نويسنده : مریم ریاحی
کلید واژه :
یکی از شیوه‌های قرآن کریم برای تعلیم عملی، استفاده از مثل است و مثل از آن جهت که ماندگاری و تاثیرگذاری بالایی دارد، به آسانی در دلها نفوذ کرده و زمینه اعتلای نفوس مستعد را فراهم می‌سازد. این ویژگی سبب شده است که در متون فارسی نیز، از مثل‌ها جهت زیبایی و جذابیت سخن و فهوای کلام استفاده شود.
قرآن کریم به عنوان کلام الهی و معجزه جاوید پیامبر اسلام(ص) کتابی است که هدایت و راهنمایی مسلمانان را در خود دارد. این کتاب آسمانی، شامل ظرایف فراوانی است که برای تربیت بشر آمده تا او را از تاریکی‌های جهل و نادانی به سوی سعادت و هدایت رهنمون سازد.
برای رسیدن به این هدف، قرآن اسلوب بیان خاصی دارد که نه شعر است و نه نثر. اسلوب قرآن برای رسیدن به این هدف، سه روش مهم قصه‌گویی، سوگند یاد کردن و استفاده از ضرب‌المثل‌ها می‌باشد.
ارائه مثال در حقیقت نوعی تعلیم عملی است و قرآن نیز به عنوان عالی‌ترین کتاب تربیتی، امثال فراوانی را در زمینه‌های مختلف ذکر می‌کند. این مثل‌ها انسان‌های وارسته و خداجو را به تعقل و تفکر دعوت می‌کند و از مثل و داستان در خدمت هدف و رشد دادن به عقول و افکار و جهت دادن به زندگی بشر استفاده می‌کند. چنان که خدای متعال نیز می‌فرماید: «و لقد ضربنا للناس فی هذا القرآن من کل مثل...؛ و به تحقیق در این قرآن برای مردم از هرگونه مثلی آوردیم... (روم، آیه 58).»
«و تلک الامثال نضربها للناس و ما یعقلها الا العالمون؛ و این مثل‌ها را برای مردم می‌زنیم و[لی] جز دانشوران در آنها تعقل نمی‌کنند(عنکبوت، آیه 43).»
فواید و آثار سازنده مثل
از آثار و فوائد مثل‌ها، می‌توان این موارد را برشمرد:
1ـ حضور پیوسته یک سخن کوتاه در میان جامعه، آن هم به مدت طولانی، بیانگر پختگی فکری است که مثل حامل آن می‌باشد و اگر غیر از آن بود، تجربه و مرور زمان، خلاف آن را ثابت می‌کرد و مثل از چشم‌ها می‌افتاد و از حافظه زمان حذف می‌شد.
2ـ ممکن است مثل به خاطر ایجاز و اختصار، از نیم خط تجاوز نکند اما در حقیقت بازگو کننده حقایقی است که در یک رساله و یک کتاب می‌گنجد.
3ـ اهمیت مثل تا حدی است که گاهی یک مثل بسیار کوتاه ما را از آوردن استدلال‌های پیچیده بی‌نیاز می‌کند و قابل فهم برای عموم مردم می‌شود و هرکدام به میزان درک و فهم خود از آن استفاده می‌برند.
4ـ مثل برای خود، حد و مرز جغرافیایی نمی‌شناسد؛ زیرا یک حقیقت زنده است که در تمامی ملل وجود دارد و به نوعی مانند قوانین ریاضی و هندسی است که مرزهای زمان و مکان را در هم می‌کوبد و برای خود محدودیتی قائل نیست.
5ـ مثل حقایق اخلاقی و اجتماعی را که فراتر از حس و لمس است، در قالب امور محسوس می‌ریزد و آن را به اذهان نزدیکتر می‌سازد.
6ـ مثل به خاطر دربرگیری یک رشته افکار و اندیشه‌های بلند، فرد را به کنجکاوی وادار می‌کند تا فکر و اندیشه خویش را به کار اندارد و واقعیت را به دست آورد.
