(ان احسنتم احسنتم لانفسکم و ان اساتم فلها فاذا جاء وعد الاخره لیسؤاوجوهکم ولیدخلوا المسجد کما دخلوه اول مره و لیتبروا ما علوا تتبیرا): (اگر نیکی نمایید به خودتان نیکی کرده اید و اگر بدی کنید، بخود کرده اید، آنگاه که زمان انتقام از ظلمهای شما فرا رسد باز بندگانی قوی و جنگجو را بر شما مسلطمی کنیم تا آثار بدبختی و اندوه در چهره شما ظاهر شود و آنها به مسجد بیت المقدس مانند بار اول داخل شوند و هر چه را بیابند هلاک و ویران سازند)،جمله اول تعلیل آیه سابق است ، یعنی برگشتن دولت بنی اسرائیل و غلبه آنها بردشمن به جهت بازگشت آنها از کفر و فسق بسوی ایمان و نیکی است ، پس اگرخوبی کنید بازگشت آن به خود شماست و اگر بدی کنید باز هم ثمره آن به خودتان خواهد رسید و این امر سنت جاری الهی است که اثر و نتیجه عمل هرکس را به خود او باز می گرداند.(فمن یعمل مثقال ذره خیرا یره و من یعمل مثقال ذره شرا یره )،(هر کس به اندازه خردلی نیکی نماید آن را می بیند و هر کس به اندازه خردلی بدی کند آن را می بیند)،آنگاه در ادامه به بنی اسرائیل می فرماید: وقتی که برای بار دوم افساد و فسق خود را ازحد گذراندید، زمان وعده دوم ما فرا می رسد و ما همان بندگان نیرومند خود را برمی انگیزیم تا در اثر ذلت و مسکنت و خواری و بردگی ، آثار حزن و اندوه را درچهره هایتان آشکار کنند و ذریه و فرزندان شما را بکشند و مانند نوبت اول واردمسجداقصی شوند و مردم را کشته ، اموال را سوزانده و خانه ها را خراب و شهرها راویران سازند، و وقوع همه این امور به جهت اعمال ناپسندیست که خود آنها مرتکب شدند و خداوند به این ترتیب آنها را مجازات می نماید. [ نظرات / امتیازها ]

إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ وَ إِنْ أَسَأْتُمْ فَلَها فَإِذا جاءَ وَعْدُ الْآخِرَةِ لِیَسُوؤُا وُجُوهَکُمْ وَ لِیَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ کَما دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَ لِیُتَبِّرُوا ما عَلَوْا تَتْبِیراً «7»
إِنْ أَحْسَنْتُمْ‌: اگر نیکى کنید شما در گفتار و کردار خود. أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ‌: پس نفع دهد احسان شما مر شما را و فایده آن عائد نفس شما گردد در دنیا به نصرت بر دشمنان و نزول برکات و غیره، و در آخرت به رسیدن به ثواب. وَ إِنْ أَسَأْتُمْ فَلَها: و اگر بدى نمائید، پس وبال و ضرر آن بر نفس شما است. حاصل آنکه: جزا و سزاى نیکى و بدى، برگشت به خود شما نماید. هر چه بکارى تو همان بدروى.
