● حاجيه تقي زاده فانيد -
تفسیر اثنا عشری
بِأَن‌َّ رَبَّک‌َ: سخن گوید زمین به سبب آنکه پروردگار تو، أَوحی لَها: وحی کند مر او را. یعنی امر فرماید از روی خفا و دستوری دهد که خبر ده از عمل‌های مردمان که بر تو واقع شده.
3- فرمود رسول اکرم صلّی اللّه علیه و آله و سلّم بر وضو باشید و بهترین عمل خود را که نماز است، محافظت کنید و خود را نگهدارید از زمین که مأوای شماست و هیچ کس در او عمل خیر و شر نکند، مگر آنکه او خبر دهد از آن در روز قیامت.«1» و فرموده‌اند در مسجد مواضع مختلف و متعدد نماز بگذارید که روز قیامت شهادت خواهد داد.«2»
اعجاز- در علل الشرایع- صدوق (رحمه اللّه) از حضرت فاطمه زهرا علیها سلام روایت نموده که وقتی در عهد ابو بکر زلزله عظیمه واقع شد و مردم به فزع آمدند، نزد ابو بکر و عمر آمدند. دیدند ایشان با حالت فزع می‌روند به سوی حضرت امیر المؤمنین علیه السّلام. پس تمام آمدند خدمت آن حضرت و ایشان از خانه بیرون آمدند بدون آنکه در آن حضرت هولی و ترسی باشد. رفتند به تلّی و نشستند و مردم به اطراف آن حضرت نگاه می‌کردند، به دیوارهای مدینه که در حرکت بود، می‌رفت و می‌آمد پس به ایشان فرمود گویا ترسیدید از آنچه می‌بینید. گفتند چگونه نترسیم و حال آنکه تا به حال مثل آن ندیدیم. پس حضرت دو لب مبارک حرکت داد و دست مبارک به زمین گذارد، فرمود (مالک اسکنی) چیست تو را ساکن بشو؟ پس ساکن شد به اذن خدا. مردم را تعجب، زیاده شد از تعجب ایشان در اول. حضرت فرمود در تعجب شدید! گفتند: بلی.
فرمود منم آن کسی که خدا در اینکه سوره فرموده (وَ قال‌َ الإِنسان‌ُ ما لَها) منم آن انسان و به من خبر میدهد آنچه واقع می‌شود بر روی زمین«3».
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
بِأَن‌َّ رَبَّک‌َ: سخن گوید زمین به سبب آنکه پروردگار تو، أَوحی لَها: وحی کند مر او را. یعنی امر فرماید از روی خفا و دستوری دهد که خبر ده از عمل‌های مردمان که بر تو واقع شده.
3- فرمود رسول اکرم صلّی اللّه علیه و آله و سلّم بر وضو باشید و بهترین عمل خود را که نماز است، محافظت کنید و خود را نگهدارید از زمین که مأوای شماست و هیچ کس در او عمل خیر و شر نکند، مگر آنکه او خبر دهد از آن در روز قیامت.«1» و فرموده‌اند در مسجد مواضع مختلف و متعدد نماز بگذارید که روز قیامت شهادت خواهد داد.«2»
اعجاز- در علل الشرایع- صدوق (رحمه اللّه) از حضرت فاطمه زهرا علیها سلام روایت نموده که وقتی در عهد ابو بکر زلزله عظیمه واقع شد و مردم به فزع آمدند، نزد ابو بکر و عمر آمدند. دیدند ایشان با حالت فزع می‌روند به سوی حضرت امیر المؤمنین علیه السّلام. پس تمام آمدند خدمت آن حضرت و ایشان از خانه بیرون آمدند بدون آنکه در آن حضرت هولی و ترسی باشد. رفتند به تلّی و نشستند و مردم به اطراف آن حضرت نگاه می‌کردند، به دیوارهای مدینه که در حرکت بود، می‌رفت و می‌آمد پس به ایشان فرمود گویا ترسیدید از آنچه می‌بینید. گفتند چگونه نترسیم و حال آنکه تا به حال مثل آن ندیدیم. پس حضرت دو لب مبارک حرکت داد و دست مبارک به زمین گذارد، فرمود (مالک اسکنی) چیست تو را ساکن بشو؟ پس ساکن شد به اذن خدا. مردم را تعجب، زیاده شد از تعجب ایشان در اول. حضرت فرمود در تعجب شدید! گفتند: بلی.
فرمود منم آن کسی که خدا در اینکه سوره فرموده (وَ قال‌َ الإِنسان‌ُ ما لَها) منم آن انسان و به من خبر میدهد آنچه واقع می‌شود بر روی زمین«3».
