● حاجيه تقي زاده فانيد -
احسن الحدیث
إِنَّ رَبَّکَ لَبِالمِرصادِ تعلیل آمدن عذاب در اثر طغیانها است، یعنی اینکه عذاب تار و مار کننده به علت آنست که پروردگار در کمین ظالمان و طاغیان است اینکه جمله از آنست که عذاب و انتقام خدا در پی بدکاران و ستمگران میباشد نه اینکه خدا در مکانی نشسته باشد، آری اینکه یک قانون لا یزال الهی است در گذشته و حال و آینده، خاندان منفور پهلوی نیز روی اینکه قانون تار و مار شدند.
و هو له بالمرصاد علی مجاز طریقه و بموضع الشجی من مساغ ریقه»
یعنی اگر خدا به ظالم مهلت می‌دهد که از گرفتن او غفلت نمیکند. خدا در گذرگاه راه اوست و در جای استخوان از محل فرو رفتن آب دهان اوست.
در مجمع البیان آمده: روایت شده که علی علیه السّلام در معنی اینکه آیه فرموده خدای تو قادر است که اهل معاصی را با جز ایشان مجازات کند:
«قال معناه ان ربک قادر علی ان یجزی اهل المعاصی جزائهم»
و نیز در مجمع البیان از حضرت صادق علیه السّلام نقل شده: مرصاد پلی است بر صراط که بنده‌ای با ظلم به بنده‌ای از آن نمی‌گذرد:
«عن الصادق علیه السّلام انه قال المرصاد قنطرة علی الصراط لا یجوزها عبد بمظلمة عبد».
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر اثنا عشری
إِنَّ رَبَّکَ لَبِالمِرصادِ (14)
بعد از آن به جهت تهدید اهل کفر و عناد خطاب فرماید:
إِنَّ رَبَّکَ لَبِالمِرصادِ: به درستی که پروردگار تو هر آینه در گذرگاه و در‌موضع کمینگاه است. یعنی چنانچه کسی در کمین نشسته، مترصد گذرندگان است و هیچ چیز از او فوت نمیشود، همچنین از حق تعالی چیزی فوت نمیگردد از افعال و اقوال بندگان، بلکه همه آن را می‌بیند و می‌داند و می‌شنود و اصلا چیزی از علم ازلی سبحانی پنهان نیست و همه را بر وفق آن جزا خواهد داد. پس ذکر مرصاد تمثیل است برای ارصاد او سبحانه، کفار و عصاة را به عذاب و عقاب.
و از حضرت صادق علیه السّلام منقول است که مرصاد قنطره‌ای«1» است بر صراط که از آن نگذرد کسی که ظلم کرده باشد بر بندگان خدا.«2»
در مجمع- از حضرت امیر المؤمنین علیه السّلام مروی است که فرمود در معنای اینکه آیه: ان‌ّ ربّک قادر علی ان یجزی اهل المعاصی جزائهم: به درستی که پروردگار تو قادر است بر اینکه جزا دهد اهل معصیت را پاداش ایشان.«3»
تنبیه- از إبن عباس معنی اینکه آیه را سؤال کردند، گفت بنده را بر هفت جای صراط که بر جهنّم است بدارند و بپرسند از او:
1- از شهادت لا اله الا اللّه، اگر از عهده بیرون آید به موضع 2- او را از نماز سؤال کنند.
3- از زکوة پرسند.
4- از روزه.
5- از حج.
6- از عمره.
7- از مظالم. و در هر موضع که اجابت نتواند نمود، او را به جهنّم اندازند.
و در موضع هفتم اگر مرتکب مظالم شده باشد، و طاعات مستحبه به جا آورده، آن را به خصمان او دهند و او را به بهشت برند، و الّا به جهنم افتد و به قدر آن معذّب شود.«4»
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر راهنما
1 - خداوند، مراقب کردار انسان و آگاه به آن است.
إنّ ربّک لبالمرصاد
«مرصاد»; یعنى، راه و مکانى که در آن مراقب دشمن شده و به انتظار او مى نشینند (قاموس). حرف «باء» در «بالمرصاد» به معناى «فى» و حرف «ال» در آن، براى جنس و فهماندن عموم است; یعنى، در کمین تمامى انسان ها.
