(ان الذین امنوا و عملوا الصالحات لهم جنات تجری من تحتها الانهارذلک الفوز الکبیر):(محققا کسانیکه ایمان آورده و اعمال صالح انجام دهند برایشان بهشتهایی خواهد بود که نهرها از زیر آن جاریست و این رستگاری بزرگ است )می فرماید: این کافران و سایر کفاری که مردان و زنان مؤمنان را به قصد منصرف شدن از دینشان عذاب و شکنجه می کنند و سپس از اعمال خود پشیمان نشده و به سوی خدا توبه و رجوع نمی کنند، عذابهای جهنم (درخت زقوم ، شراب غسلین و غل وزنجیرو ...) و عذاب سوختن را خواهند داشت و این معنا متوجه مشرکین قریش که مؤمنان راعذاب می کردند، می شود.در ادامه به مؤمنین وعده جمیلی می دهد که مایه دلگرمی آنهاست و می فرماید: آنهابهشتهایی چنین و چنان خواهد داشت و این نعمات فوز و سعادتی دائمی و لاینقطع است . [ نظرات / امتیازها ]

إِن‌َّ الَّذِین‌َ آمَنُوا: ‌به‌ درستی‌ ‌که‌ آنان‌ ‌که‌ ایمان‌ آوردند ‌به‌ ‌خدا‌ و ‌رسول‌ و قیامت‌، وَ عَمِلُوا الصّالِحات‌ِ: و ‌به‌ جا آوردند کارهای‌ شایسته‌ و پسندیده‌، مراد اشخاصی‌اند ‌که‌ ‌در‌ آتش‌ اخدود ‌ایشان‌ ‌را‌ انداختند، لَهُم‌ جَنّات‌ٌ تَجرِی‌: مر ‌ایشان‌ راست‌ بوستان‌هائی‌ ‌که‌ جاری‌ می‌شود، مِن‌ تَحتِهَا الأَنهارُ: ‌از‌ زیر درختان‌ ‌ یا ‌ مساکن‌ ‌ایشان‌ نهرها، ذلِک‌َ الفَوزُ الکَبِیرُ: ‌آن‌ ‌است‌ رستگاری‌ بزرگ‌. چه‌ ‌آن‌ متضمّن‌ اجلال‌ و اکرام‌ و افضال‌ و انعام‌ ‌است‌ ‌که‌ دنیا و آنچه‌ ‌در‌ ‌آن‌ ‌است‌ ‌در‌ جنب‌ ‌آن‌ ‌در‌ نهایت‌ حقارت‌ و پستی‌ ‌است‌.

[ نظرات / امتیازها ]

- مؤمنان داراى عمل صالح، برخوردار از بوستان هایى متعدد، در آخرت

إنّ الذین ءامنوا و عملوا الصـلحـت لهم جنّـت

2 - توأم بودن ایمان و عمل صالح، شرط پاداش آفرینى آن دو است.

إنّ الذین ءامنوا و عملوا الصـلحـت لهم جنّـت

3 - بهشت، داراى بوستان هاى متعدد است.

لهم جنّـت

4 - مؤمنانى که زیر شکنجه کافران جان دادند و در آتش آنان سوختند، مالک بوستان هاى بهشت خواهند شد.

إنّ الذین ءامنوا و عملوا الصـلحـت لهم جنّـت

ارتباط این آیه با آیه قبل، بیانگر برداشت یاد شده است.

5 - توبه سوزانندگان مردان و زنان مؤمن، به ایمان آوردن و انجام دادن اعمال صالح است.

ثمّ لم یتوبوا ... إنّ الذین ءامنوا و عملوا الصـلحـت لهم جنّـت

تقابل «اصحاب اخدود»، با «الذین آمنوا و عملوا الصالحات»، بیانگر این است که مراد از «لم یتوبوا» (در آیه قبل)، ترک توبه از کفر است.

6 - بوستان هاى بهشت، داراى نهرهایى فراوان که از زیر آن بیرون زده و جریان مى یابد.

لهم جنّـت تجرى من تحتها الأنهـر

حرف «من» براى ابتداى غایت است و دلالت دارد که آب نهرها، از منابع زیر زمینى بوستان ها تأمین مى شود. این احتمال نیز وجود دارد که با تقدیر گرفتن کلمه «اشجار»، مراد از «من تحتها»، «من تحت اشجارها» باشد.

