● حاجيه تقي زاده فانيد -
تفسیر حسینی همدانی
و مفاد آیه آنستکه مرا خبر ده چگونه خواهد بود حال عاقبت کسیکه عبد (محمّد) را منع کند و استهزاء نماید از خواندن نماز و سجده در برابر کعبه جز غضب ساحت پروردگار و عقوبت دوزخ استحقاق نخواهد داشت.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر خسروی
بنده (خدا) را زمانی که نماز می‌گذاشت که جزا و کیفر او چه شد و حال او نزد خدا چگونه بود و استحقاق او از عذاب چه بود).
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
بنده (خدا) را زمانی که نماز می‌گذاشت که جزا و کیفر او چه شد و حال او نزد خدا چگونه بود و استحقاق او از عذاب چه بود).
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر راهنما
1 - پیامبر(ص)، بنده ارجمند خداوند
عبدًا
براساس شأن نزول هاى متعدد، مراد از «عبداً» ـ که به جهت بیان عظمت، نکره آورده شده ـ پیامبر(ص) است.
2 - پیامبر(ص)، به طور مکرر و در حضور مخالفان خویش، نماز مى خواند.
إذا صلّى
از نهى مکرر ـ که مفاد فعل مضارع «ینهى» در آیه قبل است ـ اقامه مکرر نماز استفاده مى شود و برخورد مخالفان پیامبر(ص) با نماز آن حضرت، نشان مى دهد که نماز پیامبر(ص) از دید آنان مخفى نبوده است.
3 - نماز، جلوه عبودیت انسان است.
عبدًا إذا صلّى
4 - وادار ساختن مردم به ترک نماز، نادیده انگاشتن عبودیت آنان براى خداوند است.
أرءیت الذى ینهى . عبدًا إذا صلّى
انتخاب کلمه «عبد»، بیانگر دلیل تعجبى است که استفهام «أرءیت» بر آن دلالت داشت; یعنى، کسى که بندگان را به ترک نماز فرا مى خواند، چرا به بنده بودن آنان توجّه نمى کند؟
5 - تشریع نماز، در نخستین سال هاى بعثت
إذا صلّى
گرچه ممکن است کیفیت نمازى که رسول خدا(ص) در آغاز بعثت مى خواند، با نمازهاى پنج گانه اى که براى همیشه تشریع شده است، تفاوت هایى داشته و چه بسا به سجود و قصد قربت ـ که در ذیل سوره آمده ـ اکتفا مى شد; ولى آیه شریفه بر اصل تشریع عبادتى به نام «نماز» دلالت دارد.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر مجمع البیان
عَبْداً إِذا صَلَّى
در این آیات خداى فرزانه روى سخن را به پیامبر مى کند و اعلام مى دارد که از عملکرد زشت و ظالمانه «ابوجهل» - که کار سرکشى و طغیانش به جایى رسیده است که محمد (ص) را از نماز باز مى دارد - آگاه است و چیزى بر او پوشیده نخواهند ماند.
در روایت آمده است که «ابوجهل» از اطرافیان خود پرسید، آیا محمد (ص) در برابر چشم شما نیز پیشانى بر خاک مى نهد و نماز مى خواند؟ گفتند: آرى.
او نعره برآورد که: به آنچه ما سوگند یاد مى کنیم سوگند باد که اگر او را در حال سجده بیابم، با پاى خویش گردن او را مى شکنم!
آنان گفتند: آنجا را نگاه کن، محمد (ص) در آنجا نماز مى خواند.
او، با دیدن آن منظره، مغرورانه به سوى پیامبر رفت تاگردن آن بنده برگزیده خدا را به جرم سجده در برابر خدا و نماز و نیایش بشکند، اما هنگامى که نزدیک شد، بسان کسى که به عقب رانده شود، عقب نشینى کرد و بسان کسى که از خود دفاع کند به تلاش مذبوحانه پرداخت.
