از قبل که ماجرای اصحاب اخدود است، معنای فتنه روشن می‌شود، یعنی شرایطی را برای مومنان ایجاد کردند پر از شکنجه و فشار پر از سختی و عذاب آن هم به جرم ایمان به خدا.
وقتی کسی را به جرم ایمان به خدا بخواهند بسوزانند، و اگر او دست از ایمان بردارد، او را نمی‌سوزانند، به این کار فتنه‌گری می‌گویند.
«اصحاب اخدود» یک مصداق از همین رفتارند، یک نمونه بارز از این رفتارند که مورد شکنجه خدا قرار گرفتند.
«لم یتوبوا»: به این معناست که وقتی به آنها تذکر داده شد، آنها از کار خود برنگشتند و دست از شکنجه مومنان برنداشتند.
«لهم عذاب جهنم و لهم عذاب الحریق»: عطف خاص بر عام است، چرا که عذاب جهنم منحصر بر عذاب حریق نیست، خیلی عذابهای دیگری هم هست، انواع خوراکی‌های زهرآگین و انواع چرکها و عفونتها و انواع دردها است ولی عذاب حریق خاصترین و دردناکترین عذابی است که در جهنم در انتظار انسانها است و در اینجا هم می‌تواند متناسب با عمل اصحاب اخدود باشد.
در نقطه مقابل:
إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الأنْهَارُ ذَلِکَ الْفَوْزُ الْکَبِیرُ (١١)
همانا کسانی که ایمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند، برای آنها بهشتهایی است که در زیر درختان آن نهرها جاری است، این پیروزی بزرگ است.
توضیح
این مومنان همان مومنانی هستند که در شرایط فتنه هم ایمان و عمل صالح را حفظ کردند و علت اینکه از صبر و پایداری آنها صحبتی به میان نیامده است، این است که در سوره صحبت سر فتنه‌گران است.
بیان نعمتهای اخروی مومنان در این سوره در حد کامل کردن معناست، به این معنا که با سوزاندن و عذاب کردن کافران، کار تمام نیست، بلکه ما مومنان را هم پاداش می‌دهیم، به بهشتهایی که از زیر آنها نهرها جاری است.
[ نظرات / امتیازها ]