● حاجيه تقي زاده فانيد -
تفسیر حسینی همدانی
سَلامٌ هِیَ حَتّی مَطلَع‌ِ الفَجرِ:
سلام اسم مصدر خبر مقدم و ضمیر راجع به لیله مبتداء مؤخر و مبنی بر حصر است و مفاد آیه آنستکه در اثر تنزل و نزول فرشتگان مقرب سلام و بشارت خیر و عافیت باهل ایمان اعلام می‌نماید و هرگز نیرنگهای شیطانی در آنان نمیتواند تأثیری داشته باشد با اینکه شب قدر سلام نیست بلکه ظرف اعلام و بشارت سلام از ساحت کبریائی است ولی از نظر مبالغه آیه شب قدر را لیله و شب سلام معرفی نموده است.
و یا مفاد آیه آنستکه در آن شب جز سلام و اعلام سلامت و خیر و عافیت باهل ایمان نمی‌شود با کثرت تعداد فرشتگان که باهل ایمان اعلام سلام می‌نمایند و آنان را از مکر و نیرنگ شیطانی ایمن میدارند خلاصه آیه شب قدر را شب سلام از جانب قدس کبریائی و فرشتگان باهل ایمان معرفی نموده است که همه آنها صلوات و سلام می‌فرستند بر هر اهل ایمان که قیام می‌نمایند و یا می‌نشینند در حالی که ذکر پروردگار را مشغول هستند تا هنگام طلوع فجر سپس بآسمان بالا خواهند رفت.
در تفسیر مجمع از إبن عباس روایت نموده از رسول اکرم صلّی اللّه علیه و آله میفرمود در شب قدر فرشتگان که ساکن مقام قدس سدرة المنتهی هستند نازل میشوند و از جمله جبرئیل و بهمراه او لواهائی است بعض از لواء و پرچم‌ها را بر قبر من نصب خواهد نمود و پرچم دیگر را بر بیت المقدس و پرچم دیگر را در مسجد الحرام و لواء دیگر را بر طور سینا و از اهل ایمان نمی‌گذرند جز اینکه بهر یک از مرد و زن مؤمن و مؤمنه سلام رسانند جز به شراب خوار و کسیکه گوشت خوک خورده و کسیکه با زعفران خود را خوش بو نموده باشد.
در تفسیر برهان از سعد بن عبد اللّه بسندی از ابی بصیر روایت نموده گفت در حضور امام صادق علیه السّلام بودم در باره امام سخنانی فرمود هنگام ولادت امام و نیز فرمود که در شب قدر روح قدس او زیاده خواهد شد سائل گفت فدای تو شوم مگر روح جبرئیل نیست امام فرمود جبرئیل از جمله فرشتگان مقرب است ولی روح اعظم و افضل از فرشتگان است هم چنانکه آیه میفرماید (تَنَزَّلُ المَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ).
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر خسروی
- اینکه شب تا آخر آن یعنی تا طلوع فجر (صبح صادق) از شرور و بلایا و آفات شیطان در سلامت است.
و بقول دیگر- یعنی شب قدر سالم است از اینکه در آن واقعه بدی اتفاق افتد و شیطان قادر باشد که در آن عملی بکند.
و بقول دیگر- کلام در (بِإِذن‌ِ رَبِّهِم) تمام میشود و سپس از من کلّ امر سلام شروع بعبارت بعدی است یعنی بهر امری که در آن سلامت و منفعت و خیر و برکت باشد زیرا خداوند در اینکه شب هر چه را که در آن خیر و برکت است تقدیر میکند و اینکه جریان نزول سلامت و برکت و فضیلت تا وقت طلوع فجر امتداد می‌یابد و منحصر بساعتی از آن نیست بلکه در جمیع آن است و اللّه اعلم بالصواب.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر راهنما
1 - شب قدر، سراسر خیر و سلامتى است.
