(و اصبر علی ما یقولون و اهجرهم هجرا جمیلا):(و در برابر گفته های آنهاصبر کن و چنانچه قهر نمودی ، قهری ملایم و خوشایند و سازنده بنما)مراد از (ذکر اسم رب )ذکر زبانی و رعایت مطابقت آن با قلب است و (تبتل )به معنای تضرع و زاری زبانی و یا انقطاع و بریدن از خلق و توجه به خداست ، در ظاهر،آیه شریفه درصدد توصیف نماز شب است و به پیامبر امر می نماید که در هنگام نمازاسمی از اسماء الهی یا لفظ جلاله الله و یا بسم الله را ذکر کن و در آن مداومت نما ونفس خود را با تضرع و زاری متوجه خداوند نما و یا از غیر او منقطع گشته و فقط متوجه پروردگارت باش ،(اما مطابق روایات وارده از اهل بیت (تبتل )به معنای تضرع و زاری است ) و این التفاتی که در این آیه از غیبت (در آیه قبلی ) به خطاب بکار رفته است به جهت تذکر دادن رابطه عبودیت و برانگیختن ذلت بندگی با ذکر صفت ربوبیت پروردگار می باشد.آنگاه به توصیف (ربک )پرداخته و می فرماید: او پروردگار مشارق و مغارب و رب همه عالم است ، نه اینکه فقط رب تو باشد و هیچ معبودی هم جز او نیست ، چون الوهیت فرع ربوبیت است ، حال که تنها رب همه عوالم الله است ، پس تنها معبود هم اوست ، لذا تو فقط او را در همه امورت وکیل بگیر و تمام کارهای خود را به خدا واگذارکن ،(وکیل گرفتن به معنای آنست که انسان دیگری را در جای خودش بنشاند) به گونه ای نه برای خود ونه غیر خود و نه هیچ یک از اسباب ظاهری استقلالی در تأثیر قائل نباشد و اینچنین توکلی مستلزم آنست که فرد در وظایف عملی و در عبادات و معاملات نیزاراده خود راتابع اراده تشریعی خدا کند و فقط طبق اراده او ومطابق قوانین اوعمل کند.آنوقت در ادامه خطاب می فرماید: لازمه وکیل گرفتن خدا این است که بر آنچه این کفار و مشرکین می گویند و با آن تو را اذیت و استهزاء می نمایند، صبر کنی و با آنها به خوبی قهر کنی ، یعنی با آنان به حسن خلق رفتار کرده و با خیرخواهی آنها را به سوی حق دعوت نمایی و گفته های آنها را با مقابله به مثل جبران ننمایی . [ نظرات / امتیازها ]