(او امن اهل القری ان یاتیهم باسنا ضحی و هم یلعبون ):(آیا اهل آبادیها ازاینکه عذاب خدا در روز هنگامی که سرگرم بازی هستند بر آنها نازل شود،ایمن هستند؟)،کلمه (ضحی ) به معنای اوائل روز و موقع گسترده شدن نورخورشید می باشد و منظوراز (لعب )تنها بازی نیست ، بلکه مراد همین کارهای روزمره ایست که انسان به منظور رفع حوائج زندگی مادی و دنیوی و برخوردارشدن از شهوات آن انجام می دهد ولذا لعب کنایه از اعمال دنیائیست که به منظورجلب سعادت حقیقی و در طلب رضای حق نباشد وخلاصه معنای آیه به ضمیمه آیه قبل اینست که اهل جماعات در هیچ حالی چه شب و چه روز هرگزاز نزول عذاب خدا ایمن نیستند. [ نظرات / امتیازها ]

آیا مردم قریه‏ها ایمن هستند که در اول روز، عذاب ما بر آنها نازل شود و آنها سرگرم کارهاى بى‏فایده باشند؟
بدیهى است که هر کس سرگرم دنیا باشد و بآخرت توجهى نداشته باشد، گویى سرگرم بازى است. مقصود از اهل قریه، هر قریه و هر جمعیتى است که سرگرم کارهاى بى‏فایده باشند و پیامبران را تکذیب کنند و از پرستش خداى یگانه سرباز زنند. اگر چه نازل شدن این دو آیه بخاطر خیره‏سریهاى مشرکین مکه بود.
أَ فَأَمِنُوا مَکْرَ اللَّهِ: جبائى گوید: یعنى از همه اینها که بگذریم، آیا آنها ایمن هستند که عذاب خداوند طورى آنها را فراگیرد که خودشان هم نفهمند؟ وى گوید:
علت اینکه عذاب را مکر نامیده، این است که طورى بر آنها نازل میشود که ندانند و نفهمند. چنان که مکر نیز طرف را غافلگیر مى‏سازد. برخى گویند: مکر خدا این است که آنها را بوسیله تندرستى و طول عمر و نعمتهاى دیگر سرگرم و غافل سازد. [ نظرات / امتیازها ]

أَ وَ أَمِنَ عطف با فامن است لذا بواو عطف داده که ترتیب در او ملاحظه نشده و تقدیم و تأخیر ندارد اهل القرى تکرار این کلمه براى تسجیل و تثبیت و تأکید است و الاّ میتوان گفت ا و امنوا أَنْ یَأْتِیَهُمْ بَأْسُنٰا ضُحًى مثل غرق قوم نوح و فرعونیان و صیحه و صاعقه و غیر اینها بر امم سابقه وَ هُمْ یَلْعَبُونَ لعب بازى گریست و مراد اشتغال بدنیا است و تحصیل متاع چنانچه در جاى دیگر میفرماید وَ مَا اَلْحَیٰاةُ اَلدُّنْیٰا إِلاّٰ لَعِبٌ وَ لَهْوٌ انعام آیه 32 إِنَّمَا اَلْحَیٰاةُ اَلدُّنْیٰا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ محمّد صلّى اللّٰه علیه و آله و سلّم آیه 38 اِعْلَمُوا أَنَّمَا اَلْحَیٰاةُ اَلدُّنْیٰا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ زِینَةٌ وَ تَفٰاخُرٌ بَیْنَکُمْ وَ تَکٰاثُرٌ فِی اَلْأَمْوٰالِ وَ اَلْأَوْلاٰدِ حدید آیه 19، بالاخره دنیا یک خوابى بیش نیست چنانچه گذشت که حضرت نوح بملک الموت فرمود با اینکه دو هزار و پانصد سال عمر کرد مثل اینست که انسان از آفتاب بسایه رود [ نظرات / امتیازها ]

تفسیر إثنى عشری ج 4 ، ص 147
أَ وَ أَمِنَ أَهْلُ اَلْقُرىٰ :آیا ایمن شدند مخالفین و کافرین هر شهرى، أَنْ یَأْتِیَهُمْ بَأْسُنٰا ضُحًى :اینکه بیاید ایشان را عذاب ما در وقت چاشت که هنگام ارتفاع شمس است، وَ هُمْ یَلْعَبُونَ :و حال آنکه ایشان مشغول باشند به امور دنیویه که بازیچه گاه غافلان است یا مشتغل هستند به امورى که نفعى به آنها نرساند حاصل آیۀ کریمه تخویف است به نزول عذاب به مخالفین و عاصین، در وقتى که در غایت غفلت باشند، و آن حال نوم در شب و حال چاشت در روز، چه در این دو وقت غالب است بر مردم تشاغل، و عدم توجه و التفات به خالق

تبصره: شیخ أبو الفتوح رازى رحمه الله فرماید: مراد به قرى، اهل شهرهائى است که مصر باشند در کفر و معصیت، و مورد آیۀ شریفه مورد امر است به آگاهى و دوراندیشى و ترک غفلت، و آنکه ایمن نباشند از عذاب نه به شب و نه به روز

