1 - خداوند، بخیلان و زراندوزانى را که تکذیب گر پاداش هاى الهى اند، به آینده اى سخت دچار و راه گرفتارى به آن را برایشان هموار مى سازد.
فسنیسّره للعسرى
تعبیر «آسان ساختن» در این آیه، لزوماً تعبیرى استهزاآمیز نیست; زیرا مى توان گفت: مراد مهیّا ساختن زمینه درافتادن به فرجام سخت است.
2 - دور شدن از آیین اسلام، جز سختى و مشقّت، دستاوردى نخواهد داشت.
فسنیسّره للیسرى ... فسنیسّره للعسرى
بنابر یک احتمال، مراد از «یسرى» در آیات پیشین، شریعت اسلام است. در آن صورت، مصداق «عسرى» نقطه مقابل آن; یعنى، دور شدن از اسلام خواهد بود.
3 - گرفتارى به فرجام سخت، پیامد کردار ناروا است.
و أمّا من بخل و استغنى . و کذّب بالحسنى . فسنیسّره للعسرى
4 - فرجام نیک و بد، در اختیار خداوند است و زمینه هر دو را او فراهم مى سازد.
فسنیسّره للیسرى ... للعسرى
5 - فرجام هر کسى، وابسته به کردار او است.
فأمّا من أعطى ... فسنیسّره للیسرى . و أمّا من بخل ... فسنیسّره للعسرى
6 - بخلورزى و احساس بى نیازى از پاداش هاى الهى و تکذیب آن، مایه محرومیت از امدادهاى خداوند در دنیا و گرفتارى به فرجامى سخت در آخرت است.
و أمّا من بخل و استغنى . و کذّب بالحسنى . فسنیسّره للعسرى
مراد از «عسرى» ـ به قرینه آیه بعد ـ زمان سقوط و هلاکت است و بر دنیا و آخرت تطبیق مى کند. آیه «و إنّ لنا للآخرة و الاُولى» نیز مؤید تعمیم به آن دو است.
7 - بى تقوایى و ترک انفاق، سوق دهنده انسان به سوى فرجامى سخت
فأمّا من أعطى و اتّقى ... و أمّا من ... فسنیسّره للعسرى
8 - خداوند، در تأکید بر تفاوت فرجام انفاق گران با تقوا و بخیلان زراندوز، به سیطره شب و جلوه روز و به ذات خویش، سوگند یاد کرده است.
و الّیل ... إنّ سعیکم لشتّى . فأمّا من أعطى ... للیسرى . و أمّا من بخل ... فسنیسّره للعسرى
9 - «عن أبى جعفر(ع) فى قول اللّه عزّوجلّ «...فسنیسّره للعسرى» قال: لایرید شیئاً من الشرّ إلاّ یسّره له;(1)
از امام باقر(ع) درباره سخن خداى عزّوجلّ «فسنیسّره للعسرى»، روایت شده که فرمود: [هرکه بخل ورزد و خود را از خدا بى نیاز بیند و نیکوترین پاداش الهى را تکذیب کند]، درباره انجام دادن هیچ شرّى تصمیم نمى گیرد; جز آن که خداوند آن را براى او آسان مى سازد».
[ نظرات / امتیازها ]
به زودى راه دشوارى به او خواهیم نمود و پیش پایش خواهیم گذاشت.
فَسَنُیَسِّرُهُ لِلْعُسْرى
آرى، آن کسى که از پرداخت حقوق خدا و محرومان از داریى اش بخل ورزد، و با این کار نکوهیده بسان کسانى رفتار کند که خود را از مهر و رحمت خدا بى نیاز مى پندارند و با این کار پاداش پرشکوه خدا و بهشت زیباى او را دروغ شمارد، در آن صورت به کیفر این حق ناشناسى و حق کشى، و موانع میان او و عوامل تیره روزى و نگونسارى در دوزخ و عذاب را بر مى داریم و او را به حال خود رها مى کنیم.
[ نظرات / امتیازها ]
ما به زودى او را در مسیر دشوارى قرار مى دهیم (فسنیسره للعسرى ).