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر انگلیسی- ابن کثیر
'' Then Allah says,
﴿یَوْمَئِذٍ یَصْدُرُ النَّاسُ أَشْتَاتاً﴾
(That Day mankind will proceed in scattered groups (Ashtat)) meaning, they will return from the station of the Judgement in separate groups. This means that they will be divided into types and categories: between those who are miserable and those who are happy, and those who are commanded to go to Paradise and those who are commanded to go to the Hellfire. As-Suddi said, "Ashtat means sects.'' Allah said,
﴿لِّیُرَوْاْ أَعْمَـلَهُمْ﴾
(that they may be shown their deeds.) meaning, so that they may act and be rewarded for what they did in this life of good and evil.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر حسینی همدانی
یَومَئِذٍ یَصدُرُ النّاس‌ُ أَشتاتاً لِیُرَوا أَعمالَهُم:
از جمله وقایع روز قیامت آنستکه عموم مردم از اولین و آخرین در آن صحنه پهناور متفرق و پراکنده خواهند شد هم چنانکه بر حسب عقیده و ذات و ذاتیات که در اثر عقیده و افعال اختیار در نظام اختیار کسب نموده لا محاله تباین ذاتی خواهند یافت و در اثر ظهور ذات و ذاتیات هر فردی در عالم قیامت لا محاله منتهی سیر آنان نیز با یکدیگر تباین ذاتی خواهد داشت.
بالاخره هر فردی بر حسب شئون ذاتی خود بمقامی نائل خواهد شد و در نتیجه همه افعال اختیاری که سیر و سلوک و کسب جوهر ذاتی هر فردی است بظهور خواهد رسید و اعمال صالحه اهل ایمان سیرت نعمت و رحمت آن برشد رسیده بصورت نعمت تجسم خواهد نمود بهمین قیاس اعمال قبیح و گناهان بیگانگان بصورت نقمت و عقوبت از درون آنان ظهور نموده و اعضاء و جوارح آنان را فرا خواهد گرفت.استفاده می‌شود پس از بررسی باعمال افراد بشر از اولین و آخرین هر فردی بخصوص مسیر خاصی در پیش خواهد داشت و هر فردی از اهل ایمان بر حسب مقام از سعادت و نعمت که برای او مقرر شده بدان سو رهسپار خواهد بود.
بهمین قیاس هر فردی از کفار و گناهکاران بمقام که برای او از درکات دوزخ مقرر و اعلام شده سوق داده می‌شود و اندیشه باطل و اعمال قبیح و گناهان آنان تجسم یافته وسیله اجرای عقوبت بر آنان خواهد شد.
و مفاد کلمه (لِیُرَوا أَعمالَهُم) آنستکه اعمال اختیاری آنان در عالم دنیا حرکت جوهری و ذاتی آنان بوده و در عالم قیامت بر حسب اقتضاء ذاتی و جوهر وجودی که کسب نموده بظهور خواهد رسید.
و در باره بیگانگان آیه (وَ لَو تَری إِذِ المُجرِمُون‌َ ناکِسُوا رُؤُسِهِم عِندَ رَبِّهِم) سجده- 20 بیان نموده در صحنه قیامت سر افکندگی و سیرت ننگین خود را به پیشگاه کبریائی خواهند مشاهده نمود و همان حقایقی را که در دنیا تکذیب مینمودند صریحا تصدیق خواهند نمود غافل از اینکه ایمان و تصدیق در آن عالم سودی نخواهد داشت و ایمان و تصدیق اختیاری نیست زیرا در نظام اختیار ایمان باصول اسلام اثر خواهد داشت و پایه سعادت و سبب قرب رحمت می‌شود ولی گمان کنند که ایمان شهودی آنان در آن حال اثر و سودی نیز برای آنان خواهد داشت در صورتی که اظهار ایمان آنان در آن حال بمنظور فرار از عقوبت است و سودی نخواهد داشت.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر خسروی
6- در اینکه روز برمیگردند (از قبورشان بموقف حساب یا از موقف حساب بعد از عرض در صحرای محشر) متفرّق و دسته دسته (اهل ایمان جداگانه و اهل هر دین علی حده چنانکه در آیه دیگر میفرماید وَ یَوم‌َ تَقُوم‌ُ السّاعَةُ یَومَئِذٍ یَتَفَرَّقُون‌َ و آیه دیگر یَومَئِذٍ یَصَّدَّعُون‌َ) تا بنگرند جزای اعمال خودشان را (یعنی از موقف بر میگردند تا بمنازل خودشان در بهشت و دوزخ فرود آیند.
