در اینکه چرا پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) در بستر آرمیده بود که این خطاب او را دعوت به قیام کرد مفسران احتمالات زیادى داده اند:
1 - مشرکان عرب در آستانه موسم حج جمع شدند، و سران آنها مانند ابوجهل ، و ابوسفیان ، و ولید بن مغیره ، و نضر بن حارث ، و ... به مشورت پرداختند که در برابر سؤ الات مردمى که از خارج به مکه مى آیند، و جسته گریخته مطالبى درباره ظهور پیامبر اسلام (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) شنیده اند چه بگویند؟
اگر هر کدام بخواهند جواب جداگانه اى بدهند، یکى کاهنش خواند، و دیگرى مجنون ، و دیگرى ساحر، این تشتت آراء اثر منفى خواهد گذاشت ، باید با وحدت کلمه به مبارزه تبلیغاتى بر ضد پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) بر خیزند! بعد از گفتگو به اینجا رسیدند که بهتر از همه این است که بگویند ساحر است زیرا یکى از آثار پدیده سحر جدائى افکندن میان دو همسر، و پدر و فرزند است ، و پیامبر با عرضه آئین اسلام چنین کارى را انجام داده بود!
این سخن به گوش پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) رسیده سخت ناراحت شده و بیمار گونه ، غمگین به خانه آمد و در بستر آرمید که آیات فوق نازل شده و او را دعوت به قیام و مبارزه کرد.
2 - این آیات از نخستین آیاتى بود که بر پیامبر اکرم (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) نازل شد، زیرا از جابر بن عبدالله از پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) نقل شده که فرمود: من بر کوه حرا بودم که صدائى برخاست گفت اى محمد! ((تو رسول خدائى ))! به راست و چپ نگاه کردم چیزى ندیدم به بالاى سر نگاه کردم ، فرشته اى را بر عرش در میان آسمان و زمین دیدم ترسیدم ، و به سوى خدیجه بازگشتم ، و گفتم : مرا بپوشانید مرا بپوشانید، و آب سرد بر من بریزید، در این هنگام بود که جبرئیل نازل شد و ((یا ایها المدثر)) را آورد.
ولى با توجه به اینکه آیات سوره بیانگر دعوت آشکار است مسلم مى شود که این آیات حداقل بعد از سه سال دعوت پنهانى نازل شده ، و این با آنچه در روایت فوق آمده است سازگار نیست ، مگر اینکه گفته شود چند آیه آغاز این سوره در آغاز دعوت نازل شده و آیات بعد مربوط به چند سال بعد است !
3 - پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) در حال خواب بود و جامه بر خود افکنده بود، جبرئیل نازل شد و او را بیدار کرد و این آیات را بر او خواند که بر خیز و بستر و خواب را کنار بگذار و به انجام رسالت پرداز.
4 - منظور از پوشیدن جامه ، جامه ظاهرى نیست بلکه لباس نبوت و رسالت است ، همانطور که درباره پرهیزگارى لباس تقوى گفته شده است .
5 - منظور از ((مدثر)) کسى است که در گوشه عزلت قرار گرفته ، و در انزوا و تنهائى به سر مى برند، بنابراین آیه مى گوید از انزوا و عزلت به در آى ، و به انذار خلق و هدایت بندگان خدا پرداز.
تفسیر اول از همه این تفسیرهاى پنجگانه مناسبتر به نظر مى رسد.
[ نظرات / امتیازها ]