● حاجيه تقي زاده فانيد -
تفسیر حسینی همدانی
9) أَ رَأَیْتَ الَّذی یَنْهى
آیه مبنی بر ذکر و اشاره و پاره‌ای از طغیان و ناسپاسی بشر است در برابر نعمتهای تعلیم و تربیت که پروردگار برای او میسر فرموده و گسترده است و از نظر غرور در مقام کفران برمیآید.
روایت شده ابا جهل در حضور گروهی از کفار قریش و مکه میگفت چنانچه به بینم که محمّد بنماز و سجده اشتغال ورزد هر آینه گردن او را خواهم کوبید و همت گمارده که بر سر مبارک او سنگ پرتاب نماید در حالی که مشغول نماز بود ناگهان او را حال نماز مشاهده نمود ولی خائف شده بازگشت گفت دیدم فاصله من با او گودالی از آتش است رسول صلّی اللّه علیه و آله فرمود سوگند بآفریدگاری که روح من در قبضه قدرت او است چنانچه نزدیک من میآمد فرشتگان او را قطعه قطعه می‌کردند.
و ابو جهل را ابو الحکم مینامیدند بگمان اینکه صاحب رای مستقل و از تاریخ قبایل اطلاعاتی داشته و در اسلام ابو جهل نامیده شد.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
10) و مفاد آیه آنستکه مرا خبر ده چگونه خواهد بود حال عاقبت کسیکه عبد (محمّد) را منع کند و استهزاء نماید از خواندن نماز و سجده در برابر کعبه جز غضب ساحت پروردگار و عقوبت دوزخ استحقاق نخواهد داشت.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
11) أَ رَأَیت‌َ إِن کانَ عَلَی الهُدی
بیان آنستکه خبر ده چگونه خواهد بود عاقبت کسیکه محمّد را منع مینماید از طریقه هدایت
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
12) و اداء وظیفه عبودیت و دعوت مردم بتقوی آیا جز عقوبت همیشگی کیفر او خواهد بود.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
13) أَ رَأَیت‌َ إِن کَذَّبَ وَ تَوَلّی:
آیا دیده‌ای و خبر ده مرا از عاقبت تیره کسی که تکذیب نماید حق و حقیقت را و از ایمان و خداپرستی اعراض نماید و از نظر غرور محمّد را که به نماز میایستد و اشتغال میورزد منع نموده و او را تهدید بقتل مینماید در حالی که شخص مزاحم و مانع میداند که آفریدگار بجنایات او آگاه است و احاطه دارد آیا جز عقوبت کیفر و پاداشی برای اینکه شخص مزاحم و مانع خواهد بود.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
14) أَ لَم یَعلَم بِأَنَّ اللّه‌َ یَری:
مبنی بر ردع و توبیخ است شخص مزاحم نامبرده گفته شده أبو جهل بن هشام است بر حسب فطرت خود میداند که آفریدگار آگاه بمنع و جنایات او است و اینکه محمّد به نماز میایستد أبو جهل استهزاء نموده او را تهدید بقتل مینماید در آیات نامبرده مورد تهدید قرار گرفته است.
استفاده میشود از نظر اینکه سوره العلق نخستین سوره‌ای است که برسول صلّی اللّه علیه و آله نازل شده که توأم با اهداء سمت رسالت رسول صلّی اللّه علیه و آله بوده ولی قبل بر آن از نظر ارتباط که رسول صلّی اللّه علیه و آله با تعلیمات ربوبی داشته به نماز اشتغال میورزید استفاده میشود که قبل از نزول سوره العلق و قبل از اهداء سمت رسالت بوی حایز مقام نبوت و ارتباط با تعلیمات غیبی بوده است و بدین جهت در مسجد الحرام میایستاد و اشتغال بنماز داشته و مورد استهزاء و تهدید کفار قریش قرار میگرفته است.
[ نظرات / امتیازها ]
1)
: ممنون خیلی مفید بود وکمکم کرد
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
15) کَلّا لَئِن لَم یَنتَهِ لَنَسفَعاً بِالنّاصِیَةِ ناصِیَةٍ کاذِبَةٍ خاطِئَةٍ:
آیه مبنی بر تهدید کسی است که در مقام مبارزه با رسول صلّی اللّه علیه و آله برآمده و او را از خواندن نماز در مسجد الحرام برابر کعبه منع مینمود چنانچه به عداوت و مبارزه خود با رسول صلّی اللّه علیه و آله ادامه دهد و متنبه شود پروردگار هر آینه گریبان او را سخت خواهد گرفت از نظر اینکه آن شخص فراهم از نظر غرور خود خواهی در مقام مبارزه با رسول صلّی اللّه علیه و آله و خیانت باو و خطا برمیاید.
و در جمله ناصیه کاذبه خاطئه از نظر مبالغه کذب و افتراء و جنایت را بناصیه و چهره او نسبت داده است از نظر اینکه عناد و جنایت از رخسار او آشکار است.
روایت شده که ابو جهل مشاهده نمود که رسول صلّی اللّه علیه و آله بنماز اشتغال دارد ابو جهل بر رسول صلّی اللّه علیه و آله گفت من ترا منع نمودم از نماز رسول صلّی اللّه علیه و آله باو سخنان سخت فرمود ابو جهل پاسخ گفت مرا تهدید می‌نمائی در صورتی که من در اینکه سرزمین بسیار رفیق و دوست دارم و کنگره و مجمع عمومی نیز شهر مکه است بدین جهت آیه نازل شد.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
19) کَلّا لا تُطِعه‌ُ وَ اسجُد وَ اقتَرِب:
مبنی بر تذکر و تسلیت خاطر رسول صلّی اللّه علیه و آله است که در اثر مبارزه اینکه شخص معاند هرگز از سخنان او از اقامه نماز و قرائت آیات قرآنی خودداری منما و پیوسته بشعار عبودیت خود ادامه داده و به پیشگاه کبریائی اظهار عبودیت نموده و بساحت او تقرب جوی و انتظار اجر و پاداش و نیل بمقامات عالیه عبودیت را داشته باش.
در حدیث است نزدیکترین حالی که اهل ایمان بساحت قدس پروردگار دارد حالی است که در سجده باشد و در آن حال زیاده دعاء نمائید روایت شده ابراهیم خلیل علیه السّلام روزی دویست تن مجوسی را غذا داد پس از اینکه غذا خوردند بابراهیم گفتند بما هر امری داری بفرما.
ابراهیم فرمود حاجت من آنستکه برای آفریدگار من سجده نمائید چند نفر میهمان مجوسی با یکدیگر شور نمودند گفتند اینکه شخص بما احسان نموده چنانچه درخواست او را قبول نموده برای آفریدگار او سجده نمائیم ضرری برای ما ندارد همه آن میهمانان بسجده درآمدند و پیشانی و رخسار خود را بزمین نهادند ابراهیم با پروردگار مناجات نموده عرض نمود بار الها من سعی خود را بکار بردم اینان را بسجده واداشتم و توفیق از تو است بار الها قلوب آنان را نورانی فرما خرد میهمانان سر از سجده برداشتند خداپرست شدند.
در تفسیر مجمع در باره آیه (أَ رَأَیت‌َ الَّذِی یَنهی) گفته است که أبو جهل بقوم خود و کفار قریش میگفت آیا محمّد پیشانی و رخسار خود را بزمین میگذارد در حضور شماها گفتند بلی پاسخ گفت بخدا که سوگند باو شایسته است چنانچه مشاهده نمایم که چنین عملی را انجام دهد هر آینه رگ گردن او را خواهم قطع نمود.
بابو جهل گفته شد که در اینکه مکان مسجد الحرام محمّد بنماز اشتغال دارد ابو جهل بسوی رسول صلّی اللّه علیه و آله رفت که او را آزار رساند ناگهان بازگشت، باو گفته شد برای چه بسوی او نرفتی پاسخ گفت میان من و محمّد گودالی را از آتش دیدم.
در تفسیر مجمع از عبد اللّه بن مسعود روایت نموده که رسول صلّی اللّه علیه و آله میفرمود نزدیکترین حالت اهل ایمان بساحت پروردگار در حالی است که در سجده باشد.
روایت شده هنگام که سوره الرحمن نازل شد رسول صلّی اللّه علیه و آله فرمود چه کسی میتواند سوره الرحمن را برای رؤساء و کفار قریش قرائت نماید إبن مسعود برخاسته عرض نمود من سوره را میخوانم برای آنان رسول صلّی اللّه علیه و آله اجازه نداد و علی در آن مکان حضور نداشت بار دیگر رسول صلّی اللّه علیه و آله فرمود باز إبن مسعود عرض نمود که باو اجازه فرماید رسول از نظر کوچکی جثه إبن مسعود و ضعف او اجازه نمی‌فرمود.
بالاخره پس از صدور اجازه إبن مسعود بسوی کفار قریش روانه گشت هنگام که بنزد آنان رسید همه جمع بودند اطراف کعبه عبد اللّه بن مسعود سوره را شروع کرد بخواندن.
ابو جهل برخاست سیلی بصورت إبن مسعود زد بطوریکه گوش او مجروح و خون جاری شد جبرئیل امین بحضور رسول صلّی اللّه علیه و آله آمده اظهار سرور مینمود رسول صلّی اللّه علیه و آله فرمود که إبن مسعود گریان است و تو مسرور هستی، و در جنگ بدر رسول صلّی اللّه علیه و آله و سلّم بابن مسعود فرمود نیزه خود را بردار در میان مجروحین کفار هر که در او رمقی هست او را بقتل برسان تو ثواب مجاهدان را خواهی داشت.
إبن مسعود در میان مجروحین عبور نمود در آن میان بدن أبو جهل را دید که افتاده است نیزه خود را بر گلوی ابو جهل نهاد چون در ابو جهل رمقی نبود بر سینه او پا نهاده و عبد اللّه بن مسعود بسیار نحیف و لاغر بود ابو جهل باو نظر افکند گفت ای راعی و گوسفند چران پا بجای بلندی نهاده‌ای.
إبن مسعود پاسخ گفت (الاسلام یعلو و لا یعلی علیه) اسلام بر هر چیز برتر و بالاتر است ابو جهل گفت بصاحب و رفیق خود بگو هیچ کس نزد من مبغوض‌تر از او در حال مرگ من نیست.
روایت شده که رسول صلّی اللّه علیه و آله گفتار ابو جهل را شنید فرمود فرعون زمان من سخت‌دل‌تر است از فرعون موسی زیرا که فرعون موسی هنگام مرگ گفت ایمان آورده‌ام ولی ابو جهل فرعون زمان من عناد او زیاده ظهور کرد.
سپس رسول صلّی اللّه علیه و آله فرمود بابن مسعود به اینکه که شمشیر مرا بگیر سر او را قطع بنما زیرا شمشیر من نیز تیزتر است و پس از اینکه إبن مسعود سر ابو جهل را جدا کرد از بدنش إبن مسعود نتوانست سر أبو جهل را بردارد از سنگینی آن ناگزیر گوش ابو جهل را سوراخ نموده ریسمان بآن ردّ و وصل نموده سر را از زمین میکشید بحضور رسول صلّی اللّه علیه و آله آورد در آن هنگام جبرئیل امین حضور داشت و گفت یا رسول اللّه گوشی بعوض گوشی ولی در اینباره سر هم بریده شده است (و الحمد للّه زنة عرشه).
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر حسینی همدانی،
16) و در جمله ناصیه کاذبه خاطئه از نظر مبالغه کذب و افتراء و جنایت را بناصیه و چهره او نسبت داده است از نظر اینکه عناد و جنایت از رخسار او آشکار است.
روایت شده که ابو جهل مشاهده نمود که رسول صلّی اللّه علیه و آله بنماز اشتغال دارد ابو جهل بر رسول صلّی اللّه علیه و آله گفت من ترا منع نمودم از نماز رسول صلّی اللّه علیه و آله باو سخنان سخت فرمود ابو جهل پاسخ گفت مرا تهدید می‌نمائی در صورتی که من در اینکه سرزمین بسیار رفیق و دوست دارم و کنگره و مجمع عمومی نیز شهر مکه است بدین جهت آیه نازل شد.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
17) مبنی بر تهدید آن شخص معاند با رسول است که دوستان و هم کیشان خود را بخواند و با او کمک نمایند
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
18) پروردگار نیز فرشتگان غلاظ و شداد را مأمور اجرای کیفر و عقوبت بر او خواهد فرمود چنانچه میتوانند او را از عقوبت رهائی بخشند.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر خسروی
9) آیا دیدی ( یا محمّد صلّی اللّه علیه و آله) آنکسیرا که نهی و منع میکرد(در حدیث آمده است که أبو جهل گفت آیا محمّد صلّی اللّه علیه و آله در پیش روی شماها صورت بخاک میگذارد گفتند بلی گفت بآنکسیکه قسم باو می‌خورند اگر من ببینم چنین میکند گردن او را میزنم باو گفتند هان او مشغول نماز است و او بطرف حضرت حرکت کرد و ناگهان دیدند که بعقب برمی‌گردد و باو گفتند یا أبا الحکم ترا چه شد! گفت بین خودم و او خندقی از آتش دیدم و هولی و بالهائی و پیغمبر صلّی اللّه علیه و آله فرمود قسم بکسیکه جانم بدست او است اگر نزدیک من میآمد ملئکه عضو عضو او را جدا می‌کردند و اینکه آیات تا آخر سوره نازل شد و مسلم در صحیح خود آنرا روایت کرده است و آیه عام است.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
9) آیا دیدی ( یا محمّد صلّی اللّه علیه و آله) آنکسیرا که نهی و منع میکرد(در حدیث آمده است که أبو جهل گفت آیا محمّد صلّی اللّه علیه و آله در پیش روی شماها صورت بخاک میگذارد گفتند بلی گفت بآنکسیکه قسم باو می‌خورند اگر من ببینم چنین میکند گردن او را میزنم باو گفتند هان او مشغول نماز است و او بطرف حضرت حرکت کرد و ناگهان دیدند که بعقب برمی‌گردد و باو گفتند یا أبا الحکم ترا چه شد! گفت بین خودم و او خندقی از آتش دیدم و هولی و بالهائی و پیغمبر صلّی اللّه علیه و آله فرمود قسم بکسیکه جانم بدست او است اگر نزدیک من میآمد ملئکه عضو عضو او را جدا می‌کردند و اینکه آیات تا آخر سوره نازل شد و مسلم در صحیح خود آنرا روایت کرده است و آیه عام است.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
10) بنده (خدا) را زمانی که نماز می‌گذاشت که جزا و کیفر او چه شد و حال او نزد خدا چگونه بود و استحقاق او از عذاب چه بود).
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
10) بنده (خدا) را زمانی که نماز می‌گذاشت که جزا و کیفر او چه شد و حال او نزد خدا چگونه بود و استحقاق او از عذاب چه بود).
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
11) بمن خبر ده ( یا محمّد صلّی اللّه علیه و آله) آیا (اینکه کافر) اگر بر راه هدایت‌و دین حق بود-
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
12) یا مردم را بتقوی و پرهیز از شرک وادار میکرد! (برای او بهتر از کفر بخدا و جلو گیری مردم از نماز و اطاعت پروردگار نبود! البته بهتر بود.)