سلـم هى
«سلام»; یعنى، سلامتى و پاک بودن از هر عیب (صحاح). خبر بودن آن براى «هى» ـ با آن که مصدر است ـ مبالغه در بیان سلامتى است. علاوه بر این، «سلام»، نکره است و بر ناشناخته بودن مقدار عظمت آن دلالت دارد. تقدیم خبر بر مبتدا ـ که بر حصر دلالت دارد ـ بر مبالغه افزوده است. بیان سلامتى شب قدر از امور ناپسند، گویاى آن است که در مقدرات الهى، «شرّ» اصالت ندارد.
2 - سلامتى کامل شب قدر از هر امر ناپسند، نشان شرافت آن بر هزار ماه
خیر من ألف شهر ... سلـم هى
3 - هیچ شرّى، در مقدرات الهى وجود ندارد.
سلـم هى
سلامتى شب قدر، به سالم بودن مقدرات الهى در آن شب است; در نتیجه خداى تعالى در مقدرات خویش، تنها خیر و سلامتى را تقدیر مى کند. در احتمالى دیگر»، «من کلّ أمر» در آیه قبل، به «سلام هى» در این آیه مربوط است و مفاد آن چنین مى شود: «هى سلام من کلّ أمر». در این صورت باید پس از «بإذن ربّهم» وقف کرد و مراد از «کلّ أمر» امور ناخوشایند خواهد بود.
4 - شب قدر، تا سپیده دم به فضیلت خود باقى است.
سلـم هى حتّى مطلع الفجر
5 - سرشار بودن شب قدر از سلامتى، تا پایان سپیده دم ادامه دارد.
سلـم هى حتّى مطلع الفجر
حرف «حتّى» ـ که براى بیان انتهاى غایت است ـ دلالت دارد که نکته قبل، شامل زمان طلوع فجر نیز مى شود.
6 - در نزول فرشتگان و روح تا سپیده دم شب قدر، وقفه اى پدید نمى آید.
تنزّل الملـئکة و الروح فیها ... حتّى مطلع الفجر
حرف «حتّى»، مى تواند بیانگر غایت تمام امورى باشد که درباره شب قدر، مطرح شده است.
7 - نزول قرآن در شب قدر، نشان سلامتى معارف آن از هر عیب و نقص است.
إنّا أنزلنـه فى لیلة القدر ... سلـم هى
8 - «عن أبى عبداللّه(ع) قال: کان على بن الحسین «صلوات اللّه علیه» یقول ... قال اللّه عزّوجلّ «...سلام هى حتّى مطلع الفجر» یقول: تُسَلِّمُ علیک یا محمّد ملائکتى و روحى بسلامى من أوّل ما یهبطون إلى مطلع الفجر;(1)
از امام صادق(ع) روایت شده که امام سجاد(ع) مى فرمود: ... خداوند عزّوجلّ فرموده است: «...سلام هى حتّى مطلع الفجر»[ یعنى ]مى فرماید: اى محمد! فرشتگانم و روحم، از اولین لحظات فرودشان تا سپیده صبح، با سلام من بر تو سلام مى کنند».
خدا
خیریت مقدرات خدا 3
روایت 8
روح(اسم خاص)
نزول روح(اسم خاص) در شب قدر 6
شب قدر
تداوم فضیلت شب قدر 4; خیریت شب قدر 1; زمان شب قدر 4; سلامتى شب قدر 1، 2، 5; فضیلت شب قدر 5; نشانه هاى فضیلت شب قدر 2; وقت شب قدر 5
قرآن
آثار نزول قرآن در شب قدر 7; تنزیه قرآن 7
محمد(ص)
سلام ملائکه بر محمد(ص) 8; سلام روح (اسم خاص) بر محمد(ص) 8
ملائکه
تداوم نزول ملائکه در شب قدر 6
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر مجمع البیان
و در آخرین آیه مورد بحث که پایان بخش این سوره است مى فرماید:
سَلامٌ هِیَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ
آن شب، شبى است سرشار از سلامت و رحمت، و تا سپیده دم مژده رسان و ارزانى دارنده صلح و سلام و خیر و برکت براى خوبان و کمال جویان است.
به باور «قتاده» منظور این است که: آن شب تا پایانش از شرور و بلاها و وسوسه ها و آفت هاى شیطان به دور است.
امّا از دیدگاه «مجاهد» منظور این است که: در آن شب پربرکت، نه رویداد بدى خواهد بود، و نه از شیطان وسوسه و شرارتى ساخته است.