به او گفتند: چه مى کنى؟
گفت: هنگامى که بر او نزدیک شدم به ناگاه با خندقى آکنده از آتش و منظره اى هولناک و با بال و پرهایى عجیب رو به رو شدم که میان من و محمد (ص) قرار دارند.
پیامبر در این مورد فرمود: به آن خدایى که جانم در کف قدرت اوست سوگند، که اگر آن عنصر طغیانگر به من نزدیک شده بود، فرشتگان بند بند پیکر او را از هم جدا مى کردند، و اعضا و اندام هاى او را مى ربودند! والذى نفسى بیده لو دنا منى لا ختطفته الملائکة عضواًعضواً، فانزل اللَّه ارایت الذى ینهى... و آن گاه بود که این آیات بر قلب نورانى پیامبر فرود آمد.(214)
این شأن نزول و داستان فرود را «مسلم» در «صحیح» خود آورده است.
به هر حال تفسیر آیات مورد بحث این است که: هان اى محمد (ص)! آیا فرجام کار و عذاب دردناک آن عنصر طغیانگرى را که بنده برگزیده ما را از نماز و نیایش باز مى داشت دیدى؟
گفتنى است که پیام آیه جهانشمول است و روشنگرى مى کند که هر آن کس که بندگان توحیدگرا و پراخلاص خدا را از دین باورى و دیندارى و نماز و نیایش باز دارد سرنوشتى بسان «ابوجهل»، و عذابى همانند عذاب او خواهد داشت.
از امیرمؤمنان آورده اند که روز عید از خانه بیرون رفت و مردمى را در حال نماز دید. رو به آنان کرد و فرمود: هان اى مردم! ما در چنین روزى در حضور پیامبر بودیم، و کار به گونه اى نبود که پیش از فرارسیدن عید کسى نماز عید بخواند. یکى از حاضران پرسید: آیا از خواندن نماز عید پیش از رسیدن امام نهى نمى کنید؟
آن حضرت فرمود: نه، در این اندیشه نیستم که بنده را از نماز باز دارم، بلکه بر آن هستم که روایتى را از پیامبر برایتان روایت کنم.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر کشاف
( أرأیت الذی ینهی ) وروی أنه قال لرسول الله صلی الله علیه وسلم : أتزعم أن من استغنی طغی ، فاجعل لنا جبال مکة فضة وذهبا ، لعلنا نأخذ منها فنطغی فندع دیننا ونتبع دینک ، فنزل جبریل فقال : إن شئت فعلنا ذلک ، ثم إن لم یؤمنوا فعلنا بهم ما فعلنا بأصحاب المائدة ، فکف رسول الله صلی الله علیه وسلم عن الدعاء إبقاء علیهم . وروی عنه لعنه الله أنه قال : هل یعفر محمد وجهه بین أظهرکم ؟ قالوا : نعم . قال : فوالذی یحلف به ، لئن رأیته توطأت عنقه ، فجاءه ثم نکص علی عقبیه ، فقالوا له : مالک یا أبا الحکم ، فقال : إن بینی وبینه لخندقا من نار وهولا وأجنحة ، فنزلت ( أرأیت الذی ینهی ) ومعناه : أخبرنی عمن ینهی بعض عباد الله عن صلاته إن کان ذلک الناهی علی طریقة سدیدة فیما ینهی عنه من عبادة الله .
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیرآسان
عَبداً إِذا صَلّی- منظور از کلمه (عبدا) خود پیامبر اسلام است. زیرا چنانکه در مبحث سبب نزول گفته شد ابو جهل از نماز خواندن پیامبر اسلام جلوگیری مینمود- مؤلف.