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
13) بمن خبر ده ( یا محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) اگر اینکه (کافر) تکذیب (آیات خدا و معاد و رسالت ترا) کند و از پرستش خدا رو گردان باشد و بحقایق پشت کند!)
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
14) آیا نمیداند که خدا (کردارهای زشت و طغیانهای او را) میبیند (و او را بجزای اعمالش خواهد رسانید)!
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
15) خیر (هرگز نمیداند) و اگر (اینکه کافر یعنی ابو جهل) دست از اعمال خود و تکذیب دین محمّد صلّی اللّه علیه و آله بر ندارد (و بر طغیان و عناد خود باقی بماند) البتّه ما هم موی پیشانی او را بشدّت میگیریم (و بسوی آتش می‌کشانیم).
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
16) همان موی پیشانی که صاحب آن دروغگوی (در گفتار) و خطا کار (در کردار) است.
(إبن عباس گوید: چون أبو جهل بنزد رسول خدا آمد حضرت او را از نزد خود راند أبو جهل گفت یا محمّد مرا میرانی بخدا سوگند در آنجا از من کسی بیشتر طرفدار (نادی) ندارد
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
17) لذا خداوند در آیه بعد فرمود:)
17- پس او نادی خود را (یعنی اهل مجلس و عشیره خود را) بخواند (تا او را یاری کنند).
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
18) ما هم قریبا فرشتگان موکّلین بآتش (که ملائکه غلاظ و شداد میباشند) میخوانیم (تا ببینند که کدام طرف غالب آیند).
(إبن عباس گوید: اگر او طرفداران خود را برای آزار رسولخدا ندا میکرد فرشتگان موکل بآتش هم در همان ساعت معاینة می‌گرفتند و بقیامت نمی‌کشید).
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
19) زنهار که (اعتناء باو مکن او غالب بر تو نتواند شد) اطاعت او را مکن (و دست از نماز برمدار) و خدای خود را سجده کن و ثواب او را بخود
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر راهنما
9) 1 - برخى از مخالفان پیامبر(ص)، مانع نماز خواندن آن حضرت بودند.
أرءیت الذى ینهى
مراد از «الذى ینهى» ـ به قرینه آیه بعد و جمله «لاتطعه» در آخر سوره - کسى است که پیامبر(ص) را از نماز خواندن نهى مى کرد. جمله «فلیدع نادیه» در آیات بعد، وى را فردى داراى نفوذ کلام معرفى کرده و به گفته بسیارى از مفسران، مراد ابوجهل است.
2 - نمازستیزان، مورد تهدید و نکوهش خداوند
أرءیت الذى ینهى
سیاق آیه شریفه بر توبیخ و تهدید دلالت مى کند.
3 - جلوگیرى از برپایى نماز، شگفت آورترین نمونه طغیان
لیطغى ... أرءیت الذى ینهى
«أرءیت» استفهام تعجبى است. ادیبان عرب، آن را با «أخبرنى» (خبر ده مرا) به یک معنا دانسته اند. درخواست بازگو کردن خبر ـ با آن که متکلم آن را مى داند ـ نشانه شگفتى آن است. مخاطب در «أرءیت» مى تواند عموم مخاطبان باشد; گرچه فرد بارز آن پیامبر(ص) است و بنده نمازگزارى که مورد نهى قرار گرفته، بر هر نمازگزارى قابل انطباق است.
4 - نماز در عصر بعثت، مورد تهاجم مخالفان اسلام
أرءیت الذى ینهى
جمله «لئن لم ینته» ـ در آیات بعد ـ قرینه بر وقوع این مزاحمت، به هنگام نزول آیات این سوره است که با اوایل بعثت هم زمان بوده است.
5 - خوى ثروت اندوزى و احساس بى نیازى، زمینه ساز مخالفت با برگزارى نماز
أن رءاه استغنى ... أرءیت الذى ینهى
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
10) 1 - پیامبر(ص)، بنده ارجمند خداوند
عبدًا
براساس شأن نزول هاى متعدد، مراد از «عبداً» ـ که به جهت بیان عظمت، نکره آورده شده ـ پیامبر(ص) است.
2 - پیامبر(ص)، به طور مکرر و در حضور مخالفان خویش، نماز مى خواند.
إذا صلّى
از نهى مکرر ـ که مفاد فعل مضارع «ینهى» در آیه قبل است ـ اقامه مکرر نماز استفاده مى شود و برخورد مخالفان پیامبر(ص) با نماز آن حضرت، نشان مى دهد که نماز پیامبر(ص) از دید آنان مخفى نبوده است.
3 - نماز، جلوه عبودیت انسان است.
عبدًا إذا صلّى
4 - وادار ساختن مردم به ترک نماز، نادیده انگاشتن عبودیت آنان براى خداوند است.
أرءیت الذى ینهى . عبدًا إذا صلّى
انتخاب کلمه «عبد»، بیانگر دلیل تعجبى است که استفهام «أرءیت» بر آن دلالت داشت; یعنى، کسى که بندگان را به ترک نماز فرا مى خواند، چرا به بنده بودن آنان توجّه نمى کند؟
5 - تشریع نماز، در نخستین سال هاى بعثت
إذا صلّى
گرچه ممکن است کیفیت نمازى که رسول خدا(ص) در آغاز بعثت مى خواند، با نمازهاى پنج گانه اى که براى همیشه تشریع شده است، تفاوت هایى داشته و چه بسا به سجود و قصد قربت ـ که در ذیل سوره آمده ـ اکتفا مى شد; ولى آیه شریفه بر اصل تشریع عبادتى به نام «نماز» دلالت دارد.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
11) 1 - پیامبر(ص)، بر طریق هدایت استوار و ثابت قدم بود.
إن کان على الهدى
جمله «کان على الهدى»، مربوط به کلمه «عبداً» در آیه قبل است که در شأن نزول هاى متعدد بر شخص پیامبر(ص) تطبیق یافته است. حرف «على» در «على الهدى» نیز بر استقرار و استوار بودن دلالت دارد.
2 - هدایت ستیزان، مورد تهدید و نکوهش خداوند
أرءیت إن کان على الهدى
سیاق آیه شریفه، بر تهدید و توبیخ دلالت دارد.
3 - بندگى خداوند و برگزارى نماز، زمینه ساز دست یابى به هدایت است.
عبدًا إذا صلّى . أرءیت إن کان على الهدى
4 - فراخواندن مردم به ترک نماز، بازداشتن آنان از طریق هدایت است.
ینهى . عبدًا إذا صلّى . أرءیت إن کان على الهدى
5 - ایجاد مزاحمت براى هدایت یافتگان، شگفت آور و نمونه اى از طغیان است.
لیطغى ... ینهى ... أرءیت إن کان على الهدى
تکرار «أرءیت» تأکید بر شگفتى است. «إن» حرف شرط است و جزاى شرط یا آیه «ألم یعلم بأنّ اللّه یرى» است و یا جمله اى محذوف نظیر «کیف یکون حال من ینهاه عن الصلاة» و یا «فما أعجب هـذا» مى باشد. اظهار شگفتى در صورت دوم بارزتر است. ارتباط این آیه با آیات پیشین، مصداق هاى طغیان را نمودارتر ساخته است.
6 - طغیان گران، بى اعتنا به هدایت یافته بودن نماز گزاران و گرفتار احساس بى نیازى از رهنمودهاى آنان
لیطغى . أن رءاه استغنى ... أرءیت إن کان على الهدى
7 - احتمال درستکارى افراد، کافى در مُجاز نبودن نهى آنان
أرءیت الذى ینهى ... أرءیت إن کان على الهدى
8 - احتمال دست یابى نمازگزاران به هدایت، نهى او را از نماز، شگفت آورتر و نکوهیده تر مى سازد.
أرءیت الذى ینهى . عبدًا إذا صلّى . أرءیت إن کان على الهدى
9 - دست کشیدن از منع نمازگزاران و روى آوردن به هدایت، توصیه خداوند به طغیان گران ثروت اندوز
لیطغى . أن رءاه استغنى ... الذى ینهى . عبدًا إذا صلّى . أرءیت إن کان على الهدى
جمله «کان على الهدى» ممکن است مربوط به «الذى ینهى» باشد; در این صورت مفاد آیه شریفه این است که: به من خبر ده کسى که نمازگزار را نهى مى کند، اگر خود بر طریق هدایت قرار گرفته بود [آیا بهتر نبود؟]
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
12) 1 - بازداشتن تبلیغ کنندگان تقوا، از امر کردن مردم به آن، شگفت آور و نکوهیده است.
أو أمر بالتّقوى
2 - پیامبر(ص)، اهل تقوا و توصیه کننده دیگران به آن
أو أمر بالتّقوى
3 - نمازگزاران، داراى زمینه اى مساعد براى ترغیب دیگران به تقوا
إذا صلّى . أرءیت إن ... أمر بالتّقوى
4 - بازداشتن مردم از نماز، مایه رکود امر به تقوا است.
ینهى . عبدًا إذا صلّى ... أو أمر بالتّقوى
تلاش براى تبلیغ تقوا در این آیه، از آثار محتمل نماز شمرده شده است. بنابراین نماز، محرّک انسان به تبلیغ تقوا است.
5 - کسى که فرمان به تقواپیشگى در گفتار او نمودار یا محتمل است، هرگز نباید او را به سکوت وادار کرد.
أرءیت الذى ینهى ... أرءیت إن ... أمر بالتّقوى
حرف «إن»، براى شرط و بیانگر کافى بودن احتمال در این موارد است.
6 - بازدارندگان مردم از امر به تقوا، طغیان گر و مورد تهدید الهى اند.
لیطغى ... أرءیت الذى ینهى . عبدًا ... أو أمر بالتّقوى
تهدید، از سیاق آیات استفاده مى شود.
7 - احتمال تلاش نمازگزار براى تبلیغ تقوا، نهى او را از نماز، شگفت آورتر و نکوهیده تر مى سازد.
أرءیت الذى ینهى . عبدًا إذا صلّى . أرءیت إن ... أمر بالتّقوى
8 - بى توجهى به مربیان تقوا و احساس بى نیازى از آنان، نشان طغیان گرى است.
لیطغى . إن رءاه استغنى ... ینهى . عبدًا ... أمر بالتّقوى
9 - لزوم تقواپیشگى و ضرورت پرهیز از خوى طغیان گرى و ثروت اندوزى
لیطغى . أن رءاه استغنى ... أو أمر بالتّقوى
متعلق «تقوا»، ممکن است طغیان و استغنا باشد که در آیات پیشین مطرح بود.
10 - نهى نکردن مردم از نماز و ترغیب کردن آنان به تقوا، توصیه خداوند به طغیان گران ثروت اندوز
لیطغى . أن رءاه استغنى ... الذى ینهى . عبدًا إذا صلّى ... أو أمر بالتّقوى
جمله «أمر بالتقوى» ممکن است مربوط به «الذى ینهى» باشد. در این صورت مفاد آیه شریفه این خواهد بود که: به من خبر ده کسى که نمازگزار را ـ نهى مى کند، اگر [به جاى آن ]مردم را به تقوا امر کند [آیا برایش بهتر نیست؟]
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
13) 1 - تکذیب دین و روى گردانى از آن، شگفت آور و نکوهیده است.
أرءیت إن کذّب و تولّى
تکرار «أرءیت»، تأکید بر شگفتى و توبیخ است.
2 - شخص بازدارنده پیامبر(ص) از نماز، رهنمودهاى آن حضرت را دروغ پنداشته و از پذیرش آن روى گردان بود.
أرءیت الذى ینهى ... أرءیت إن کذّب و تولّى
جمله «کذّب و تولّى»، مربوط به «الذى ینهى» و توصیف کسى است که پیامبر(ص) را از نماز نهى مى کرد. بسیارى از مفسران، وى را ابوجهل دانسته اند. متعلق «کذّب» ـ به قرینه «کان على الهدى. أو أمر بالتّقوى» ـ هدایت هاى ارائه شده از جانب پیامبر(ص) و فرمان هاى تقواساز او است.
3 - تکذیب گران دین و اعراض کنندگان از آن، بازدارنده مردم از نماز و هدایت و امر به تقوا
أرءیت الذى ینهى . عبدًا إذا صلّى . أرءیت إن کان على الهدى . أو أمر بالتّقوى . أرءیت إن کذّب و تولّى
4 - تکذیب کنندگان تعالیم هدایت گر دین و دستورات تقواپیشگىِ آن، طغیان گر و مورد تهدید الهى اند.
لیطغى ... أرءیت إن کذّب و تولّى
سیاق آیات، بر تهدید دلالت دارد.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
14) 1 - خداوند، ناظر گفتار و کردار انسان ها است.
ألم یعلم بأنّ اللّه یرى
2 - توجّه به آگاهى و نظارت خداوند بر گفتار و کردار انسان ها، دور سازنده آنان از تکذیب دین و روى گردانى از آن
أرءیت إن کذّب و تولّى . ألم یعلم بأنّ اللّه یرى
3 - نظارت خداوند بر انسان ها، حقیقتى آشکار و قابل فهم براى همگان حتى مشرکان
ألم یعلم بأنّ اللّه یرى
استفهام در «ألم یعلم»، بیانگر وجود علم و ظهور حقیقت است. از شأن نزول آیه شریفه، دانسته مى شود که روى سخن با ابوجهل است که با وجود شرک به خداوند، از نظارت او بر کردار ناروایش غافل نبود.
4 - مخالفان نماز، باید خدا را ناظر بر کردار خویش دیده و از مخالفت دست بردارند.
أرءیت الذى ینهى ... ألم یعلم بأنّ اللّه یرى
5 - خداوند، تکذیب گران دین و روى گردانان از آن و نهى کنندگان مردم از نماز را، به عذاب خویش تهدید کرده است.
ألم یعلم بأنّ اللّه یرى
جمله «ألم یعلم...» در مقام تهدید و حاکى از کیفرهایى است که نظارت خداوند، آن را به دلالت التزامى مى رساند.
6 - کسانى که خداوند را ناظر خویش مى دانند، از تبلیغات هدایت پیشگان و دعوت کنندگان به تقوا جلوگیرى نمى کنند.
أرءیت إن کان على الهدى . أو أمر بالتّقوى ... ألم یعلم بأنّ اللّه یرى
7 - حالت طغیان گرى و ثروت اندوزى و احساس بى نیازى مطلق، مایه بى پروا شدن انسان در برابر نظارت خداوند
لیطغى . أن رءاه استغنى ... ألم یعلم بأنّ اللّه یرى
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
15) 1 - لزوم پرهیز از مخالفت با نماز و اجتناب از تکذیب دین
کلاّ
حرف «کلاّ» براى ردع و بازداشتن از گفتار یا کردارى است که پیش از آن آمده و در آیه شریفه ناظر به امورى است که کلمات «کذّب»، «تولّى»، «ألم یعلم» و «ینهى» در آیات پیشین بر آن دلالت داشت.
2 - تکذیب فرمان هاى متقى پرور، ناروا است.
