(الذین یقیمون الصلوه و مما رزقناهم ینفقون ):(همان کسانی که نماز را برپا می دارند و از آنچه روزیشان کرده ایم انفاق می کنند)، در این آیه دو صفت دیگر از مؤمنان حقیقی ذکر می شود که این دو صفت به مقام عمل ارتباطدارند،اولا): بپاداشتن نماز، مؤمنان حقیقی چون نفسهایشان را در مقام بندگی واخلاص و خضوع قرار داده اند، لذا قهرا بسوی بندگی و عبادت معطوف می گردند و این عبادت همان نماز است . ثانیا): انفاق کردن ، مؤمنان در مرحله بعدی بسوی اجتماع معطوف گشته وبرای برطرف کردن حوائج جامعه قیام می نمایند تا نواقص و کمبودها را در حدتوانشان از آنچه خداوند ارزانی آنها کرده ، جبران نمایند و آنچه از مال و علم وغیر آن دارند ،همه را در راه خدا انفاق می کنند. [ نظرات / امتیازها ]

(آیه 3)- پس از ذکر این سه قسمت، از صفات روحانى و نفسانى مؤمنان راستین مى‏گوید: آنها در پرتو احساس مسؤولیت و درک عظمت پروردگار و همچنین ایمان فزاینده و بلندنگرى توکل، از نظر عمل داراى دو پیوند محکمند، پیوند و رابطه نیرومندى با خدا و پیوند و رابطه نیرومندى با بندگان خدا «آنها کسانى هستند که نماز را (که مظهر رابطه با خداست) برپا مى‏دارند و از آنچه به آنها روزى داده‏ایم در راه بندگان خدا انفاق مى‏کنند» (الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ یُنْفِقُونَ).
تعبیر به «اقامه نماز» (به جاى خواندن نماز) اشاره به این است که نه تنها خودشان نماز مى‏خوانند بلکه کارى مى‏کنند که این رابطه محکم با پروردگار همیشه و در همه جا برپا باشد. [ نظرات / امتیازها ]

(إنما المؤمنون ) إشارة إلیهم . أی إنما الکاملوا الایمان من صفتهم کیت وکیت والدلیل علیه قوله (أولئک هم المؤمنون حقا) . (وجلت قلوبهم ) فزعت . وعن أم الدرداء : الوجل فی القلب کاحتراق السعفة ، أما تجدله قشعریرة ؟ قال . بلی ، قالت : فادع الله فإن الدعاء یذهبه . یعنی فزعت لذکره استعطاما له ، وتهیبا من جلاله وعزة سلطانه وبطشه بالعصاة وعقابه ، وهذا الذکر خلاف الذکر فی قوله (ثم تلین جلودهم وقلوبهم إلی ذکر الله ) لان ذلک ذکر رحمته و رأفته وثوابه . وقیل : هو الرجل یرید أن یظلم أویهم بمعصیة فیقال له : اتق الله فینزع . وقری ء : وجلت ، بالفتح ، وهی لغة نحو "وبق " فی "وبق " . وفی قراءة عبدالله : فرقت (زادتهم إیمانا) ازدادوا بها یقینا وطمأنینة فی نفس . لان تظاهر الادلة أقوی للمدلول علیه وأثبت لقدمه ، وقد حمل علی زیادة العمل . وعن أبی هریرة رضی الله عنه : الایمان سبع وسبعون شعبة ، أعلاها : شهادة أن لا إله إلا الله ، وأدناها : إماطة الاذی عن الطریق ، والحیاء شعبة من الایمان . وعن عمربن عبدالعزیز رضی الله عنه : إن للایمان سننا وفرائض وشرائع ، فمن استکملها استکمل الایمان ، ومن لم یستکملها لم یستکمل الایمان (وعلی ربهم یتوکلون ) ولا یفوضون أمورهم إلی غیر ربهم ، لایخشون ولایرجون إلا إیاه . جمع بین أعمال القلوب من الخشیة والاخلاص والتوکل ، وبین أعمال الجوارح من الصلاة والصدقة . [ نظرات / امتیازها ]

در این آیه مؤمنان را با پنج صفت مهم معرفى مى‏کند. از این پنج صفت سه صفت اوّلى مربوط به روح مؤمن و دو صفت دیگر مربوط به جسم و عمل اوست:

1 - هر گاه نام خدا نزد مؤمنان برده شود، دلهایشان مى‏ترسد. حالت خداترسى مؤمن را از ارتکاب گناه باز مى‏دارد و البته این ترس، ترسى از روى آگاهى و شعور و به خاطر عظمت پروردگار است و ترس از جهت دفع خطر نیست؛ یعنى مؤمن، خدا را عادل مطلق و مهربانترین مهربانان مى‏داند و در عین حال از او مى‏ترسد؛ مانند ترسى که در یکى از ما به هنگام روبرو شدن با شخصى بسیار مهم به وجود مى‏آید، اگر چه مى‏دانیم خطرى از او به ما نخواهد رسید.

