(ثم لا یموت فیها و لا یحیی ):(سپس در آن نه مرگی هست و نه حیاتی ) در ادامه خطاب به رسولخدا ص می فرماید: ما چنان قدرتی به تو می دهیم که قرآن را درست و خوب بخوانی و همانطور که نازل شد، بدون کم و کاست آن را به گوش مردم برسانی و چیزی از آن را فراموش نکنی .بنابراین در این عبارت خداوند ضمانت کرده و وعده داده که قرآن را همانطور که نازل شده حفظ کند و مانع از تحریف و تغییر آن شود چون خدا علم به قرآن و حفظآن را در اختیار پیامبراکرم ص قرار داده است ، آنگاه در مقام استثناء و به منظور بقای قدرت الهی بر اطلاق مورد می فرماید، چنین نیست که بعد از اعطای این موهبت ، خدانتواند تو را دچار فراموشی کند، بلکه قدرت خدا به جای خود باقیست و هر آن اراده کند می تواند قرآن را از یاد تو ببرد، آنگاه در مقام تعلیل این مطلب که خداوند قرآن راحفظ نموده و خاطر پیامبر را از تلقی وحی آسوده می کند، می فرماید: ما هم از ظاهراشیاء آگاهی داریم و هم به باطن آنها و لذا به ظاهر و باطن تو نیز آگاهیم و می دانیم که توچقدر در حفظ وحی اهتمام داری و چقدر در اطاعت پروردگارت مشتاقی ، به همین دلیل تو را مدد نموده و قدرتی به تو افاضه می کنیم که وحی را درست تلقی نموده و آن را از یاد نبری .در ادامه می فرماید: ما بزودی طریقه آسان را برای تو فراهم می کنیم ، یعنی تو راآنچنان هدایت می کنیم که برای دعوت و تبلیغ زبانی و عملی آسانترین راه را انتخاب کنی و تو را مجهز به الهامهایی می کنیم که بتوانی وظیفه رسالت خود را به بهترین وجهی به انجام رسانی و خودت بهترین طریقه را انتخاب کنی ، یعنی فطرت تو را چنان صافی می کنیم که جز طریقه آسان و احسن را بر نگزینی .آنگاه به عنوان نتیجه گیری می فرماید: پس تو هم هر جا که دیدی تذکر، ثمر بخش است ، تذکر بده ، چون تذکر در غیر آن مورد امری لغو و بی ثمر است ، پس تذکر وموعظه در موردی باید بکار رود که در طرف مقابل زمینه ای برای تذکر باشد که درمورد چنین شخص تذکر بیشتر هر چه بهتر دل او را به جانب حق متمایل می سازد، اما درمورد شخصی که هیچ زمینه ای برای تذکر ندارد و سنگدل است ، یکبار تذکر دادن برای اتمام حجت ضروری است ، اما تذکر بیشتر او امری لغو و بی ثمراست .آنگاه در توضیح بیشتر می فرماید: بزودی افرادی که در قلب خود ذره ای خشیت خدا و ترس از عقاب او دارند، بوسیله قرآن متذکر شده و اندرز می گیرند، بنابراین تذکرتو به چنین افرادی سودمند است ، اما افراد سنگدل و شقی که در دل خود هیچ نگرانی وخشیتی از عذاب خدا نداشته باشند بواسطه قرآن و تذکر تو، بیشتر از تذکر تو فاصله می گیرند و اجتناب می کنند، چون آنها افرادی هستند که از حق گریزانند و جایگاهشان آتش دوزخ است که در مقایسه با آتش دنیا، آتشی بزرگتر و سوزاننده تر است و آنگاه در آن آتش نه می میرند که از عذاب منقطع و آسوده شوند و نه با وجود عذاب سوزنده آن لحظه ای می توانند در آرامش و سعادت زندگی طیبه داشته باشند، بنابراین آنها درآتش جهنم هیچ روزنه نجاتی ندارند و تا ابد در آن جاودانه هستند، مانند:بیمارلاعلاجی که نه امیدی به بهبودی او هست و نه می میرد که امیدها از او قطع شده وفراموش‌ گردد. [ نظرات / امتیازها ]

- گرفتاران آتش دوزخ، هرگز نخواهند مرد.

ثمّ لایموت فیها

2 - براى اهل دوزخ، مرگ مطلوب تر از وضع موجود آنان است.

ثمّ لایموت فیها

3 - اهل دوزخ، هرگز لذت زندگى را نخواهند چشید.

و لایحیى

مراد از نفى حیات ـ به قرینه «لایموت» ـ نفى حیات مطلوب است.

4 - باقى ماندن جهنمیان، در حالتى که نه مرگ است و نه زندگى نامیده مى شود، از سوختن در آتش براى آنان دشوارتر است.

ثمّ لایموت فیها و لایحیى

حرف «ثمّ»، براى تراخى رتبى است و بیان مى کند که آنچه بعد از آن آمده، در مقایسه با قبل از آن قابل توجّه تر است.

5 - آتش دوزخ، عذابى جاودانه است و اهل شقاوت در آن مخلّداند.

ثمّ لایموت فیها و لایحیى

مراد از «لایحیى»، نفى حیات مطلوب است که نجات از آتش، مصداق بارز آن مى باشد. در این صورت قید «فیها»، اختصاص به «لایموت» خواهد داشت. بنابراین دوزخیان، نه در آتش مى میرند و نه از آن بیرون مى آیند.
[ نظرات / امتیازها ]

تحمل‌ کند».«19»

[13] سؤال‌: جسم‌ آدمی‌ چگونه‌ می‌تواند ‌اینکه‌ آتش‌ بزرگ‌ ‌را‌ تحمل‌ کند و نسوزد و خاکستر ‌ یا ‌ گاز نشود، چنان‌ ‌که‌ همه چیزهایی‌ ‌که‌ ‌با‌ بمب‌ اتمی‌ محترق‌ می‌شوند بدین‌ صورت‌ ‌در‌ می‌آیند، و شک‌ نیست‌ ‌که‌ ‌آن‌ بسیار ‌از‌ آتش‌ دوزخ‌ کم‌اثرتر ‌است‌!

