آیات (50-41) داراى اجزایى مرتبط به هم بوده و همه یک زمینه و یک سیاق دارند که از آن بر می آید در باره طائفه اى از اهل کتاب نازل شده که رسول خدا(صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) را در پاره‌اى از احکام تورات و اینکه آیا این حکم از تورات است و یا نیست حکم قرار داده بودند، و امید داشتند که آن جناب حکمى بر خلاف حکم تورات کند تا بهانه‌اى به دست آورند و از حکم تورات فرار کنند و لذا به یکدیگر می گفتند: اگر بر طبق میل شما حکم کرد آن را بگیرید و اگر همان حکم تورات را کرد از او بر حذر باشید «إِنْ أُوتِیتُمْ هذا فَخُذُوهُ، وَ إِنْ لَمْ تُؤْتَوْهُ فَاحْذَرُوا». رسول خدا(صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) آنان را به حکم تورات ارجاع داد، به همین جهت اهل کتاب از آن جناب اعراض کردند و نیز از سیاق آیات بر می آید که در آن میان طائفه اى از منافقین بودند که به هر طرف که اهل کتاب متمایل می شدند آنها نیز به همان سوى متمایل می شدند و منظورشان این بود که رسول خدا(صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) را وادار سازند تا بر طبق هواى دل آنان حکمى بکند و در مساله اى که براى اهل کتاب پیش آمده بود طرفدارى از اقویا کند، و خلاصه همان رسم جاهلیت را به کار گیرد «وَ مَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ حُکْماً لِقَوْمٍ یُوقِنُونَ».

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

این آیه شریفه خاطر خطیر رسول خدا(صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) را از آنچه از نامبردگان در آیه مشاهده کرده است، تسلیت و دلخوشى می دهد. {یا أَیُّهَا الرَّسُولُ لا یَحْزُنْکَ الَّذِینَ یُسارِعُونَ فِی الْکُفْرِ مِنَ الَّذِینَ قالُوا آمَنَّا بِأَفْواهِهِمْ وَ لَمْ تُؤْمِنْ قُلُوبُهُمْ}

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

نامبردگان در آیه (منافقین) کسانى بودند که به سوى کفر سرعت می گرفتند یعنى به سرعت راه می پیمودند و از افعال و اقوالشان موجبات کفر یکى پس از دیگرى مشاهده می شود پس این منافقین کافر و شتابگر در کفرشان هستند و معلوم است که مسارعت در کفر معنایى دارد که غیر از آن معنایى است که در مسارعت به سوى کفر است. {یا أَیُّهَا الرَّسُولُ لا یَحْزُنْکَ الَّذِینَ یُسارِعُونَ فِی الْکُفْرِ مِنَ الَّذِینَ قالُوا آمَنَّا بِأَفْواهِهِمْ وَ لَمْ تُؤْمِنْ قُلُوبُهُمْ}

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

این یهودیانى که در این آیه سخن از آنان رفته همان کسانى هستند که سماع کذبند یعنى بسیار دروغ را می شنوند و با علم به اینکه دروغ است آن را می پذیرند چون اگر علم به دروغ بودن آن نداشته باشند صرف شنیدن دروغ صفت مذموم شمرده نمی شود و نیز این یهودیان سماع به نفع قومى دیگرند یعنى به نفع قومى دیگر که نزد تو نیامده اند بسیار دروغ می شنوند و آن قوم هر چه دروغ بگویند این یهودیان قبول نموده آنان را در هر چه که از ایشان بخواهند اطاعت می کنند و چون معناى شنیدن در دو جمله «سَمَّاعُونَ لِلْکَذِبِ» و «سَمَّاعُونَ لِقَوْمٍ آخَرِینَ لَمْ یَأْتُوکَ» مختلف بوده بدین جهت کلمه سماعون را تکرار کرد چون در جمله اول به معناى گوش دادن و در جمله دوم به معناى پذیرفتن است. {وَ مِنَ الَّذِینَ هادُوا سَمَّاعُونَ لِلْکَذِبِ سَمَّاعُونَ لِقَوْمٍ آخَرِینَ لَمْ یَأْتُوکَ}

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

یهودیان مذکور در آیه مفتون به فتنه‌اى الهى هستند و در نتیجه رسول خدا(صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) خرسند و دلخوش می‌گردد که امر همه به دست خدا و محول به او است و خود آن جناب از ناحیه خدا مالک هیچ جهتى از جهات این ماجرا نیست و به همین جهت هیچ موجبى براى غصه خوردن او نیست و هیچ راهى براى خلاصى از آن ندارد. {وَ مَنْ یُرِدِ اللَّهُ فِتْنَتَهُ فَلَنْ تَمْلِکَ لَهُ مِنَ اللَّهِ شَیْئاً} [ نظرات / امتیازها ]

