از آیه: تا آیه:
انتخاب سوره :
شماره صفحه : 13 حزب : 3 جزء : اول سوره : بقرة
بازديد کننده گرامی چنانچه تمایل دارید، شما هم می توانید صرف ای در سايت ثبت کنید، تا با نام خودتان ثبت و در سايت نمایش داده شود.
 » الجدول فی 1 القرآن، ج‏1، ص: 183
84) (دیارکم)، جمع دار، و الألف فی دار منقلبة عن واو فجمعها أیضا دور، و على هذا فالیاء فی دیار منقلبة عن واو، أصلها دوار بکسر الدال، جاءت الواو عینا فی جمع تکسیر صحیح اللام، و قبلها کسرة و هی معلّة فی المفرد. [ نظرات / امتیازها ]
 » الجدول فی 1 القرآن، ج‏1، ص: 187
85) (تظاهرون)، حذفت منه إحدى التاءین تخفیفا، و فی أیّ منهما وقع ذلک خلاف. [ نظرات / امتیازها ]
85) (الإثم)، اسم لما یستحقّ به صاحبه الذمّ و اللوم، أو لما تنفر منه النفس، و قد یکون الإثم مصدرا لفعل أثم یأثم باب فرح، وزنه فعل بکسر فسکون. [ نظرات / امتیازها ]
85) (العدوان) مصدر سماعیّ لفعل عدا یعدو باب نصر، وزنه فعلان بضمّ الفاء، و قد تکسر الفاء، و ثمّة مصادر أخرى للفعل هی عدو بفتح العین و ضمّها و سکون الدال، و عداء بفتح العین. [ نظرات / امتیازها ]
85) (أسارى)، جمع أسیر- یحتمل أن یکون جمع أسرى الذی هو جمع أسیر- و أسیر فعیل بمعنى مفعول فعله أسر یأسر باب ضرب. [ نظرات / امتیازها ]
85) (تفادوهم)، فیه إعلال أصله تفادیوهم بضمّ الیاء، استثقلت الضمّة على الیاء و نقلت الى الدال، فلمّا اجتمع ساکنان الیاء و الواو حذفت الیاء فهو إعلال بالتسکین و اعلال بالحذف .. وزنه تفاعوهم. [ نظرات / امتیازها ]
85) (محرّم)، اسم مفعول لفعل حرّم الرباعیّ، على وزن مضارعه المبنیّ للمجهول بإبدال حرف المضارعة میما مضمومة. [ نظرات / امتیازها ]
85) (إخراج)، مصدر قیاسیّ لفعل أخرج الرباعی، وزنه إفعال. [ نظرات / امتیازها ]
85) (الکتاب)، اسم جامد و قصد به التوراة، وزنه فعال بکسر الفاء. انظر الآیة (2) من هذه السورة. [ نظرات / امتیازها ]
 » الجدول فی 1 القرآن، ج‏1، ص: 188
85) (جزاء)، مصدر سماعیّ لفعل جزى یجزی باب ضرب، وزنه فعال بفتح الفاء، و فیه قلب حرف العلّة همزة، أصله جزای، جاءت الیاء متطرّفة بعد ألف ساکنة قلبت همزة. [ نظرات / امتیازها ]
85) (خزی) مصدر سماعیّ لفعل خزی یخزی باب فرح، وزنه فعل بکسر فسکون، و ثمّة مصدر آخر هو خزی وزنه فعل بفتحتین. [ نظرات / امتیازها ]
85) (الحیاة)، مصدر سماعیّ لفعل حیی یحیى باب فرح وزنه فعلة بفتح الفاء و العین و اللام، و فیه إعلال بالقلب أصله حییة، جاءت الیاء الثانیة متحرّکة بعد فتح قلبت ألفا. [ نظرات / امتیازها ]
85) (الدنیا)، صفة مشتقّة وزنه فعلى بضمّ الفاء، مؤنّث اسم التفضیل أدنى، و قد جاءت لام الکلمة واوا فی فعلى، و فعله دنا یدنو باب نصر «1»، و قد رسمت الألف فی دنیا برسم الطویلة لأن ما قبلها یاء، و هو هنا واجب التأنیث لأنه محلّى ب (ال) صفة ل (الحیاة).
 توضيح : (1) انظر النحو الوافی ج 4 ص 588. [ نظرات / امتیازها ]
85) (القیامة)، اسم یوم الانبعاث، و هو على وزن المصدر المنتهی بتاء مربوطة أی فعالة بکسر الفاء، و فیه إعلال بالقلب، أصله قوامة، قلبت الواو یاء لأن اللفظ مصدر استعمل اسما و الواو معلّة فی الفعل «2».