2 - هیچ کس، قدرت فرار از عذاب هاى الهى را ندارد.
ألم تر کیف فعل ... إنّ ربّک لبالمرصاد
کمین زدن خداوند در راه خطاکاران، کنایه از نبود هیچ راه گریزى از تهدیدهاى او است.
3 - عذاب هاى الهى، غافلگیرانه است.*
إنّ ربّک لبالمرصاد
در کمین نشستن خداوند، کنایه از مؤاخذه ناگهانى و بى خبر است.
4 - زیر نظر داشتن کارهاى بندگان، لازمه ربوبیت خداوند بر آنان است.
إنّ ربّک لبالمرصاد
5 - طغیان کنندگان فسادگر، در معرض افتادن به کمین خداوند و گرفتارى ناگهانى به عذاب هاى الهى
الذین طغوا ... الفساد ... إنّ ربّک لبالمرصاد
6 - خداوند، مراقب کردار مخالفان پیامبر(ص) و در کمین آنان است.
ألم تر ... إنّ ربّک لبالمرصاد
7 - نواختن شلاق عذاب بر عاد، ثمود و فرعون، نمونه اى از کمین گذارى خداوند براى مخالفان پیامبران است.
فصبّ علیهم ربّک ... إنّ ربّک لبالمرصاد
8 - خداوند، براى تأکید مراقبت خویش بر کردار بندگان، به فجر، شب هاى ده گانه، شفع، وتر و گذشت شب، سوگند یاد کرده است.
و الفجر ... إنّ ربّک لبالمرصاد
در برداشت یاد شده جمله «إنّ ربّک» مى تواند جواب سوگندهایى باشد که در آغاز سوره آمده بود. بر این اساس بیان سرنوشت عاد، ثمود و فرعون، جمله هایى معترضه و نوعى استدلال بر مقصود است.
9 - تهدید مخالفان پیامبر(ص) و سرکوب آنان از سوى خداوند، جلوه ربوبیت او بر پیامبر(ص) و در راستاى تدبیر امور رسالت آن حضرت است.
ربّک
فعل «رَبَّ»، زمانى به کار مى رود که شخص اداره کارى را به دست گیرد و به تدبیر آن برخیزد (مصباح). بر این اساس کلمه «ربّ»، به معناى مدبّر است و اضافه آن به ضمیرى که خطاب به رسول اکرم(ص) مى باشد، بیانگر تأثیر کار خداوند در شؤون پیامبرى آن حضرت است.
10 - «روى عن على(ع) انّه قال: معناه [أى قوله تعالى: إنّ ربّک لبالمرصاد]إنّ ربّک قادر على أن یجزى أهل المعاصى جزاءهم;(1)
از على(ع) روایت شده که فرمود: معناى آیه این است که پروردگارت، توانایى دارد که گنه کاران را کیفر بدهد».
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر منهج الصادقین
(14)- إِنَّ رَبَّکَ بدرستی که آفریدگار تو لَبِالمِرصادِ هر آینه در گذرگاه است و در موضع ترقب یعنی هم چنان که کسی که در مرصاد نشسته مترصد گذرندگانست و هیچ چیز از او فوت نمیشود از حق سبحانه نیز چیزی فوت نمیگردد از افعال و اقوال بندگان بلکه همه آن را می‌بیند و می‌شنود اصلا پوشیده و پنهان نیست و همه را بر وفق آن جزاء خواهد داد پس ذکر مرصاد تمثیل است برای ارصاد او سبحانه کفار و عصات را بعذاب و عقاب، و از صادق صلوات اللّه علیه منقول است که مرصاد قنطره‌ایست بر صراط که از آن نگذرد کسی که ظلم کرده باشد بر بنده‌ای از بندگان خدا از بعضی عرب پرسیدند اینکه ربک گفت لبالمرصاد مراد نه مکان است بلکه علم او سبحانه است بآن، از حضرت امیر المؤمنین علیه السّلام پرسیدند که أین کان ربنا قبل ان خلق السموات و الارض فرمود
اینکه سؤال عن مکان و کان اللّه و لا مکان
«1» إبن عباس را از اینکه آیه سؤال کردند فرمود که بنده را بر هفت جای در جسر دوزخ بدارند و از ایشان بپرسند در اول از شهادت لا إِله‌َ إِلَّا اللّه‌ُ اگر از عهد آن بیرون آید بموضع دوم آید و او را از نماز سؤال کنند و در سوم از زکاة پرسند و در چهارم از روزه و در ششم از عمره و در هفتم از مظالم و در هر موضعی از اینکه مواضع که اجابت آن نتواند نمود او را بدوزخ اندازند و در موضع هفتم اگر مرتکب مظالم شده باشد و طاعت متطوعه از او صادر گشته آن را بخصمان وی دهند و او را ببهشت برند و الا بدوزخ افتد و بقدر آن معذب گردد.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیرآسان
إِنَّ رَبَّکَ لَبِالمِرصادِ- کلمه (مرصاد) آن مکانی است که کسی در انتظار چیزی باشد.