أو أمر بالتّقوى . أرءیت إن کذّب ... کلاّ
3 - لزوم توجّه به نظارت خداوند، بر گفتار و رفتار انسان
ینهى ... ألم یعلم بأنّ اللّه یرى . کلاّ
4 - خاتمه دادن به موضع گیرى در برابر نماز، فرمان خداوند به نهى کننده پیامبر(ص) از اداى آن
أرءیت الذى ینهى . عبدًا إذا صلّى ... لئن لم ینته
5 - خداوند، مخالفان پیامبر(ص) را در صورت تداوم بر مخالفت با نماز، هدایت و تقوا، به مؤاخذه اى سخت تهدید کرد.
لئن لم ینته لنسفعًا بالناصیة
6 - سوگند خداوند در تأکید بر مؤاخذه حتمى تکذیب گران دین و مخالفان نماز، هدایت و تقوا
لئن لم ینته لنسفعًا بالناصیة
«لام» در «لئن...» لام قسم است.
7 - گرفتن موهاى بالاى پیشانى تکذیب گران دین و کشاندن ذلیلانه آنان به سوى آتش، کیفر مخالفت آنها با نماز، هدایت و تقوا
ینهى . عبدًا إذا صلّى ... لئن لم ینته لنسفعًا بالناصیة
«ناصیة» به معناى انتهاى رستنگاه مو از قسمت جلو سر است، ریشه این کلمه بر «علوّ» دلالت دارد و چون رستنگاه ناصیه در قسمت بالاى سر است، این نام را بر آن نهاده اند (مقاییس اللغة). قسمت جلو سر را نیز «ناصیه» گویند (تاج العروس). «نسفعن» ـ که «نون تأکید» آن به صورت تنوین نوشته مى شود ـ یعنى، چنگ مى زنیم و مى کشانیم و ممکن است به معناى «سیاه مى کنیم»، «نشانه مى گذاریم» یا «به خوارى مى کشانیم» باشد. (برگرفته از قاموس)
8 - تکذیب دین و روى گردانى از آن، در پى دارنده کیفرى تحقیرآمیز و گریزناپذیر
أرءیت إن کذّب و تولّى ... کلاّ لئن لم ینته لنسفعًا بالناصیة
گرفتن موهاى جلو سر ـ علاوه بر تحقیر ـ شخص را به طور کامل تسلیم گیرنده آن مى سازد; به گونه اى که مقاومت سودى نمى بخشد. کیفر یاد شده ـ به قرینه «سندع الزبانیة» (در آیات بعد) ـ مربوط به قیامت است; ولى دلالت آیه شریفه بر کیفر دنیوى نیز بعید نیست.
9 - سیه رویى و ثبت نشانه دروغ گویى و گناه کارى بر پیشانى تکذیب گران دین، کیفر مخالفت آنان با نماز، هدایت و تقوا
لنسفعًا بالناصیة
برداشت یاد شده، ناظر به معانى گوناگونى است که براى «سفع» در توضیح برداشت هفتم ذکر شد. وصف هاى «کاذبة» و «خاطئة» (در آیه بعد)، مشخّصات نشانه را بیان کرده است.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
16) 1 - نهى کنندگان از نماز و تکذیب گران دین، مردمى خطاکار و دروغ گویند.
ینهى ... کذّب ... ناصیة کـذبة خاطئة
2 - شخص بازدارنده پیامبر(ص) از نماز و تکذیب کننده او، فردى دروغگو و خطاپیشه و گنه کار بود.
ناصیة کـذبة خاطئة
دروغ گویى و خطاکارى، در حقیقت وصف صاحب «ناصیة» است و اتصاف «ناصیة» به آن، مجاز و بیانگر این نکته است که صاحب آن، به قدرى به دروغ و گناه آلوده بوده، که گویا اجزاى بدن او، دروغگو و خطاکاراند و آثار این پلیدى ها، در چهره او نمایان است.
3 - دروغ گویى و خطاکارى، نمایان در چهره مخالفت کنندگان با نماز پیامبر(ص)
ناصیة کـذبة خاطئة
توصیف «موى بالاى پیشانى» به «کاذب» و «خاطى» ـ به جاى توصیف صاحب «ناصیة» به آنها ـ بیانگر ظهور آثار آن در چهره شخص است.
4 - آلودگى به دروغ و گناه، ساقط کننده انسان تا مرحله تکذیب دین و باز داشتن مردم از نماز
ینهى. عبدًا إذا صلّى ... کذّب و تولّى ... ناصیة کـذبة خاطئة
وصف هاى «کاذبة» و «خاطئة» بیانگر استمرار کذب و خطا در شخص است. این دو وصف در مقایسه با «ینهى» و «کذّب» ـ فعل و دلالت کننده بر حدوث نهى و تکذیب اند ـ به منزله علت و معلول مى باشند.
5 - گناهان زبانى و عملى طغیان گران، گرفتار سازنده آنان به کیفرى ذلت آفرین
لیطغى ... ناصیة کـذبة خاطئة
«کذب» از مصداق هاى گناه زبانى مى باشد و «خطا»، گناه عملى و یا شامل زبانى و عملى است
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
17) 1 - نهى کننده پیامبر(ص) از نماز، مدعى نفوذ کلام در بین هم نشینان خویش
فلیدع نادیه
کلمه «نداء» تعبیرى دیگر از مجالست است و مجلس را «نادى» و «مُنتدى» مى گویند (مفردات راغب). و همانگونه که گاه مراد از «قریة»، اهل قریه است، در آیه شریفه نیز مراد، اهل مجلس است.
2 - پیامبر(ص)، مورد تهدید مخالفان به اقدامى سازمان یافته علیه او، در صورت ادامه دادن به اداى نماز
ینهى . عبدًا إذا صلّى ... فلیدع نادیه
امر در «فلیدع»، تعجیزى و بیانگر آن است که دعوت از هم نشینان، براى شخص مخالف نماز سودى ندارد. این سخن، نشانگر وجود چنین تهدیدى از سوى مخالفان است.
3 - مخالفان پیامبر(ص)، آسیب رسانى به او را برخود، دشوار و در گرو اقدام جمعى مى دانستند.
فلیدع نادیه
4 - پیامبر(ص) در آغاز بعثت، مخالفانى متشکل و متحد با یکدیگر داشت.
فلیدع نادیه
5 - خداوند، پیامبر(ص) را به مصونیت در برابر تهدیدهاى مخالفان و اقدام هاى گروهى آنان، مطمئن ساخت.
فلیدع نادیه
6 - مباهات به گروه هاى هم فکر و دلگرمى به یارى آنان در رویارویى با دین، امرى واهى و اطمینانى بى پایه است.
فلیدع نادیه
7 - تکذیب کنندگان دین، در قیامت از یارى هم نشینان خویش محروم خواهند بود.
فلیدع نادیه
امر در «فلیدع»، تعجیزى و بیانگر آن است که شخص گرفتار، نمى توان هم نشینان خود را به یارى بخواند.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
18) 1 - خداوند، داراى مأمورانى سرسخت براى خنثى ساختن تلاش مخالفان دین و راندن آنها به سوى جهنم
سندع الزبانیة
«زِبْنِیَة» (مفرد «زبانیة» از ریشه «زَبْن» به معناى «دفع»); به معناى «شدید» و «پلیس» (یاور سلطان) است (قاموس). اطلاق «زبانیة» بر مأموران الهى، به این جهت است که آنها اهل آتش را به سوى آن سوق مى دهند. (مصباح)
2 - مخالفان نماز و تکذیب گران دین، هر چند فراوان و سازمان یافته باشند، از مقاومت در برابر مأموران الهى عاجزاند.
ینهى . عبدًا إذا صلّى ... کذّب و تولّى ... فلیدع نادیه. سندع الزبانیة
3 - مجموعه هاى سازمان یافته، از هر گونه یارى رسانى به اعضاى خویش در برابر عذاب آخرت ناتوان اند.
فلیدع نادیة . سندع الزبانیة
4 - دروغ گویان و گنه کاران، در آخرت با برخورد شدید مأموران الهى مواجه شده و به سوى جهنم رانده خواهند شد.
ناصیة کـذبة خاطئة ... سندع الزبانیة
5 - زمان کیفر دیدن مخالفان نماز، تکذیب گران دین و دروغ گویان خطاکار، نزدیک است.
سندع الزبانیة
حرف «سین»، براى آینده نزدیک به کار مى رود.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
19) 1 - تکذیب گران دین، گرچه گروهى منسجم باشند، از مانع شدن نمازگزاران ناتوان اند.
کلاّ
حرف «کلاّ» براى ردع و منع است و در آیه شریفه تکذیب گران دین را، از پندار موفقیت در باز داشتن مردم از نماز منع مى کند.
2 - بى اعتنایى به خواسته هاى مخالفان نماز و سرپیچى از دستورات آنان، فرمان خداوند به پیامبر(ص)
لاتطعه
3 - پیامبر(ص)، هرگز به ترک نماز بر اثر نهى و تهدید مخالفان مجاز نبود.
ینهى . عبدًا إذا صلّى ... فلیدع نادیه ... کلاّ لاتطعه و اسجد
4 - خداوند، برحذردارنده پیامبر(ص) از ترتیب اثر دادن به تهدیدهاى تکذیب کنندگان دین و هراس از آرایش نیروى آنان
فلیدع نادیه ... کلاّ لاتطعه
5 - مخالفان نماز و تکذیب گران دین، حقّ دستور دادن به نمازگزاران هدایت پیشه و ترویج کننده تقوا را ندارند.
ینهى . عبدًا إذا صلّى ... کذّب و تولّى ... کلاّ لاتطعه
6 - اطاعت از دستورات دروغ گویان و گنه پیشگان، مورد نهى خداوند
ناصیة کـذبة خاطئة ... کلاّ لاتطعه
7 - حرمت اطاعت، از فرمان ترک نماز
ینهى . عبدًا إذا صلّى ... کلاّ لاتطعه
8 - سجده به درگاه خداوند، وظیفه اى الهى برعهده پیامبر(ص)
و اسجد
9 - سجده، تجلّى گاه عبودیت انسان و نماى برجسته نماز
عبدًا إذا صلّى ... و اسجد
10 - سجده هاى نماز، محرک اصلى مخالفان به جلوگیرى از اقامه آن
ینهى . عبدًا إذا صلّى ... لاتطعه و اسجد
11 - سجده به پیشگاه خداوند، نشان سرپیچى از فرمان غیر او است.
لاتطعه و اسجد
دستور سجده، بر نهى از اطاعت عطف گرفته شده است تا جلوه مطیع نبودن را بیان کرده باشد.
12 - طغیان گران، از سجده براى خداوند، پرهیز داشته و دیگران را از آن نهى مى کنند.
لیطغى ... ینهى . عبدًا إذا صلّى ... و اسجد
13 - تلاش براى تقرّب به درگاه خداوند، وظیفه اى الهى بر عهده پیامبر(ص)
و اقترب
«اقتراب» از باب افتعال است که بر تکلّف و اجتهاد دلالت دارد.
14 - سجده، کارآمدترین وسیله براى تقرب به پیشگاه خداوند
و اسجد و اقترب
15 - نماز، مایه تقرب انسان به درگاه خداوند
ینهى . عبدًا إذا صلّى ... و اقترب
16 - قصد قربت، نشانه عبودیت و از اجزاى نماز
ینهى . عبدًا إذا صلّى ... لاتطعه ... و اقترب
17 - دور شدن از اطاعت غیر خدا، مایه نزدیک شدن به او است.
لاتطعه ... و اقترب
18 - لزوم سجده به پیشگاه خداوند و تلاش براى تقرّب به درگاه او
و اسجد و اقترب
آیه شریفه گرچه خطاب به پیامبر(ص) است; ولى از کاربرد تعبیر «عبداً» (در آیه قبل) به جاى نام مخصوص آن حضرت، تعمیم مفاد آن به همه مردم استفاده مى شود.
19 - «عن الوَشّاء قال سمعت الرضا(ع) یقول: أقرب ما یکون العبد من اللّه عزّوجلّ و هو ساجد و ذلک قوله عزّوجلّ «واسجد و اقترب»;(1)
از وشاء روایت شده که گفت: از امام رضا(ع) شنیدم که مى فرمود: نزدیک ترین حالت بنده به خداوند عزّوجلّ، حالت سجده او است و این سخن خداوند عزّوجلّ است که فرمود: «واسجد و اقترب».
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر مجمع البیان
9) در آیه بعد در اشاره به عملکرد پاره اى از طغیانگران مى فرماید:
أَ رَأَیْتَ الَّذِی یَنْهى
هان اى پیامبر! آیا دیدى آن طغیانگرى را که باز مى داشت،
بنده اى را آن گاه که نماز مى خواند و نیایش مى کرد.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
10) عَبْداً إِذا صَلَّى
در این آیات خداى فرزانه روى سخن را به پیامبر مى کند و اعلام مى دارد که از عملکرد زشت و ظالمانه «ابوجهل» - که کار سرکشى و طغیانش به جایى رسیده است که محمد (ص) را از نماز باز مى دارد - آگاه است و چیزى بر او پوشیده نخواهند ماند.
در روایت آمده است که «ابوجهل» از اطرافیان خود پرسید، آیا محمد (ص) در برابر چشم شما نیز پیشانى بر خاک مى نهد و نماز مى خواند؟ گفتند: آرى.
او نعره برآورد که: به آنچه ما سوگند یاد مى کنیم سوگند باد که اگر او را در حال سجده بیابم، با پاى خویش گردن او را مى شکنم!
آنان گفتند: آنجا را نگاه کن، محمد (ص) در آنجا نماز مى خواند.
او، با دیدن آن منظره، مغرورانه به سوى پیامبر رفت تاگردن آن بنده برگزیده خدا را به جرم سجده در برابر خدا و نماز و نیایش بشکند، اما هنگامى که نزدیک شد، بسان کسى که به عقب رانده شود، عقب نشینى کرد و بسان کسى که از خود دفاع کند به تلاش مذبوحانه پرداخت.
به او گفتند: چه مى کنى؟
گفت: هنگامى که بر او نزدیک شدم به ناگاه با خندقى آکنده از آتش و منظره اى هولناک و با بال و پرهایى عجیب رو به رو شدم که میان من و محمد (ص) قرار دارند.
پیامبر در این مورد فرمود: به آن خدایى که جانم در کف قدرت اوست سوگند، که اگر آن عنصر طغیانگر به من نزدیک شده بود، فرشتگان بند بند پیکر او را از هم جدا مى کردند، و اعضا و اندام هاى او را مى ربودند! والذى نفسى بیده لو دنا منى لا ختطفته الملائکة عضواًعضواً، فانزل اللَّه ارایت الذى ینهى... و آن گاه بود که این آیات بر قلب نورانى پیامبر فرود آمد.(214)
این شأن نزول و داستان فرود را «مسلم» در «صحیح» خود آورده است.
