(فجعله غثاء احوی ):(و سپس آن را به صورت خاشاکی سیاه در آورد)از آنجاکه اسم دلالت بر مسمی می کند،متوجه می شویم منظور از اینکه به پیامبر ص فرمان می دهد، نام پروردگارت را تنزیه کن ، این است که : هر وقت نام پروردگارت را به زبان می آوری نام غیر او نظیر آلهه و شرکاء و شفعاء را به زبان میاور و به آنها نسبت ربوبیت مده ، چون ساحت پروردگارت منزه از شرک است و شاید هم مراد این باشد که اموری را که لایق ساحت مقدس خداوند نیست از قبیل : جهل و ظلم و غفلت و....و هرصفت نقص و عیب را به خدا منسوب نکن ، این مرحله تنزیه و تقدیس زبانی است که البته باید با تنزیه خدا در مرحله عمل نیز موافق باشد و لازمه چنین تنزیهی توحید کامل ونفی شرک است .و اینکه پروردگار را با نام اعلی یاد کرد، به جهت اشاره به بلندی و قهر و چیرگی پروردگار بر مخلوقات است ، چون او از هر بلند مرتبه و قاهری ، والاتر و قهارتر است ،در ادامه می فرماید: همان پروردگاری که همه موجودات را از کتم عدم ایجاد کرد واجزای آنها را گردآوری نمود و سپس هر جزء را در جای مناسب خود قرار داد، همان پروردگاری که آنچه را آفریده با اندازه مخصوص وحدود معین خلق کرده ، هم درمرحله ذات و هم در مرحله صفات و افعال و نیز آن مخلوق را به جهازی مجهز نموده که بوسیله آن بسوی هدف مقدر شده خود، هدایت می شود، پس هر موجودی به هدایت تکوینی در سیر تکامل خود به پیش می رود، همچنانکه فرمود:(لکل وجهه هومولیها برای هر یک هدفیست که بدان سو روانند).در ادامه می فرماید: همان پروردگاری که چراگاه و مرتع را از زمین می رویاند تاچهارپایان از آن استفاده کنند و سپس در چرخه حیات آن را بصورت خاشاکی خشک و سیاه در می آورد و این آیات همه نمونه هایی از تدبیر ربوبی و دلائلی بر توحیدربوبیت است‌ . [ نظرات / امتیازها ]

- تبدیل گیاهان سبز و خرّم، در زمانى کوتاه به خس و خاشاک تیره و سیاه فام، کار خداوند است.

فجعله غثاء أحوى

«غثاء» به گیاهان خشکى گفته مى شود که روى سیلاب ها، قرار گرفته و جابه جا مى شوند و «أحوى» به معناى سیاه پر رنگ است. (مفردات راغب)

2 - پژمرده ساختن گیاهان و تبدیل آن به هیزم و خرده کاه، جلوه هاى حاکمیت تدبیر خداوند بر جهان هستى است.

ربّک ... الذى أخرج المرعى . فجعله غثاء أحوى

در این آیات، همان گونه که رویاندن گیاهان از جلوه هاى ربوبیت خداوند معرفى شده; پژمرده ساختن آنها نیز براساس تدبیر و ربوبیت او دانسته شده است. این تدبیر، ممکن است ناظر به منافعى نظیر تهیه هیزم و کود، غذاى زمستانى حیوانات و غیر آن باشد که از گیاهان خشک شده حاصل مى شود.

3 - سیر صعودى و نزولى گیاهان و روییدن و تبدیل شدن آنها به خاشاک، نمونه اى از نظم تقدیر شده آفریده هاى خداوند است.

الذى قدّر ... أخرج المرعى . فجعله غثاء أحوى

4 - دور بودن خداوند از هر عیب و نقص، در تغییرات و تحولات آفریده هاى او جلوه گر است.

سبّح ... الذى أخرج المرعى . فجعله غثاء أحوى

5 - عملکرد عوامل طبیعى، فعل خداوند است.

و الذى أخرج المرعى . فجعله غثاء أحوى

6 - توجّه به روییدن و خشکیدن گیاهان، زمینه ساز یاد معاد

أخرج المرعى . فجعله غثاء أحوى

ارتباط آیات آغاز سوره، با جمله هایى نظیر «یصلى النار الکبرى» و «و الأخرة خیر و أبقى» (در ادامه سوره) بیانگر آن است که این آیات، زمینه توجّه به مفاد آیات مربوط به معاد را فراهم مى سازد.
[ نظرات / امتیازها ]

