تعبیر از اسیر به آنچه در دست‏هاى شما است تعبیر استعاره‏اى است، و کنایه است از تمام تسلطى که شخص بر برده خود دارد، چون برده مثل چیزیست که در دست انسان باشد که آن را به هر طرف بخواهد مى‏چرخاند. [ نظرات / امتیازها ]

جمله «إِنْ یَعْلَمِ اللَّهُ فِی قُلُوبِکُمْ خَیْراً» کنایه است از ایمان و یا پیروى حق که ایمان ملازم آن است، چون خداوند در این آیه وعده مغفرت به کفار مى‏دهد، و معلوم است که مغفرت با کفر نمى‏سازد هم چنان که فرموده: «إِنَّ اللَّهَ لا یَغْفِرُ أَنْ یُشْرَکَ بِهِ وَ یَغْفِرُ ما دُونَ ذلِکَ لِمَنْ یَشاءُ» (نساء/48). بنا بر این، معناى آیه این مى‏شود که: اى پیغمبر بگو به آن کسانى که در دست شمایند و آن اسیرانى که شما بر آنان تسلط یافته‏اید و از ایشان فدیه گرفته‏اید اگر چنانچه در دلهایتان ایمان به خدا وجود مى‏داشت، و خداوند این معنا را از شما معلوم کرده بود- هر چیزى که براى او معلوم باشد قطعا وجود دارد- بشما چیزهایى میداد که از آن فدیه که مسلمانان از شما گرفته‏اند بهتر بود، و شما را مى‏آمرزید که خدا آمرزنده رحیم است. [ نظرات / امتیازها ]

این که یعلم به صیغه ماضی نیامده بر نسبی بودن علم خداوند دلالت ندارد بلکه رخصتی است برای اسیران تا با دیدن مسلمان و احوال آنها در قلوبشان نیت خیر بوجود آورند. چرا که فی البداهه بعد از جنگ نیت خیر پدید نمی آید [ نظرات / امتیازها ]

در این آیه از فی قلوبکم بهره گرفته شده نه از علی قلوبکم یا مواردی که استعلاء می رساند از این رو می رساند که نیازی نیست که تمامی قلب یکپارچه نیکی شود بلکه گوشه ای از آن هم می تواند مقدمه رحمت باشد [ نظرات / امتیازها ]

اگر نیت انسان خوب باشد، اگرچه به ظاهر کمی دچار مشکل شود، اما خداوند بهتر از آنچه در تصور دارد و حتی بیشتر از آن شر، نصیبش می کند و راه شرهای دیگر را نیز بر او می بندد [ نظرات / امتیازها ]

در شأن نزول آیه آمده است: عباس، عقیل و نوفل در جنگ بدر اسیر شدند، پیامبر صلى الله علیه وآله با گرفتن فدیه آنان را آزاد کرد، آنان هم مسلمان شدند. پول فدیه‏ هایشان هم بعداً به آنان برگردانده شد. [1]
در تفاسیر آمده است که پس از جنگ بدر برخى گفتند: به احترام پیامبر، از عبّاس، عموى آن حضرت فدیه گرفته نشود. پیامبر صلى الله علیه وآله فرمودند: «واللّه لاتذرن منه درهماً» به خدا سوگند از یک درهمش هم نگذرید! سپس آن حضرت به عموى خود فرمود: تو ثروتمندى، براى خودت و برادرزاده‏ات عقیل، فدیه بده. عبّاس گفت: اگر فدیه دهم بى‏پول مى‏شوم! حضرت فرمودند: از پول‏هایى که نزد همسرت امّ‏الفضل در مکّه گذاشته‏اى خرج کن. عبّاس گفت: احدى از این ماجرا خبر نداشت، فهمیدم که به راستى تو پیامبر خدا هستى. و همانجا مسلمان شد.
در نظام اسلامى، براى اسراى جنگ، سه طرح مشروع و مقبول است:
1- آزاد کردن بدون فدیه، مثل آنچه در فتح مکّه واقع شد، با آنکه مسلمانان قدرت اسیر کردن و فدیه گرفتن را داشتند، ولى پیامبر اسلام صلى الله علیه وآله همه را با جمله‏ى «انتم الطلقاء» آزاد ساخت.
2- آزادى اسیران با گرفتن فدیه‏ى نقدى یا مبادله‏ى اُسرا.
3- نگهداشتن اسیران در دست مسلمانان، تا هم از قدرت یافتن دشمن جلوگیرى شود، هم به تدریج تعالیم دین را آموخته و به اسلام ارشاد شوند.
انتخاب هر یک از این سه راه در اختیار حاکم اسلامى است.
1) تفسیر نورالثقلین‏
[ نظرات / امتیازها ]