● حاجيه تقي زاده فانيد -
تفسیر حسینی همدانی
کَلّا لا تُطِعهُ وَ اسجُد وَ اقتَرِب:
مبنی بر تذکر و تسلیت خاطر رسول صلّی اللّه علیه و آله است که در اثر مبارزه اینکه شخص معاند هرگز از سخنان او از اقامه نماز و قرائت آیات قرآنی خودداری منما و پیوسته بشعار عبودیت خود ادامه داده و به پیشگاه کبریائی اظهار عبودیت نموده و بساحت او تقرب جوی و انتظار اجر و پاداش و نیل بمقامات عالیه عبودیت را داشته باش.
در حدیث است نزدیکترین حالی که اهل ایمان بساحت قدس پروردگار دارد حالی است که در سجده باشد و در آن حال زیاده دعاء نمائید روایت شده ابراهیم خلیل علیه السّلام روزی دویست تن مجوسی را غذا داد پس از اینکه غذا خوردند بابراهیم گفتند بما هر امری داری بفرما.
ابراهیم فرمود حاجت من آنستکه برای آفریدگار من سجده نمائید چند نفر میهمان مجوسی با یکدیگر شور نمودند گفتند اینکه شخص بما احسان نموده چنانچه درخواست او را قبول نموده برای آفریدگار او سجده نمائیم ضرری برای ما ندارد همه آن میهمانان بسجده درآمدند و پیشانی و رخسار خود را بزمین نهادند ابراهیم با پروردگار مناجات نموده عرض نمود بار الها من سعی خود را بکار بردم اینان را بسجده واداشتم و توفیق از تو است بار الها قلوب آنان را نورانی فرما خرد میهمانان سر از سجده برداشتند خداپرست شدند.
در تفسیر مجمع در باره آیه (أَ رَأَیتَ الَّذِی یَنهی) گفته است که أبو جهل بقوم خود و کفار قریش میگفت آیا محمّد پیشانی و رخسار خود را بزمین میگذارد در حضور شماها گفتند بلی پاسخ گفت بخدا که سوگند باو شایسته است چنانچه مشاهده نمایم که چنین عملی را انجام دهد هر آینه رگ گردن او را خواهم قطع نمود.
بابو جهل گفته شد که در اینکه مکان مسجد الحرام محمّد بنماز اشتغال دارد ابو جهل بسوی رسول صلّی اللّه علیه و آله رفت که او را آزار رساند ناگهان بازگشت، باو گفته شد برای چه بسوی او نرفتی پاسخ گفت میان من و محمّد گودالی را از آتش دیدم.
در تفسیر مجمع از عبد اللّه بن مسعود روایت نموده که رسول صلّی اللّه علیه و آله میفرمود نزدیکترین حالت اهل ایمان بساحت پروردگار در حالی است که در سجده باشد.
روایت شده هنگام که سوره الرحمن نازل شد رسول صلّی اللّه علیه و آله فرمود چه کسی میتواند سوره الرحمن را برای رؤساء و کفار قریش قرائت نماید إبن مسعود برخاسته عرض نمود من سوره را میخوانم برای آنان رسول صلّی اللّه علیه و آله اجازه نداد و علی در آن مکان حضور نداشت بار دیگر رسول صلّی اللّه علیه و آله فرمود باز إبن مسعود عرض نمود که باو اجازه فرماید رسول از نظر کوچکی جثه إبن مسعود و ضعف او اجازه نمیفرمود.
بالاخره پس از صدور اجازه إبن مسعود بسوی کفار قریش روانه گشت هنگام که بنزد آنان رسید همه جمع بودند اطراف کعبه عبد اللّه بن مسعود سوره را شروع کرد بخواندن.
ابو جهل برخاست سیلی بصورت إبن مسعود زد بطوریکه گوش او مجروح و خون جاری شد جبرئیل امین بحضور رسول صلّی اللّه علیه و آله آمده اظهار سرور مینمود رسول صلّی اللّه علیه و آله فرمود که إبن مسعود گریان است و تو مسرور هستی، و در جنگ بدر رسول صلّی اللّه علیه و آله و سلّم بابن مسعود فرمود نیزه خود را بردار در میان مجروحین کفار هر که در او رمقی هست او را بقتل برسان تو ثواب مجاهدان را خواهی داشت.
إبن مسعود در میان مجروحین عبور نمود در آن میان بدن أبو جهل را دید که افتاده است نیزه خود را بر گلوی ابو جهل نهاد چون در ابو جهل رمقی نبود بر سینه او پا نهاده و عبد اللّه بن مسعود بسیار نحیف و لاغر بود ابو جهل باو نظر افکند گفت ای راعی و گوسفند چران پا بجای بلندی نهادهای.