7ـ در مقام پند و نصیحت و نکوهش افراد، ضرب‌المثل اثر معجزه‌آسایی دارد؛ زیرا بدون این که فرد را به عواقب کار خود متوجه سازد، نتیجه کار دیگری را که با این مورد هم‌سو بوده، مطرح می‌کند و آن را در نظرش مجسم می‌سازد و از این طریق، احساسات فرد را علیه خود تحریک نمی‌کند.
8ـ همچنین ضرب‌المثل بر زیبایی و جذابیت سخن می‌افزاید.
قرآن نیز برای استفاده از این فوائد، برای اثبات سخن و فهم مطالب از مثل کمک گرفته و به صورت لطیف و ملیحی از این صنعت استفاده کرده است. به گونه‌ای که نه اقتباس از کلام بشری کرده است تا از حد اعجاز تنزل یابد و نه از محاوره معارف فراتر رفته است تا سخن غیر مجذوب و دشوار شود، بلکه به سبکی بدیع و نو با ضرب‌المثل‌هایی عالی و شگفت، زیبایی‌ها و شگفتی‌های خویش را تماشایی‌تر کرده است.
مثل‌های قرآنی
مثل‌های قرآنی عبارتند از:
1ـ مثل‌هایی که قرآن نیز از آنها به عنوان مثل یاد می‌کند و به بیان سرگذشت گذشتگان از ابرار و اشرار می‌پردازد و متذکر می‌شود که بیان این قصص برای تذکر و تامل اهل خرد است و در آن برای کسانی که بیندیشند، پندهاست.
2ـ مثل‌هایی که هرچند به صورت مثل در قرآن ترسیم نشده است؛ ولی به قدری جامع و رسا و گویا است که به صورت مثلی رایج درآمده است.
نکته‌ای که باید بدان توجه کرد این است که تمامی مثل‌های قرآنی، بخشی از حقایق است که بازگو می‌شود و به هیچ عنوان جنبه خیالی ندارد و ادعای افرادی که برخی از تمثیل‌های قرآن را از این دسته می‌شمارند مانند داستان آدم و پیروزی شیطان بر او یا سرگذشت هابیل و قابیل و یا سخن گفتن مورچه با سلیمان، ادعایی پوچ و بی‌پایه و اساس است.
قرآن کریم خود به این مساله اشاره می‌کند، آنجا که می‌فرماید: «به راستی در سرگذشت آنان برای خردمندان عبرتی است، این قصص سخنی نیست که به دروغ ساخته شده باشد، بلکه تصدیق آن چه از کتاب‌هایی است که پیش از آن بوده و روشن‌گر هرچیز است و برای مردمی که ایمان می‌آورند رهنمود و رحمتی است (یوسف، آیه 111).»
نويسنده : مریم ریاحی
کلید واژه :
انا نحن نزلنا الذکر و انا له لحافظون (حجر/ آیه 9 )
بیتردید ما این قرآن را به تدریج نازل کردهایم و قطعاً نگهبان آن خواهیم بود
إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ (الحجرات/١٠)
قطعا مؤمنین برادر یکدیگرند
فَاسْتَبِقُوا الْخَیْرَاتِ (المآئده/٤٨)
در کارهای خیر از همدیگر سبقت و پیشی بگیرید
وَقُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنًا (بقره/٨٣ )
با مردم نیکو سخن بگوئید
وَأَوْفُوا بالْعَهْدِ (اسراء٣٤)
به عهد و پیمان خود وفا کنید
اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَى (المائده/٨)
عدالت پیشه کنید که آن به تقوی نزدیکتر است
الا بذکر الله تطمئن القلوب (رعد/2
آگاه باشید تنها با یاد خدا دلها آرام و مطمئن می گردد
فَاحْکُمْ بَیْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ (ص/٢٦)
بین مردم به حق حکم و قضاوت کن
إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ یَنْصُرْکُمْ (محمد/٧)
اگر (دین) خدا را یاری کنید او هم شما را یاری می کند
وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى (المآئده/٢)
در (کارهای ) نیک و تقوا با یکدیگر همکاری کنید
وَنَبْلُوکُمْ بِالشَّرِّ وَالْخَیْرِ فِتْنَةً (الانبیاء/٣٥)
با خیر و شر شما را آزمایش می کنیم
إِنَّ الْحَسَنَاتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئَاتِ (هود/١١٤)
قطعا نیکیها بدی ها را از بین می برند
وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ (النساء/١٩)
با زنان به نیکی و شایستگی معاشرت کنید
انَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ (الحجرات/١٢)
قطعا بعضی از گمانها گناه است
وَیْلٌ لِکُلِّ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ (الهمزه/١)
وای بر هر عیب جوی هرزه زبان
لئِنْ شَکَرْتُمْ لأزِیدَنَّکُمْ (ابراهیم/۷ )
اگر شکرگزار نعمتها بودید (نعمتهایم را) افزون خواهم نمود
إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاکُمْ (الحجرات۱۳)
همانا گرامی ترین شما در نزد خدا با تقواترین شماست
وَالْفِتْنَةُ أَشَدُّ مِنَ الْقَتْلِ (بقره/۱۹۱)
فتنه انگیزی از کشتار سخت تر (وبدتر) است
وَلا تَنْسَوُا الْفَضْلَ بَیْنَکُمْ (البقره/۲۳۷)
فضل و نیکی به یکدیگر را از یاد نبرید
وَأَمْرُهُمْ شُورَى بَیْنَهُمْ (الشوری/ ۳۸)
(مؤمنین) کارشان با مشورت یکدیگر انجام می گیرد
أَفَلا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ (النساء/۸۲)
پس چرا در قرآن تدبر و اندیشه نمی کنند ؟
إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ (المائده/۱۳)
قطعا خداوند نیکو کاران را دوست می دارد
وَوَصَّیْنَا الإنْسَانَ بِوَالِدَیْهِ إِحْسَانًا (الاحقاف/۱۵)
ما انسان را به احسان به پدر و مادر سفارش کردیم
إِنَّ الشَّیْطَانَ یَنْزَغُ بَیْنَهُمْ (الاسراء/۵۳)
همانا شیطان بین انسانها دشمنی و فساد ایجاد می کند
وَأَطْعِمُوا الْبَائِسَ الْفَقِیرَ (الحج/۲۸)
وافراد درمانده و فقیر را اطعام کنید
وَاجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ (الحج/۳۰)
از گفتار باطل و نا حق دوری کنید
فَاسْتَقِمْ کَمَا أُمِرْتَ (هود/١١٢)
همانگونه که مامور شدی (دستور رسیده تورا) پایداری و استقامت کن
فَابْتَغُوا عِنْدَ اللَّهِ الرِّزْقَ (العنکبوت/١٧)
فقط روزی را در نزد خدا(از جانب او) بجوئید
مَنْ کَفَرَ فَعَلَیْهِ کُفْرُهُ (الروم/٤٤)
هرکس کافر شود کفرش به ضرر خود اوست
فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ (الروم/٦٠)
صبر کن که وعده خداوند حق است
ِ إِنَّ الشِّرْکَ لَظُلْمٌ عَظِیمٌ (لقمان/١٣)
قطعا شرک به خدا ستم بسیار بزرگی است
أَلَیْسَ اللَّهُ بِکَافٍ عَبْدَهُ (الزمر/٣٦)
مگر خدا کفایت گر بنده خود نیست ؟
إِنَّ اللَّهَ لَطِیفٌ خَبِیرٌ (لقمان/١٦)
قطعا خداوند بسیار لطیف و آگاه است
وَیُنَزِّلُ الْغَیْثَ ( لقمان/٣٤)
خداست که باران رحمت را نازل می کند
وَاللَّهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشَاهُ ( الاحزاب/٣٧)
خداوند سزاوارتر و مستحق تر است که از او بترسی
وَکَفَى بِاللَّهِ حَسِیبًا ( الاحزاب/٣٩)
خداوند آنچه را که در قلب شماست می داند
َ وَاللَّهُ یَعْلَمُ مَا فِی قُلُوبِکُمْ ( الاحزاب /٥١)
گفتار درست و محکم و استوار بگوئید
أَنْفِقُوا مِنْ طَیِّبَاتِ مَا کَسَبْتُمْ ( البقرة/٢٦٧)
از چیز های پاکیزه ای که به دست آورده اید انفاق کنید
هَلْ مِنْ خَالِقٍ غَیْرُ اللَّهِ (فاطر/٣)
آیا آفریننده ای غیر از خدا هم هست ؟
نويسنده : محمد رجب زاده
کلید واژه : مناقب/علی /قرآن
شان نزول آیات 55 و56 سوره مائده در باره حضرت علی (ع)
نظر مورخان ، محدثان و مفسران در باره این شآن نزول
نويسنده : علی رضا بلوری
کلید واژه :
بحث در باره لباس
نويسنده : حسین باقری
کلید واژه :
در این مقاله به مواردی که به امامت در قران کریم اشاره شده پرداخته شده است
نويسنده : مریم ریاحی
کلید واژه :
از دعا های حضرت امام سجاد ع دعا در حق فرزندان است به نقل از صحیفه سجادیه می آید با هم برای فرزندانمان دعا کنیم
اَللَّهُمَّ وَ مُنَّ عَلَىَّ بِبَقآءِ وُلْدى، وَ بِاِصْلاحِهِمْ لى، وَبِاِمْتاعى
خداوندا بر من منت گذار به بقاى فرزندانم، و به شایسته نمودن ایشان براى من،و به برخوردارى
بِهِمْ. اِلهى امْدُدْلى فى اَعْمارِهِمْ، وَزِدْلى فِى اجالِهِمْ، وَ رَبِّ
من ازآنان. خداوندا عمر آنان را براى من طولانى گردان، و بر ایّام زندگىشان براى منبیفزا، و
لىصَغیرَهُمْ، وَ قَوِّ لى ضَعیفَهُمْ، وَ اَصِحَّ لِى اَبْدانَهُمْ وَ
خردسالشان را برایم تربیت کن، و ناتوانشان را برایم نیرو ده، و بدنها و
اَدْیانَهُمْ وَاَخْلاقَهُمْ، وَ عافِهِمْ فى اَنْفُسِهِمْ وَ فى جَوارِحِهِمْ
دینشان و اخلاقشان رابرایم به سلامتدار، و آنان را در جان و اعضا،
وَ فِى کُلِّ ماعُنیتُ بِهِ مِنْاَمْرِهِمْ، وَ اَدْرِرْ لى وَ عَلى یَدى
و هر کارشان که به آناهتمام دارم عافیت بخش، و براى من و به دست من روزى آنان
اَرْزاقَهُمْ، وَ اجْعَلْهُمْاَبْراراً اَتْقِیآءَ بُصَرآءَ سامِعینَ مُطیعینَ
را وسعت ده، و آنان رانیکوکارانى باتقوا، و صاحبان بصیرت و شنواى حق و مطیع خود
لَکَ، وَ لِأَوْلِیآئِکَ مُحِّبینَمُناصِحینَ، وَ لِجَمیعِ اَعْدآئِکَ
گردان، و نسبت به اولیاء خود عاشق و خیرخواه، ونسبت به دشمنانت
مُعانِدینَ وَ مُبْغِضینَ، امینَ. اَللَّهُمَّ اشْدُدْ بِهِمْ عَضُدى،
دشمن وکینهتوز قرار ده، الهى وضع فرزندانم اینچنین باد. خداوندا بازویم را به وجودشاننیرومند،
وَاَقِمْ بِهِمْ اَوَدى، وَ کَثِّرْ بِهِمْ عَدَدى، وَ زَیِّنْ بِهِمْ
واختلال امورم را به آنان اصلاح، و تبارم را به سبب آنان بسیار، و مجلسم را بهوجودشان
مَحْضَرى، وَ اَحْىِ بِهِمْ ذِکْرى، وَاکْفِنى بِهِمْ فى غَیْبَتى،
آراسته،و یادم را به آنان زنده دار، و در نبودم کارم را به وسیله آنان کفایت کن،
وَ اَعِنّى بِهِمْ عَلىحاجَتى، وَاجْعَلْهُمْ لى مُحِبّینَ، وَ عَلَىَّ