[5] و ‌پس‌ ‌از‌ چند روز سطح‌ زمین‌ زرد می‌شود، و برگهای‌ درختان‌ و بازمانده‌های‌ درو کردن‌ مزارع‌ روی‌ ‌هم‌ انباشته‌ و عنوان‌ وسیله‌ای‌ ‌برای‌ تغذیه جانوران‌ پیدا می‌کند. و ‌اگر‌ چراگاهها بدین‌ صورت‌ باقی‌ بماند و لایه‌هایی‌ ‌از‌ خاک‌ ‌آن‌ ‌را‌ بپوشاند، ‌به‌ صورت‌ زغال‌ سنگ‌ ‌در‌ می‌آید ‌که‌ نسلهای‌ آینده‌ ‌از‌ ‌آن‌ بهره‌مند خواهند شد. هیچ‌ جزئی‌ ‌از‌ آفریده‌های‌ ‌خدا‌ باطل‌ و بیهوده‌ نمی‌ماند: ‌ یا ‌ ‌به‌ صورت‌ ماده‌ای‌ ‌برای‌ یک‌ آفرینش‌ تازه‌ ‌در‌ می‌آید، و ‌ یا ‌ ‌به‌ حالت‌ چیزی‌ نافع‌ ‌برای‌ آفریده‌های‌ تازه‌.

«فَجَعَلَه‌ُ غُثاءً أَحوی‌‌-‌ ‌پس‌ ‌آن‌ ‌را‌ ‌به‌ صورت‌ خاشاک‌ سیاه‌ ‌شده‌ درآورد.»

گفته‌اند: اصل‌ کلمه‌ غثاء کف‌ سیل‌ و چیزهایی‌ ‌است‌ ‌که‌ ‌در‌ اطراف‌ آبها‌از‌ بازمانده‌های‌ گیاه‌ و نظایر ‌آن‌ جمع‌ می‌شود، و سبزیها و علفهای‌ خشک‌ ‌شده‌ ‌را‌ نیز ‌به‌ همین‌ نام‌ می‌نامند. و أحوی‌ ‌به‌ معنی‌ سیاه‌ ‌است‌، و چون‌ گیاه‌ متراکم‌ شود و سبزی‌ ‌آن‌ شدت‌ پیدا کند ‌به‌ نظر سیاه‌ می‌نماید، و ‌به‌ همین‌ جهت‌ ‌است‌ ‌که‌ سرزمین‌ عراق‌ ‌را‌ ارض‌ السّواد نامیده‌اند.

آیا چه‌ قدرتی‌ ‌است‌ ‌که‌ زمین‌ ‌را‌ ‌به‌ ‌هر‌ گونه‌ ‌که‌ بخواهد زیر و زبر می‌کند، زمانی‌ گیاه‌ ‌آن‌ ‌را‌ ‌از‌ دل‌ خاک‌ بیرون‌ می‌آورد، و زمانی‌ دیگر ‌آن‌ ‌را‌ خشک‌ و بی‌آب‌ و علف‌ می‌سازد ‌که‌ ‌بر‌ ‌آن‌ خس‌ و خاشاکهای‌ سیاه‌ متراکم‌ ‌شده‌ ‌است‌!

‌به‌ همان‌ گونه‌ ‌که‌ دوره گیاهی‌ سریع‌ ‌است‌، دوران‌ زندگی‌ ‌در‌ نزد انسان‌ نیز ‌به‌ سرعت‌ می‌گذرد، و ناگهان‌ سرسبزی‌ زندگی‌ ‌به‌ سیاهی‌ مرگ‌ تبدیل‌ پیدا می‌کند، و بدین‌ سبب‌ ‌است‌ ‌که‌ ‌برای‌ صاحبان‌ خرد و بصیرت‌، دومی‌ ‌از‌ اولی‌ بهتر و نیکوتر ‌است‌. [ نظرات / امتیازها ]

فََعَلَهُ غُثاءً أَحْوى

به باور پاره اى منظور این است که: همان کسى که علف ها و گیاهان را سر سبز و سیر سبز و متمایل به سیاهى از دل زمین مى رویاند، آن گاه پس از آن طراوت و سر سبزى آنها را مى خشکاند و در هر دو حالت علوفه و خوراک دام ها مى سازد؛ آرى، چنین تدبیرگر فرزانه اى پاک و منزه است و باید او را ستایش کرد.

امّا به باور پاره اى دیگر این آیه بیانگر وصف دنیاى پر زرق و برق ماست، که پس از خرمى و طراوت و جلوه گرى سرانجام پائیزش مى رسد و با آمدن فصل خزان پژمرده مى گردد.