به هر حال تفسیر آیات مورد بحث این است که: هان اى محمد (ص)! آیا فرجام کار و عذاب دردناک آن عنصر طغیانگرى را که بنده برگزیده ما را از نماز و نیایش باز مى داشت دیدى؟
گفتنى است که پیام آیه جهانشمول است و روشنگرى مى کند که هر آن کس که بندگان توحیدگرا و پراخلاص خدا را از دین باورى و دیندارى و نماز و نیایش باز دارد سرنوشتى بسان «ابوجهل»، و عذابى همانند عذاب او خواهد داشت.
از امیرمؤمنان آورده اند که روز عید از خانه بیرون رفت و مردمى را در حال نماز دید. رو به آنان کرد و فرمود: هان اى مردم! ما در چنین روزى در حضور پیامبر بودیم، و کار به گونه اى نبود که پیش از فرارسیدن عید کسى نماز عید بخواند. یکى از حاضران پرسید: آیا از خواندن نماز عید پیش از رسیدن امام نهى نمى کنید؟
آن حضرت فرمود: نه، در این اندیشه نیستم که بنده را از نماز باز دارم، بلکه بر آن هستم که روایتى را از پیامبر برایتان روایت کنم.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
11) در ادامه آیات براى اندیشاندن بیشتر شنونده مى فرماید:
أَ رَأَیْتَ إِنْ کانَ عَلَى الْهُدى
چه فکر مى کنى، اگر او بر راه هدایت و رستگارى باشد،
منظور این است که این بنده برگزیده اى که از نماز و نیایش باز داشته مى شود محمد (ص) است و او در شاهراه هدایت مى باشد.
یا مردم را به پرواى از خدا و رعایت مقررات او رهنمون گردد و فرمان دهد، در آن صورت کیفر آن عنصر تاریک اندیشى که با او دشمنى مى ورزد و مزاحم اوست، چگونه خواهد بود؟
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
12) أَوْ أَمَرَ بِالتَّقْوى
در آیه چیزى در تقدیر است که مى تواند این گونه باشد: چه مى اندیشى؟ اگر این بنده نمازگزار بر شاهراه هدایت باشد، و یا مردم را به توحیدگرایى و پروا و ایمان و اخلاص فرمان دهد، در آن صورت حال و روز کسى که او را از کار خداپسندانه و بشردوستانه اش باز مى دارد چگونه خواهد بود و چه عذابى خواهد داشت؟
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
13) و روشنگرى مى کند که:
أَ رَأَیْتَ إِنْ کَذَّبَ وَ تَوَلَّى
و نیز چه مى پندارى که اگر آن عنصر تجاوزکار و طغیانگر، محمد (ص) و دعوت او را تکذیب کند، و از شنیدن پیام او و ایمان به خداى او روى گرداند، در آن صورت چه کیفرى در پیش خواهد داشت؟
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
14) آن گاه مى پرسد:
أَ لَمْ یَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ یَرى
آیا او هنوز ندانسته است که خدا او را مى بیند واز بداندیشى و بیدادش آگاه است؟
و آیا شما مى دانید که آن تجاوزکار و مرگ اندیشى که چنین مى کند، چه عذاب هراس انگیزى در انتظار اوست؟ و خدا چگونه او را کیفر خواهد کرد؟.
به باور پاره اى ترتیب این آیات در حقیقت این گونه است: آیا دیدى آن تجاوزکارى را که بنده برگزیده خدا را از نماز بازداشت، در حالى که او بر شاهراه هدایت بود و مردم را به توحید و پروا فرامى خواند، و آن طغیانگرى که اورا از این کارهاى خداپسندانه و بشردوستانه بازمى داشت دروغ پرداز و حق ستیز بود؟ آیا کارى عجیب تر از این دیده اى؟ آن گاه به او هشدار مى دهد که: آیا آن تجاوزکار نمى داند که خدا او را در هر حال مى بیند و از عملکرد او آگاه است و از او بازخواست خواهد نمود؟
آیه مورد بحث نشانگر این واقعیت است که:
1 - خداى دادگر سرانجام داد حق طلبان و عدالتخواهان را از ستمکاران و طغیانگران خواهد گرفت.
2 - خداى دادگر از مرگ اندیشى و اعمال زشت و ظالمانه طغیانگران آگاه است و همه را مى بیند، و از آنان مى پرسد چرا؟
3 - دل سپردن به این دو اصل و ایمان به این دو نکته، اگر آگاهانه و واقعى باشد انسان را به سوى درست اندیشى ها و شایسته کارى ها بر مى انگیزد و از گناه و ستم باز مى دارد.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
15) در ادامه آیات در هشدارى سخت به طغیانگران مى فرماید:
کَلاَّ
نه، آن گونه نیست که آن زورمدار بى فرهنگ مى پندارد،
لَئِنْ لَمْ یَنْتَهِ لَنَسْفَعاً بِالنَّاصِیَةِ
اگر آن عنصر تجاوزکار از دروغ پردازى و بیداد باز نایستد، بى گمان موى پیشانى او را سخت خواهیم گرفت،
آیه مورد بحث بسان این آیه است که مى فرماید: فیؤخذ بالنواصى والاقدام(215)
تبهکاران، در روز رستاخیز از نشان چهره هایشان شناخته شده و از موى پیشانى و پاهایشان گرفته مى شوند.
و این بیان نشانگر نهایت ذلت و خوارى ظالمان در بارگاه خداست، چرا که گرفتن بر موى پیشانى و یا پاهاى انسان نشان تحقیر و پوچى اوست.
به باور پاره اى منظور آیه مورد بحث این است که: بى گمان ما چهره نازپرورده آن عنصر طغیانگر را با سوزانیدن در آتش دورخ به گونه اى سیاه و بریان مى کنیم که به طور کامل دگرگون گردد.
واژه «سفع» به معنى پدیدار شدن اثر سوختگى سخت در چهره آمده است.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
16) آن گاه خداى فرزانه در وصف آن عنصر بداندیش و بدکردار مى فرماید:
ناصِیَةٍ کاذِبَةٍ خاطِئَةٍ
هشدار که اگر این بیدادپیشه از کار ظالمانه اش باز نایستد، موى پیشانى او را سخت بگیریم؛ همان موى پیشانى دروغزن و گناه پیشه را، و او را به آتش دوزخ درافکنیم!
و بدین سان خداى فرزانه او را در گفتارش دروغپرداز، و در عملکردش جنایتکار و گناه پیشه عنوان داد.
«ابن عباس» آورده است که: روزى ابوجهل نزد پیامبر آمد تا او را از نماز باز دارد که آن حضرت بر سرش فریاد کشید و او را راند. ابوجهل نعره برآورد که: هان! مگر نمى دانى که من چه کسى هستم؟ بر سر من فریاد مى زنى؟ مگر نمى دانى که عشیره و قبیله من در این شهر از همه افزونتر و قویترند؟(216)
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
16) آن گاه خداى فرزانه در وصف آن عنصر بداندیش و بدکردار مى فرماید:
ناصِیَةٍ کاذِبَةٍ خاطِئَةٍ
هشدار که اگر این بیدادپیشه از کار ظالمانه اش باز نایستد، موى پیشانى او را سخت بگیریم؛ همان موى پیشانى دروغزن و گناه پیشه را، و او را به آتش دوزخ درافکنیم!
و بدین سان خداى فرزانه او را در گفتارش دروغپرداز، و در عملکردش جنایتکار و گناه پیشه عنوان داد.
«ابن عباس» آورده است که: روزى ابوجهل نزد پیامبر آمد تا او را از نماز باز دارد که آن حضرت بر سرش فریاد کشید و او را راند. ابوجهل نعره برآورد که: هان! مگر نمى دانى که من چه کسى هستم؟ بر سر من فریاد مى زنى؟ مگر نمى دانى که عشیره و قبیله من در این شهر از همه افزونتر و قویترند؟(216)
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
17) در این هنگام بود که این آیه بر قلب نورانى پیامبر فرود آمد که:
فَلْیَدْعُ نادِیَهُ
بگو تا این زورمدار مغرور تمام دار و دسته خود را فراخواند و براى نجات خویش از عذاب از آنان یارى جوید.
واژه «نادى» از ریشه «ندا» به معنى مجلس عمومى، باشگاه، انجمن، مراکز تفریحى و مشورتى آمده، چرا که در آنجا افراد یکدیگر را صدامى زنند. در قرآن نیز در مورد باشگاه و یا مجلس قوم لوط آمده است که مى فرماید: و تأتون فى نادیکم المنکر(217) و شما در محافل انس خود به کارهاى زشت دست مى یازید...
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
18) و در هشدارى سخت تر فرمود:
سَنَدْعُ الزَّبانِیَةَ
ما نیز به زودى آتشبانان دوزخ را براى کیفر او فرامى خوانیم.
«ابن عباس» مى گوید: من یقین دارم که اگر «ابوجهل» در درگیرى با پیامبر عمله هاى ددمنش خود را به یارى فراخوانده بود، آن گاه بود که در دم آتشبانان پرتوان دوزخ او را مى گرفتند.
اما به باور برخى آیه شریفه از آینده خبر مى دهد و روشنگرى مى کند که: او خواه سپاه خود را بخواند و یا نخواند سرانجام در روز رستاخیز آتشبانان دوزخ او را به آتش فراخواهند خواند.
گفتنى است که چیزى نگذشته بود که وعده خدا تحقق یافت و «ابوجهل» در پیکار «بدر» با خفت و خوارى کشته شد.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
19) در آخرین آیه مورد بحث که پایان بخش این سوره است روى سخن را به پیامبر مى کند و مى فرماید:
کَلاَّ
نه، هرگز، پافشارى و زورگویى در ترک نماز و سجده و توحید و تقوا گناهى است بزرگ، و چنین نخواهد شد.
لا تُطِعْهُ
هرگز او را اطاعت مکن،
وَ اسْجُدْ
بلکه پروردگارت را فرمان بر و در برابر ذات بى همتاى او سجده کن،
وَ اقْتَرِبْ
و به پاداش شکوهبار او تقرب جوى.
و بدین سان پیامبر خدا به تقرب جستن به بارگاه خدا، با نماز و نیایش و سجده فرمان مى یابد؛ چرا که نزدیک ترین لحظه هاى انسان به خدا آن لحظه هایى است که در برابر او سجده خالصانه کند.
«ابن مسعود» از پیامبر گرامى آورده است که:
اقرب ما یکون العبد من اللَّه اذا کان ساجداً(218)
نزدیک ترین حالت بنده به خدا، آن لحظاتى است که در سجده باشد و آگاهانه و خالصانه پیشانى بندگى بر آستانش بساید.
پاره اى برآنند که به هنگام تلاوت این سوره باید سجده کرد، چرا در اینجا سجده واجب است. گفتنى است که این سوره از سوره هایى است که «عزائم» خوانده شده اند.
از امام صادق آورده اند که: این سوره هاى چهارگانه را «عزائم» مى گویند:
1 - سوره الم تنزیل،
2 - سوره حم سجده،
3 - سوره والنجم،
4 - و سوره علق،
در این سوره هاى چهارگانه فرمان سجده ها واجب است و باید انجام گردد، و در غیر این سوره ها واجب نیست.
گفتنى است که در قرآن در چهارده سوره، سجده آمده است که جز چهار مورد یاد شده، سجده مستحب است.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر کشاف
9) ( أرأیت الذی ینهی ) وروی أنه قال لرسول الله صلی الله علیه وسلم : أتزعم أن من استغنی طغی ، فاجعل لنا جبال مکة فضة وذهبا ، لعلنا نأخذ منها فنطغی فندع دیننا ونتبع دینک ، فنزل جبریل فقال : إن شئت فعلنا ذلک ، ثم إن لم یؤمنوا فعلنا بهم ما فعلنا بأصحاب المائدة ، فکف رسول الله صلی الله علیه وسلم عن الدعاء إبقاء علیهم . وروی عنه لعنه الله أنه قال : هل یعفر محمد وجهه بین أظهرکم ؟ قالوا : نعم . قال : فوالذی یحلف به ، لئن رأیته توطأت عنقه ، فجاءه ثم نکص علی عقبیه ، فقالوا له : مالک یا أبا الحکم ، فقال : إن بینی وبینه لخندقا من نار وهولا وأجنحة ، فنزلت ( أرأیت الذی ینهی ) ومعناه : أخبرنی عمن ینهی بعض عباد الله عن صلاته إن کان ذلک الناهی علی طریقة سدیدة فیما ینهی عنه من عبادة الله .
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
10) ( أرأیت الذی ینهی ) وروی أنه قال لرسول الله صلی الله علیه وسلم : أتزعم أن من استغنی طغی ، فاجعل لنا جبال مکة فضة وذهبا ، لعلنا نأخذ منها فنطغی فندع دیننا ونتبع دینک ، فنزل جبریل فقال : إن شئت فعلنا ذلک ، ثم إن لم یؤمنوا فعلنا بهم ما فعلنا بأصحاب المائدة ، فکف رسول الله صلی الله علیه وسلم عن الدعاء إبقاء علیهم . وروی عنه لعنه الله أنه قال : هل یعفر محمد وجهه بین أظهرکم ؟ قالوا : نعم . قال : فوالذی یحلف به ، لئن رأیته توطأت عنقه ، فجاءه ثم نکص علی عقبیه ، فقالوا له : مالک یا أبا الحکم ، فقال : إن بینی وبینه لخندقا من نار وهولا وأجنحة ، فنزلت ( أرأیت الذی ینهی ) ومعناه : أخبرنی عمن ینهی بعض عباد الله عن صلاته إن کان ذلک الناهی علی طریقة سدیدة فیما ینهی عنه من عبادة الله .
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
11) ( أرأیت الذی ینهی ) وروی أنه قال لرسول الله صلی الله علیه وسلم : أتزعم أن من استغنی طغی ، فاجعل لنا جبال مکة فضة وذهبا ، لعلنا نأخذ منها فنطغی فندع دیننا ونتبع دینک ، فنزل جبریل فقال : إن شئت فعلنا ذلک ، ثم إن لم یؤمنوا فعلنا بهم ما فعلنا بأصحاب المائدة ، فکف رسول الله صلی الله علیه وسلم عن الدعاء إبقاء علیهم . وروی عنه لعنه الله أنه قال : هل یعفر محمد وجهه بین أظهرکم ؟ قالوا : نعم . قال : فوالذی یحلف به ، لئن رأیته توطأت عنقه ، فجاءه ثم نکص علی عقبیه ، فقالوا له : مالک یا أبا الحکم ، فقال : إن بینی وبینه لخندقا من نار وهولا وأجنحة ، فنزلت ( أرأیت الذی ینهی ) ومعناه : أخبرنی عمن ینهی بعض عباد الله عن صلاته إن کان ذلک الناهی علی طریقة سدیدة فیما ینهی عنه من عبادة الله .