و به دست آنان در برآمدننیازم مرا یارى ده، آنان را عاشق من گردان، و مهربانانى
حَدِبینَ مُقْبِلینَ، مُسْتَقیمینَلى، مُطیعینَ غَیْرَ عاصینَ وَ لا
که متوجه من و پیوسته فرمانبر من باشند، و از مناطاعت کنند و روى در نافرمانى من
عآقّینَ وَ لامُخالِفینَ وَ لاخاطِئینَ، وَ اَعِنّى عَلىتَرْبِیَتِهِمْ وَ
ننهند و نسبت به من نافرمانى و بدى و مخالفت و خطا نداشتهباشند، و مرا در تربیت و
تَاْدیبِهِمْ وَ بِرِّهِمْ، وَ هَبْ لى مِنْ لَدُنْکَ مَعَهُمْ اَوْلاداً - ذُکُوراً،
خوبى کردن در حقشان یارى فرما، و از عنایت خود علاوهبر آنان به من فرزندانذکور بخش،
وَاجْعَلْ ذلِکَ خَیْراً لى، وَاجْعَلْهُمْ لى عَوْناً عَلى ماسَئَلْتُکَ،
و دراین کار برایم خیر قرار ده، و آنان را در آنچه از تو مىخواهم یاورم ساز،
وَ اَعِذْنى وَذُرِّیَّتى مِنَ الشَّیْطانِ الرَّجیمِ، فَاِنَّکَ خَلَقْتَنا وَ
و مرا و اولاد مرا ازشیطان رانده شده حفظ کن، که تو ما را آفریدى و به ما
اَمَرْتَنا وَ نَهَیْتَنا، وَرَغَّبْتَنا فىثَوابِ ما اَمَرْتَنا، وَ رَهَّبْتَنا عِقابَهُ،
امر و نهى فرمودى، و دراجر اطاعت از امر خود تشویق، و به عذاب ارتکاب نهى خود تهدیدمان نمودى،
نويسنده : مژگان خدادادی
کلید واژه :
قرآن مجید که کلام الهی و راهنمای بشر و معجزه پیامبر اعظم (ص) است و از آنجا که این کتاب به اعصار خاصی تعلق ندارد و با وجود آنکه خداوند متعال آن را در برابر تحریف محافظت می نماید و در رابطه با تمام موضوع های اصلی و حیاتی دنیا از جمله حساب و غیرحساب در این دنیا و آخرت سخن به میان آورده است. در کل قرآن مجید که دارای 114 سوره و 6236 آیه در حدود 604 صفحه می باشد. 38 بار از کلمه حساب و مشتقات آن در رابطه با موضوع های گوناگون و در سوره های مختلف بالغ بر 37 سوره که شامل 22 سوره مکی و 15 سوره مدنی می باشد از این عبارات استفاده شده است و با وجود اینکه ما در کشوری مسلمان و معتقد به روز حساب هستیم در مقولاتی همچون حساب‌دهی و حساب‌کشی با توجه به اهمیتی که خداوند به حساب و غیر حساب می دهد و در قرآن برای بشر یادآوری کرده است باید به دقت به حساب و کتاب در زندگی توجه نموده و علی الخصوص شاغلین در حرفه حسابرسی و حسابداری تذکرات قرآنی را در حرفه خود لحاظ کنند.
نويسنده : علیرضا مزروعی
کلید واژه :
اسرار آغاز سوره ها
نويسنده : محمد رجب زاده
کلید واژه : ازدواج
1- ازدواج در قرآن کریم
2-ازدواج به عنوان یکی از پاداشها در جهان آخرت
3- اقتصاد خانواده به خاطر امر مقدس ازدواج سامان می گیرد
4-ازدواج مایه آرامش و محبت و مهربانی است
نويسنده : محمدعلی حاجیان
کلید واژه :
بدگمانی وبداندیشی معمولاًدرمحیط خانواده وقتی ظاهرمی شودناخودآگاه تبدیل به نوعی بیماری روحی روانی می شودکه آرامش زندگی رادگرگون می کندونوعی استرس به همراه داردکه درضمیرناخودآگاه شخص تمامی نظریاتش رابه یقین تصورمی کنددرصورتیکه چنین نیست وتصورات ذهنی موهومی می باشد.وابتدای ویرانی می تواندباشد