هدایت انسان در پرتو پدیده وحى و رسالت [ نظرات / امتیازها ]

((غثاء)) در اصل به معنى گیاهان خشکى است که روى سیلاب قرار مى گیرد، همچنین به کفهایى که روى دیگ در حال جوشیدن پیدا مى شود ((غثاء)) مى گویند، و این تعبیر به عنوان کنایه از هر چیزى که ضایع مى شود و بیهوده از دست مى رود استعمال مى شود، و در آیه مورد بحث به معنى گیاهان خشکیده و در هم ریخته است .
((احوى )) از ماده ((حوه )) (بر وزن قوه ) به معنى رنگ سبز سیر و گاه به معنى رنگ سیاه آمده است .
و هر دو به یک معنى باز مى گردد، چرا که رنگ سبز سیر همواره متمایل به سیاهى است ، و این تعبیر به خاطر آن است که گیاهان خشک هنگامى که روى هم متراکم مى شوند تدریجا میل به سیاهى پیدا مى کنند.
انتخاب این تعبیر با اینکه در مقام بیان نعمتهاى الهى است ممکن است به یکى از سه علت بوده باشد:
نخست اینکه این وضع گیاهان بازگو کننده فناى دنیا است ، و همیشه درس عبرتى براى انسانها محسوب مى شود، همان گیاهى که در فصل بهار سرسبز و خرم و با طراوت و نشاط آفرین بود با گذشت چند ماه خشک و بى فروغ و مرده و سیاه رنگ مى شود، و با زبان حال بیانگر ناپایدارى دنیا و گذشت سریع روزگار است .
دیگر اینکه : گیاهان خشکیده هنگامى که روى هم متراکم مى شوند و مى پوسند تبدیل به نوعى کود طبیعى مى شوند که به زمین قدرت کافى براى پرورش گیاهان تازه مى دهد.
سوم اینکه بعضى گفته اند در این آیه اشاره اى است به مساءله پیدایش ‍ زغال سنگ از گیاهان و درختان ، زیرا مى دانیم زغال سنگ که یکى از مهم ترین منابع انرژى در کره زمین است ، و بشر در زندگى روزمره و صنایع خود از آن استفاده فراوان کرده و مى کند، باقیمانده گیاهان و درختانى است که میلیونها سال قبل خشکیده و در زمین دفن شده ، و با گذشت زمان متحجر و سیاه رنگ گشته است .
بعضى از دانشمندان معتقدند مراتعى که امروز به صورت زغال سنگ در آمده اند حدود دویست و پنجاه میلیون سال قبل روئیده سپس در دل زمین مدفون شده است !
این مراتع بقدرى زیادند که اگر مصرف فعلى زغال سنگ دنیا را در نظر بگیریم نیاز بیش از چهار هزار سال مردم دنیا را تاءمین مى کند.البته تفسیر آیه به خصوص معنى اخیر بعید به نظر مى رسد ولى آیه مى تواند معنى جامعى داشته باشد که هر سه تفسیر در آن جمع گردد.
به هر حال غثاء احوى (گیاهان خشکیده تیره رنگ ) منافع زیادى در بر دارد هم غذاى مناسبى است براى زمستان حیوانات ، و هم وسیله اى است براى سوخت و سوز انسان ، و هم کود مناسبى است براى زمینها.
قابل توجه اینکه در هفت توصیفى که در آیات فوق آمده (ربوبیت علو - خلقت - تسویه - تقدیر - هدایت - رویاندن گیاهان ).
در حقیقت مساءله ربوبیت عالى پروردگار با پنج وصف اخیر به نحو احسن تشریح شده است که مطالعه آنها انسان را به خوبى به مقام ربوبیت والاى خداوند آشنا مى سازد، و نور ایمان را در دل او مى افکند، و مهم ترین نعمتهاى الهى را به طور اجمال بازگو مى کند، و حسن شکرگزارى را در آدمى برمى انگیزد. [ نظرات / امتیازها ]

بسم الله الرحمن الرحیم
از نظر آیات دیدگشاى قرآن، سراسر جمال خلق و تسویه و تقدیر، مانند سبزه‏زار خرم، پس از چندى تیره و پراکنده میشود، و آنچه از آنها میماند گیاههاى خشک شده‏اى است که روزى خاک و حیوانات است، سپس بذر زنده و فشرده‏اى است که بقاء نوع، و سیر حیات را تأمین و تکثیر نماید، یا به هدایت طبیعى، مجذوب مزاج برترى شود و از آن، نور درک و عقل پرتو افکند.همین که مراحل خلق و تسویه و تقدیر و هدایت، انجام یافت و قوا و استعدادهاى عقلى افراد و نوع انسان، چنان که باید ظاهر شد و به فعلیت و فعالیت رسید، با همه شاخ و برگ و شکوفه‏هاى زندگى، تیره و خشک میگردد و فرو میریزد، تا از زندگى دیگر و برتر سر برآورد. [ نظرات / امتیازها ]