به عبارت دیگر: کلمه (مرصاد) به معنای کمینگاه میباشد. و معنی کمینگاه کمال مراقبت و دقت است که به حساب شخصی، یا شی‌ء مورد نظر رسیدگی شود. و یک لحظه از آن غفلت نشود. و چون اسلوب قرآن مجید اینکه است که به زبان قوم نازل شده و شخصی که در کمینگاه است یک لحظه غفلت نمیکند لذا کلمه (مرصاد) را بکار برده تا انسان بفهمد خدا حتی یک لحظه از رفتار بشر غفلت نمیکند. پس اینکه تصور که خدای سبحان در یک مکان معلومی باشد معنا ندارد. لذا در مجمع البیان میگوید: از حضرت علی بن أبی طالب سؤال شد: خدای ما قبل از اینکه آسمان و زمین را بیافریند کجا بود! فرمود:
هنگامی که خدا بود مکانی نبود، تا خدا در آنجا باشد.
إبن عباس میگوید: هفت زندان بر فراز جسر جهنم وجود دارد، و نزد زندان او راجع به شهادت (لا اله الا اللّه) از انسان سؤال میشود، اگر اینکه شهادت را بطور کامل دهد از آن زندان میگذرد، و نزد زندان دوم میرسد.
در آنجا راجع به نماز از وی سؤال میشود. اگر بنحو کامل جواب دهد از آنجا عبور مینماید و به زندان سوم خواهد رسید، در آنجا در باره زکات مورد پرسش قرار میگیرد، اگر بطور کامل جواب بگوید از آنجا بطرف زندان چهارم خواهد رفت. نزد آن زندان از روزه از وی سؤال میشود، اگر جواب کامل بگوید به سوی زندان پنجم رهسپار میشود. در آنجا راجع به حج از او پرسش میشود، اگر بنحو کاملی جواب بگوید به سوی زندان ششم خواهد رفت. در آنجا راجع به عمره از وی سؤال میگردد، اگر بطور کامل جواب بگوید متوجه زندان هفتم میشود، در آنجا از وی راجع به مظلمه‌ها سؤال میشود، اگر از عهده آن برآید چه بهتر. و الا گفته میشود: بنگرید اگر کارهای نیکی داشته باشد اعمال وی را به وسیله آنها کامل نمائید. هنگامی انسان اینکه مراحل را طی کند او را به سوی بهشت روانه خواهند کرد-
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» محمد حسینی همدانی
إِنَّ رَبَّکَ لَبِالمِرصادِ:
از نظر تشریف روی سخن با رسول صلّی اللّه علیه و آله است که پروردگار پیوسته مراقب اندیشه‌ها و اعمال و کردار ستمگران است چنانچه بعض از امت اسلامی نیز در مقام طغیان بر آیند و در جامعه اسلامی فساد و اختلال نظام پدید آورند بر حسب حکمت آنان را مورد عقوبت در دنیا قرار داده و آتش فتنه و فساد آنان را خاموش خواهد نمود در آیه تشبیه فرموده احاطه و آگهی و شهودی خود را بر هر یک از افراد بشر بحال کسیکه بر طریقی که رهگذر قافله است بایستد و در انتظار ورود قافله باشد و نتواند کسی از آن طریق عمومی بگذرد جز از آن طریق.