آری‌ چنین‌ ‌است‌، ولی‌ پروردگار ‌ما ‌به‌ جسم‌ بنده گناهکارش‌ امکاناتی‌ می‌بخشد ‌که‌ چنین‌ آتشی‌ ‌را‌ تحمل‌ کند و ‌هر‌ چه‌ بیشتر درد بکشد. مگر پروردگار ‌ما نگفته‌ ‌است‌ ‌که‌: «کُلَّما نَضِجَت‌ جُلُودُهُم‌ ...‌-‌ پوستهاشان‌ ‌که‌ پخته‌ شد و سوخت‌ پوستهای‌ دیگری‌ ‌به‌ جای‌ ‌آن‌ ‌به‌ ‌ایشان‌ می‌دهیم‌ ‌تا‌ عذاب‌ ‌را‌ بچشند»!

بدین‌ گونه‌ شقاوت‌ پیشگان‌ ‌در‌ آتش‌ میان‌ مرگ‌ و زندگی‌ باقی‌ می‌مانند، ‌که‌ همه اسباب‌ مرگ‌ آماده‌ و همه عوامل‌ زندگی‌ ‌از‌ میان‌ رفته‌ ‌است‌، ولی‌ ‌آن‌ تیره‌بخت‌ ‌به‌ قدرت‌ کامله ‌خدا‌ نمی‌میرد و ‌به‌ چشیدن‌ عذاب‌ الیم‌ ادامه‌ می‌دهد.

«ثُم‌َّ لا یَمُوت‌ُ فِیها وَ لا یَحیی‌‌-‌ سپس‌ ‌در‌ ‌آن‌ نه‌ می‌میرد و نه‌ زنده‌ می‌ماند.»

شبیه‌ ‌اینکه‌ ‌در‌ دنیا ‌آن‌ ‌است‌ ‌که‌ بعضی‌ ‌از‌ مردم‌ ‌به‌ عذاب‌ دنیا ‌از‌ فقر و بیماری‌ و زندان‌ و اضطراب‌ و ... و ... مبتلا می‌شوند ولی‌ نمی‌میرند ‌تا‌ راحت‌ شوند، و ‌با‌ شاعر چنین‌ می‌گویند:

ألا ‌ما لنفس‌ ‌لا‌ تموت‌ فینقضی‌ عناها و ‌لا‌ تحیا حیاة لها طعم‌!

چرا شخص‌ نمی‌میرد ‌تا‌ رنج‌ و سختی‌ ‌او‌ پایان‌ پذیرد، و زنده‌ ماندنش‌ چنان‌ نیست‌ ‌که‌ زندگی‌ ‌برای‌ ‌او‌ ‌با‌ مزه‌ ‌باشد‌! [ نظرات / امتیازها ]

ثُمَّ لا یَمُوتُ فِیها وَ لا یَحْیى

آن گاه در آن آتش نه مى میرد تا راحت شود و بیاساید، و نه زنده مى شود تا به زندگى درست و شایسته اى برسد، بلکه به گونه اى گرفتار عذاب و کیفر عملکرد خویش است که هماره آرزوى نابودى خویش را مى کشد.

به باور پاره اى منظور این است که چنین کسى روح حیات و زندگى انسانى را در خود نمى یابد. [ نظرات / امتیازها ]

سپس در آن آتش براى همیشه مى‏ماند ، نه مى‏میرد ، و نه زنده مى‏شود ( ثم لا یموت فیها و لا یحیى).
یعنى نه مى‏میرد که آسوده گردد ، و نه حالتى را که در آن است مى‏توان زندگى نام نهاد ، بلکه دائما در میان مرگ و زندگى دست و پا مى‏زند ، و این بدترین بلا و مصیبت براى آنها است .
در اینکه منظور از النار الکبرى ( آتش بزرگ ) چیست ؟ جمعى گفته‏اند منظور پائین‏ترین طبقه جهنم و اسفل السافلین است ، چرا چنین نباشد که آنها شقى‏ترین و معاندترین مردم بودند ، و عذاب آنها نیز باید سخت‏ترین و هولناک‏ترین عذاب باشد.
ولى بعضى گفته‏اند که توصیف این آتش به کبرى در مقابل آتش صغرى است ، یعنى آتشهاى این دنیا مى‏باشد ، همانگونه که در حدیثى آمده که امام صادق (علیه‏السلام‏) فرمود : ان نارکم هذه جزء من سبعین جزء من نار جهنم ، و قد اطفئت سبعین مرة بالماء ثم التهبت و لو لا ذلک ما استطاع آدمى ان یطیقها : این آتش شما جزئى از هفتاد جزء از آتش دوزخ است ، که هفتاد مرتبه با آب خاموش شده ، باز شعله‏ور گردیده و اگر چنین نبود هیچ انسانى قدرت تحمل آن را نداشت و نمى‏توانست در کنار آن قرار گیرد.
در دعاى معروف کمیل که از امیر مؤمنان على (علیه‏السلام‏) منقول است در باره مقایسه آتش دنیا و آخرت مى‏خوانیم : على ان ذلک بلاء و مکروه قلیل مکثه یسیر بقائه قصیر مدته : این بلا و مکروهى است که توقف آن کم و بقایش مختصر و مدتش کوتاه است .
[ نظرات / امتیازها ]