إبن مسعود پاسخ گفت (الاسلام یعلو و لا یعلی علیه) اسلام بر هر چیز برتر و بالاتر است ابو جهل گفت بصاحب و رفیق خود بگو هیچ کس نزد من مبغوضتر از او در حال مرگ من نیست.
روایت شده که رسول صلّی اللّه علیه و آله گفتار ابو جهل را شنید فرمود فرعون زمان من سختدلتر است از فرعون موسی زیرا که فرعون موسی هنگام مرگ گفت ایمان آوردهام ولی ابو جهل فرعون زمان من عناد او زیاده ظهور کرد.
سپس رسول صلّی اللّه علیه و آله فرمود بابن مسعود به اینکه که شمشیر مرا بگیر سر او را قطع بنما زیرا شمشیر من نیز تیزتر است و پس از اینکه إبن مسعود سر ابو جهل را جدا کرد از بدنش إبن مسعود نتوانست سر أبو جهل را بردارد از سنگینی آن ناگزیر گوش ابو جهل را سوراخ نموده ریسمان بآن ردّ و وصل نموده سر را از زمین میکشید بحضور رسول صلّی اللّه علیه و آله آورد در آن هنگام جبرئیل امین حضور داشت و گفت یا رسول اللّه گوشی بعوض گوشی ولی در اینباره سر هم بریده شده است (و الحمد للّه زنة عرشه).
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر خسروی
زنهار که (اعتناء باو مکن او غالب بر تو نتواند شد) اطاعت او را مکن (و دست از نماز برمدار) و خدای خود را سجده کن و ثواب او را بخود
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر راهنما
1 - تکذیب گران دین، گرچه گروهى منسجم باشند، از مانع شدن نمازگزاران ناتوان اند.
کلاّ
حرف «کلاّ» براى ردع و منع است و در آیه شریفه تکذیب گران دین را، از پندار موفقیت در باز داشتن مردم از نماز منع مى کند.
2 - بى اعتنایى به خواسته هاى مخالفان نماز و سرپیچى از دستورات آنان، فرمان خداوند به پیامبر(ص)
لاتطعه
3 - پیامبر(ص)، هرگز به ترک نماز بر اثر نهى و تهدید مخالفان مجاز نبود.
ینهى . عبدًا إذا صلّى ... فلیدع نادیه ... کلاّ لاتطعه و اسجد
4 - خداوند، برحذردارنده پیامبر(ص) از ترتیب اثر دادن به تهدیدهاى تکذیب کنندگان دین و هراس از آرایش نیروى آنان
فلیدع نادیه ... کلاّ لاتطعه
5 - مخالفان نماز و تکذیب گران دین، حقّ دستور دادن به نمازگزاران هدایت پیشه و ترویج کننده تقوا را ندارند.
ینهى . عبدًا إذا صلّى ... کذّب و تولّى ... کلاّ لاتطعه
6 - اطاعت از دستورات دروغ گویان و گنه پیشگان، مورد نهى خداوند
ناصیة کـذبة خاطئة ... کلاّ لاتطعه
7 - حرمت اطاعت، از فرمان ترک نماز
ینهى . عبدًا إذا صلّى ... کلاّ لاتطعه
8 - سجده به درگاه خداوند، وظیفه اى الهى برعهده پیامبر(ص)
و اسجد
9 - سجده، تجلّى گاه عبودیت انسان و نماى برجسته نماز
عبدًا إذا صلّى ... و اسجد
10 - سجده هاى نماز، محرک اصلى مخالفان به جلوگیرى از اقامه آن
ینهى . عبدًا إذا صلّى ... لاتطعه و اسجد
11 - سجده به پیشگاه خداوند، نشان سرپیچى از فرمان غیر او است.
لاتطعه و اسجد
دستور سجده، بر نهى از اطاعت عطف گرفته شده است تا جلوه مطیع نبودن را بیان کرده باشد.
12 - طغیان گران، از سجده براى خداوند، پرهیز داشته و دیگران را از آن نهى مى کنند.
لیطغى ... ینهى . عبدًا إذا صلّى ... و اسجد
13 - تلاش براى تقرّب به درگاه خداوند، وظیفه اى الهى بر عهده پیامبر(ص)
و اقترب
«اقتراب» از باب افتعال است که بر تکلّف و اجتهاد دلالت دارد.
14 - سجده، کارآمدترین وسیله براى تقرب به پیشگاه خداوند
و اسجد و اقترب
15 - نماز، مایه تقرب انسان به درگاه خداوند
ینهى . عبدًا إذا صلّى ... و اقترب
16 - قصد قربت، نشانه عبودیت و از اجزاى نماز
ینهى . عبدًا إذا صلّى ... لاتطعه ... و اقترب
17 - دور شدن از اطاعت غیر خدا، مایه نزدیک شدن به او است.