هم چنانکه از امام صادق علیه السّلام روایت شده فرمود مرصاد قنطره‌ای است بر صراط هرگز فردی از بشر نتواند گذر کند با مظلمه‌ای که بعهده دارد.
و نیز از إبن عباس روایت شده که در امور آیه گفته است بر جسر دوزخ هفت محل است که از هر فردی سؤال میشود از شهادت او بارکان توحید و چنانچه پاسخ گفت از فرایض پنجگانه از او سؤال میشود چنانچه پاسخ گفت از وظیفه زکات و وظیفه مالی سؤال میشود چنانچه پاسخ گفت از وظیفه صوم و امساک ماه رمضان سؤال میشود چنانچه پاسخ گفت از وظیفه حج از او سؤال میشود چنانچه پاسخ گفت از وظیفه عمره از او سؤال میشود چنانچه پاسخ گفت از وظیفه مظالم عباد از او پرسش میشود چنانچه از آن نیز پاسخ گفت و از عهده همه وظایف برآمده بود میتواند بسوی بهشت روانه شود و گر نه بحال انتظار خواهد در آمد.
در تفسیر مجمع است در مورد آیه (إِنَّ رَبَّکَ لَبِالمِرصادِ) از علی علیه السّلام روایت شده که میفرمود پروردگار قادر است که گناهکاران را مجازات فرماید و هر یک را بجزاء عمل و گناه او برساند.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● نيره تقي زاده فايند -
تفسیرهدایت
[14] سوگند به روزهای آغاز سیر بزرگ، به سپیده دم عید و شبهای احرام و روز عید و روز عرفه و شب افاضه و به هدایت آن عبرتهای تاریخی: که خدا برای گردنکشان و تبهکاران در کمین است.
«إِنَّ رَبَّکَ لَبِالمِرصادِ- که پروردگارت در کمین است.»
سپاه معادی در میان دره‌ها با غرور تمام به پیش می‌رود، و نیروهای دفاعی در پشت صخره‌های دامنه و بالای نقاط مرتفع کوه سنگر گرفته‌اند، و ناگهان در یک چشم به هم زدن واقعه واقع میشود، و غرور سپاه فرو می‌ریزد و آن متلاشی میشود.
به همین گونه است عاقبت کار دشمنان خدا که در ساعت غرور و غفلت خود گرفتار می‌شوند، بدان سبب که پروردگار در کمین است و آنان از او غافل و از سطوتهای او به خیال خود در امان.
چنان که به نظر میرسد، اینکه اوج سوره و محور آیات و خلاصه درسهای آن است، پس هر که اینکه حقیقت را بفهمد و از سطوت خدا بترسد، و از مکر او ایمن نشود، و از گرفته شدن در ساعتهای غفلت بپرهیزد، هر گاه که در اندیشه گناهی یا ستم کردن بر کسی افتد با خود بگوید: مگر خدا مراقب و در کمین من نیست! و چون در اندیشه ستم کردن بر کسی افتد به یاد آن قهار بزرگی افتد که سخت ستمگران را گرفتار می‌کند، و اگر به ظلم ادامه دهد و عذاب به او نرسد، اینکه را به یاد آورد که دیر شدن وصول عذاب نیز خود کیدی متین است تا به سختی گرفتارشود.
در دعای مأثور از امام سجّاد- علیه السلام- آمده است: «اللهم صل علی محمّد و آل محمّد و لا أظلمن‌ّ و أنت مطیق للدفع عنی، و لا أظلمن‌ّ و أنت قادر علی القبض منی درود بر محمّد و آل محمّد، و به من ستم نخواهد رسید در حالی که تو قدرت دفع آن را از من داری، و من ستم نخواهم کرد در حالی که تو می‌توانی مرا به آن بگیری».«4»
و شاعر گفته است:
تنام عیناک و المظلوم منتبه یدعو علیک و عین اللّه لم تنم
چشمان تو به خواب می‌رود و ستمدیده بیدار است، به تو نفرین می‌کند و چشم خدا هرگز به خواب نمی‌رود.