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
14) ( ألم یعلم بأن الله یری ) ویطلع علی أحواله من هداه وضلاله ، فیجازیه علی حسب ذلک . وهذا وعید . فإن قلت : ما متعلق أرأیت ؟ قلت : الذی ینهی مع الجملة الشرطیة ، وهما فی موضع المفعولین . فإن قلت : فأین جواب الشرط ؟ قلت : هو محذوف ، تقدیره : إن کان علی الهدی أو أمر بالتقوی ، ألم یعلم بأن الله یری . وإنما حذف لدلالة ذکره فی جواب الشرط الثانی . فإن قلت : فکیف صح أن یکون ( ألم یعلم ) جوابا للشرط ؟ قلت : کما صح فی قولک : إن أکرمتک أتکرمنی ؟ وإن أحسن إلیک زید هل تحسن إلیه ؟ فإن قلت : فما أرأیت الثانیة وتوسطها بین مفعول أرأیت ؟ قلت : هی زائدة مکررة للتوکید . وعن الحسن أنه أمیة بن خلف کان ینهی سلمان عن الصلاة .
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
15) ( کلا ) ردع لأبی جهل وخسوء له عن نهیه عن عبادة الله تعالی وأمره بعبادة اللات ، ثم قال ( لئن لم ینته ) عما هو فیه ( لنسفعا بالناصیة ) لنأخذن بناصیته ولنسحبنه بها إلی النار . والسفع : القبض علی الشی ء وجذبه بشدة . قال عمرو بن معدیکرب : قوم إذا یقع الصریخ رأیتهم من بین ملجم مهره أو سافع وقرئ : لنسفعن ، بالنون المشددة . وقرأ ابن مسعود ، لأسفعا . وکتبتها فی المصحف بالألف علی حکم الوقف ، ولما علم أنها ناصیة المذکور : اکتفی بلام العهد عن الإضافة .
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
16) ( ناصیة ) بدل من الناصیة ، وجاز بدلها عن المعرفة ، وهی نکرة ، لأنها وصفت فاستقلت بفائدة . وقرئ : ناصیة ، علی : هی ناصیة . وناصیة بالنصب . وکلاهما علی الشتم . ووصفها بالکذب والخطأ علی الإسناد المجازی . وهما فی الحقیقة لصاحبها . وفیه من الحسن والجزالة ما لیس فی قولک : ناصیة کاذب خاطئ.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
16) ( ناصیة ) بدل من الناصیة ، وجاز بدلها عن المعرفة ، وهی نکرة ، لأنها وصفت فاستقلت بفائدة . وقرئ : ناصیة ، علی : هی ناصیة . وناصیة بالنصب . وکلاهما علی الشتم . ووصفها بالکذب والخطأ علی الإسناد المجازی . وهما فی الحقیقة لصاحبها . وفیه من الحسن والجزالة ما لیس فی قولک : ناصیة کاذب خاطئ.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
17) والنادی : المجلس الذی ینتدی فیه القوم . أی یجتمعون . والمراد : أهل النادی . کما قال جریر : * لهم مجلس صهب السهال أذلة * وقال زهیر : * وفیهم مقامات حسان وجوههم * والمقامة : المجلس . روی أن أبا جهل مر برسول الله صلی الله علیه وسلم وهو یصلی فقال : ألم أنهک ؟ فأغلظ له رسول الله صلی الله علیه وسلم ، فقال : أتهددنی وأنا أکثر أهل الوادی نادیا ، فنزلت .
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
18) وقرأ ابن أبی عبلة : سیدعی الزبانیة ، علی البناء للمفعول ، والزبانیة فی کلام العرب : الشرط ، الواحد : زبنیة ، کعفریة ، من الزبن : وهو الدفع . وقیل : زبنی ، وکأنه نسب إلی الزبن ، ثم غیر للنسب ، کقولهم أعسی ، وأص له : زبانی ، فقیل . زبانیة علی التعویض ، والمراد : ملائکة العذاب . وعن النبی صلی الله علیه وسلم : " لو دعا نادیه لأخذقه الزبانیة عیانا " .
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
19) ( کلا ) ردع لأبی جهل ( لا تطعه ) أی اثبت علی ما أنت علیه من عصیانه ، کقوله ( فلا تطع المکذبین ) . ( واسجد ) ودم علی سجودک ، یرید : الصلاة ( واقترب ) وتقرب إلی ربک . وفی الحدیث : " أقرب ما یکون العبد إلی ربه إذا سجد " . عن رسول الله صلی الله علیه وسلم ، " من قرأ سورة العلق أعطی من الأجر کأنما قرأ المفصل کله " .
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیرآسان
9) أَ رَأَیت‌َ الَّذِی یَنهی
کلمه (أَ رَأَیت‌َ) خطاب به پیامبر اسلام صلّی اللّه علیه و آله است. منظور از کلمه (الَّذِی یَنهی) چنانکه در مبحث سبب نزول گفته شد ابو جهل میباشد. یعنی یا محمّد (ص) آیا آن کسی یعنی ابو جهل را دیدی که از نماز خواندن تو جلوگیری میکرد
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
10) عَبداً إِذا صَلّی- منظور از کلمه (عبدا) خود پیامبر اسلام است. زیرا چنانکه در مبحث سبب نزول گفته شد ابو جهل از نماز خواندن پیامبر اسلام جلوگیری مینمود- مؤلف.
زیرا در حدیث آمده: ابو جهل (به گروهی) میگفت: آیا نه چنین است که محمّد (ص) صورت خود را در میان شما برای خدا بخاک میمالد (و نماز میخواند!) گفتند: چرا. گفت: سوگند به آن کسی که به او سوگند یاد میشود اگر من بنگرم محمّد اینکه عمل را انجام دهد گردن او را پایمال خواهم کرد. گفتند: اینکه محمّد است که نماز میخواند. ابو جهل جلو رفت تا گردن پیامبر را پایمال نمایدولی ناگاه در حالی به عقب برگشت که دستهای خود را (سپر حرارت) قرار داده بود؟ هنگامی که به وی گفته شد: تو را چه شده! گفت. یک خندق آتش و هول و ترسی بین من و او موجود است. پیامبر اسلام فرمود: سوگند به حق آن کسی که جان من بدست قدرت او است اگر ابو جهل بمن نزدیک میشد فرشتگان هر یک از اعضای او را میربودند. پس از اینکه جریان بود که آیه مورد بحث به بعد نازل شد- مج.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
11) أَ رَأَیت‌َ إِن کانَ عَلَی الهُدی
کلمه (أَ رَأَیت‌َ) خطاب به پیامبر اسلام صلّی اللّه علیه و آله است. یعنی یا محمّد (ص) اگر اینکه شخص نهی کننده از نماز یعنی ابو جهل بر طریق هدایت و صراط حق میبود
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
12) - أَو أَمَرَ بِالتَّقوی- یا اینکه بجای نهی از نماز، به تقوا و دوری از شرک و کفر امر میکرد آیا برای او بهتر و افضل نبود-
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
13) - أَ رَأَیت‌َ إِن کَذَّبَ وَ تَوَلّی- یعنی آیا ابو جهل که آنچه را پیامبران آوردند تکذیب نمود و از رفتار نیک رو گردان شده است بیم اینکه را ندارد که از طرف خدای توانا عذابی غیر قابل تحمل بر او نازل شود
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
14) أَ لَم یَعلَم بِأَنَّ اللّه‌َ یَری- یعنی آیا ابو جهل نمیداند که خدا اعمال او را مینگرد.
اگر رفتارش نیک باشد پاداش نیک و اگر خطا و غلط باشد جزای بد خواهد بود- محا.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
15) کَلّا لَئِن لَم یَنتَهِ لَنَسفَعاً بِالنّاصِیَةِ
کلمه (سفع) بر وزن (ضرب) که کلمه (لَنَسفَعاً) از آن مشتق شده به معنای اینکه است که شیئی به شدت و سختی گرفته شود. کلمه (بِالنّاصِیَةِ) کنایه از موهای جلو پیشانی است. عرب اینکه موضوع را که کسی را به وسیله موهای جلو پیشانیش بطرف جلو بکشند ناگوار و آن را یک نوع ذلت و حقارت میدانست. زیرا یک چنین عملی را در باره حیوان انجام میدهند، نه در باره انسان. یعنی اینکه عملی که ابو جهل و ابو جهل‌ها در مقابل نمازو پیامبر و خدا انجام میدهند صحیح نیست. اگر از اینکه رفتار ناپسند خودداری نکنند ما موهای پیشانی آنانرا بدست قدرت خود گرفته و با کمال ذلت و خواری بطرف دوزخ خواهیم کشید
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
16) ناصِیَةٍ کاذِبَةٍ خاطِئَةٍ- چون ناصیة، یعنی پیشانی دروغگو و خطاکار نمیشود پس معلوم میشود که منظور: صاحب آن است.
یعنی آن پیشانی که صاحب آن: کاذب و خطاکار میباشد- کاشف-
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
17) فَلیَدع‌ُ نادِیَهُ
کلمه (نادِیَهُ) به معنای مجلس است. چون مجلس نمیتواند: دعوت انسانرا اجابت کند لذا معلوم میشود که منظور: اهل مجلس است. و منظور از اهل ابو جهل: اقرباء و یاران او میباشد. یعنی ابو جهل و ابو- جهل صفت‌ها باید یاران خود را برای نجات از دوزخ به امداد خویشتن دعوت کنند، تا بدانند که آنها قادر بر کوچکترین امداد نخواهند بود
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
18) سَنَدع‌ُ- الزَّبانِیَةَ«1» کلمه زبانیة بنا بقولی جمع کلمه زبنیه و به معنای فرشتگانی است که آتشبان دوزخ میباشند. یعنی ابو جهل و ابو جهل صفت‌ها یاران و مددکاران خود را دعوت کنند و ما هم بزودی آتشبانان دوزخ را دعوت میکنیم تا بر آنان معلوم شود که چگونه طعمه حریق دوزخ خواهند شد
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
19) کَلّا لا تُطِعه‌ُ وَ اسجُد وَ اقتَرِب
یعنی اینطور نیست که ابو جهل می- پندارد. مبادا از وی پیروی کنی؟ زیرا رفتار او کفر محض است، فقط برای خدای یکتا سجده کن و خویشتن را به وسیله عبادت و اطاعت پروردگارت به پاداش نیک و رحمت خدا نزدیک کن. چهار سوره در قرآن مجید است که آیه سجده در آنها میباشد که هرگاه انسان آیه سجده را بخواند یا آنرا از دیگری بشنود بر او لازم است که خدا را سجده کند. آن چهار سوره عبارتند از: 1- سوره: علق - سوره: و النجم 3- سوره: الف لام میم تنزیل 4- سوره: حاء میم سجده.
گفتن ذکر سجده‌های قرآنی مستحب و بدین شرح است:
لا اله الا اللّه حقا حقا، لا آله الا اللّه ایمانا و تصدیقا، لا اله الا اللّه عبودیة و رقا، سجدت لک یا رب تعبدا و رقا، لا مستنکفا و لا مستکبرا، بل انا عبد ذلیل ضعیف خائف مستجیر-
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیرهدایت
9) [9] و سپس سیاق به بیان بعضی از کارهای گردنکشان می‌پردازد.
«أَ رَأَیت‌َ الَّذِی یَنهی- آیا آن کس را دیدی که نهی میکند،» در اینکه کار اندیشه کن، چه بر انسان لازم است که به فطرت خویش باز گردد و آن را در امور مردم داور قرار دهد.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
10) [10] آیا می‌بینی که چگونه راه نیکی را می‌برد، و بنده را از نزدیک شدن به پروردگارش باز می‌دارد.
«عَبداً إِذا صَلّی- بنده‌ای را که نماز می‌گزارد.»
نماز گزاردن و بندگی کردن و به خدا پناه بردن از ساده‌ترین حقوق آدمی است، و به دم زدن و خوراک خوردن و در جایی ساکن شدن میماند، پس چگونه بعضی از مردم جرأت آن میکنند که اینکه حق را از دیگران سلب کنند! یقینا چنین کاری بزرگترین گناه است، و نهایت گمراهی را نشان می‌دهد که ممکن است کسی از مالدار شدن و طغیان کردن به آن برسد.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
11) [11] ممکن است عمل شنیع بازداشتن کسی را از نماز و راز و نیاز کردن با خدا که ساده‌ترین حق او است، شخصی از آن روی بر خود روا شمارد که آن نماز را باطل بداند یا سببی دیگر برای آن تصور کند، ولی در اینکه فکر نمی‌کند که اگر آن نماز درست باشد، و بنده نمازگزار بر راه راست برود، آن نهی کننده از روی هوا و هوس به چه جنایت بزرگی دست زده است؟ «أَ رَأَیت‌َ إِن کانَ عَلَی الهُدی- چه گویی اگر اینکه بنده بر راه راست باشد!»
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
12) [12] ای کسی که بندگان خدا را از نماز گزاردن نهی می‌کنی، چگونه و با چه مقیاسی خود را برتر از آنان تصور می‌کنی، پس شاید آن که اکنون او را از نماز بازمی‌داری، پیشوا و راهنمای تو باشد، چه او تو را به پرهیزگاری فرمان می‌دهد، و تو او را از نماز بازمی‌داری!؟ «أَو أَمَرَ بِالتَّقوی- یا به پرهیزگاری فرمان دهد!»
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
13) [13] در صورتی که بازدارنده رسالت را تکذیب میکند و به آن کافر میشود؟ «أَ رَأَیت‌َ إِن کَذَّبَ وَ تَوَلّی- چه گویی اگر تکذیب کند و پشت گرداند!» آیا عاقبت اینکه تکذیب کننده چه خواهد شد! آیا نکوهیده و رانده شده به دوزخ در نخواهد آمد!
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
14) [14] چگونه خود را مقیاس حق قرار می‌دهد، در صورتی که خداوند سبحانه و تعالی او را میبیند و از او آگاه است و از آنچه می‌آموزد و از نیت بدی که بر خاطرش می‌گذرد خبر دارد! او خیال میکند که به مردم خدمت میکند، و عمل خود را برای ایشان چنین توجیه میکند که از جهت زیان داشتن نماز برای مردم آن را نهی کرده، یا بدان سبب که نماز تمام نبود یا چیزی شبیه به اینها، ولی نمیتواند نیّت بد خود را از پروردگارش مخفی کند.
«أَ لَم یَعلَم بِأَنَّ اللّه‌َ یَری- آیا نمی‌دانسته است که خدا میبیند!
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
15) [15] و آیات خدا کسانی را که بر خدا دروغ می‌بندند و به ناحق در زمین به استکبار می‌پردازند، می‌کوبد و آنان را به سختی با موهای بالای پیشانیشان می‌گیرد.
«کَلّا- هرگز؟» هرگز چنان نیست که خیال میکند که خدا او را نمی‌بیند، و خداوند متعال او را میبیند و گناهانش را برمی‌شمارد و اگر توبه نکند سخت گرفتارش میکند.
«لَئِن لَم یَنتَهِ لَنَسفَعاً بِالنّاصِیَةِ- اگر به کار خود پایان ندهد، فرماییم که او را سخت با موهای بالای پیشانیش بگیرند.»
شاید گرفتن موهای جلو سر، یعنی ناصیه، به آن دلیل باشد که در پیش روی وی و عزیزترین چیز در آن است.
هنگامی که نیرومندی غیب در تعادل مبارزه انسان با نظیر خود وارد میشود، معادله تغییر کلی پیدا میکند، آیا در اینکه ظلمی نیست! هرگز، بدان سبب که خدای تعالی به بیهوده چنین نمی‌کند، بلکه پس از آن است که بیم داده و شخص از توجه کردن به آن خودداری کرده باشد.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
16) «ناصِیَةٍ کاذِبَةٍ خاطِئَةٍ- موهای پیش سر دروغگویی خطاکار.»