لاتطعه ... و اقترب
18 - لزوم سجده به پیشگاه خداوند و تلاش براى تقرّب به درگاه او
و اسجد و اقترب
آیه شریفه گرچه خطاب به پیامبر(ص) است; ولى از کاربرد تعبیر «عبداً» (در آیه قبل) به جاى نام مخصوص آن حضرت، تعمیم مفاد آن به همه مردم استفاده مى شود.
19 - «عن الوَشّاء قال سمعت الرضا(ع) یقول: أقرب ما یکون العبد من اللّه عزّوجلّ و هو ساجد و ذلک قوله عزّوجلّ «واسجد و اقترب»;(1)
از وشاء روایت شده که گفت: از امام رضا(ع) شنیدم که مى فرمود: نزدیک ترین حالت بنده به خداوند عزّوجلّ، حالت سجده او است و این سخن خداوند عزّوجلّ است که فرمود: «واسجد و اقترب».
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر مجمع البیان
در آخرین آیه مورد بحث که پایان بخش این سوره است روى سخن را به پیامبر مى کند و مى فرماید:
کَلاَّ
نه، هرگز، پافشارى و زورگویى در ترک نماز و سجده و توحید و تقوا گناهى است بزرگ، و چنین نخواهد شد.
لا تُطِعْهُ
هرگز او را اطاعت مکن،
وَ اسْجُدْ
بلکه پروردگارت را فرمان بر و در برابر ذات بى همتاى او سجده کن،
وَ اقْتَرِبْ
و به پاداش شکوهبار او تقرب جوى.
و بدین سان پیامبر خدا به تقرب جستن به بارگاه خدا، با نماز و نیایش و سجده فرمان مى یابد؛ چرا که نزدیک ترین لحظه هاى انسان به خدا آن لحظه هایى است که در برابر او سجده خالصانه کند.
«ابن مسعود» از پیامبر گرامى آورده است که:
اقرب ما یکون العبد من اللَّه اذا کان ساجداً(218)
نزدیک ترین حالت بنده به خدا، آن لحظاتى است که در سجده باشد و آگاهانه و خالصانه پیشانى بندگى بر آستانش بساید.
پاره اى برآنند که به هنگام تلاوت این سوره باید سجده کرد، چرا در اینجا سجده واجب است. گفتنى است که این سوره از سوره هایى است که «عزائم» خوانده شده اند.
از امام صادق آورده اند که: این سوره هاى چهارگانه را «عزائم» مى گویند:
1 - سوره الم تنزیل،
2 - سوره حم سجده،
3 - سوره والنجم،
4 - و سوره علق،
در این سوره هاى چهارگانه فرمان سجده ها واجب است و باید انجام گردد، و در غیر این سوره ها واجب نیست.
گفتنى است که در قرآن در چهارده سوره، سجده آمده است که جز چهار مورد یاد شده، سجده مستحب است.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر کشاف
( کلا ) ردع لأبی جهل ( لا تطعه ) أی اثبت علی ما أنت علیه من عصیانه ، کقوله ( فلا تطع المکذبین ) . ( واسجد ) ودم علی سجودک ، یرید : الصلاة ( واقترب ) وتقرب إلی ربک . وفی الحدیث : " أقرب ما یکون العبد إلی ربه إذا سجد " . عن رسول الله صلی الله علیه وسلم ، " من قرأ سورة العلق أعطی من الأجر کأنما قرأ المفصل کله " .
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیرآسان
کَلّا لا تُطِعهُ وَ اسجُد وَ اقتَرِب
یعنی اینطور نیست که ابو جهل می- پندارد. مبادا از وی پیروی کنی؟ زیرا رفتار او کفر محض است، فقط برای خدای یکتا سجده کن و خویشتن را به وسیله عبادت و اطاعت پروردگارت به پاداش نیک و رحمت خدا نزدیک کن. چهار سوره در قرآن مجید است که آیه سجده در آنها میباشد که هرگاه انسان آیه سجده را بخواند یا آنرا از دیگری بشنود بر او لازم است که خدا را سجده کند. آن چهار سوره عبارتند از: 1- سوره: علق - سوره: و النجم 3- سوره: الف لام میم تنزیل 4- سوره: حاء میم سجده.