به باور «عطاء» منظور این است که: در آن شب پربرکت، سلام بر دوستان خدا و بندگان فرمانبردار حق، که فرشتگان هرگاه آنان را ببینند از سوى خدا به آنان سلام مى کنند.
به باور پاره اى سخن در «باذن ربهم» تمام است و آیه بعد از «من کلّ امر» آغاز مى گردد و منظور این است که: براى هر کارى در آن شب تا سپیده دم سلامتى و خیر و برکت است و تقدیرها و سرنوشت ها در آن فرود مى آیند.
پرتوى از سوره مبارکه
سه نکته در عظمت شب قدر
1 - در آیات پنج گانه این سوره، فروفرستنده قرآن نخست به فرود این کتاب پرشکوه در شب ارجدار «قدر» توجّه مى دهد؛ درست همان شبى که مقدّرات و سرنوشت ها نیز فرود مى آیند. این فرودِ همزمان مقدّرات و سرنوشت ها با قرآن و برنامه آسمان به زمین، نشانگر آن است که هر کس به قرآن و برنامه هاى قرآن و خداى قرآن به راستى ایمانى خالص آورد و خود را به ارزش هاى آن آراسته سازد و مقررات خدا و حقوق مردم را پاس دارد، سرنوشتى سرشار از نیک بختى خواهد داشت و کسانى که جز این کنند سرنوشتى تیره و تار.
2 - آن گاه به وصف و ویژگى هاى شب قدر مى پردازد و روشنگرى مى کند که شب قدر داراى این ویژگى هاست.
الف - عظمت و معنویت آن بسیار است.
ب - شبى است بهتر از هزار ماه.
ج - شب فرود قرآن است.
د - شب فرود مقدرات جهان و انسان است.
ه - شب فرود فرشتگان بر زمین است.
و - شب سرشار از سلامت و سعادت براى مردم کمال جو و شایسته کردار است.
ز - شب توبه و جبران و فرصت اصلاح براى همگان است.
3 - و بدین سان به گرامى داشت شب قدر و بهره ورى و عبادت آن شب و توبه و اصلاح خود و زدودن زنگارهاى مستى و پلشتى توجه مى دهد تا انسان بتواند براى همیشه خود را از اسارت نفس، اسارت ظالمان و اسارت شیطانها نجات بخشد و به بارگاه خدا بار یابد.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر کشاف
( سلام هی ) ما هی إلا سلامة ، أی : لا یقدر الله فیها إلا السلامة والخیر ، ویقضی فی غیرها بلاء وسلامة . أو : ماهی إلا سلام لکثرة ما یسلمون علی المؤمنین . وقرئ : مطلع ، بفتح اللام وکسرها . عن رسول الله صلی الله علیه وسلم : " من قرأ سورة القدر أعطی من الأجر کمن صام رمضان وأحیا لیلة
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیرآسان
سَلامٌ هِیَ حَتّی مَطلَع‌ِ الفَجرِ
کلمه (سَلامٌ) که خبر مقدم میباشد و برای انحصار معنا مقدم شده به معنای سلامت است. تا با ضمیر (هِیَ) که مؤنث و مبتدای مؤخر میباشد تطبیق نماید. ضمیر (هِیَ) به کلمه (لَیلَةِ القَدرِ) باز میگردد و معنای آیه چنین میشود: شب قدر تا صبحگاه جز صحت و سلامت، خیر و برکت چیزی نیست. بعضی از مفسرین گفته‌اند: منظور از اینکه شب قدر فقط همان شبی است که قرآن در آن نازل شده است. ولی اینکه معنا صحیح نیست. چرا!
