این حرف از آدم و حوا نهایت تضرع و التماس آن دو را مى‏رساند، و لذا هیچ چیزى درخواست نکردند و تنها احتیاجشان را به مغفرت و رحمت ذکر کرده و گفتند: اگر رحم نکنى بطور دائم و به تمام معنا زیانکار خواهیم شد. [ نظرات / امتیازها ]

هر گناه و نافرمانی پروردگار ، ظلم و ستم بر خویشتن است ، زیرا همه ی برنامه ها و دستورات پروردگار در مسیر خیر و سعادت و پیشرفت انسان است . پس هر گونه مخالفت با آن ، مخالفت با تکامل خویشتن و سبب عقب ماندگی و سقوط خواهد بود و آدم و حوا نیز اگرچه گناه نکردند اما همین ترک اولی آنها را از مقام والایشان فرود آورد . گرچه توبه ی خالصانه ی آدم و همسرش در پیشگاه خدا پذیرفته شد اما اثر وضعی آن عمل دامانشان را گرفت و دستور خارج شدن از بهشت به آنها داده شد . [ نظرات / امتیازها ]

شیطان و آدم هر دو نافرمانى کردند، امّا شیطان نسبت به نافرمانى خود (ترک سجده)، به عدل و حکمت الهى اعتراض کرده و استکبار نمود و برترى نژاد خود را مطرح ساخت و پشیمان هم نشد، امّا حضرت آدم و حوّا، به کار خلاف خود اعتراف کردند و از خداوند تقاضاى بخشش نمودند. [ نظرات / امتیازها ]

1 آدم و حوّا، سرانجام از نقشه هاى شیطانى ابلیس و نتایج شوم آن آگاه شدند و به سوى خدا بازگشتند

2 این آیه به ما مى آموزد که نخستین گام در راه توبه و بازگشت، این است که انسان از مرکب غرور پایین آید و در درگاه خدا به خطاى خویش اعتراف کند؛ این اعتراف، در مسیر تکامل و سازندگى او را یارى مى رساند؛ و گام دوم، درخواست آمرزش از خداست تا انسان پاک شود؛ و گام سوم درخواست رحمت الهى است تا توفیق یار شود و انسان بتواند به طرف سازندگى و تکامل و سعادت رهسپار گرد

3 حضرت آدم علیه السلام در برابر خدا اَدب را کاملاً رعایت کرد؛ نگفت: «خدایا ما را ببخش» بلکه گفت: «اگر ما را نبخشى از زیانکاران خواهیم بود »

این تعبیر هم شدت نیاز آدم را مى رساند و هم بسیار مؤدبانه است

4 هرگونه نافرمانى خدا، ظلم به خویشتن است؛ چرا که انسان خود را از برنامه هاى سازنده و تکامل بازمى دارد و راه سقوط و عقب ماندگى رابه روى خود مى گشاید آدم علیه السلام گناه نکرده بود، اما همان ترک اَولى سبب شد که از مقام والایش فرود آید؛ و این نوعى ستم به خویش بود

5 هرگونه نافرمانى در برابر خدا، انسان را از تکامل و سعادت بازمى دارد و گرفتار خسران و زیان مى کند؛ از این روست که در آیه ى فوق آدم علیه السلام گفت اگر ما را نیامرزى، از زیانکاران خواهیم بود [ نظرات / امتیازها ]