البته انسان باید همواره از عمل خود و از اینکه خدا او را در برابر گناهانش مجازات خواهد کرد احساس ترس کند؛ ولى این ترس با ترسى که در آیه آمده فرق مى‏کند و آنچه در اینجا گفته مى‏شود ترس از نوع احساس حقارت در پیش خداست و این ترس مخصوص افرادى است که خدا را به خوبى شناخته‏اند و به میزان علم و شعور و معرفتشان از خدا مى‏ترسند:

انما یخشى الله من عباده العلماء. (فاطر/ 28)

همانا از بندگان خدا فقط عالمان از او مى‏ترسند.

2 - هر گاه آیات خدا نزد مؤمنان تلاوت شود، بر ایمان آنها افزوده مى‏شود، از این آیه استفاده مى‏شود که ایمان، قابل افزایش است و درجه‏هایى دارد و شنیدن آیات الهى اگر با تدبّر و تفکر همراه باشد بر ایمان شخص مى‏افزاید؛ چون با تدبّر در این آیات، به معارف و موضوعاتى مى‏رسد که بر شناخت او از جهان و انسان مى‏افزاید و با توحید وصفات خدا آشنا مى‏شود و ایمانش تقویت مى‏گردد و مراتب یقینى او بالا مى‏رود.

3 - مؤمنان همواره بر خدا توکّل مى‏کنند؛ یعنى کارهاى خود را به او واگذار مى‏کنند و در جهان، مؤثرى جز او نمى‏شناسند. البته توکّل به این معنا نیست که انسان دست از اسباب و علل بر دارد و کارى نکند و فقط از خدا بخواهد. بلکه مؤمن باید تمام تلاش خود را به کارگیرد و از اسباب و علل بهره برد و در عین حال در پشت سر همه این تلاشها و اسباب و علل، خدا را ببیند و او را مؤثر واقعى بداند.
سه صفتى که تا اینجا گفته شد، مربوط به روح انسان و تعالى و ترقى معنوى اوست. در آیه بعدى از دو صفت دیگر یاد مى‏کند که جنبه عملى دارد.

4 - مؤمنان نماز را به پا مى‏دارند؛ به پا داشتن نماز، خواندن نماز به صورت کامل و با شرایط و مقدمات آن است و نیز تلاش براى تبلیغ نماز و وادار کردن دیگران به خواندن نماز است؛ بنابراین، کافى نیست که مؤمن فقط خودش نماز بخواند بلکه باید فرهنگ نماز را نیز در جامعه رواج بدهد.

5 - مؤمنان از دارایى خود انفاق مى‏کنند. این هم یک نوع رابطه انسانى با هم‏نوعان است و مؤمن علاوه بر ایجاد رابطه نزدیک با خدا که به وسیله نماز صورت مى‏گیرد، در بهینه سازى رابطه خود با جامعه نیز تلاش مى‏کند که یک راه آن پرداختن حقوق مالى از قبیل زکات و خمس و دادن صدقات است.
[ نظرات / امتیازها ]

صفت چهارم آنان: اَلَّذِینَ یُقِیمُونَ اَلصَّلاٰةَ :مؤمنان کامل الایمان آنانند که از روى اخلاص به پاى دارند نماز را به شرایط و ارکان و آداب آن

صفت پنجم ایشان وَ مِمّٰا رَزَقْنٰاهُمْ یُنْفِقُونَ :و از آنچه روزى دادیم ایشان را انفاق مى کنند اختصاص صلات و زکات به ذکر، جهت عظمت شأن آنست، زیرا این هر دو از اعظم عبادات بدنیه و مالیه است قول دیگر و از آنچه روزى دادیم ایشان را از اموال و قوا و ابدان و جاه و علم، تصدق کنند، و اداى حقوق نمایند به اهلش، و قرض دهند و سعى در حاجات مؤمنین کنند، دست ضعفا گیرند، قصاص نمایند ضررها را، و نجات دهند ایشان را از مهالک، متحمل زحمات ایشان شوند، و ایثار نمایند مؤمنین را بر مال و جان خود نسبت به فضلاء، و مواسات نسبت به رفقا، و اتخاذ علم کنند از اهلش، و نشر دهند فضائل اهل بیت را براى دوستان ایشان چنانچه در مجمع و معانى و عیاشى عن الصّادق علیه السّلام: و ممّا علّمنا هم یبثّون حضرت صادق علیه السّلام فرماید: از آنچه ما ایشان را تعلیم نمودیم منتشر کنند (مراد اخبار آل محمد علیهم السلام و احکام الهى است) [ نظرات / امتیازها ]

اَلَّذِینَ یُقِیمُونَ اَلصَّلاٰةَ وَ مِمّٰا رَزَقْنٰاهُمْ یُنْفِقُونَ دو صفت دیگر از اوصاف مؤمنین که در اینجا تذکر مى دهد این است که نماز را به پاى مى دارند و از آنچه به آنها روزى داده ایم انفاق مى کنند اگرچه آنچه را که خدا نصیب انسان کرده اعم است و شامل مى گردد هرچه را که خداى متعال بانسان عطاء نموده از مال و علم و ریاست و شهرت که انفاق آنها این است که در راه خدا بمستحقین بذل و بخشش کند،لکن ظاهرا در اینجا بقرینه صلاة شاید مقصود زکات باشد که پس از ایمان دو رکن اعمال که یکى صلاة و دیگرى زکات است را بیان فرموده [ نظرات / امتیازها ]