یتخافتون بینهم ان لبثتم الا عشرا) (که آهسته با یکدیگر می گویند بیش ازده روز مکث نکردیم ) اهل محشر به جهت هول و فزعی که به آنها دست می دهد با صدای آهسته بایکدیگر صحبت می کنند و به صورت نجوا به یکدیگر می گویند قبل از قیامت ، در دنیابیش از ده روز زنده نماندید و منظور آنها از این گفتار، اندک شمردن عمری است که دردنیا نمودند، در مقایسه با خلود و ابدیتی که نشانه های آن برای ایشان آشکار شده است . همچنانکه در جای دیگر می فرماید (قالوا لبثنا یوما اوبعض یوم فاسئل العادین گویند ما جز یک روز یا بخشی از یک روز درنگ نکردیم ، پس از شمارندگان سؤال کن ) [ نظرات / امتیازها ]

تخافتهم لما یملأ صدورهم من الرعب و الهول ، یستقصرون مدة لبثهم فی الدنیا : إما لما یعاینون من الشدائد التی تذکرهم أیام النعمة و السرور فیتأسفون علیها و یصفونها بالقصر لأن أیام السرور قصار . و إما لأنها ذهبت عنهم و تقضت ، و الذاهب و إن طالت مدته قصیر بالانتهاء . و منه توقیع عبد الله بن المعتز تحت " أطال الله بقاءک " : " کفی بالانتهاء قصرا " و إما لاستطالتهم الَخرة و أنها أبد سرمد یستقصر إلیها عمر الدنیا ، و یتقال لبث أهلها فیها بالقیاس إلی لبثهم فی الَخرة
[ نظرات / امتیازها ]

یَتَخٰافَتُونَ بَیْنَهُمْ إِنْ لَبِثْتُمْ إِلاّٰ عَشْراً آنها با در نظر گرفتن خلود و ابدیت قیامت، زندگى دنیا را چنان اندک به حساب مى آورند که پنهانى به همدیگر مى گویند: فقط ده روز در دنیا زندگى کرده اید به پنهانى سخن گفتن ظاهرا به علّت رعب است، إِنْ لَبِثْتُمْ بیان و مقول «یتخافتون» است [ نظرات / امتیازها ]

«یَتَخٰافَتُونَ بَیْنَهُمْ إِنْ لَبِثْتُمْ إِلاّٰ عَشْراً» 102 با یکدیگر به سرّ و آواز نرم گویند چون جرأت بلند گفتن ندارند از هول آن روز گویند مقام نکردید مگر ده روز، براى آن «عشرا» گفت و «عشرة» نگفت که لیالى خواست زیرا عرب حساب بر ماه کنند و ماه به شب برآید [ نظرات / امتیازها ]

در این حال مجرمان در میان خود، در باره مقدار توقفشان در عالم برزخ آهسته به گفتگوى مى پردازند، بعضى مى گویند: شما تنها ده شب (یا ده شبانه روز) در عالم برزخ بودید ( یَتَخٰافَتُونَ بَیْنَهُمْ إِنْ لَبِثْتُمْ إِلاّٰ عَشْراً ) بدون شک مدت توقف آنها در عالم برزخ طولانى بوده است، ولى در برابر عمر قیامت مدتى بسیار کوتاه به نظر مى رسد این آهسته گفتن آنها یا بخاطر رعب و وحشت شدیدى است که از مشاهده صحنه قیامت به آنها دست مى دهد و یا بر اثر شدت ضعف و ناتوانى است بعضى از مفسران نیز احتمال داده اند که این جمله اشاره به توقف آنها در دنیا بوده باشد که آخرت و حوادث وحشتناکش به منزله چند روز کوتاه به حساب مى آید [ نظرات / امتیازها ]

یَتَخٰافَتُونَ بَیْنَهُمْ إِنْ لَبِثْتُمْ إِلاّٰ عَشْراً از ویژگى هاى جنایتکاران در روز قیامت آن است که آنان براثر بیم و وحشت، از درنگ خود در دنیا غفلت مى کنند و برخى به برخى دیگر با زبان گفتار و یا با زبان حال و با صداى آهسته مى گویند: ما در دنیا ده شب، یا چند ساعت و یا چند لحظه اى بیش درنگ نکردیم پرسش: خداى سبحان در این آیه از زبان گناهکاران حکایت مى کند که آنان مى گویند: «ده روز پیشتر [در دنیا] درنگ نکرده اند در آیۀ نوزدهم از سورۀ کهف مى گوید: «گفتند: یک روز و یا پاره اى از روز درنگ کردیم» در آیۀ 55 سورۀ روم مى گوید: «روزى که قیامت برپاشود، گناهکاران سوگند یاد مى کنند که ساعتى بیش درنگ نکرده اند» بنابراین، میان این آیات چگونه مى توان جمع کرد؟ پاسخ: رازى مى گوید: برخى از گناهکاران در دلشان خطور مى کند که مدت آرمیدنشان در دنیا ده روز بوده و برخى دیگر در دلشان خطور مى کند که یک روز بوده است ؛ امّا به نظر من، واژۀ عشرة، یوم و ساعت، عینا حکایت سخن گناهکاران نیست؛ بلکه کنایه از اندک بودن آرمیدن و کوتاهى مدتى است که آنان تصور مى کنند و خداوند از این کوتاهى مدت، گاهى به عشرة، گاهى به یوم و گاهى به ساعت تعبیر کرده است و این مطلب، سخن خداوند نیز به همین امر اشاره دارد: «روزى که شما را فرامى خواند و شما ستایش گویان پاسخ مى دهید و مى پندارید که اندکى آرمیده اید [ نظرات / امتیازها ]