و بقولی رؤیت در اینجا بمعنی شناسائی اعمال در اینحال است و آن رؤیت قلب است و ممکن است دیدن بچشم هم باشد یعنی صحائف اعمال خود را ببینند و بخوانند که لا یغادر فیها صغیرة او کبیرة إلّا احصیها).
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر راهنما
1 - مردم، در قالب گروه هایى متفاوت، صحنه قیامت را به سوى سرنوشت مخصوص خویش، ترک خواهند کرد.
یومئذ یصدر الناس أشتاتًا لیروا أعمـلهم
«یصدر»; یعنى، منصرف مى شود و بازمى گردد (مفردات و صحاح اللغة). «أشتاتاً» (جمع «شتّ») به معناى «تفرق یافتگان» است (صحاح اللغة). مفاد آیه شریفه ناظر به مرحله پس از حسابرسى است که مردم از آن برمى گردند و به سوى بهشت و جهنم مى روند. فعل «یصدر» و نیز مشاهده اعمال (یا پاداش و کیفر آن)، با این معنا سازگارتر است; گرچه این احتمال نیز منتفى نیست که مراد، رجوع انسان ها به حیات دوباره باشد; ولى فعل «یصدر» و نیز مشاهده اعمال (یا پاداش و کیفر آن)، با احتمال نخست، سازگارتر است.
2 - زلزله زمین، از مقدّمات حشر مردم و حسابرسى اعمال آنان در قیامت است.
إذا زلزلت الأرض ... یومئذ یصدر الناس
3 - انسان ها در قیامت، به گروه هایى گوناگون تقسیم خواهند شد.
یومئذ یصدر الناس أشتاتًا
4 - تمام مردم در قیامت، با بیرون آورده شدن از زمین، در صحنه محشر حضور خواهند یافت.
و أخرجت الأرض أثقالها ... یومئذ یصدر الناس أشتاتًا
جمله «یصدر الناس»، ممکن است ناظر به رجوع مردم به حیات دوباره (معاد) باشد.
5 - مشاهده کردار و مواجه شدن با پاداش و کیفر آن، از اهداف حشر انسان ها در قیامت
یصدر الناس أشتاتًا لیروا أعمـلهم
حرف «لام» در «لیروا»، بیانگر برداشت یاد شده است. مشاهده اعمال، یا به معناى مشاهده پاداش و کیفر آنها است و یا ناظر به تجّسم اعمال و مشهود بودن آن در قیامت است.
6 - پاداش ها و کیفرهاى آخرت، چیزى جز کردار انسان نیست.
یصدر الناس أشتاتًا لیروا أعمـلهم
7 - مواجه شدن انسان ها با کردار خود و پاداش یا کیفر آن، پس از بازگشت آنان از حسابرسى است.
یصدر الناس أشتاتًا لیروا أعمـلهم
8 - تجسّم اعمال و قابل رؤیت شدن آنها در آخرت
لیروا أعمـلهم
9 - روبه رو شدن با اعمال در قیامت، تخلّف ناپذیر و بیرون از اختیار انسان ها است.
لیروا
مجهول بودن فعل «یُرَوا»، بیانگر آن است که «ارائه»، وظیفه مأموران الهى است و اعمال انسان ها، خواه ناخواه به آنان نشان داده خواهد شد.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر مجمع البیان
آن گاه در اشاره به پراکندگى مردم از نظر ظاهر و عملکرد و سیما و سیرت و فرجام و پاداش مى فرماید:
یَوْمَئِذٍ یَصْدُرُ النَّاسُ أَشْتاتاً
در آن روز مردم گروه گروه مى شوند.
لِیُرَوْا أَعْمالَهُمْ
تا عملکرد آنان را به آن ها نشان دهند.
«ابن عباس» مى گوید: تا پاداش عملکرد آنان را به آن ها ارائه دهند.
با این بیان منظور این است که: مردم هنگامى که از محاسبه و بازخواست تمام مى شوند، به طور پراکنده به سوى قرارگاه خویش مى روند تا جایگاه خود را در بهشت پرطراوت و زیبا و یا دوزخ بنگرند.
در مورد چگونگى دیدن اعمال نیز دو نظر است:
از دیدگاه گروهى منظور از دیدن اعمال، نه دیدن با چشم ظاهر، بلکه آگاهى از عملکرد نیک و بد خویش از راه دل و شناخت باطنى است؛ امّا به باور گروهى منظور دیدن با چشم ظاهر است تا بنگرند که هر آنچه انجام داده اند، همه و همه در کارنامه زندگى شان آمده، و هیچ کار خرد و کلان و کوچک و بزرگ وانهاده نشده و همه چیز به حساب آمده است.