تبصره: سوق نظم آیه شریفه مقتضى است خطاب به بنى اسرائیل را، لکن ممکن است خطاب به امت پیغمبر خاتم صلّى اللّه علیه و آله و سلّم و جمله معترضه باشد بین قصه، چنانچه خطیب و واعظ در ضمن حکایتى موعظه و نصیحتى به مناسبت کند و بعد عود به بقیه کلام نماید. بنابراین چون بنى اسرائیل علو و طغیان و افساد کردند در زمین، مسلط فرمود بر آنها قومى را، و چون توبه نمودند، قبول فرمود توبه ایشان را و ظفر داد بر دشمنان. پس به مناسبت خطاب فرماید امت پیغمبر خاتم صلّى اللّه علیه و آله و سلّم را به اینکه اگر نیکى کنید، نیکوئى نمودید مر نفسهاى خود را چه ثواب آن به شما رسد، و اگر بدى کنید، وبال آن مر نفسهاى شما راست و بس. و این آگاهى باشد عموم مکلفین را به اقدام خیرات و مبرات و اجتناب از شرور و محرمات، و به استمرار این ملکه حسنه، فساد و افساد نقصان، بلکه به کلى رفع گردد. در مدارک‌از حضرت امیر المؤمنین علیه السّلام فرمود: من هرگز به کسى نیکوئى نکرده‌ام و هرگز به کسى بدى نیز نرسانیده‌ام، پس این آیه تلاوت نموده. این به جهت آنکه:
هر چه کنى به خود کنى‌
گر همه نیک و بد کنى‌
فَإِذا جاءَ وَعْدُ الْآخِرَةِ: پس چون بیاید وعده عقاب نوبت دیگرى، یعنى افساد دوم. به قول مفسرین میان این دو افساد، دویست و ده سال فاصله بوده.
لِیَسُوؤُا وُجُوهَکُمْ‌: برانگیزیم بر وجه تخلیه گروهى را به شما تا آن فرستادن و برانگیختن بد سازد رویهاى شما را، یعنى آثار غم و اندوه بر بشره شما پیدا شود.
قرائت حفص به جمع باشد «لِیَسُوؤُا» یعنى تا آن قوم رویهاى شما را بد سازند قرائت کسائى «لنسوؤ» به اعتبار «بَعَثْنا» که اضافه به خدا باشد، یعنى بد سازیم رویهاى شما را. وَ لِیَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ: و تا داخل مسجد بیت المقدس شود.
کَما دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ: چنانچه داخل شدند مسجد الحرام را آن جماعت در مرتبه اول. وَ لِیُتَبِّرُوا ما عَلَوْا تَتْبِیراً: و تا هلاک کنند آنان را که بر او غالب شده باشند از دیار شما هلاک کردنى. [ نظرات / امتیازها ]

إِن‌ أَحسَنتُم‌ أَحسَنتُم‌ لِأَنفُسِکُم‌ وَ إِن‌ أَسَأتُم‌ فَلَها فَإِذا جاءَ وَعدُ الآخِرَةِ لِیَسُوؤُا وُجُوهَکُم‌ وَ لِیَدخُلُوا المَسجِدَ کَما دَخَلُوه‌ُ أَوَّل‌َ مَرَّةٍ وَ لِیُتَبِّرُوا ما عَلَوا تَتبِیراً «7»
‌اگر‌ نیکی‌ کردید بایمان‌ و اعمال‌ صالحه‌ و اخلاق‌ حمیده‌ و احسان‌ بدیگران‌ بخودتان‌ احسان‌ کرده‌اید و مثوبات‌ دنیوی‌ و اخروی‌ بخودتان‌ واصل‌ میشود و ‌اگر‌ اسائه‌ کردید شرک‌ و کفر و اعمال‌ سیئه‌ و اخلاق‌ رذیله‌ و ظلم‌ و تعدی‌ بدیگران‌ ضرر و عقوبت‌ دنیوی‌ و اخروی‌ ‌آنها‌ بخودتان‌ متوجه‌ می‌شود زمانی‌ ‌که‌ وعده‌ دیگر‌که‌ وعده‌ ثانوی‌ ‌باشد‌ ‌که‌ فساد ‌در‌ ارض‌ کردید مسلط می‌شوند ‌بر‌ ‌شما‌ اعداء ‌شما‌ و سلاطین‌ و بزرگان‌ ‌شما‌ ‌را‌ میکشند و ‌شما‌ ‌را‌ اسیر می‌کنند ‌که‌ معنای‌ اسائه‌ وجه‌ ‌است‌ و چون‌ پناه‌ بردید ‌به‌ بیت‌ المقدس‌ مسجد اقصی‌ داخل‌ مسجد میشوند چنانچه‌ ‌در‌ مره‌ اولی‌ داخل‌ شدند و ‌شما‌ ‌را‌ بقتل‌ و اسیری‌ و ذلت‌ و مسکنة میاندازند و ‌هر‌ آینه‌ هلاک‌ میکنند ‌شما‌ ‌را‌ ‌با‌ کمال‌ تسلط چه‌ هلاک‌ کردنی‌ بعید نیست‌ ‌که‌ ‌اینکه‌ ‌آیه‌ اشاره‌ بتولد بخت‌ النصر بوده‌ ‌باشد‌ ‌که‌ مسلط شد ‌بر‌ یهود و چه‌ کرد.
