در مجمع البیان (ج 4 ص 480 ط تهران) فرموده: معناى جمله «سُقِطَ فِی أَیْدِیهِمْ» این است که بلا در دست‏هایشان قرار گرفت، یعنى طورى بلا بر ایشان مسلط شد که گویى دستهایشان در آن بود، و این تعبیر را غالبا در باره نادمینى که به آثار سوء عمل گذشته‏شان مبتلا شده‏اند و این ابتلاء را پیش‏بینى نمى‏کردند بکار برده و گفته مى‏شود «سقط فى یده»، البته «اسقط فى یده» هم گفته مى‏شود، و لیکن اولى فصیح‏تر است. بعضى هم گفته‏اند معناى جمله مزبور این است که: اثر سویى که او را زیان مى‏رساند در دستش افتاد.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

آیه شریفه از جهت معنا مترتب بر آیات بعدى است که داستان مراجعت موسى را ذکر مى‏کند، چون بنى اسرائیل بعد از مراجعت موسى متنبه شدند. و در آیات سوره «طه «نیز تنبه ایشان را بعد از مراجعت موسى (علیه السّلام) ذکر مى‏کند، و اگر در اینجا جلوتر ذکر کرده براى این است که در اینجا تنها خواسته است ندامت ایشان را از کرده خود ذکر نماید و بدنبال آن، اظهارات ایشان را که گفتند: «لَئِنْ لَمْ یَرْحَمْنا رَبُّنا وَ یَغْفِرْ لَنا لَنَکُونَنَّ مِنَ الْخاسِرِینَ» نقل نماید، چون هر گوینده‏اى وقتى بخواهد ندامت و پشیمانى قومى را حکایت کند مناسب‏تر آن است که خطاى آنها را ذکر نموده آن گاه بلا فاصله اظهار ندامتشان را نقل کند، و میان این دو فاصله زیاد نیندازد، خداى تعالى هم به همین ملاحظه وقتى در آیه قبلى گوساله‏پرستى ایشان را ذکر نمود بلا فاصله و بدون پرداختن به جریان برگشتن موسى (علیه السّلام) در آیه بعد، ندامت و حسرت ایشان را نقل نمود.
علاوه بر این، از آنجایى که اظهار ندامت بنى اسرائیل صورت دعا را دارد، و در ذیل داستان مراجعت موسى (علیه السّلام) هم صحبت از دعاى موسى به خود و برادرش به میان آمد لذا اظهار ندامت بنى اسرائیل را جلوتر ذکر کرد تا این دو دعا با هم نقل نشده باشد. [ نظرات / امتیازها ]

جمله "سُقِطَ فی‏ أَیْدیهِمْ"در مورد فرد یا گروهی بکار می رود که به اشتباه خود پی برده و پشیمان شده اند . این جمله ضرب المثلی است برای شخص نادم و پشیمان که به خود آمده باشد . [ نظرات / امتیازها ]

1 تعبیر «هنگامى که حقیقت به دستشان افتاد»، در ادبیات عرب، کنایه از ندامت و پشیمانى است؛ زیرا وقتى واقعیت به دست انسان بیاید و به نتایج نامطلوب برسد و راه چاره بر او بسته شود، پشیمان مى گردد

2 در این آیه به معیارهاى زیانکارى بشر اشاره شده است که عبارت اند از:

الف) اگر انسان گناه کند ولى خدا او را نیامرزد، زیان مى بیند؛ چون پاک نمى گردد و گرفتار عذاب الهى مى شود

ب) اگر انسان از رحمت الهى محروم شود، از رشد و کمال بازمى ماند و به سعادت و بهشت نمى رسد و زیان مى بیند [ نظرات / امتیازها ]