گفتن ذکر سجدههای قرآنی مستحب و بدین شرح است:
لا اله الا اللّه حقا حقا، لا آله الا اللّه ایمانا و تصدیقا، لا اله الا اللّه عبودیة و رقا، سجدت لک یا رب تعبدا و رقا، لا مستنکفا و لا مستکبرا، بل انا عبد ذلیل ضعیف خائف مستجیر-
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیرهدایت
[19] در پایان سوره قرآن مردمان را از فرمانبرداری گردنکشانی نهی میکند که به مال و معرفت خویش اظهار بینیازی کردند، و فرمانبرداری از ایشان عصیان نسبت به خدا به شمار میرفت، و به شرک آشکار یا پنهان شبیه بود، و به همین سبب اطاعت کردن از ایشان انسان را از نزدیکی به خداوند متعال محروم میسازد.
«کَلّا لا تُطِعهُ وَ اسجُد وَ اقتَرِب- هرگز فرمان او را مبر و سجده کن و نزدیک شو.»
هنگامی که انسان به طاغیان مال و علم، با همه فریبکاری و گمراه کنندگی و ترسناکی که دارند کفر میورزد، استقلال خود را که جوهر انسانیت است باز پس میگیرد، و خود را آماده سجده کردن و از راه سجود به خدا نزدیک شدن میسازد.
آیه ما را راهنمایی میکند به اینکه که: سجود وسیله عروج انسان به سوی خدا است، و چون سجده کرد به خدا نزدیک میشود. مگر ذات انسان فقر و ناتوانی
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● سيد مصطفي فاطمي کيا -
برگزیده تفسیر نمونه
در آخـریـن آیه این سوره که آیه سجده است , مى فرماید: ((چنان نیست )) که آن طغیانگر مى پندارد و اصرار بر ترک سجده تو دارد (کلا ).
((هـرگـز او را اطـاعـت مـکـن و سـجده نما و (به خدا) تقرب جوى )) (لا تطعه واسجد واقترب ) ابـوجهل ها کوچکتر از آنند که بتوانند مانع سجده تو شوند, و یا در راه پیشرفت آئینت سنگ بیندازند و مانع ایجاد کنند, تو با توکل بر پروردگار و نیایش وعبادت و سجده , در این مسیر گام بردار و هر روز به خداى خود نزدیک و نزدیکتر شو.
ضـمـنا از این آیه به خوبى استفاده مى شود که ((سجده )) باعث قرب انسان دردرگاه خداست , و لـذا در حـدیثى از رسول خدا(ص ) مى خوانیم که فرمود:((نزدیکترین حالت بنده به خداوند زمانى است که در سجده باشد)).
البته مى دانیم طبق روایات اهل بیت عصمت (ع ) چهار سجده واجب در قرآن داریم ((الم سجده )) و ((فصلت )) و ((النجم )) و در اینجا (سوره علق ) و بقیه سجده هاى قرآن مستحب است .
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر طبری(عربی)
وَقَوْله : { کَلَّا } یَقُول تَعَالَى ذِکْره : لَیْسَ الْأَمْر کَمَا یَقُول أَبُو جَهْل , إِذْ یَنْهَى مُحَمَّدًا عَنْ عِبَادَة رَبّه , وَالصَّلَاة لَهُ
{ لَا تُطِعْهُ } یَقُول جَلَّ ثَنَاؤُهُ لِنَبِیِّهِ مُحَمَّد صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ : لَا تُطِعْ أَبَا جَهْل فِیمَا أَمَرَک بِهِ مِنْ تَرْک الصَّلَاة لِرَبِّک { وَاسْجُدْ لِرَبِّک وَاقْتَرِبْ } مِنْهُ , بِالتَّحَبُّبِ إِلَیْهِ بِطَاعَتِهِ , فَإِنَّ أَبَا جَهْل لَنْ یَقْدِر عَلَى ضُرّک , وَنَحْنُ نَمْنَعک مِنْهُ . 29176 - حَدَّثَنَا بِشْر , قَالَ : ثنا یَزِید , قَالَ : ثنا سَعِید , عَنْ قَتَادَة { کَلَّا لَا تُطِعْهُ وَاسْجُدْ وَاقْتَرِبْ } ذُکِرَ لَنَا أَنَّهَا نَزَلَتْ فِی أَبِی جَهْل , قَالَ : لَئِنْ رَأَیْت مُحَمَّدًا یُصَلِّی لَأَطَأَنَّ عُنُقه , فَأَنْزَلَ اللَّه : { کَلَّا لَا تُطِعْهُ وَاسْجُدْ وَاقْتَرِبْ } قَالَ نَبِیّ اللَّه صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ حِین بَلَغَهُ الَّذِی قَالَ أَبُو جَهْل , قَالَ : " لَوْ فَعَلَ لَاخْتَطَفَتْهُ الزَّبَانِیَة " . آخِر تَفْسِیر سُورَة اِقْرَأْ بِاسْمِ رَبّک , وَالْحَمْد لِلَّهِ وَحْده .
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.