این آیه به منزله تعلیل برای مطالب قبل است، و لذا بدون فصل (واو) آمده و عطف به ما قبل نشده، گویا گویندهای پرسیده: آخر چرا هلاک شدند؟ در پاسخ فرموده: برای این که سنت ما با مجرمین همین است.
توضیح : و این آیات- به طورى که ملاحظه مىکنید- انذار است، و مىخواهد لحن بیان را به همان اصلى که محور آیات این سوره است یعنى جمله «وَیْلٌ یَوْمَئِذٍ لِلْمُکَذِّبِینَ» برگرداند، و در عین حال حجتى است بر یگانگى خدا در ربوبیت، چون هلاک کردن انسانهاى مجرم، خود تصرفى در عالم انسانى و تدبیرى براى آن است، و چون غیر از خدا هلاک کنندهاى نیست، و خود مشرکین هم به این اعتراف دارند، پس رب هم تنها او است و غیر او رب و معبودى نیست.
علاوه بر اشارات یاد شده بر وجود یوم الفصل هم دلالت دارد، چون اهلاک قومى به خاطر جرائمى که داشتهاند وقتى تصور دارد که قبلا تکلیف کرده باشد، و تکلیف هم وقتى مىتواند متوجه قومى بشود که مجازاتى هم در کار باشد، اطاعتکاران را پاداش و گنهکاران را کیفر دهند، پس معلوم مىشود که در این میان یوم الفصلى هست، و در آن افراد مطیع پاداش، و عاصیان کیفر داده مىشوند، و پاداش و کیفر آن روز از جنس پاداش و کیفر دنیا نیست، چون پاداش و کیفر دنیوى نمىتواند همه اولین و آخرین را شامل شود، پس در این میان روزى هست که هر انسانى در برابر هر کارى که کرده جزا داده مىشود، و این همان روز فصل و روز «مَجْمُوعٌ لَهُ النَّاسُ»(هود/103) است.
[ بستن توضیحات ]