إِن‌ أَحسَنتُم‌ أَحسَنتُم‌ لِأَنفُسِکُم‌ احسان‌ بدین‌ و احسان‌ بانبیاء و صلحاء و مؤمنین‌ و احسان‌ بزیردستان‌ تمام‌ احسان‌ بنفس‌ ‌است‌ وَ إِن‌ أَسَأتُم‌ فَلَها لام‌ بمعنی‌ ‌علی‌ ‌است‌ چون‌ اسائه‌ احتمال‌ نفع‌ ندارد مثل‌ لَهُم‌ُ اللَّعنَةُ چنانچه‌ بالعکس‌ جایی‌ ‌که‌ احتمال‌ ضرر ندارد بعلی‌ تعبیر می‌کنند مثل‌ صل‌ ‌علی‌ محمّد و آله‌ و ‌اینکه‌ طغیان‌ و سر‌-‌ کشی‌ و بت‌ پرستی‌ و خونریزی‌ ‌بعد‌ ‌از‌ سلیمان‌ ‌بود‌ ‌تا‌ زمان‌ عیسی‌ ‌که‌ چه‌ اندازه‌ ‌از‌ انبیاء ‌را‌ کشتند و چه‌ فسادها کردند.
فَإِذا جاءَ وَعدُ الآخِرَةِ مقابل‌ اولی‌ ‌که‌ خداوند وعده‌ هلاکت‌ داده‌ مسلط فرمود بخت‌ النصر ‌را‌ ‌بر‌ ‌آنها‌ و چه‌ اندازه‌ ‌از‌ ‌آنها‌ ‌را‌ کشت‌ و اسیر کرد و خانه‌های‌ ‌آنها‌ ‌را‌ خراب‌ کرد لِیَسُوؤُا وُجُوهَکُم‌ صورت‌های‌ ‌شما‌ ‌را‌ سیاه‌ می‌کنند اشاره‌ بذلت‌ و خفت‌ و حقارت‌ و فقر و مسکنة ‌است‌ وَ لِیَدخُلُوا المَسجِدَ کَما دَخَلُوه‌ُ أَوَّل‌َ مَرَّةٍ بیت‌‌-‌ المقدس‌ ‌را‌ محل‌ قاذورات‌ و نجاسات‌ قرار میدهند و تمام‌ آنچه‌ ‌در‌ مسجد ‌بود‌ بغارت‌ بردند و ‌هر‌ ‌که‌ پناه‌ برده‌ ‌بود‌ کشتند وَ لِیُتَبِّرُوا ما عَلَوا تَتبِیراً بهلاکت‌ انداختند ‌هر‌ ‌که‌ ‌را‌ ‌که‌ ‌بر‌ ‌او‌ تسلط پیدا کردند آنهم‌ بهلاکت‌ سخت‌ و شدید. [ نظرات / امتیازها ]

(آیه 7)- این گونه الطاف الهی شامل حال شما می‌شود شاید به خود آیید و به اصلاح خویشتن بپردازید دست از زشتیها بردارید و به نیکیها رو آرید، چرا که:
«اگر نیکی کنید به خود نیکی کرده‌اید و اگر بدی کنید بازهم به خود می‌کنید» (إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ وَ إِنْ أَسَأْتُمْ فَلَها).
این یک سنت همیشگی است نیکیها و بدیها سر انجام به خود انسان باز می‌گردد. ولی مع الاسف نه آن مجازات شما را بیدار می‌کند و نه این نعمت و رحمت مجدد الهی، باز هم به طغیان می‌پرازید و راه ظلم و ستم و تعدی و تجاوز را پیش می‌گیرید و «فساد کبیر» در زمین ایجاد می‌کنید و برتری جویی را از حد می‌گذرانید.