که به حق دروغ بسته، و خدا را مورد تهمت قرار داده، و عمدا در انتخاب راه خود خطا کرده، و همه اینکه اوصاف منطبق بر عالمان بدی است که به نام دین از رفتن مردمان در راه دین ممانعت به عمل می‌آورند.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
17) [17] آنان چنان گمان دارند که شریکان خدا در آن روز ترسناک، همچون در دنیا، سودی برای ایشان دارند، و با اینکه گمان ساده از شدت آنچه به آن بیم داده شده‌اند کاسته خواهد شد. هرگز چنین نیست ... آنان را به حال خود واگذار تا همه اهل مجلس یاران خویش را گرد کنند و ببینند که خدا چگونه مأموران عذاب را به انجام دادن وظیفه‌شان میخواند؟ «فَلیَدع‌ُ نادِیَهُ- پس بگذار که اهل مجلس خود را فراخواند.»
به نظر من به کار بردن کلمه نادی که نامی برای محل اجتماع است- یعنی مکان اهل نادی- برای اشاره کردن به همه اهل نادی است، چنان که خدای تعالی در «و اسأل القریة» منظورش همه کسان موجود در قریه و شهر بوده است.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
18) [18] «سَنَدع‌ُ الزَّبانِیَةَ- به زودی پاسبانان دوزخ را فراخواهیم خواند.»
درباره اینکه آیه از إبن عباس روایت شده است که گفت: هنگامی که ابو جهل به نزدیک پیامبر آمد، او را از خود راند، و ابو جهل گفت: آیا مرا میرانی ای محمّد؟ و به خدا سوگند که می‌دانی شماره مجلسیان هیچ کس بیش از شماره افراد مجلس من نیست، و در اینکه هنگام آیه نازل شد که: فلیدع نادیه.«10»
نیز از إبن عباس روایت شده است که اینکه آیه درباره ابو جهل هنگامی نازل شد که إبن مسعود پس از تلاوت سوره الرحمن بر قریش، با چشم گریان نزد پیغمبر آمد، پس جبرییل بشارت پیروزی را برای رسول اللّه- صلی اللّه علیه و آله- آورد، و دیگر کار إبن مسعود آن بود که در روز بدر بر ابو جهل گذشت که با مرگ دست در گریبان بود، پس بر سینه‌اش نشست تا سر او را از تن جدا کند، و ابو جهل به او گفت: بر جایگاه بلندی نشسته‌ای، پس إبن مسعود در پاسخ او گفت: اسلام برتر است و هیچ چیز برتر از او نخواهد بود، و چون سرش را از تن جدا کرده، آن را بر روی زمین میکشید و بدین گونه مژده جبرییل تحقق پیدا کرد و آیه در دنیا پیش از آخرت تأویل شد.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
19) [19] در پایان سوره قرآن مردمان را از فرمانبرداری گردنکشانی نهی میکند که به مال و معرفت خویش اظهار بی‌نیازی کردند، و فرمانبرداری از ایشان عصیان نسبت به خدا به شمار می‌رفت، و به شرک آشکار یا پنهان شبیه بود، و به همین سبب اطاعت کردن از ایشان انسان را از نزدیکی به خداوند متعال محروم می‌سازد.
«کَلّا لا تُطِعه‌ُ وَ اسجُد وَ اقتَرِب- هرگز فرمان او را مبر و سجده کن و نزدیک شو.»
هنگامی که انسان به طاغیان مال و علم، با همه فریبکاری و گمراه کنندگی و ترسناکی که دارند کفر میورزد، استقلال خود را که جوهر انسانیت است باز پس می‌گیرد، و خود را آماده سجده کردن و از راه سجود به خدا نزدیک شدن می‌سازد.
آیه ما را راهنمایی میکند به اینکه که: سجود وسیله عروج انسان به سوی خدا است، و چون سجده کرد به خدا نزدیک میشود. مگر ذات انسان فقر و ناتوانی
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● سيد مصطفي فاطمي کيا -
برگزیده تفسیر نمونه
11) در ایـن آیه براى تاکید بیشتر, مى افزاید: ((به من خبر ده اگر این بنده (نمازگزار) به راه هدایت باشد)) (اریت ان کان على الهدى ).
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
12) ((یا مردم را به تقوا فرمان دهد)) (او امر بالتقوى ).
آیا نهى کردن او سزاوار است ؟ و آیا مجازات چنین کسى جز آتش دوزخ مى تواند باشد؟!.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
13) ((بـه مـن خـبـر ده اگـر (ایـن طـغیانگر که رهروان راه حق را از نماز وهدایت و تقوا باز مـى دارد) حق را انکار کند و به آن پشت نماید)) آیا مستحق مجازات الهى نیست ؟ (اریت ان کذب وتولى ).
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
16) ((همان ناصیه دروغگوى خطاکار را))! (ناصیة کاذبة خاطئة ).
در روایـتـى مى خوانیم : هنگامى که سوره ((الرحمن )) نازل شد پیغمبر(ص ) به یارانش فرمود: چه کسى از شما این سوره را بر رؤساى قریش مى خواند؟.حاضران در پاسخ کمى سکوت کردند, چرا که از آزار سران قریش بیمناک بودند.((عـبـداللّه بـن مـسـعود)) برخاست و گفت : اى رسول خدا! من این کار را مى کنم ابن مسعود که جـثـه اى کـوچـک داشت و از نظر جسمانى ضعیف بود برخاست و نزدسران قریش آمد, آنها را در گرد کعبه جمع دید, تلاوت سوره الرحمن را آغاز کرد.
((ابوجهل )) برخاست و چنان سیلى به صورت او زد که گوش او پاره شد, وخون جارى گشت !.
ابن مسعود گریان به خدمت پیامبر(ص ) آمد, هنگامى که چشم پیامبر(ص ) براو افتاد, ناراحت شد, ناگهان جبرئیل نازل شد در حالى که خندان و مسرور بود.فرمود: اى جبرئیل چرا مى خندى در حالى که ابن مسعود گریان است ؟عرض کرد: به زودى دلیل آن را خواهى دانست .این ماجرا گذشت , هنگامى که مسلمانان روز جنگ بدر پیروز شدندابن مسعود در میان کشته هاى مشرکان گردش مى کرد, چشمش به ابوجهل افتاد, درحالى که آخرین نفسهاى خود را مى کشید, ابـن مـسعود روى سینه او قرار گرفت هنگامى که چشمش به او افتاد, گفت : اى چوپان ناچیز! بر جایگاه بلندى قرارگرفته اى !.ابن مسعود گفت : ((الا سلا م یعلو ولا یعلى علیه ; اسلام برترى مى گیرد وچیزى بر اسلام برترى نخواهد گرفت )).ابـوجـهـل به او گفت : به دوستت محمد بگو: احدى در زندگى در نظر من از اومبغوضتر نبود و حتى در حال مرگم !.
هنگامى که این سخن به گوش پیغمبر(ص ) رسید فرمود: فرعون زمان من , ازفرعون موسى بدتر بود, چرا که او در واپسین لحظات عمر گفت : من ایمان آوردم ,ولى این طغیانش بیشتر شد!.سـپـس ابـوجـهـل رو بـه ابـن مسعود کرد و گفت : سر مرا با این شمشیر قطع کن که تیزتر است , هـنـگامى که ابن مسعود سرش را جدا کرد نمى توانست آن را بردارد و به خدمت رسول خدا آورد ـ موى پیش سر او را گرفت و روى زمین کشید و خدمت پیامبر آورد, و مضمون آیه در این دنیا نیز تحقق یافت .
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
19) در آخـریـن آیه این سوره که آیه سجده است , مى فرماید: ((چنان نیست )) که آن طغیانگر مى پندارد و اصرار بر ترک سجده تو دارد (کلا ).
((هـرگـز او را اطـاعـت مـکـن و سـجده نما و (به خدا) تقرب جوى )) (لا تطعه واسجد واقترب ) ابـوجهل ها کوچکتر از آنند که بتوانند مانع سجده تو شوند, و یا در راه پیشرفت آئینت سنگ بیندازند و مانع ایجاد کنند, تو با توکل بر پروردگار و نیایش وعبادت و سجده , در این مسیر گام بردار و هر روز به خداى خود نزدیک و نزدیکتر شو.
ضـمـنا از این آیه به خوبى استفاده مى شود که ((سجده )) باعث قرب انسان دردرگاه خداست , و لـذا در حـدیثى از رسول خدا(ص ) مى خوانیم که فرمود:((نزدیکترین حالت بنده به خداوند زمانى است که در سجده باشد)).
البته مى دانیم طبق روایات اهل بیت عصمت (ع ) چهار سجده واجب در قرآن داریم ((الم سجده )) و ((فصلت )) و ((النجم )) و در اینجا (سوره علق ) و بقیه سجده هاى قرآن مستحب است .
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر طبری(عربی)
9) الْقَوْل فِی تَأْوِیل قَوْله تَعَالَى : { أَرَأَیْت الَّذِی یَنْهَى } ذُکِرَ أَنَّ هَذِهِ الْآیَة وَمَا بَعْدهَا نَزَلَتْ فِی أَبِی جَهْل بْن هِشَام , وَذَلِکَ أَنَّهُ قَالَ فِیمَا بَلَغَنَا : لَئِنْ رَأَیْت مُحَمَّدًا یُصَلِّی , لَأَطَأَنَّ رَقَبَته ; وَکَانَ فِیمَا ذُکِرَ قَدْ نَهَى رَسُول اللَّه صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ أَنْ یُصَلِّیَ ,
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
10) فَقَالَ اللَّه لِنَبِیِّهِ مُحَمَّد صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ : أَرَأَیْت یَا مُحَمَّد أَبَا جَهْل الَّذِی یَنْهَاک أَنْ تُصَلِّیَ عِنْد الْمَقَام , وَهُوَ مُعْرِض عَنْ الْحَقّ , مُکَذِّب بِهِ , یُعْجِب جَلَّ ثَنَاؤُهُ نَبِیّه وَالْمُؤْمِنِینَ مِنْ جَهْل أَبِی جَهْل , وَجَرَاءَته عَلَى رَبّه , فِی نَهْیه مُحَمَّدًا عَنْ الصَّلَاة لِرَبِّهِ , وَهُوَ مَعَ أَیَادِیه عِنْده مُکَذِّب بِهِ . وَبِنَحْوِ الَّذِی قُلْنَا فِی ذَلِکَ قَالَ أَهْل التَّأْوِیل . ذِکْر مَنْ قَالَ ذَلِکَ : 29160 - حَدَّثَنِی مُحَمَّد بْن عَمْرو , قَالَ : ثنا أَبُو عَاصِم , قَالَ : ثنا عِیسَى ; وَحَدَّثَنِی الْحَارِث , قَالَ : ثنا الْحَسَن قَالَ : ثنا وَرْقَاء , جَمِیعًا عَنْ اِبْن أَبِی نَجِیح. عَنْ مُجَاهِد . فِی قَوْل اللَّه : { أَرَأَیْت الَّذِی یَنْهَى عَبْدًا إِذَا صَلَّى } قَالَ : أَبُو جَهْل , یَنْهَى مُحَمَّدًا صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ إِذَا صَلَّى . 29161 -حَدَّثَنَا بِشْر . قَالَ : ثنا یَزِید . قَالَ : ثنا سَعِید . عَنْ قَتَادَة { أَرَأَیْت الَّذِی یَنْهَى عَبْدًا إِذَا صَلَّى } نَزَلَتْ فِی عَدُوّ اللَّه أَبِی جَهْل , وَذَلِکَ لِأَنَّهُ قَالَ : لَئِنْ رَأَیْت مُحَمَّدًا یُصَلِّی لَأَطَأَنَّ عَلَى عُنُقه . فَأَنْزَلَ اللَّه مَا تَسْمَعُونَ . 29162 - حَدَّثَنَا اِبْن عَبْد الْأَعْلَى , قَالَ : ثنا اِبْن ثَوْر , عَنْ مَعْمَر , عَنْ قَتَادَة , فِی قَوْل اللَّه : { أَرَأَیْت الَّذِی یَنْهَى عَبْدًا إِذَا صَلَّى } قَالَ : قَالَ أَبُو جَهْل : لَئِنْ رَأَیْت مُحَمَّدًا صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یُصَلِّی , لَأَطَأَنَّ عَلَى عُنُقه . قَالَ : وَکَانَ یُقَال : " لِکُلِّ أُمَّة فِرْعَوْن , وَفِرْعَوْن هَذِهِ الْأُمَّة أَبُو جَهْل ". 29163 - حَدَّثَنَا إِسْحَاق بْن شَاهِین الْوَاسِطِیّ , قَالَ : ثنا خَالِد بْن عَبْد اللَّه , عَنْ دَاوُد , عَنْ عِکْرِمَة , عَنْ اِبْن عَبَّاس , قَالَ : کَانَ رَسُول صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یُصَلِّی , فَجَاءَهُ أَبُو جَهْل , فَنَهَاهُ أَنْ یُصَلِّیَ , فَأَنْزَلَ اللَّه : { أَرَأَیْت الَّذِی یَنْهَى عَبْدًا إِذَا صَلَّى } . .. إِلَى قَوْله : { کَاذِبَة خَاطِئَة } .
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
11) الْقَوْل فِی تَأْوِیل قَوْله تَعَالَى : { أَرَأَیْت إِنْ کَانَ عَلَى الْهُدَى } یَقُول تَعَالَى ذِکْره : { أَرَأَیْت إِنْ کَانَ } مُحَمَّد { عَلَى الْهُدَى } یَعْنِی : عَلَى اِسْتِقَامَة وَسَدَاد فِی صَلَاته لِرَبِّهِ.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
12) { أَوْ أَمَرَ بِالتَّقْوَى } أَوْ أَمَرَ مُحَمَّد هَذَا الَّذِی یُنْهَى عَنْ الصَّلَاة , بِاتِّقَاءِ اللَّه , وَخَوْف عِقَابه. وَبِنَحْوِ الَّذِی قُلْنَا فِی ذَلِکَ قَالَ أَهْل التَّأْوِیل . ذِکْر مَنْ قَالَ ذَلِکَ : 29164 - حَدَّثَنَا بِشْر , قَالَ : ثنا یَزِید , قَالَ : ثنا سَعِید , عَنْ قَتَادَة , قَوْله { أَرَأَیْت إِنْ کَانَ عَلَى الْهُدَى أَوْ أَمَرَ بِالتَّقْوَى } قَالَ مُحَمَّد : کَانَ عَلَى الْهُدَى , وَأَمَرَ بِالتَّقْوَى .
