن است به خاطر آن باشد که منبع نور یکى است و آن خداى متعال است و نورهاى دیگر همه پرتوى از نور اویند، اما ظلمت هاى جهل، خرافات، شرک، کفر، نفاق و گمراهى متعدد هستند و هرکدام منشئى جداگانه دارند؛ نور حق یکى است اما باطل ها متعددند

از طرف دیگر، نور همیشه رمز وحدت و اجتماع موجودات زنده، اما ظلمت و تاریکى رمز جدایى ها، پراکندگى ها و اختلافات است

4 توحید یک اصل فطرى و عقیده ى همگانى بشر بود و بعدها شرک به صورت یک انحراف پیدا شد این از تعبیرهاى آیه ى فوق نیز به دست مى آید

5 آیه ى فوق انسان را به آفرینش عالَم کبیر یا نظام هستى، آیه ى بعد او را به آفرینش عالَم صغیر یا انسان، و آیه ى بعد از این ها، به نظام اعمال و رفتار انسان توجه مى دهد (1) تفسیر نمونه، ج 5، ص 146

و شاید از این روست که در آیه ى فوق از آفرینش جهان با تعبیر «خَلَقَ » یاد شده ولى در مورد ظلمت ها و نور تعبیر «جَعْل» به کاررفته است در معناى «خَلَقَ » نوعى تقدیر و اندازه گیرى وجود دارد، اما در معناى «جعل» گردیدن و ایجاد چیزى از چیزى نهفته است (تفسیر صافى، ج 2، ص 106)
[ نظرات / امتیازها ]