علامۀ مجلسى رحمه الله در جلد 17 بحار از سید بن طاوس رحمه الله که در کتاب سعد السعود فرماید: دیدم در زبور سورۀ 68 خداوند متعال فرماید: «ابن آدم لمّا رزقتکم اللّسان و اطلقت لکم الاوصال و رزقتکم الاموال، جعلتم الاوصال کلّها عونا على المعاصى کانّکم بى تغترّون و بعقوبتى تتلاعبون، و من اجرم الذّنوب و اعجبه حسنه فلینظر الارض کیف لعبت بالوجوه فى القبور و تجعلها رمیما!» پسر آدم، چون روزى فرمودم شما را لسان، و رها ساختم براى شما عطاها را، و روزى گردانیدم شما را اموال؛ قرار دادید عطاها و جوائز را تماما مساعد و کمک بر معاصى، آیا شما به من جرئت کردید و به عقوبت من بازى مى کنید! هرکه گناه نماید و معجب شود به حسن خود، پس هرآینه نظر کند زمین را، چگونه بازى مى کند با وجوه در قبور، و گردانیده است آن صورتها را پوسیده [ نظرات / امتیازها ]

«أَ وَ أَمِنَ أَهْلُ اَلْقُرىٰ » 95 مجمع: قاریهاى عراق با فتح و صداى بالاى واو خوانده اند، و دیگران با سکون واو قرائت کرده اند و معنى این است: اى محمّد آیا آسوده اند مردم آنجا که تو را دروغگو مى شمارند؟ تفسیر حسینى و روح البیان: یعنى آیا مردم مکّه آسوده هستند؟ و در تنویر المقباس هر دوى این جمله هاى تهدیدى را به مردم مکّه تطبیق کرده است

«وَ هُمْ یَلْعَبُونَ » 97 تنویر المقباس ابن عبّاس: یعنى که سرگرم و گرفتار کار بیهوده هستند

روح البیان: یعنى از بى خبرى و غفلت وقت خود را صرف کارهاى بیهوده مى کنند که نه بدین فایده دارد و نه به دنیا و مانند آن است که به بازى مشغول هستند [ نظرات / امتیازها ]

أَ فَأَمِنَ أَهْلُ اَلْقُرىٰ أَنْ یَأْتِیَهُمْ بَأْسُنٰا بَیٰاتاً وَ هُمْ نٰائِمُونَ ،تا: وَ هُمْ یَلْعَبُونَ کلمه بیات و تبییت بمعنى شبیخون زدن بر دشمن و شبانه بر دشمن تاختن است و این آیه و آیه بعد اشاره است به آن عذابهائى که بر کفار و مشرکین وارد گشته و گویا در مقام تهدید اهل مکه و دیگران را خاطر نشان مى کند بعذابهاى امم پیشینیان که وقتى آثار عذاب آنها را دیدند و شنیدند چگونه ایمن مى گردند که امثال چنان عذابهائى به آنها اصابت نکند درصورتى که کفار در تمام اوقات شب وقتى که در خواب استراحتند یا قبل از ظهر وقتى که مشغول کار و کسبند در همه حال در شرف بلاء و آفات مى باشند [ نظرات / امتیازها ]

و یا اینکه به هنگام روز در موقعى که غرق انواع بازیها و سرگرمى ها هستند دامان آنها را بگیرد ( أَ وَ أَمِنَ أَهْلُ اَلْقُرىٰ أَنْ یَأْتِیَهُمْ بَأْسُنٰا ضُحًى وَ هُمْ یَلْعَبُونَ ) یعنى آنها در همه حال در روز و شب،در خواب و بیدارى،در ساعات خوشى و ناخوشى همه در دست قدرت خدا قرار دارند،و با یک فرمان مى تواند همه زندگانى آنها را درهم بپیچد،بدون اینکه کمترین نیازى به مقدمه چینى و فراهم ساختن اسباب قبلى و گذشت زمان داشته باشد،آرى تنها در یک لحظه و بدون هیچ مقدمه ممکن است انواع بلاها بر سر این انسان بى خبر فرود آید عجیب این است با تمام پیشرفتى که بشر امروز در صنایع و تکنولوژى کرده و با وجود اینکه نیروهاى مختلف جهان طبیعت را مسخر خویش ساخته،در برابر این گونه حوادث به همان اندازه ضعیف و ناتوان و بى دفاع است که انسانهاى گذشته بودند،یعنى در برابر زلزله ها و صاعقه ها و مانند آن کمترین تفاوتى در حال او حتى نسبت به انسانهاى پیش از تاریخ پیدا نشده است،و این نشانه نهایت ضعف و ناتوانى انسان در عین قدرتمندى و توانایى او است،این واقعیتى است که باید همیشه مد نظر همه باشد [ نظرات / امتیازها ]

أَ وَ أَمِنَ أَهْلُ اَلْقُرىٰ أَنْ یَأْتِیَهُمْ بَأْسُنٰا ضُحًى وَ هُمْ یَلْعَبُونَ ؟ واژۀ «یَلْعَبُونَ » در اینجا کنایه از غفلت و بى خبرى است و اینکه آنان خودشان را مورد بازپرسى قرار نمى دهند

سؤال: در برابر عذاب خدا هیچ تفاوتى میان بیدارى و غفلت انسان وجود ندارد

بنابراین، هدف از ذکر نوم و لعب چیست ؟

پاسخ: هدف آن است که انسان به جهات ضعف خودش توجّه پیدا کند تا به یاد خدا بیفتد و یا از او بترسد [ نظرات / امتیازها ]