سپس وعده دوم الهی فرا می‌رسد: «و هنگامی که وعده دوم فرا رسد (باز گروهی جنگجو و پیکارگر بر شما چیره می‌شوند، آن چنان بلایی به سرتان می‌آورند که) آثار غم و اندوه از صورتهایتان ظاهر می‌شود» (فَإِذا جاءَ وَعْدُ الْآخِرَةِ لِیَسُوؤُا وُجُوهَکُمْ).
آنها حتی بزرگ معبدتان بیت المقدس را از دست شما می‌گیرند «و داخل مسجد (الأقصی) می‌شوند همانگونه که بار اول وارد شدند» (وَ لِیَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ کَما دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ).
آنها به این هم قناعت نمی‌کنند «و آنچه را زیر سلطه خود می‌گیرند، درهم می‌کوبند» (وَ لِیُتَبِّرُوا ما عَلَوْا تَتْبِیراً). [ نظرات / امتیازها ]

إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ وَ إِنْ أَسَأْتُمْ فَلَهٰا این قسمت از آیه رمز عزت و ذلت بنى اسرائیل و همه است، یعنى: اگر به احسان و نیکوکارى ادامه بدهید، نعمت و شوکت ادامه پیدا خواهد کرد (ولى اینکار را نخواهید کرد بلکه طغیان را سر خواهید داد تا نوبت انتقام دوم برسد) فَإِذٰا جٰاءَ وَعْدُ اَلْآخِرَةِ لِیَسُوؤُا وُجُوهَکُمْ وَ لِیَدْخُلُوا اَلْمَسْجِدَ کَمٰا دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَ لِیُتَبِّرُوا مٰا عَلَوْا تَتْبِیراً جملۀ «لیسوؤا» متعلّق است به بَعَثْنٰا عَلَیْکُمْ عِبٰاداً لَنٰا یعنى: آنها را بر مى انگیزیم که شما را محزون کنند و آثار ذلت در قیافۀ شما ظاهر شود، آنها به معبد و هیکل سلیمان داخل مى شوند و بر هر چه دست یافتند به طور کامل نابود مى کنند «تتبیرا» دلالت بر شدت تار و مار شدن دارد، معلوم است که این انتقام شدیدتر از اولى خواهد بود چنان که در آیۀ گذشته گفته شد: افعال پنجگانه در این آیه لازم نگرفته که دشمنان دوم همان دشمنان اولى باشند بلکه ظاهرا منظور مطلق دشمن است مشکل است اثبات نمود که حمله کنندگان به بنى اسرائیل در دو زمان یکى باشند [ نظرات / امتیازها ]

إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ وَ إِنْ أَسَأْتُمْ فَلَهٰا گویا ذات متعال در این آیه بانسان تذکر مى دهد که اى افراد بشر بدانید کار و عمل نیک یا شرّ و بد بازگشت به خود انسان مى کند هر عمل نیکى که انجام دهد به خودش کرده و نیز عمل بد چنین است،اشاره به اینکه بنى اسرائیل چون طغیان نمودند و در زمین فساد کردند همان عکس العمل آنها بود که بصورت دیگرى بر خودشان وارد گردید خداى رحمان بر کسى ستم روا ندارد فَإِذٰا جٰاءَ وَعْدُ اَلْآخِرَةِ لِیَسُوؤُا وُجُوهَکُمْ وَ لِیَدْخُلُوا اَلْمَسْجِدَ کَمٰا دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَ لِیُتَبِّرُوا مٰا عَلَوْا تَتْبِیراً مفسرین گویند وعده دوم عذاب بنى اسرائیل پس از مدت دویست و ده سال انجام گرفت و گویند آن بعد از کشتن شعیاى نبى بود که آنها فساد نمودند و آن پیمبر را کشتند این بود که انطیاخوس رومى یا غیر آن باختلاف آراء بر آنان مسلط گردید تا اینکه از شدّت غم روهاى بنى اسرائیلیان سیاه گردید و آنها داخل بیت المقدس گردیدند همان طورى که در مرتبه اول بخت نصر داخل بیت المقدس گردیده بود تا اینکه هلاک و اعدام کنند آنچه را که بر آن غلبه نمایند [ نظرات / امتیازها ]

إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ وَ إِنْ أَسَأْتُمْ فَلَها فَإِذا جاءَ وَعْدُ الْآخِرَةِ لِیَسُوؤُا وُجُوهَکُمْ وَ لِیَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ کَما دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَ لِیُتَبِّرُوا ما عَلَوْا تَتْبِیراً «7»
اگر نیکى کنید به خودتان نیکى کرده‌اید واگر بدى کنید (باز هم) به خود بد کرده‌اید. پس همین که وعده‌ى (فسادگرى) دوّم فرا رسد (جنگجویان نیرومند و مؤمن را براى قلع وقمع شما مى‌فرستیم) تا سیماى (نظامى وعزّت دنیوى) شما را زشت نمایند و (براى گرفتن قدرت) به مسجدالاقصى وارد شوند، همان گونه که بار نخست وارد شدند وتا آنچه را زیر سلطه درآورده‌اند، به سختى ویران کنند.
نکته ها
آنچه در حوادث تاریخى اهمیّت داشته و موجب سازندگى مى‌شود، عبرت‌ها و درسهاى آن است، نه جزئیات حوادث. ماجراى تارومار شدن مستکبران یهود به دست بندگان مؤمن خدا که در دو آیه‌ى اخیر بیان شده، براى این است که بگوید: استکبار وکفر، بى‌پاسخ نیست.چون همین هدف کلّى و تربیتى مقصود بوده است، لذا آیه به ذکر جزئیات درگیرى و نفرات و سلاح نپرداخته است، مثل داستان حضرت یوسف علیه السلام که چون هدف تربیتى و عفاف آموزى دارد، خیلى از جزئیّات داستان، حتّى نام زلیخا نیز مطرح نشده است.
گرچه بعضى تفاسیر، استکبار و فساد یهود و قلع و قمع شدن آنان را در دو نوبت، به افرادى در گذشته‌هاى دور یا نزدیک نسبت داده‌اند و مسجدالاقصى در طول چند هزار سال، بارها شاهد حوادث و خاطرات تلخ بوده است، ولى شاید با توجّه به آیات وروایات، باید منتظر تجاوز و استکبار اسرائیل در آینده و ریشه کن شدن آنان از سوى بندگان صالح خدا باشیم.
چنانکه از ظاهر آیه‌ى 5 و 6 بر مى‌آید، که هنوز چنین فساد گسترده‌اى در زمین از طرف بنى‌اسرائیل وچنین قلع و قمع مهمى توسط مردان خدا انجام نشده است. «1»
روایات متعدّدى که در ذیل این آیه در تفاسیر آمده است، برخى نابودى یهودیان متجاوز را به قبل از قیام حضرت مهدى علیه السلام توسط انقلابیون مؤمن دانسته است، که شمشیرهاى خود را بر دوش نهاده، تا مرز شهادت پیش مى‌روند و زمینه‌ساز حکومت جهانى حضرت مهدى علیه السلام مى‌شوند. و برخى وقوع آن را در زمان ظهور امام زمان دانسته که متجاوزان یهود، قلع و قمع خواهند شد. «2»
پیام ها
1- نیکى و بدى ما، به خداوند سود یا زیانى نمى‌رساند بلکه نتیجه آن به خود ما باز مى‌گردد. «إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ وَ إِنْ أَسَأْتُمْ فَلَها»
«1». ما امروز، از یک سو شاهد تجاوز گسترده‌ى اسرائیل و نقشه‌ى تصرّف از نیل تا فرات و اخراج مسلمانان از وطن خود و ایجاد شبکه‌هاى جاسوسى در جهان و بدست گرفتن بوق‌هاى تبلیغاتى و گردآورى نیروهاى خود از شرق و غرب و انواع کارهاى فسادانگیز هستیم و از سوى دیگر شاهد انقلاب اسلامى و پیدا شدن جوانان حزب‌الّلهى در فلسطین و هجوم به اسرائیل و پس گرفتن مسجدالاقصى هستیم که شاید آیه اشاره به این موارد باشد. واللَّه العالم.
