اگر فاعل در فعل «خلقه» را در این جمله و در جملات بعدى حذف کرده براى این بوده که اشاره کند به اینکه فطرت هر کسى مى‏داند که فاعل فعل خلقت و تقدیر سبیل کسى به جز خداى تعالى نیست حتى مشرکین هم به این معنا اعتراف دارند.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

اگر مطلب را در قالب استفهام آورد به این انگیزه بود که عجیب بودن مفاد «ما أَکْفَرَهُ» را تاکید کند -و چون معمولا از چیزى تعجب مى‏شود که علت و سبب روشنى نداشته باشد- استفهام مذکور قهرا مى‏فهماند که اولا این اصرار بشر در کفرش امرى عجیب است و سپس مى‏پرسد آیا در این خلقت عجیب علتى بوده که باعث شده اینطور در کفرش افراط کند؟
آن گاه خودش پاسخ مى‏دهد به اینکه انسان هیچ دلیل و عذرى ندارد که کفرانگرى خود را مستند بدان کند چون او کسى است که از آبى پست خلق شده و چیزى از خلقت و تدبیر امور زندگى و مرگ و بعث خود را مالک نیست. و کوتاه سخن اینکه: استفهام مذکور زمینه‏چینى است براى پاسخى که در جمله «مِنْ نُطْفَةٍ خَلَقَهُ ...» (عبس/19) مى‏دهد. [ نظرات / امتیازها ]

اده اصلى در آفرینش انسان، ماده اى پست و ناچیز بوده است.

من أىّ شىء خلقه [ نظرات / امتیازها ]

توجّه انسان به دوران نطفه بودن و ناتوانى هاى خویش در آغاز پیدایش، از میان برنده احساس بى نیازى از رهنمودهاى خداوند است.

أمّا من استغنى ... من أىّ شىء خلقه . من نطفة خلقه [ نظرات / امتیازها ]

خداوند، پیمودن راه طاعت و حرکت در راه راست را، براى انسان ها آسان ساخته است.

ثمّ السبیل یسّره [ نظرات / امتیازها ]