این آیه عطف است بر جمله: «قُلِ ادْعُوا اللَّهَ أَوِ ادْعُوا الرَّحْمنَ» (إسراء/110) که در آیه قبل بود، و حاصل کلام این مى‏شود که: اى پیغمبر، به ایشان بگو اسمایى که مى‏خوانید و خیال مى‏کنید که معبودهاى شما هستند، تنها اسمایى مى‏باشند که مملوک خدایند، نه مالک نفس خودند و نه صاحب چیزى از آنچه در اختیار دارند. پس خواندن آنها خواندن خدا است، از این جهت در هر حال او معبود است.
بعد از آنکه این نکته را به ایشان خاطر نشان کردى، خدا را حمد و ثنا کن، به حمد و ثنائى که از آثار ملکیت على الاطلاق او باشد، چرا که هیچ چیز مانند او در ذات و یا در صفات نیست، تا بتواند آن طور که وثنیت دوگانه پرستان و اهل کتاب از نصارى و یهود و قدماى مجوس، در باره ملائکه و جن و یا مسیح و یا عزیر و یا احبار خود پنداشته‏اند، فرزند او باشد، و یا آن طور که دوگانه پرستان وثنى‏ها و ستاره‏پرستان و شیطان‏پرستان پنداشته‏اند، بدون اشتقاق و پدر فرزندى شریک او باشد، و یا آنکه علاوه بر شریک بودن، ما فوق او هم باشند و نسبت به خدا ولایت داشته، آنچه که خدا از اصلاحش عاجز بماند، آنها به خاطر قدرت بیشترى که نسبت به خدا دارند و بر حق تعالى غلبه دارند، اصلاح کنند.
و به عبارت دیگر هیچ چیزى هم جنس او نیست تا اگر پائین‏تر از او است فرزند او، و اگر مساوى با او است شریک او، و اگر ما فوق او است ولى و غالب بر او در ملک باشد. [ نظرات / امتیازها ]

این آیه در حقیقت ثنائى است بر خدا، به داشتن ملکیت على الاطلاق که بر آن متفرع مى‏شود نفى فرزند و شریک و ولى.
و به همین جهت رسول خدا (صل‍ی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) را امر فرمود: او را تحمید کند نه تسبیح با اینکه آنچه در این ثنا آمده از نفى فرزند و شریک و ولى صفات سلبى است که مناسب با نفى آن تسبیح است نه تحمید (دقت بفرمائید). [ نظرات / امتیازها ]

خداى سبحان آیه را با جمله: «وَ کَبِّرْهُ تَکْبِیراً» ختم کرده، و این تکبیر (بزرگ‏تر دانستن) را مطلق آورده و نفرموده: از چه چیز بزرگتر است، و این بدان جهت است که بعد از توصیف و تنزیه قبلى، متذکر شود به اینکه: خدا از هر وصفى که شما بکنید و از هر حمد و ثنائى که بگوئید بزرگتر است.
و لذا جمله معروف: «اللَّه اکبر» را این طور تفسیر کرده‏اند که: خدا بزرگتر از آن است که در وصف کسى بگنجد و همین تفسیر از امام صادق (علیه‌السلام) روایت شده (اصول کافى، ج 2، ص 91، ح 9، دوره 2 جلدى عربى)، و اگر به معناى بزرگتر از هر چیز باشد خالى از شرک نخواهد بود، براى اینکه سایر موجودات را در بزرگى شریک او ولى خدا را بزرگتر از آنها دانسته‏ایم. و ساحت مقدس او اجل و عزیزتر از آن است که کسى و یا چیزى در امرى از امور و وصفى از اوصاف شریک او باشد. [ نظرات / امتیازها ]

رسول خدا (صل‍ی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) فرمود: آیه: «وَ قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَمْ یَتَّخِذْ وَلَداً» تا آخر آیه عزت است.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

در تفسیر قمى از امام آورده که در ذیل «وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِیٌّ مِنَ الذُّلِّ» فرموده است: یعنى خداوند هرگز ذلیل نشده تا محتاج ولیى شود که یاریش کند.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]