«2». تفاسیر نورالثقلین، فرقان، نمونه و ....
جلد 5 - صفحه 24
2- اوّل باید از نیکى‌ها دم زد، سپس از بدى‌ها. إِنْ أَحْسَنْتُمْ‌ ... إِنْ أَسَأْتُمْ‌
3- انسان در انتخاب و چگونگى عمل خویش، آزاد است. إِنْ أَحْسَنْتُمْ‌ ... إِنْ أَسَأْتُمْ‌
4- فراز ونشیب‌هاى تاریخ ونابودى یهود بدنبال بلندپروازى آن، بر پایه قانون و سنّت الهى مى‌باشد. إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ‌ ...
5- مساجد، پیوسته پایگاه قدرت ادیان و سمبل قدرت بوده و آزاد کردن مساجد از سلطه‌ى کفار از وظائف مؤمنان است. براى سرکوب یهودیان متجاوز، مردان خدا وارد بیت المقدّس مى‌شوند، چنانکه مسلمانان با فتح مکّه وارد مسجدالحرام شدند. «لِیَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ»
6- براى تقویت حق، قلع و قمع مستکبران لازم است. «وَ لِیُتَبِّرُوا ما عَلَوْا تَتْبِیراً» [ نظرات / امتیازها ]

إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ وَ إِنْ أَسَأْتُمْ فَلَهٰا به همین معناست آیۀ 46 سورۀ فصلت: «هرکس که کار شایسته کند به سود خود اوست و هرکه بد کند به زیان اوست و پروردگار تو بر بندگان ستم روا نمى دارد» و نیز آیۀ 286 سورۀ بقره: «نیکى هاى هرکس از آن خود اوست و بدى هایش از آن خود اوست» فَإِذٰا جٰاءَ وَعْدُ اَلْآخِرَةِ پس از سپرى شدن فساد کردن نخست بنى اسرائیل و اوّلین مصیبت آنان، نوبت دومین افساد ایشان فرارسید و دومین مصیبت، جایگزین نخستین مصیبت شد ازاین رو، خداوند گروهى را بر بنى اسرائیل مسلط کرد لِیَسُوؤُا وُجُوهَکُمْ آیه، خطاب به بنى اسرائیل است و ضمیر «یسوءوا» به کسانى برمى گردد که برانگیخته شدند، تا مصیبت را بر سر اسرائیلیان فرود آورند واژۀ مساءة الوجوه کنایه از مصیبت زدگى و خوار ساختن آنان است، زیرا اثر پدیده هاى روانى، خواه شادى باشد و خواه اندوه، در چهره پدیدار مى شود و از این قبیل است آیۀ 27 سورۀ ملک: «کافران چهره شان گرفته شود» وَ لِیَدْخُلُوا اَلْمَسْجِدَ کَمٰا دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَ لِیُتَبِّرُوا مٰا عَلَوْا تَتْبِیراً مراد از مسجد در اینجا شهر قدس است؛ زیرا محراب سلیمان در این شهر قرار دارد و مسجد نامیده شده، چون جایگاه سجده کردن است مراد از تتبیر هلاک کردن است «ما علوا»، یعنى آنچه را که فاتحان گرفتند و برآن سلطه یافتند و معناى آیه چنین است: هنگامى که بنى اسرائیل در مرتبۀ دوم فساد کردند، خداوند کسى را برایشان مسلط نمود که به بدترین صورت، آنها را شکنجه کرد و این بار هم، سرنوشت آنان را کاملا همانند سرنوشت بار نخست قرار داد؛ نظیر کشتن، اسیر کردن، آواره ساختن، ویران و نابود نمودن از این بیان نتیجه مى گیریم که هر دو افساد و مصیبت پیش از اسلام سپرى شده [ نظرات / امتیازها ]