7 - ایمان به خداوند و اعتقاد به عزّت، ستودگى، حاکمیت، مالکیت و گواه بودن او و انجام دادن تمامى اعمال صالح، مایه بهره بردن از مناظر سبز و پر درخت و زمین آب خیز بهشت است.

إلاّ أن یؤمنوا باللّه العزیز ... إنّ الذین ءامنوا و عملوا الصـلحـت لهم جنّـت تجرى من تحتها الأنهـر

برداشت یاد شده، از ارتباط این آیه با آیه هشتم و نهم استفاده مى شود. «الصالحات»، جمع محلى به «ال» و مفید عموم است. عموم در این موارد، عرفى است; یعنى، تمام آن چه میسّر است. «جنّة»; یعنى، بوستانى که با درختان خود زمین را پوشانده باشد. (مفردات راغب).

8 - تهدید و ترغیب، از روش هاى قرآن براى هدایت انسان ها است.

فلهم عذاب جهنّم ... لهم جنّـت تجرى من تحتها الأنهـر

9 - برخوردارى از بوستان هاى آب خیز بهشت، دستاوردى عظیم و آزادى بزرگ است.

ذلک الفوز الکبیر

«فاز به»; یعنى، به آن دست یافت و «فاز منه»; یعنى، از آن نجات پیدا کرد (قاموس). در این موارد ـ که حرف ربط آن ذکر نشده است ـ هر دو معنا مى تواند، مراد باشد. [ نظرات / امتیازها ]

[11] امّا ‌آن‌ معذّبان‌ باغهای‌ بهشت‌ ‌را‌ ‌در‌ انتظار خویش‌ دارند.

إِن‌َّ الَّذِین‌َ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحات‌ِ لَهُم‌ جَنّات‌ٌ تَجرِی‌ مِن‌ تَحتِهَا الأَنهارُ ذلِک‌َ الفَوزُ الکَبِیرُ‌-‌ ‌برای‌ کسانی‌ ‌که‌ ایمان‌ آوردند و ‌به‌ انجام‌ دادن‌ کارهای‌ نیک‌ و شایسته‌ پرداختند، بهشتهایی‌ ‌است‌ و ‌در‌ زیر درختهای‌ ‌آن‌ جویها روان‌، و ‌اینکه‌ پیروزی‌ بزرگی‌ ‌است‌.»

خواه‌ همچون‌ اصحاب‌ اخدود وارد چالشهای‌ بزرگ‌ ‌شده‌، ‌ یا ‌ ‌از‌ پیروان‌ ‌ایشان‌ بوده‌ باشند. و چه‌ پیروزی‌ ‌برای‌ ‌ایشان‌ بزرگتر ‌از‌ پایان‌ یافتن‌ رنج‌ و آزمایش‌ ‌ایشان‌ ‌در‌ رسیدن‌ کامل‌ ‌به‌ هدفها و خواسته‌هاشان‌ می‌تواند ‌باشد‌!؟ [ نظرات / امتیازها ]

آن گاه در بیان پاداش توحیدگرایانِ آزاده و عدالت خواه که در راه حق در آتش شقاوت بیدادگران سوختند و از آرمان هاى بلند خود دست بر نداشتند، مى فرماید:

إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ

بى گمان آن کسانى که ایمان به خدا و روز رستاخیز آوردند و کارهاى شایسته انجام دادند، براى آنان بوستان هایى در بهشت پر طراوت و زیبا خواهد بود که از زیر درختان آن جویبارها روان است.

ذلِکَ الْفَوْزُ الْکَبِیرُ

این است آن کامیابى بزرگ.

در آیه بدان دلیل رستگارى و کامیابى مردم با ایمان و شایسته کردار، بزرگ و پرشکوه وصف مى گردد، که نعمت و پاداش کسانى که به برکت ایمان و انجام کارهاى شایسته وارد بهشت مى گردند، نسبت به کسانى که به برکت فضل و کرامت خدا و یا شفاعت به بهشت راه یافته اند، به راستى پرشکوه و بزرگ است.

افزون بر آن این پاداش شکوهبار، با گرامیداشت و احترام ویژه اى همراه است. [ نظرات / امتیازها ]