زیرا از کلمه (تَنَزَّلُ) که مضارع است استفاده میشود: شب قدر برای همیشه خواهد بود. و چون همیشه خواهد بود پس حاوی صحت و سلامت، خیر و برکت خواهد بود
معنای شب قدر و تعیین آن:
شب قدر یعنی شب تقدیر، شب مقدرات. شبی که چیزهائی در آن تعیین میشوند، از قبیل رزق و روزی، صحت و سلامتی. خیرات و برکات و ... از آیه یکم سوره: قدر که میفرماید: إِنّا أَنزَلناه‌ُ فِی لَیلَةِ القَدرِ: ما قرآن را در شب نازل کردیم و از آیه- 185- سوره: بقره که میفرماید: شَهرُ رَمَضان‌َ الَّذِی أُنزِل‌َ فِیه‌ِ القُرآن‌ُ: ماه رمضانی که قرآن در آن نازل شده است، معلوم میشود که شب قدر در میان دوازده ماه حتما در ماه رمضان میباشد، و راجع به اینکه شب قدر کدام یک از شبهای ماه رمضان است به روایت ذیل مراجعه میکنیم. حضرت امام جعفر صادق علیه السّلام چنانکه در تفسیر مجمع البیان نقل میکند میفرماید: شب قدر را در شب (19- 21- 23) ماه رمضان جویا شو-
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیرهدایت
[5] سلام کلمه‌ای نورانی است که قلب را از نورانیت و شادی لبریز میکند، چه جا برای هر چیز دارد که نفس به آن متمایل است و روان برای رسیدن به آن تلاش میکند و عقل خواستار آن است، پس آدمی، در آن هنگامی که از وجود نقص در اندامهای بدن خود شاکی است، یا از اوضاع زندگی خویش راضی نیست، یا به خواستهای روح خود نمیتواند رسید، دیگر سلامتی و صلح و صفا ندارد، آیا بیمار سلام و سلامت دارد، و آیا مسکین از عافیت برخوردار است، یا حسود در آرامش و امان به سر می‌برد! هرگز ... سلام با افزونی بسیاری از نعمتهای خدا فراهم می‌آید که چون به یکی از آنها نیازمند باشیم سلام را از دست داده‌ایم.
آیا از آن خبر داری که چند میلیون نعمت باید برای فراگرفتن بدن تو مزاحم یکدیگر باشند تا تو در عافیت زندگی کنی! و چند میلیون نعمت باید زندگی تو را فرا گیرد و از مجموع آنها سلامت آن فراهم آید! و شب قدر شب سلام است، که خداوند سبحانه و تعالی درباره آن می‌گوید:
«سَلامٌ هِیَ حَتّی مَطلَع‌ِ الفَجرِ- اینکه شب سراسر تا دمیدن سپیده صبح سلام است.»
در آن صورت که اینکه موهبت الاهی به زمان نسبت داده شده، می‌دانیم که آن را فرا می‌گیرد و حتی نزدیک است که از آن لبریز شود، پس شب سلام همه لحظاتش برای همه انام و بندگان خدا سلام است، به همان گونه که روز سعید همه‌اش گوارایی و رستگاری است، در صورتی که روز شوم از هر گوشه‌اش شومی تراوش میکند.
پس چه چیز در شب قدر می‌گذرد که تا طلوع فجر سلام است!
در آن شک نیست که خداوند در آن شب گروه‌هایی از آمرزشخواهان را می‌آمرزد، و بدین گونه آنان را از آتش جهنم رهایی می‌بخشد، و کدام سلام از سالم بودن انسان از پیامدهای گناهانش در دنیا و آخرت بزرگتر است!؟ به همین سبب است که مؤمنان در آن می‌کوشند که به آرزوی خلاصی از آتش جهنم دست یابند و پس از باز کردن قرآن در برابر خود چنین می‌گویند:
«خدایا به حق کتاب فرو فرستاده‌ات و آنچه در آن است- و در آن نام بزرگ تو و نامهای نیکوی تو و آنچه مایه بیم و امید است- از تو می‌خواهم که مرا از آزاد شدگان از آتش قرار دهی».«18»
بدین گونه خدا عافیت انسان و تمام کردن نعمت خود را به او در آن مقدر کرده است، و یکی از پیامبر- صلی اللّه علیه و آله- پرسید که: او چه چیز را در اینکه شب از خدا می‌خواهد و در جوابش- بنا بر روایت- گفت «عافیت».«19»