و اما ستمدیده و مستضعف و انقلابی مقهور شده، همگی از آن روی که می‌دانند که خدا در کمین ستمگران است، امید و استقامت و چالش بیشتر پیدا می‌کنند، و به همین سبب از لحاظ نفسی شکست نمی‌خورند و تسلیم نمی‌شوند.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● عبد بائس -
تفسیر مجمع البیان
از دیدگاه گروهى از مفسران پیشین منظور این است که: بى تردید پروردگار تو اى پیامبر! کنار راه ستمکاران و در کمینگاه خودکامگان است، به همین جهت کسى نمىتواند از قلمرو عدالت او و کیفر بیداد خویش بگریزد؛ چرا که ذات بى همتاى او در همه جا حاضر و بر گفتار و کردارها ناظر، و از اندیشههاى و نیتها و رازها آگاه است، و بر پاداش و کیفر نیکان و زشت کرداران توانا؛ درست بسان کسى که در کمین دیگرى نشسته و بر او چیره است.
از على (ع) در تفسیر آیه آوردهاند که فرمود: ان ربک قادر على ان یجزى اهل المعاصى جزائهم بى گمان پروردگارت تواناست تا کیفر گناهکاران و ظالمان را به آنان بچشاند.
از امام صادق آوردهاند که فرمود:
المرصاد قنطرة على الصراط، لا یجوزها عبد بمظلمة عبد.
واژه «مرصاد» پلى است بر راهى که از روى دوزخ مىگذرد، و کسى که حق ستمدیدهاى را پایمال ساخته است از آنجا نخواهد گذشت و به دوزخ خواهد افتاد.
به باور برخى تفسیر آیه مورد بحث این است که: بى گمان پروردگارت داد ستمدیده را از ستمکار خواهد ستاند، و پاداش و کیفر هر کسى را به او خواهد داد.
از مردى صحرانشین پرسیدند: این ربک؟ پروردگارت کجاست؟ پاسخ داد: در کمینگاه ظالمان و پایمال کنندگان مقررات خدا و حقوق بندگان اوست. گفتنى است که آن مرد صحرانشین منظورش نه مکان خدا که مقام و قدرت بى کران او بود.
از امیرمؤمنان پرسیدند، پیش از آفرینش آسمانها و زمین، پروردگار ما کجا بود؟
آن حضرت فرمود: این پرسش شما، گویى از مکان است و خداى فرزانه هماره بود در حالى که مکانى نبود، و او پدید آورنده مکان است.
در تفسیر آیه از «ابن عباس» آوردهاند که: بر پل دوزخ هفت بازداشتگاه است که انسانها را در هر کدام نگاه مىدارند و از او پرسش مىکنند. در بازداشتگاه نخست از توحیدگرایى و یکتا پرستى مىپرسند، اگر پاسخ درستى داشت و به راستى یکتاپرست زیسته بود، به پاسگاه دوم مىرسد، و آنجا از نماز پرسش مى شود. اگر نماز او شایسته بود، به بازداشتگاه سوم مىرسد، و آنجا از زکات و حقوق مالى پرسش مىگردد. اگر در این مورد نیز درست عمل کرده و حقوق محرومان را پرداخته است، به بازداشتگاه چهارم مىرسد، و از روزه پرسش مىشود. اگر روزه و زمضان را نیز آن گونه که باید گرامى داشته است، به بازداشتگاه پنجم مىرسد، و از حج پرسش مىگردد. اگر از این مرحله نیز گذشت به بازداشتگاه ششم مىرسد، و از «عمره» مورد پرسش قرار مىگیرد. اگر از این مرحله نیز گذشت به آخرین مرحله مىرسد و در آنجا از حقوق انسانها مورد پرسش قرار مىگیرد، و پس از نجات از این مرحله به سوى بهشت روان مىگردد. اگر چنین نبود، ندا مىرسد که: هان اى فرشتگان! به دیگر اعمال او بنگرید و اگر کارهاى شایسته انجام داده است، به کمک آن اعمال نواقص کارش را کامل سازید، و تنها هنگامى که کارش سامان یافت به بهشت خواهد رفت.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.