کلَُّمَا أُلْقِىَ فِیهَا فَوْجٌ سَأَلهَُمْ خَزَنَتهَُا أَ لَمْ یَأْتِکمُ‏ْ نَذِیرٌ(8) قَالُواْ بَلىَ‏ قَدْ جَاءَنَا نَذِیرٌ فَکَذَّبْنَا وَ قُلْنَا مَا نَزَّلَ اللَّهُ مِن شىَ‏ْءٍ إِنْ أَنتُمْ إِلَّا فىِ ضَلَالٍ کَبِیرٍ(9) وَ قَالُواْ لَوْ کُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ مَا کُنَّا فىِ أَصحَْابِ السَّعِیرِ(10- ملک)

هرگاه که گروهى در جهنم انداخته می شوند، نگهبانانش از آنها مى‏پرسند: مگر بیم‏دهنده‏اى برای شما نیامد؟ جواب می دهند: چرا؛ آمد ولى ما او را انکار کردیم و گفتیم: خدا هیچ چیز نازل نکرده است و شما بیم‏دهندگان هم در گمراهى بزرگى هستید. آنگاه مى‏گویند: اگر ما به دعوت نجات‏بخش آنان گوش کرده بودیم یا در حقایق خلقت تعقّل کرده بودیم؛ کارمان به اینجا نمی کشید و الان بین جهنمیان نبودیم.

مراد از « فَوْجٌ » در اینجا همان کفار و فاسقانی هستند که آنها را دسته دسته وارد جهنم می کنند. منظور از «خزنة» در اینجا ملائکه‏اى هستند که مامور بر آتشند و انواع عذاب هاى جهنم را تدبیر مى‏کنند.
بنابراین هر دسته‏اى که به جهنم ریخته مى‏شوند، ملائکه جهنم با توبیخ از آنها مى‏پرسند: مگر کسی که شما را از چنین عذابى بترساند برایتان نیامده بود؟ در پاسخ آنها اعتراف مى‏کنند به اینکه نذیر برایشان آمد و از آتش دوزخ انذارشان کرد؛ ولى آنها تکذیبش کردند و به او افترا بستند.
مراد از «سمع» و «عقل» در اینجا عمل به مقتضای این دو است. بنابراین معنای آیه این می شود: دوزخیان در پاسخ فرشتگان مى‏گویند: اگر ما در دنیا دستورات رسولان را اطاعت کرده بودیم و یا در ادله و معارف آنها تعقل مى‏کردیم، امروز در زمره اهل جهنم نبودیم و همانند ایشان در آتش جاودان، معذب نمى‏شدیم.

دو نکته
1. این آیات، به اصلى ترین عامل سیه­روزی دوزخیان اشاره کرده آن را به بهترین وجه ممکن تحلیل می کند. می فرماید: خداوند متعال هم از یک سو گوش شنوا و عقل و فطرت الهی به اینها داد و هم از سوى دیگر پیامبرانش را با دلائل روشن به سوی اینها گسیل داشت؛ اگر اینها از این همه ابزار هدایت که در اختیارشان قرار گرفت بهره می بردند هرگز سرانجامشان به جهنم ختم نمی شد.
2. روح انسان به مانند زمینی است که خداوند متعال او را به چشمه درون (عقل) و نهر بیرون (وحی) مجهز کرد تا انسان با بهره از این دو نهال جان خود را برویاند و به ثمر برساند؛ اما اگر آدمی با سوء اختیار خود چشمه درون را کور کند و راه را بر نهر بیرون ببندد به هدف مطلوب از خلقت(نرسیده و به ناچار کویر جان او در آتش خود ساخته خواهد سوخت.

[ نظرات / امتیازها ]

اینکه در این آیه شریفه می فرماید نگهبانان جهنم از جهنمیان مى‏پرسند: مگر بیم‏دهنده‏اى برای شما نیامد؟
اینجا سؤال یک سوال استیضاحی است.
سؤال چند قسم است:
- یک سؤال استعطاعی است مثل کسی از دیگری سؤال می‌کند و چیزی می‌خواهد، این استعطاعی است.
- یک سؤال استفهامی است که این از یک منظر به همان اوّل برمی‌گردد؛ مثل اینکه متعلّم از معلم سؤال استفهامی دارد مطلب را می‌خواهد بفهمد.
- یک سؤال استیضاحی است که می‌گویند فلان شخص زیر سؤال رفته است. اینکه می‌گویند مجلس از فلان وزیر سؤال می‌کند؛ یعنی او را زیر سؤال می‌برد،
اینجا سؤال توبیخی و استیضاحی است، نه سؤال استعطاعی و نه سؤال استفهامی.
[ نظرات / امتیازها ]