انتهای آیه تهدیدى است براى منافقان به اینکه خداى تعالى در دنیا خوارشان خواهد کرد که دیدیم چگونه کرد و هم در آخرت به عذابى دردناک گرفتارشان خواهد کرد. {لَهُمْ فِی الدُّنْیا خِزْیٌ وَ لَهُمْ فِی الْآخِرَةِ عَذابٌ عَظِیمٌ} [ نظرات / امتیازها ]

1- انبیا نسبت به گمراهان دلسوزند. «یا أَیُّهَا الرَّسُولُ لا یَحْزُنْکَ»
2- کفر، میدانى دارد که گروهى در آن به سرعت پیش مى‏روند و هر لحظه به کفرشان اضافه مى‏شود. «یُسارِعُونَ فِی الْکُفْرِ»
3- دشمنان، در کفر و نفاق شتاب دارند، چرا مسلمانان در راه حقّ باید سستى کنند؟ «یُسارِعُونَ فِی الْکُفْرِ»
4- نفاق، مایه‏ى افزایش کفر است. یُسارِعُونَ فِی الْکُفْرِ مِنَ الَّذِینَ‏ ... بِأَفْواهِهِمْ‏
5- ایمان، با پذیرش قلبى است، نه اظهار زبانى. «آمَنَّا بِأَفْواهِهِمْ وَ لَمْ تُؤْمِنْ قُلُوبُهُمْ»
6- ایمانى ارزش دارد که در قلب، راسخ باشد. «وَ لَمْ تُؤْمِنْ قُلُوبُهُمْ»
7- قلب، مرکز ایمان است. «لَمْ تُؤْمِنْ قُلُوبُهُمْ»
8- منافقان ویهودیان، در کنار هم یک هدف را تعقیب مى‏کنند. مِنَ الَّذِینَ قالُوا آمَنَّا بِأَفْواهِهِمْ‏ ... وَ مِنَ الَّذِینَ هادُوا
9- گوش دادن مهم نیست، انگیزه‏ى آن مهم است. «سَمَّاعُونَ لِلْکَذِبِ»
10- کفّار، عوامل نفوذى و جاسوس در میان مسلمانان دارند، مبلّغان دینى نباید همه‏ى شنوندگان را خوش نیّت بپندارند. «سَمَّاعُونَ لِقَوْمٍ آخَرِینَ»
11- تحریف، خیانت فرهنگى یهود است. «یُحَرِّفُونَ الْکَلِمَ»
12- گزارشگرى دور از تقوا، یکى از شغل‏هاى خطرناک است. سَمَّاعُونَ لِلْکَذِبِ‏ ... یُحَرِّفُونَ‏ ...
13- کلمات آسمانى هر یک جایگاه مخصوص دارد. «مِنْ بَعْدِ مَواضِعِهِ»
14- ما باید تسلیم اوامر خدا باشیم، نه آنکه احکام الهى مطابق خواسته‏هاى ما باشد. فَخُذُوهُ‏ ... فَاحْذَرُوا «1»
15- گناه، انسان را از لیاقت براى هدایت مى‏اندازد. «وَ مَنْ یُرِدِ اللَّهُ فِتْنَتَهُ»
16- منافقان، از شفاعت پیامبر محرومند. «فَلَنْ تَمْلِکَ لَهُ مِنَ اللَّهِ شَیْئاً»
17- حتّى رسول اللّه براى متعصّبان لجوج و هوسباز، نقشى ندارد. «فَلَنْ تَمْلِکَ»
18- قهر الهى به دنبال سوء رفتار و اعمال بد انسان است. سَمَّاعُونَ لِلْکَذِبِ‏ ... لَمْ یُرِدِ اللَّهُ أَنْ یُطَهِّرَ قُلُوبَهُمْ‏
19- قلب سرسخت و لجوج، از دریافت الطاف حقّ محروم است. «لَمْ یُرِدِ اللَّهُ أَنْ یُطَهِّرَ قُلُوبَهُمْ»
20- عذاب دنیا نسبت به عذاب آخرت چیزى نیست. «فِی الدُّنْیا خِزْیٌ وَ لَهُمْ فِی الْآخِرَةِ عَذابٌ عَظِیمٌ»
21- منافقان، هم بدبختى دنیوى دارند، هم عذاب بزرگ قیامت در انتظارشان است. «لَهُمْ فِی الْآخِرَةِ عَذابٌ عَظِیمٌ»
______________________________
(1). بعضى مردم سراغ مرجع تقلید، عالم، دادگاه و قانونى مى‏روند که طبق میل آنان حکم کرده باشد. آیه از این امر نهى مى‏کند.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