آن روز مردم به صورت هاى پراکنده از گورها سر بر مى آورند و به سوى صحراى محشر مى آیند.
به باور مفسران منظور این است که: در آن روز سرنوشت ساز، مردم هم به صورت پراکنده از دل خاک سر برمى آورند، و هم به صورت پراکنده مى آیند، و هم پس از بازخواست و محاسبه ودیدن اعمال خویش به صورت پراکنده به سوى فرجام کار باز مى گردند. آنجاست که گروهى اهل ایمان و پروا و دادگرى و رعایت حقوق خدا و خلق او به حساب آمده و در یک سو قرار خواهند گرفت، و گروهى دیگر اهل کفر و ظلم و حق کشى که در سوى دیگر خواهند بود.
پاره اى نیز برآنند که اهل هر مذهب و دین، جدا خواهند ایستاد.
آیه مورد بحث بسان این آیه است که مى فرماید:
و یوم تقوم الناس یومئذ یتقرقون(257)
روزى که رستاخیز بر پا مى گردد، آن روز مردم پراکنده مى شوند.
و بسان این آیه که:
... یومئذ یصدعون(258)
در آن روز مردم گروه گروه مى شوند.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر نمونه
سپس مى فرماید: در آن روز مردم به صورت گروه هاى مختلف از قبرها خارج شده ، در عرصه محشر وارد مى شوند، تا اعمالشان به آنها نشان داده شود!
(یومئذ یصدر الناس اشتاتا لیروا اعمالهم ).
((اشتات )) جمع شت (بر وزن شط) به معنى متفرق و پراکنده است ، این اختلاف و پراکندگى ممکن است به خاطر این باشد که اهل هر مذهبى جداگانه وارد عرصه محشر مى شوند، یا اهل هر نقطهاى از مناطق زمین جدا وارد مى شوند، و یا اینکه گروهى با صورتهاى زیبا و شاد و خندان ، و گروهى
با چهره هاى عبوس و تیره و تاریک در محشر گام مى نهند.
یا هر امتى همراه امام و رهبر و پیشوایشان هستند، همانگونه که در آیه 71 سوره اسراء آمده : یوم ندعوا کل اناس بامامهم : روزى که هر گروهى را با پیشوایشان فرا مى خوانیم .
و یا اینکه مؤ منان با مؤ منان و کافران با کافران محشور مى شوند.
جمع میان این تفسیرها کاملا ممکن است زیرا مفهوم آیه گسترده است .
((یصدر)) از ماده ((صدر)) (بر وزن صبر) به معنى خارج شدن شتران از آبگاه است که به صورت انبوه و هیجان زده بیرون مى آیند به عکس ((ورود)) که به معنى داخل شدن آنها در آبگاه است و در اینجا کنایه از خروج اقوام مختلف از قبرها و آمدنشان در محشر براى حسابرسى است .
این احتمال نیز داده شده که منظور خروجشان از محشر، و حرکت به سوى جایگاهشان در بهشت و دوزخ است .
معنى اول با آیات گذشته تناسب بیشترى دارد.
منظور از جمله لیروا اعمالهم : تا اعمالشان را به آنها نشان دهند مشاهده جزاى اعمال است .
یا مشاهده نامه اعمال که هر نیک و بدى در آن ثبت است .
یا مشاهده باطنى به معنى معرفت و شناخت چگونگى اعمالشان است .
و یا به معنى ((تجسم اعمال )) و مشاهده خود اعمال است .
تفسیر اخیر با ظاهر آیه از همه موافق تر است ، و این آیه یکى از روشن ترین آیات بر مساءله تجسم اعمال محسوب مى شود که در آن روز اعمال آدمى به صورتهاى مناسبى تجسم مى یابد و در برابر او حضور پیدا مى کند، و همنشینى با آن مایه نشاط یا رنج و بلا است .
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر کشاف
یصدرون عن مخارجهم من القبور إلی الموقف ( أشتاتا ) بیض الوجوه آمنین ، وسود الوجوه فزعین . أو یصدرون عن الموقف أشتاتا یتفرق بهم طریقا الجنة والنار ، لیروا جزاء أعمالهم . وفی قراءة النبی صلی الله علیه وسلم : لیروا بالفتح . وقرأ ابن عباس وزید بن علی : یره ، بالضم .
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.