به پدیده خواب که از مواهب بزرگ الهى بر انسان است اشاره کرده ، مىافزاید : ما خواب شما را مایه آرامش و آسایش شما قرار دادیم ( و جعلنا نومکم سباتا).
سبات از ماده سبت ( بر وزن وقت ) در اصل به معنى قطع نمودن است ، و سپس به معنى تعطیل کار به منظور استراحت آمده ، و اینکه روز شنبهدر لغت عرب یوم السبت نامیده شده ، به خاطر آن است که این نامگذارى متاثر از برنامههاى یهود بوده که روز شنبه را روز تعطیلى مىدانستند.
تعبیر به سبات اشاره لطیفى به تعطیل قسمتهاى قابل توجهى از فعالیتهاى جسمى و روحى انسان در حال خواب است ، و همین تعطیل موقت سبب استراحت و بازسازى اعضاى فرسوده ، و تقویت روح و جسم ، و تجدید نشاط انسان ، و رفع هرگونه خستگى و ناراحتى ، و بالاخره آمادگى براى تجدید فعالیت میشود.
با اینکه یک سوم زندگى انسان را خواب فرا گرفته ، و همیشه انسان با این مساله مواجه بوده ، هنوز اسرار خواب به خوبى شناخته نشده است ، و حتى اینکه چه عامل سبب مىشود که در لحظه معینى بخشى از فعالیتهاى مغزى از کار بیفتد ، و سپس پلک چشمها بر هم آمده ، و تمام اعضاى تن در سکون و سکوت فرو رود ، هنوز به درستى روشن نیست ! ولى این مساله روشن است که خواب نقش عظیمى در سلامت انسان دارد ، و به همین دلیل پزشکان روانى تلاش مىکنند که خواب بیماران خود را به صورت عادى تنظیم کنند ، چرا که بدون آن ، تعادل روانى آن ممکن نیست .
افرادى که به صورت طبیعى نمىخوابند افرادى پژمرده ، عصبانى ، افسرده ، غمگین و ناراحتند ، و به عکس کسانى که از خواب معتدلى بهرهمندند به هنگامى که بیدار مىشوند نشاط و توان فوق العادهاى در خود مىبینند .
مطالعه بعد از یک خواب آرام بخش بسیار سریع پیش مىرود ، و کارهاى فکرى و جسمى بعد از چنین خوابى همیشه قرین موفقیت است ، و اینها همه بیانگر نقش پر اهمیت خواب در زندگى انسان است.
کمتر شکنجهاى براى انسان به اندازه بىخوابى اجبارى و اضطرارى دردناک و جانکاه است و تجربه نشان داده تحمل انسان در برابر بىخوابى بسیار کم است ، و بعد از مدت کوتاهى سلامت خود را از دست مىدهد و بیمارمىشود.
البته آنچه درباره اهمیت خواب گفته شد ، منظور از آن یک خواب متعادل و مناسب است و گرنه پر خوابى مانند پرخورى از صفات زشت و موجب بیماریهاى مختلف است.
و عجب اینکه مقدار خواب طبیعى براى انسانها یکسان نیست ، و هیچگونه حد معینى براى آن نمىتوان در نظر گرفت و لذا هر کس باید با تجربه نیاز خویش را به خواب با توجه به میزان فعالیتهاى جسمى و روحى خود دریابد.
و عجیبتر اینکه به هنگام بروز حوادث سخت که انسان ناچار است مدتها بیدار بماند مقاومت انسان در برابر بىخوابى موقتا افزایش مىیابد ، خواب از سر انسان مىپرد ، و گاه به حداقل لازم یعنى یک یا دو ساعت مىرسد ، ولى بسیار دیده شده که این کمبود به هنگام عادى شدن اوضاع جبران مىگردد ، و جسم و روح انسان طلب خود را از خواب باز مىستاند ! .
البته به ندرت کسانى یافت مىشوند که ماهها پشت سر هم بیدار بمانند ، و لحظهاى خواب به چشمانشان نرود ، و به عکس افرادى هستند که حتى در موقع راه رفتن در کوچه و خیابان و حتى موقعى که با شما سخن مىگویند خواب به آنها دست مىدهد و اگر کسى همراه آنها نباشد خطرناک است ، ولى این افراد مسلما افراد سالمى نیستند ، و خواه ناخواه گرفتار ضایعات جسمى و روحى مىگردند .
خلاصه این تحول و دگرگونى عجیبى که به نام خواب در انسان پیدا مىشود شگفتیهاى زیادى دارد که آن را شبیه یک معجزه مىکند.
گرچه آیه فوق ناظر به خواب به عنوان یک نعمت الهى است ، ولى از آنجا که خواب شباهتى به مرگ و بیدارى شباهتى به رستاخیز دارد ، مىتواند اشارهاى به این مطلب نیز باشد
[ نظرات / امتیازها ]