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
13) الْقَوْل فِی تَأْوِیل قَوْله تَعَالَى : { أَرَأَیْت إِنْ کَذَّبَ وَتَوَلَّى } یَقُول تَعَالَى ذِکْره : { أَرَأَیْت إِنْ کَذَّبَ } أَبُو جَهْل بِالْحَقِّ الَّذِی بَعَثَ بِهِ مُحَمَّدًا { وَتَوَلَّى } یَقُول : وَأَدْبَرَ عَنْهُ , فَلَمْ یُصَدِّق بِهِ . وَبِنَحْوِ الَّذِی قُلْنَا فِی ذَلِکَ قَالَ أَهْل التَّأْوِیل . ذِکْر مَنْ قَالَ ذَلِکَ : 29165 - حَدَّثَنَا بِشْر , قَالَ : ثنا یَزِید , قَالَ : ثنا سَعِید , عَنْ قَتَادَة { أَرَأَیْت إِنْ کَذَّبَ وَتَوَلَّى } یَعْنِی : أَبَا جَهْل .
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
14) الْقَوْل فِی تَأْوِیل قَوْله تَعَالَى : { أَرَأَیْت إِنْ کَذَّبَ وَتَوَلَّى } یَقُول تَعَالَى ذِکْره : { أَرَأَیْت إِنْ کَذَّبَ } أَبُو جَهْل بِالْحَقِّ الَّذِی بَعَثَ بِهِ مُحَمَّدًا { وَتَوَلَّى } یَقُول : وَأَدْبَرَ عَنْهُ , فَلَمْ یُصَدِّق بِهِ . وَبِنَحْوِ الَّذِی قُلْنَا فِی ذَلِکَ قَالَ أَهْل التَّأْوِیل . ذِکْر مَنْ قَالَ ذَلِکَ : 29165 - حَدَّثَنَا بِشْر , قَالَ : ثنا یَزِید , قَالَ : ثنا سَعِید , عَنْ قَتَادَة { أَرَأَیْت إِنْ کَذَّبَ وَتَوَلَّى } یَعْنِی : أَبَا جَهْل .
[ نظرات / امتیازها ]
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
15) الْقَوْل فِی تَأْوِیل قَوْله تَعَالَى : { أَرَأَیْت إِنْ کَذَّبَ وَتَوَلَّى } یَقُول تَعَالَى ذِکْره : { أَرَأَیْت إِنْ کَذَّبَ } أَبُو جَهْل بِالْحَقِّ الَّذِی بَعَثَ بِهِ مُحَمَّدًا { وَتَوَلَّى } یَقُول : وَأَدْبَرَ عَنْهُ , فَلَمْ یُصَدِّق بِهِ . وَبِنَحْوِ الَّذِی قُلْنَا فِی ذَلِکَ قَالَ أَهْل التَّأْوِیل . ذِکْر مَنْ قَالَ ذَلِکَ : 29165 - حَدَّثَنَا بِشْر , قَالَ : ثنا یَزِید , قَالَ : ثنا سَعِید , عَنْ قَتَادَة { أَرَأَیْت إِنْ کَذَّبَ وَتَوَلَّى } یَعْنِی : أَبَا جَهْل .
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
16) الْقَوْل فِی تَأْوِیل قَوْله تَعَالَى : { أَرَأَیْت إِنْ کَذَّبَ وَتَوَلَّى } یَقُول تَعَالَى ذِکْره : { أَرَأَیْت إِنْ کَذَّبَ } أَبُو جَهْل بِالْحَقِّ الَّذِی بَعَثَ بِهِ مُحَمَّدًا { وَتَوَلَّى } یَقُول : وَأَدْبَرَ عَنْهُ , فَلَمْ یُصَدِّق بِهِ . وَبِنَحْوِ الَّذِی قُلْنَا فِی ذَلِکَ قَالَ أَهْل التَّأْوِیل . ذِکْر مَنْ قَالَ ذَلِکَ : 29165 - حَدَّثَنَا بِشْر , قَالَ : ثنا یَزِید , قَالَ : ثنا سَعِید , عَنْ قَتَادَة { أَرَأَیْت إِنْ کَذَّبَ وَتَوَلَّى } یَعْنِی : أَبَا جَهْل .
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
17) وَقَوْله : { فَلْیَدْعُ نَادِیَهُ } یَقُول تَعَالَى ذِکْره : فَلْیَدْعُ أَبُو جَهْل أَهْل مَجْلِسه وَأَنْصَاره , مِنْ عَشِیرَته وَقَوْمه , وَالنَّادِی : هُوَ الْمَجْلِس . وَإِنَّمَا قِیلَ ذَلِکَ فِیمَا بَلَغَنَا , لِأَنَّ أَبَا جَهْل لَمَّا نَهَى النَّبِیّ صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ عَنْ الصَّلَاة عِنْد الْمَقَام , اِنْتَهَرَهُ رَسُول اللَّه صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ , وَأَغْلَظَ لَهُ , فَقَالَ أَبُو جَهْل : عَلَامَ یَتَوَعَّدنِی مُحَمَّد وَأَنَا أَکْثَر أَهْل الْوَادِی نَادِیًا ؟ فَقَالَ اللَّه جَلَّ ثَنَاؤُهُ : { لَئِنْ لَمْ یَنْتَهِ لَنَسْفَعًا بِالنَّاصِیَةِ } , فَلْیَدْعُ حِینَئِذٍ نَادِیَهُ , فَإِنَّهُ إِنْ دَعَا نَادِیه , دَعَوْنَا الزَّبَانِیَة . وَبِنَحْوِ الَّذِی قُلْنَا فِی ذَلِکَ جَاءَتْ الْأَخْبَار , وَقَالَ أَهْل التَّأْوِیل . ذِکْر الْآثَار الْمَرْوِیَّة فِی ذَلِکَ : 29166 -حَدَّثَنَا اِبْن وَکِیع , قَالَ : ثنا أَبُو خَالِد الْأَحْمَر ; وَحَدَّثَنَا أَبُو کُرَیْب , قَالَ : ثنا الْحَکَم بْن جَمِیع , قَالَ : ثنا عَلِیّ بْن مُسْهِر , جَمِیعًا عَنْ دَاوُد بْن أَبِی هِنْد , عَنْ عِکْرِمَة , عَنْ اِبْن عَبَّاس قَالَ : کَانَ رَسُول اللَّه صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یُصَلِّی عِنْد الْمَقَام , فَمَرَّ بِهِ أَبُو جَهْل بْن هِشَام , فَقَالَ : یَا مُحَمَّد , أَلَمْ أَنْهَک عَنْ هَذَا ؟ وَتَوَعَّدَهُ , فَأَغْلَظَ لَهُ رَسُول اللَّه صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ وَانْتَهَرَهُ , فَقَالَ : یَا مُحَمَّد بِأَیِّ شَیْء تُهَدِّدنِی ؟ أَمَا وَاَللَّه إِنِّی لَأَکْثَر هَذَا الْوَادِی نَادِیًا , فَأَنْزَلَ اللَّه : { فَلْیَدْعُ نَادِیَهُ سَنَدْعُ الزَّبَانِیَة } قَالَ اِبْن عَبَّاس : لَوْ دَعَا نَادِیه , أَخَذَتْهُ زَبَانِیَة الْعَذَاب مِنْ سَاعَته . * - حَدَّثَنِی إِسْحَاق بْن شَاهِین , قَالَ : ثنا خَالِد بْن عَبْد اللَّه , عَنْ دَاوُد , عَنْ عِکْرِمَة , عَنْ اِبْن عَبَّاس , قَالَ : کَانَ رَسُول اللَّه صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یُصَلِّی , فَجَاءَهُ أَبُو جَهْل , فَنَهَاهُ أَنْ یُصَلِّیَ , فَأَنْزَلَ اللَّه : { أَرَأَیْت الَّذِی یَنْهَى عَبْدًا إِذَا صَلَّى } . .. إِلَى قَوْله : { کَاذِبَة خَاطِئَة } فَقَالَ : لَقَدْ عَلِمَ أَنِّی أَکْثَر هَذَا الْوَادِی نَادِیًا , فَغَضِبَ النَّبِیّ صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ , فَتَکَلَّمَ بِشَیْءٍ , قَالَ دَاوُد : وَلَمْ أَحْفَظهُ , فَأَنْزَلَ اللَّه : { فَلْیَدْعُ نَادِیه سَنَدْعُ الزَّبَانِیَة } فَقَالَ اِبْن عَبَّاس : فَوَاَللَّهِ لَوْ فَعَلَ لَأَخَذَتْهُ الْمَلَائِکَة مِنْ مَکَانه. 29167 - حَدَّثَنَا اِبْن عَبْد الْأَعْلَى , قَالَ : ثنا اِبْن ثَوْر , عَنْ أَبِیهِ , قَالَ : ثنا نُعَیْم بْن أَبِی هِنْد , عَنْ أَبِی حَازِم , عَنْ أَبِی هُرَیْرَة , قَالَ : قَالَ أَبُو جَهْل : هَلْ یُعَفِّر مُحَمَّد وَجْهه بَیْن أَظْهُرکُمْ ؟ قَالَ : فَقِیلَ نَعَمْ , قَالَ : فَقَالَ : وَاَللَّاتِ وَالْعُزَّى لَئِنْ رَأَیْته یُصَلِّی کَذَلِکَ , لَأَطَأَنَّ عَلَى رَقَبَته , لِأُعَفِّرَنَّ وَجْهه فِی التُّرَاب , قَالَ : فَأَتَى رَسُول اللَّه صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ وَهُوَ یُصَلِّی لِیَطَأ عَلَى رَقَبَته , قَالَ : فَمَا فَجَأَهُمْ مِنْهُ إِلَّا وَهُوَ یَنْکُص عَلَى عَقِبَیْهِ , وَیَتَّقِی بِیَدَیْهِ ; قَالَ : فَقِیلَ لَهُ : مَا لَک ؟ قَالَ : فَقَالَ : إِنَّ بَیْنِی وَبَیْنه خَنْدَقًا مِنْ نَار , وَهَوْلًا وَأَجْنِحَة ; قَالَ : فَقَالَ رَسُول اللَّه صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ : " لَوْ دَنَا مِنِّی لَاخْتَطَفَتْهُ الْمَلَائِکَة عُضْوًا عُضْوًا " قَالَ : وَأَنْزَلَ اللَّه , لَا أَدْرِی فِی حَدِیث أَبِی هُرَیْرَة أَمْ لَا : { کَلَّا إِنَّ الْإِنْسَان لَیَطْغَى أَنْ رَآهُ اِسْتَغْنَى إِنَّ إِلَى رَبّک الرُّجْعَى أَرَأَیْت الَّذِی یَنْهَى عَبْدًا إِذَا صَلَّى أَرَأَیْت إِنْ کَانَ عَلَى الْهُدَى أَوْ أَمَرَ بِالتَّقْوَى أَرَأَیْت إِنْ کَذَّبَ وَتَوَلَّى } یَعْنِی أَبَا جَهْل { أَلَمْ یَعْلَم بِأَنَّ اللَّه یَرَى کَلَّا لَئِنْ لَمْ یَنْتَهِ لَنَسْفَعًا بِالنَّاصِیَةِ نَاصِیَة کَاذِبَة خَاطِئَة فَلْیَدْعُ نَادِیَهُ } یَدْعُو قَوْمه { سَنَدْعُ الزَّبَانِیَة } الْمَلَائِکَة { کَلَّا لَا تُطِعْهُ وَاسْجُدْ وَاقْتَرِبْ }. 29168 - حَدَّثَنَا اِبْن حُمَیْد , قَالَ : ثنا یَحْیَى بْن وَاضِح , قَالَ : أَخْبَرَنَا یُونُس بْن أَبِی إِسْحَاق , عَنْ الْوَلِید بْن الْعِیزَار , عَنْ اِبْن عَبَّاس , قَالَ : قَالَ أَبُو جَهْل : لَئِنْ عَادَ مُحَمَّد یُصَلِّی عِنْد الْمَقَام لَأَقْتُلَنَّهُ , فَأَنْزَلَ اللَّه : { اِقْرَأْ بِاسْمِ رَبّک } حَتَّى بَلَغَ هَذِهِ الْآیَة : { لَنَسْفَعًا بِالنَّاصِیَةِ نَاصِیَة کَاذِبَة خَاطِئَة فَلْیَدْعُ نَادِیه سَنَدْعُ الزَّبَانِیَة } , فَجَاءَ النَّبِیّ صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ وَهُوَ یُصَلِّی , فَقِیلَ لَهُ : مَا یَمْنَعک ؟ قَالَ : " قَدْ اِسْوَدَّ مَا بَیْنِی وَبَیْنه مِنْ الْکَتَائِب ". .. قَالَ اِبْن عَبَّاس : وَاَللَّه لَوْ تَحَرَّکَ لَأَخَذَتْهُ الْمَلَائِکَة وَالنَّاس یَنْظُرُونَ إِلَیْهِ. 29169 - حَدَّثَنَا أَبُو کُرَیْب , قَالَ : ثنا زَکَرِیَّا بْن عَدِیّ , قَالَ : ثنا عُبَیْد اللَّه بْن عَمْرو , عَنْ عَبْد الْکَرِیم , عَنْ عِکْرِمَة , عَنْ اِبْن عَبَّاس , قَالَ : قَالَ أَبُو جَهْل : لَئِنْ رَأَیْت رَسُول اللَّه صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یُصَلِّی عِنْد الْکَعْبَة , لَآتِیَنَّهُ حَتَّى أَطَأ عَلَى عُنُقه , فَقَالَ رَسُول اللَّه صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ : " لَوْ فَعَلَ لَأَخَذَتْهُ الْمَلَائِکَة عِیَانًا " . وَبِاَلَّذِی قُلْنَا فِی مَعْنَى النَّادِی قَالَ أَهْل التَّأْوِیل . ذِکْر مَنْ قَالَ ذَلِکَ : 29170- حَدَّثَنِی مُحَمَّد بْن سَعْد , قَالَ : ثنی أَبِی , قَالَ : ثنی عَمِّی , قَالَ : ثنی أَبِی , عَنْ أَبِیهِ , عَنْ اِبْن عَبَّاس فِی قَوْله : { فَلْیَدْعُ نَادِیه } یَقُول : فَلْیَدْعُ نَاصِره . 29171 - حَدَّثَنِی مُحَمَّد بْن عَمْرو , قَالَ : ثنا أَبُو عَاصِم , قَالَ : ثنا عِیسَى ; وَحَدَّثَنِی الْحَارِث , قَالَ : ثنا الْحَسَن , قَالَ : ثنا وَرْقَاء , جَمِیعًا عَنْ اِبْن أَبِی نَجِیح , عَنْ مُجَاهِد { سَنَدْعُ الزَّبَانِیَة } قَالَ : الْمَلَائِکَة . 29172 - حَدَّثَنَا اِبْن حُمَیْد , قَالَ : ثنا مِهْرَان , عَنْ سُفْیَان , عَنْ أَبِی سِنَان , عَنْ عَبْد اللَّه بْن أَبِی الْهُذَیْل : الزَّبَانِیَة أَرْجُلهمْ فِی الْأَرْض , وَرُءُوسهمْ فِی السَّمَاء . 29173 - حَدَّثَنَا اِبْن عَبْد الْأَعْلَى , قَالَ : ثنا اِبْن ثَوْر , عَنْ قَتَادَة , فِی قَوْله : { سَنَدْعُ الزَّبَانِیَة } قَالَ النَّبِیّ صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ : " لَوْ فَعَلَ أَبُو جَهْل لَأَخَذَتْهُ الزَّبَانِیَة الْمَلَائِکَة عِیَانًا " . 29174 - حَدَّثَنَا بِشْر , قَالَ : ثنا یَزِید , قَالَ : ثنا سَعِید , عَنْ قَتَادَة { سَنَدْعُ الزَّبَانِیَة } قَالَ : الْمَلَائِکَة . 29175 - حَدَّثَنَا عَنْ الْحُسَیْن , قَالَ : سَمِعْت أَبَا مُعَاذ یَقُول : ثنا عُبَیْد , قَالَ : سَمِعْت الضَّحَّاک یَقُول فِی قَوْله : الزَّبَانِیَة , قَالَ : الْمَلَائِکَة .