تعبیر ((فسنیسره للعسرى )) که در واقع دو تعبیر ظاهر متضاد است (ما راه آنها را به سوى مشکلات آسان مى سازیم ) نقطه مقابل ((فسنیسره للیسرى )) است
ولى گروه دوم توفیقاتشان سلب شده پیمودن راه براى آنها مشکل مى شود، و در دنیا و آخرت مواجه با سختیها خواهند بود،
[ نظرات / امتیازها ]
[10] چنین کسی به راه آسانی برای گرفتار شدن به مهلکهها دست مییابد، همچون کسی که از بلندی فرو افتد که هیچ نیازی به تعقل و فهم و اراده و عزم و اختیار ندارد. کسی که در یک راه کوهستانی اتومبیل میراند، اگر از فرمان غفلت ورزد، آیا برای برخورد با صخرهها، یا برای سقوط به ته دره، نیازی به عزم کردن اراده دارد! هرگز.
«فَسَنُیَسِّرُهُ لِلعُسری- راه رسیدن به دشواری را برای او میسر میسازیم.»
چنان که خداوند متعال گفته است: وَ مَن أَعرَضَ عَن ذِکرِی فَإِنَّ لَهُ مَعِیشَةً ضَنکاً.«3»
[ نظرات / امتیازها ]
فَسَنُیَسِّرُهُ لِلعُسری:
جواب شرط است نظر به اینکه که بشر در صورتی که طریقه غرور و خودخواهی را برگزیند و رذیله بخل و تضییع حقوق اجتماع را در خود تقویت نماید و علاقهای بجز جمع مال و منال و آسایش خود نداشته و خود را مورد نفرت اجتماع قرار داده و در زندگی جز خودخواهی و استقلال نظری ندارد و آنچنان مغرور است که بدعوت رسول صلّی اللّه علیه و آله و ندای آیات قرآنی که طنین آن جهان بشریت را فراگرفته گوش فرا ندهد بلکه اعراض نموده کفر و عناد ناحق را در خود تقویت نموده و صورت اعتقادی او جز افسانه سرائی نبوده اینگونه افراد بیگانه زندگی دشواری خواهند داشت بدلیل اینکه چنانچه ناصح مشفق او را بمسیر و غرض از زندگی خود آگاه نماید و او نیز گوش فرا دهد بطور حتم بحالت حیرت و گم گشتگی خود متوجه خواهد شد و هیچ چیز خاطر او را ایمن نخواهد بخشید جز غفلت از مسیر و اعراض از اینکه منتها سیر زندگی او چه خواهد شد.
نتیجه اینکه کافر و بیگانه در حیرت و ضلالت و گم گشتگی بسر میبرد هیچ چیز او را از اضطراب خاطر ایمن نمینماید جز غفلت از مسیر و منتها سیر و زندگی خود اینکه خود شاهد آنستکه چنانچه متوجه خطر مسیر خود گردد بطور حتم طریقه زندگی اعتقادی و عملی خود را تغییر داده و تجدید نظر در آن خواهد نمود از اینکه بیان استفاده شد یگانه امری که زندگی بیگانه و کافر را تأمین میبخشد همانا غفلت از مسیر و عدم توجه به منتهای سیر و زندگی خود میباشد و آیه فَسَنُیَسِّرُهُ لِلعُسری نیز نظر باین حالت رذیله غفلت دارد که پروردگار از نظر اقتضاء روانی کافر و بیگانه غفلت بر او غلبه خواهد نمود در حقیقت بحالت غفلت و بیخبری دوره آزمایش و زندگی که بسوی پرتگاه نیستی در حرکت و تکاپو است بسر میبرند و خطر آیندهای که در انتظار او است بسهولت و بیخبری بدان سو رهسپار است و هنگامی که بآستانه مرگ در آید مشاهده خواهد نمود سیرت ننگین خود را که تغییر پذیر نخواهد بود.
و در جمله فَسَنُیَسِّرُهُ از نظر توحید افعالی عدم توجه بمسیر و غفلت از منتها سیر خطر آینده را بساحت پروردگار نسبت داده و از نظر اقتضاء روانی او است.
[ نظرات / امتیازها ]