 توضيح : (2) انظر النحو الوافی ج 4 ص 586. [ نظرات / امتیازها ]
 » الجدول فی 1 القرآن، ج‏1، ص: 189
86) (الآخرة)، مؤنّث الآخر، اسم لیوم القیامة. و انظر الآیة (4) من هذه السورة. [ نظرات / امتیازها ]
  مجيد سرابي
84) لا تُخْرِجُونَ :
تُخْرِجُونَ بر وزن تُفْعِلُونَ فعل مضارع جمع مذکر مخاطب ثلاثی مزید از باب إفعال با ریشة "خ ر ج" است.
لا تُخْرِجُونَ باتوجه به اینکه مجزوم نشده ، فعل نفی است به معنای "اخراج نمی کنید"
معادل عربی عبارت "إخراج نکنید" ، فعل نهی "لا تُخْرِجُوا " می باشد. [ نظرات / امتیازها ]
84) لا تَسْفِکُونَ :
تَسْفِکُونَ بر وزن تَفْعِلُونَ فعل مضارع جمع مذکر مخاطب ثلاثی مجرد از باب فعِل-یفعِلُ با ریشة "س ف ک" است.
لا تَسْفِکُونَ باتوجه به اینکه مجزوم نشده ، فعل نفی است به معنای "نمی ریزید"
معادل عربی عبارت "نریزید" ، فعل نهی "لا تَسْفِکُوا " می باشد. [ نظرات / امتیازها ]
84) أَقْرَرْتُمْ : بر وزن أَفْعَلْتُمْ فعل ماضی جمع مذکر مخاطب ثلاثی مزید از باب إفعال با ریشة "ق ر ر" (مضاعف) است به معنای اقرار کردید.
[ نظرات / امتیازها ]
 » صرف ساده ص179 تا 182 + تفسیرالمیزان ترجمة آیة الله مکارم شیرازی ص295
85) تَظاهَرُونَ فعل مضارع جمع مذکر مخاطب ثلاثی مزید از باب تفاعُل و از ریشة "ظ هـ ر" است و در المیزان هم این فعل از مصدر "تظاهر" بیان شده است.
صیغة موردنظر باب تفاعل بصورت " تـَـتـَـفاعَلونَ " می باشد و درواقع اصل این فعل " تـَـتَظاهَرُونَ " بوده است ؛ اما طبق قواعد صرف در مضارع معلوم از صیغه های 4 و 5 (غایب) و شش صیغة مخاطب (که در اول فعل دو "تاء" داریم) جایز است یک تاء را حذف کنیم :
تـَـتَظاهَرُ - تـَـتَظاهَرانِ - تـَـتَظاهَرُونَ -----> تَظاهَرُ - تَظاهَرانِ - تَظاهَرُونَ [ نظرات / امتیازها ]
 » قواعد صرف
86) لا یُخَفَّفُ :
یُخَفَّفُ : فعل مضارع مجهول - مفرد مذکرغایب از مصدر «تخفیف» - ثلاثی مزید از باب تفعیل - از ریشة « خ ف ف » (مضاعف) - به معنای « تخفیف داده می شود »
فعل مضارع معلوم متناظر با آن « یُخَفّـِـفُ » به معنای « تخفیف می دهد » با فاء مشدّد مکسور است که طبق قواعد صرف، کسرة فاء تبدیل به فتحه شده است.
لا یُخَفَّفُ : لای نافیه فعل فوق الذکر را تبدیل به مضارع مجهول منفی کرده است؛ به معنای « تخفیف داده نمی شود » [ نظرات / امتیازها ]
86) لا یُنْصَرُونَ :
یُنْصَرُونَ : فعل مضارع مجهول - جمع مذکرغایب از مصدر « نـَـصر » - ثلاثی مجرد - از ریشة « ن ص ر » (سالم) - به معنای « یاری می شوند »
فعل مضارع معلوم متناظر با آن « یـَـنْصـُـرُونَ » به معنای « یاری می دهند » با یاء مفتوح و صاد مضموم است که طبق قواعد صرف، فتحة یاء تبدیل به ضمّه ؛ و ضمّة صاد تبدیل به فتحه شده است.
لا یُنْصَرُونَ : لای نافیه فعل فوق الذکر را تبدیل به مضارع مجهول منفی کرده است؛ به معنای « یاری نمی شوند » [ نظرات / امتیازها ]