۱--پیامبر دلسوز برای یکایک امت است حتی اگر کافر باشند و در کفرپیشه گی سرعت هم داشته و سبقت بگیرند.۲-برخی کلمات هم در مسیر مثبت استفاده می شود هم در مسیر منفی مثل ایمان که می تواند ایمان به الله باشد و یا ایمان به شیطان. یسارعون هم بهمین طریق است هم می تواند سرعت در راه خوب باشد و به افزایش ایمان منتج شود و هم می تواند در مسیر باطل و کفر باشد ۳- با توجه به شان نزول و داستان نزول ایه فوق می توان نشان داد که پیامبر کار یهودیان را به حکم آیین خودشان در تورات ارجاع داد. ۴- ایمان به زبان متفاوت از ایمان با قلب است و ایمان قلبی ملاک است که خداوند از آن با خبر است . ۵- همانگونه که عده ای در کفر پیشه گی سرعت می گیرند ، در شنیدن دروغ نیز فعال هستند بعبارتی سارعون بالکفر سماعون للکذب می شوند. ۶- نتیجه کفر پیشه گی ، دل سپردن به دروغ و پذیرش آن است هرچند از دروغ بودن آن مطلع هم باشند. ۷- از آنجا که این عالمان دینی هستند که احکام را می دانند و تطابق نظر پیامبر با احکام تورات توسط آنها انجام می گیرد لذا مخاطب یحرفون الکلم عالمان دین یهود هستند ۸- عده ای دین را ابزار رسیدن به خواسته های خود می دانند آنجا که بنفعشان باشند احکام را می پذیرند و اگر مخالف خواسته شان باشد بدنبال راهکار فرار هستند که یکی از این راهکار باز کمک گرفتن از دین و سخن دینی است هرچند در دین دیگری زده شده باشد . فقط تامین کننده خواسته آنها باشد کافی است . نمونه کوچکتر آن در فرهنگ مقلدان شیعی هنگامی اتفاق می افتد که مرجع آنها فتوایی سخت یا مخالف تمایل آنها داده باشد و برای رهایی از فتوای سخت و رسیدن به فتوای باب میل، سراغ مرجع دیگری رفته و نظر آن را ملاک قرار می دهند و مدعی هستند که از نظر مرجعیت دینی اطاعت می کنند فارغ از اینکه روش تغییر مرجع در یک فتوا نمونه دیگری از استفاده ابزاری و دینی نشان دادن رفتار است ( مثل حکم بلاد کبیره بودن تهران – یا حرام دانستن تلویزیون و ... از سوی برخی مراجع ) . ۹- استفاده ابزاری از دین و بازی با احکام برای کسب منافع و در جهت تمایلات، نوعی فتنه و گمراه کردن مردم است ۱۰- خداوند کسانیکه به این فتنه می پردازند ردشان می کند و پیامبر با همه مقام و جایگاه و دلسوزی که دارد نمی تواند کاری برای آنها انجام دهد. ۱۱- تذکری به پیامبر که دلسوزی شما تا آنجا می تواند باشد که مخالف اراده خدا قرار نگیرد. ۱۲- رد کردن خدا با عدم پاک کردن قلوب امده است پس وقتی ایمان قلبی وجود داشته باشد بمعنی عنایت الهی در هدایت انسان است ( یُضِلٌّ مَن یَشَآءُ وَیَهْدِى مَن یَشَآءُ - نحل ، ۹۳ ). ۱۳- استفاده ابزاری از دین و بعبارتی بکار گرفتن دین مطابق منافع، خود نوعی فتنه است که علاوه بر مجازات دنیوی ، عذاب اخروی نیز دارد. شاید به این دلیل که عملکرد این فتنه موجب انحراف دیگران از راه حق و گریز از دین حقیقی می شود لذا برای عبرت آموزی دیگران در دنیا به مجازات دنیوی( لهم فی الدنیا خزی ) دچار می شوند و چون نافرمانی الهی انجام داده و خود را از مسیر حق دور کرده ، دچار عذاب اخروی نیز خواهند شد ( و لهم فی الاخره عذاب عظیم) . [ نظرات / امتیازها ]