ممکن است اینکه شب بر فردی داخل شود که از اشقیاء است و آن شخص از آن سعید و خوشبخت بیرون آید، مگر اینکه شب شب سلام نیست! بنا بر اینکه بر انسان لازم است که در اینکه شب با اینکه کلمات شریف دعا کند:
«اللهم امدد لی فی عمری، و اوسع لی فی رزقی، و اصح لی جسمی، و بلغنی أملی، و إن کنت من الأشقیاء فامحنی من الاشقیاء، و اکتبنی من السعداء، فانک قلت فی کتابک المنزل علی نبیک المرسل- صلواتک علیه و آله-: یَمحُوا اللّه‌ُ ما یَشاءُ وَ یُثبِت‌ُ وَ عِندَه‌ُ أُم‌ُّ الکِتاب‌ِ- خدایا؟ عمرم را دراز کن، و روزیم را وسعت ده، و تنم را سالم ساز، و مرا به آرزویم برسان، و اگر از اشقیا هستم نام مرا از میان آنان محو کن و در میان سعادتمندان بنویس، چه خود در کتاب فرو فرستاده خویش بر پیامبر خود- که درودهای تو بر او و آلش باد- گفته‌ای «خدا آنچه را که بخواهد محو میکند یا برجای می‌گذارد، و کتاب اصلی در نزد او است».«20»
در اینکه شب خدا رزق بندگان خود را مقدر میکند، و آن جزئی از سلام و امن است، و بر آدمی لازم است که گشایش در روزی خود را از خدای خویش بخواهد.
به همان گونه که امن و عافیت و سلامتی و ذریّه مقدر میشود که همه از شرطهای سلام است.
حقا محروم آن کس است که از خیرات شب قدر بی‌بهره بماند، چنان که در حدیث به جا مانده از فاطمه زهراء- علیها السلام- آمده است که کسان خویش را به آماده بودن برای استقبال از شب بیست و سوم ماه رمضان سفارش می‌کرد و می‌گفت که روز را بخوابند تا در هنگام شب زنده‌داری خواب بر ایشان غلبه نکند و می‌گفت: «ناکام کسی است که از خیر اینکه شب بی‌بهره بماند».«21»
بعضی گفته‌اند که معنی سلام در اینکه آیه چنین است: فرشتگان در آن بر مؤمنان و شب زنده‌داران در مساجد سلام می‌کنند، و بعضی از ایشان به بعضی دیگر سلام می‌کنند، و به قولی دیگر: فرشتگان بر امام عصر- علیه السلام- فرود می‌آیند و به او سلام می‌کنند.
شب قدر چه وقت است!
چون بر حسب دو آیه از قرآن، اینکه کتاب آسمانی در ماه رمضان و در شب قدر نازل شده، پس لیلة القدر در همین ماه مبارک قرار دارد، ولی در کدام شب از آن! در بعضی از روایات آمده است که: «در ده شب آخر به جستجوی آن برآیید».«22»
از امام باقر- علیه السلام- روایت شده است که در تفسیر إِنّا أَنزَلناه‌ُ فِی لَیلَةٍ مُبارَکَةٍ گفت: آری لیلة القدر است و آن در ماه رمضان در دهه آخر اینکه ماه است که قرآن جز در آن نازل نشده است.«23»
در حدیث دیگر به یکی از دو شب محدود شده است: شب بیست و یکم یا شب بیست و سوم، و ابو حمزه ثمالی روایت کرده است که: نزد ابو عبد اللّه امام صادق- علیه السلام- بودم، که ابو بصیر به او گفت: فدایت شوم؟ شبی که هر چه بخواهند در آن شب می‌خواهند کدام است! گفت: «در بیست و یکم یا بیست و سوم». گفت: اگر نتوانم به هر دو برسم! پس گفت: «کدام دو شب آسانتر را خواستاری!»، گفت: بسا هست که ما هلال را در شبی می‌بینیم، و کسی از سرزمینی دیگر می‌آید و خلاف آن را به ما می‌گوید! گفت: «کدام شب را در آن میسرتر می‌خواهی!» گفتم: فدایت شوم: شب بیست و سوم که لیلة الجهنی است!«24» پس گفت: «اینکه را هم می‌گویند» و سپس گفت: «پس آن را در شب بیست و یکم و بیست و سوم جستجو کن،
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.