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
18) وَقَوْله : { فَلْیَدْعُ نَادِیه } یَقُول تَعَالَى ذِکْره : فَلْیَدْعُ أَبُو جَهْل أَهْل مَجْلِسه وَأَنْصَاره , مِنْ عَشِیرَته وَقَوْمه , وَالنَّادِی : هُوَ الْمَجْلِس . وَإِنَّمَا قِیلَ ذَلِکَ فِیمَا بَلَغَنَا , لِأَنَّ أَبَا جَهْل لَمَّا نَهَى النَّبِیّ صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ عَنْ الصَّلَاة عِنْد الْمَقَام , اِنْتَهَرَهُ رَسُول اللَّه صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ , وَأَغْلَظَ لَهُ , فَقَالَ أَبُو جَهْل : عَلَامَ یَتَوَعَّدنِی مُحَمَّد وَأَنَا أَکْثَر أَهْل الْوَادِی نَادِیًا ؟ فَقَالَ اللَّه جَلَّ ثَنَاؤُهُ : { لَئِنْ لَمْ یَنْتَهِ لَنَسْفَعًا بِالنَّاصِیَةِ } , فَلْیَدْعُ حِینَئِذٍ نَادِیه , فَإِنَّهُ إِنْ دَعَا نَادِیه , دَعَوْنَا الزَّبَانِیَة . وَبِنَحْوِ الَّذِی قُلْنَا فِی ذَلِکَ جَاءَتْ الْأَخْبَار , وَقَالَ أَهْل التَّأْوِیل . ذِکْر الْآثَار الْمَرْوِیَّة فِی ذَلِکَ : 29166 -حَدَّثَنَا اِبْن وَکِیع , قَالَ : ثنا أَبُو خَالِد الْأَحْمَر ; وَحَدَّثَنَا أَبُو کُرَیْب , قَالَ : ثنا الْحَکَم بْن جَمِیع , قَالَ : ثنا عَلِیّ بْن مُسْهِر , جَمِیعًا عَنْ دَاوُد بْن أَبِی هِنْد , عَنْ عِکْرِمَة , عَنْ اِبْن عَبَّاس قَالَ : کَانَ رَسُول اللَّه صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یُصَلِّی عِنْد الْمَقَام , فَمَرَّ بِهِ أَبُو جَهْل بْن هِشَام , فَقَالَ : یَا مُحَمَّد , أَلَمْ أَنْهَک عَنْ هَذَا ؟ وَتَوَعَّدَهُ , فَأَغْلَظَ لَهُ رَسُول اللَّه صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ وَانْتَهَرَهُ , فَقَالَ : یَا مُحَمَّد بِأَیِّ شَیْء تُهَدِّدنِی ؟ أَمَا وَاَللَّه إِنِّی لَأَکْثَر هَذَا الْوَادِی نَادِیًا , فَأَنْزَلَ اللَّه : { فَلْیَدْعُ نَادِیه سَنَدْعُ الزَّبَانِیَة } قَالَ اِبْن عَبَّاس : لَوْ دَعَا نَادِیه , أَخَذَتْهُ زَبَانِیَة الْعَذَاب مِنْ سَاعَته . * - حَدَّثَنِی إِسْحَاق بْن شَاهِین , قَالَ : ثنا خَالِد بْن عَبْد اللَّه , عَنْ دَاوُد , عَنْ عِکْرِمَة , عَنْ اِبْن عَبَّاس , قَالَ : کَانَ رَسُول اللَّه صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یُصَلِّی , فَجَاءَهُ أَبُو جَهْل , فَنَهَاهُ أَنْ یُصَلِّیَ , فَأَنْزَلَ اللَّه : { أَرَأَیْت الَّذِی یَنْهَى عَبْدًا إِذَا صَلَّى } . .. إِلَى قَوْله : { کَاذِبَة خَاطِئَة } فَقَالَ : لَقَدْ عَلِمَ أَنِّی أَکْثَر هَذَا الْوَادِی نَادِیًا , فَغَضِبَ النَّبِیّ صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ , فَتَکَلَّمَ بِشَیْءٍ , قَالَ دَاوُد : وَلَمْ أَحْفَظهُ , فَأَنْزَلَ اللَّه : { فَلْیَدْعُ نَادِیه سَنَدْعُ الزَّبَانِیَة } فَقَالَ اِبْن عَبَّاس : فَوَاَللَّهِ لَوْ فَعَلَ لَأَخَذَتْهُ الْمَلَائِکَة مِنْ مَکَانه . 29167 - حَدَّثَنَا اِبْن عَبْد الْأَعْلَى , قَالَ : ثنا اِبْن ثَوْر , عَنْ أَبِیهِ , قَالَ : ثنا نُعَیْم بْن أَبِی هِنْد , عَنْ أَبِی حَازِم , عَنْ أَبِی هُرَیْرَة , قَالَ : قَالَ أَبُو جَهْل : هَلْ یُعَفِّر مُحَمَّد وَجْهه بَیْن أَظْهُرکُمْ ؟ قَالَ : فَقِیلَ نَعَمْ , قَالَ : فَقَالَ : وَاَللَّاتِ وَالْعُزَّى لَئِنْ رَأَیْته یُصَلِّی کَذَلِکَ , لَأَطَأَنَّ عَلَى رَقَبَته , لَأُعَفِّرَنَّ وَجْهه فِی التُّرَاب , قَالَ : فَأَتَى رَسُول اللَّه صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ وَهُوَ یُصَلِّی لِیَطَأ عَلَى رَقَبَته , قَالَ : فَمَا فَجَأَهُمْ مِنْهُ إِلَّا وَهُوَ یَنْکُص عَلَى عَقِبَیْهِ , وَیَتَّقِی بِیَدَیْهِ ; قَالَ : فَقِیلَ لَهُ : مَا لَک ؟ قَالَ : فَقَالَ : إِنَّ بَیْنِی وَبَیْنه خَنْدَقًا مِنْ نَار , وَهَوْلًا وَأَجْنِحَة ; قَالَ : فَقَالَ رَسُول اللَّه صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ : " لَوْ دَنَا مِنِّی لَاخْتَطَفَتْهُ الْمَلَائِکَة عُضْوًا عُضْوًا " قَالَ : وَأَنْزَلَ اللَّه , لَا أَدْرِی فِی حَدِیث أَبِی هُرَیْرَة أَمْ لَا : { کَلَّا إِنَّ الْإِنْسَان لَیَطْغَى أَنْ رَآهُ اِسْتَغْنَى إِنَّ إِلَى رَبّک الرُّجْعَى أَرَأَیْت الَّذِی یَنْهَى عَبْدًا إِذَا صَلَّى أَرَأَیْت إِنْ کَانَ عَلَى الْهُدَى أَوْ أَمَرَ بِالتَّقْوَى أَرَأَیْت إِنْ کَذَّبَ وَتَوَلَّى } یَعْنِی أَبَا جَهْل { أَلَمْ یَعْلَم بِأَنَّ اللَّه یَرَى کَلَّا لَئِنْ لَمْ یَنْتَهِ لَنَسْفَعًا بِالنَّاصِیَةِ نَاصِیَة کَاذِبَة خَاطِئَة فَلْیَدْعُ نَادِیَهُ } یَدْعُو قَوْمه { سَنَدْعُ الزَّبَانِیَة } الْمَلَائِکَة { کَلَّا لَا تُطِعْهُ وَاسْجُدْ وَاقْتَرِبْ } . 29168 - حَدَّثَنَا اِبْن حُمَیْد , قَالَ : ثنا یَحْیَى بْن وَاضِح , قَالَ : أَخْبَرَنَا یُونُس بْن أَبِی إِسْحَاق , عَنْ الْوَلِید بْن الْعِیزَار , عَنْ اِبْن عَبَّاس , قَالَ : قَالَ أَبُو جَهْل : لَئِنْ عَادَ مُحَمَّد یُصَلِّی عِنْد الْمَقَام لَأَقْتُلَنَّهُ , فَأَنْزَلَ اللَّه : { اقْرَأْ بِاسْمِ رَبّک } حَتَّى بَلَغَ هَذِهِ الْآیَة : { لَنَسْفَعًا بِالنَّاصِیَةِ نَاصِیَة کَاذِبَة خَاطِئَة فَلْیَدْعُ نَادِیَهُ سَنَدْعُ الزَّبَانِیَة } , فَجَاءَ النَّبِیّ صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ وَهُوَ یُصَلِّی , فَقِیلَ لَهُ : مَا یَمْنَعک ؟ قَالَ : " قَدْ اِسْوَدَّ مَا بَیْنِی وَبَیْنه مِنْ الْکَتَائِب ". .. قَالَ اِبْن عَبَّاس : وَاَللَّه لَوْ تَحَرَّکَ لَأَخَذَتْهُ الْمَلَائِکَة وَالنَّاس یَنْظُرُونَ إِلَیْهِ . 29169 - حَدَّثَنَا أَبُو کُرَیْب , قَالَ : ثنا زَکَرِیَّا بْن عَدِیّ , قَالَ : ثنا عُبَیْد اللَّه بْن عَمْرو , عَنْ عَبْد الْکَرِیم , عَنْ عِکْرِمَة , عَنْ اِبْن عَبَّاس , قَالَ : قَالَ أَبُو جَهْل : لَئِنْ رَأَیْت رَسُول اللَّه صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یُصَلِّی عِنْد الْکَعْبَة , لَآتِیَنَّهُ حَتَّى أَطَأَ عَلَى عُنُقه , فَقَالَ رَسُول اللَّه صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ : " لَوْ فَعَلَ لَأَخَذَتْهُ الْمَلَائِکَة عِیَانًا " . وَبِاَلَّذِی قُلْنَا فِی مَعْنَى النَّادِی قَالَ أَهْل التَّأْوِیل . ذِکْر مَنْ قَالَ ذَلِکَ : 29170- حَدَّثَنِی مُحَمَّد بْن سَعْد , قَالَ : ثنی أَبِی , قَالَ : ثنی عَمِّی , قَالَ : ثنی أَبِی , عَنْ أَبِیهِ , عَنْ اِبْن عَبَّاس فِی قَوْله : { فَلْیَدْعُ نَادِیَهُ } یَقُول : فَلْیَدْعُ نَاصِره . 29171 - حَدَّثَنِی مُحَمَّد بْن عَمْرو , قَالَ : ثنا أَبُو عَاصِم , قَالَ : ثنا عِیسَى ; وَحَدَّثَنِی الْحَارِث , قَالَ : ثنا الْحَسَن , قَالَ : ثنا وَرْقَاء , جَمِیعًا عَنْ اِبْن أَبِی نَجِیح , عَنْ مُجَاهِد { سَنَدْعُ الزَّبَانِیَة } قَالَ : الْمَلَائِکَة . 29172 - حَدَّثَنَا اِبْن حُمَیْد , قَالَ : ثنا مِهْرَان , عَنْ سُفْیَان , عَنْ أَبِی سِنَان , عَنْ عَبْد اللَّه بْن أَبِی الْهُذَیْل : الزَّبَانِیَة أَرْجُلهمْ فِی الْأَرْض , وَرُءُوسهمْ فِی السَّمَاء . 29173 - حَدَّثَنَا اِبْن عَبْد الْأَعْلَى , قَالَ : ثنا اِبْن ثَوْر , عَنْ قَتَادَة , فِی قَوْله : { سَنَدْعُ الزَّبَانِیَة } قَالَ النَّبِیّ صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ : " لَوْ فَعَلَ أَبُو جَهْل لَأَخَذَتْهُ الزَّبَانِیَة الْمَلَائِکَة عِیَانًا " . 29174 - حَدَّثَنَا بِشْر , قَالَ : ثنا یَزِید , قَالَ : ثنا سَعِید , عَنْ قَتَادَة { سَنَدْعُ الزَّبَانِیَة } قَالَ : الْمَلَائِکَة . 29175 - حَدَّثَنَا عَنْ الْحُسَیْن , قَالَ : سَمِعْت أَبَا مُعَاذ یَقُول : ثنا عُبَیْد , قَالَ : سَمِعْت الضَّحَّاک یَقُول فِی قَوْله : الزَّبَانِیَة , قَالَ : الْمَلَائِکَة .
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
19) وَقَوْله : { کَلَّا } یَقُول تَعَالَى ذِکْره : لَیْسَ الْأَمْر کَمَا یَقُول أَبُو جَهْل , إِذْ یَنْهَى مُحَمَّدًا عَنْ عِبَادَة رَبّه , وَالصَّلَاة لَهُ
{ لَا تُطِعْهُ } یَقُول جَلَّ ثَنَاؤُهُ لِنَبِیِّهِ مُحَمَّد صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ : لَا تُطِعْ أَبَا جَهْل فِیمَا أَمَرَک بِهِ مِنْ تَرْک الصَّلَاة لِرَبِّک { وَاسْجُدْ لِرَبِّک وَاقْتَرِبْ } مِنْهُ , بِالتَّحَبُّبِ إِلَیْهِ بِطَاعَتِهِ , فَإِنَّ أَبَا جَهْل لَنْ یَقْدِر عَلَى ضُرّک , وَنَحْنُ نَمْنَعک مِنْهُ . 29176 - حَدَّثَنَا بِشْر , قَالَ : ثنا یَزِید , قَالَ : ثنا سَعِید , عَنْ قَتَادَة { کَلَّا لَا تُطِعْهُ وَاسْجُدْ وَاقْتَرِبْ } ذُکِرَ لَنَا أَنَّهَا نَزَلَتْ فِی أَبِی جَهْل , قَالَ : لَئِنْ رَأَیْت مُحَمَّدًا یُصَلِّی لَأَطَأَنَّ عُنُقه , فَأَنْزَلَ اللَّه : { کَلَّا لَا تُطِعْهُ وَاسْجُدْ وَاقْتَرِبْ } قَالَ نَبِیّ اللَّه صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ حِین بَلَغَهُ الَّذِی قَالَ أَبُو جَهْل , قَالَ : " لَوْ فَعَلَ لَاخْتَطَفَتْهُ الزَّبَانِیَة " . آخِر تَفْسِیر سُورَة اِقْرَأْ بِاسْمِ رَبّک , وَالْحَمْد لِلَّهِ وَحْده .
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.