زیرا در حدیث آمده: ابو جهل (به گروهی) میگفت: آیا نه چنین است که محمّد (ص) صورت خود را در میان شما برای خدا بخاک میمالد (و نماز میخواند!) گفتند: چرا. گفت: سوگند به آن کسی که به او سوگند یاد میشود اگر من بنگرم محمّد اینکه عمل را انجام دهد گردن او را پایمال خواهم کرد. گفتند: اینکه محمّد است که نماز میخواند. ابو جهل جلو رفت تا گردن پیامبر را پایمال نمایدولی ناگاه در حالی به عقب برگشت که دستهای خود را (سپر حرارت) قرار داده بود؟ هنگامی که به وی گفته شد: تو را چه شده! گفت. یک خندق آتش و هول و ترسی بین من و او موجود است. پیامبر اسلام فرمود: سوگند به حق آن کسی که جان من بدست قدرت او است اگر ابو جهل بمن نزدیک میشد فرشتگان هر یک از اعضای او را میربودند. پس از اینکه جریان بود که آیه مورد بحث به بعد نازل شد- مج.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیرهدایت
[10] آیا می‌بینی که چگونه راه نیکی را می‌برد، و بنده را از نزدیک شدن به پروردگارش باز می‌دارد.
«عَبداً إِذا صَلّی- بنده‌ای را که نماز می‌گزارد.»
نماز گزاردن و بندگی کردن و به خدا پناه بردن از ساده‌ترین حقوق آدمی است، و به دم زدن و خوراک خوردن و در جایی ساکن شدن می‌ماند، پس چگونه بعضی از مردم جرأت آن می‌کنند که اینکه حق را از دیگران سلب کنند! یقینا چنین کاری بزرگترین گناه است، و نهایت گمراهی را نشان می‌دهد که ممکن است کسی از مالدار شدن و طغیان کردن به آن برسد.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● سيد مصطفي فاطمي کيا -
تفسیر طبری(عربی)
فَقَالَ اللَّه لِنَبِیِّهِ مُحَمَّد صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ : أَرَأَیْت یَا مُحَمَّد أَبَا جَهْل الَّذِی یَنْهَاک أَنْ تُصَلِّیَ عِنْد الْمَقَام , وَهُوَ مُعْرِض عَنْ الْحَقّ , مُکَذِّب بِهِ , یُعْجِب جَلَّ ثَنَاؤُهُ نَبِیّه وَالْمُؤْمِنِینَ مِنْ جَهْل أَبِی جَهْل , وَجَرَاءَته عَلَى رَبّه , فِی نَهْیه مُحَمَّدًا عَنْ الصَّلَاة لِرَبِّهِ , وَهُوَ مَعَ أَیَادِیه عِنْده مُکَذِّب بِهِ . وَبِنَحْوِ الَّذِی قُلْنَا فِی ذَلِکَ قَالَ أَهْل التَّأْوِیل . ذِکْر مَنْ قَالَ ذَلِکَ : 29160 - حَدَّثَنِی مُحَمَّد بْن عَمْرو , قَالَ : ثنا أَبُو عَاصِم , قَالَ : ثنا عِیسَى ; وَحَدَّثَنِی الْحَارِث , قَالَ : ثنا الْحَسَن قَالَ : ثنا وَرْقَاء , جَمِیعًا عَنْ اِبْن أَبِی نَجِیح. عَنْ مُجَاهِد . فِی قَوْل اللَّه : { أَرَأَیْت الَّذِی یَنْهَى عَبْدًا إِذَا صَلَّى } قَالَ : أَبُو جَهْل , یَنْهَى مُحَمَّدًا صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ إِذَا صَلَّى . 29161 -حَدَّثَنَا بِشْر . قَالَ : ثنا یَزِید . قَالَ : ثنا سَعِید . عَنْ قَتَادَة { أَرَأَیْت الَّذِی یَنْهَى عَبْدًا إِذَا صَلَّى } نَزَلَتْ فِی عَدُوّ اللَّه أَبِی جَهْل , وَذَلِکَ لِأَنَّهُ قَالَ : لَئِنْ رَأَیْت مُحَمَّدًا یُصَلِّی لَأَطَأَنَّ عَلَى عُنُقه . فَأَنْزَلَ اللَّه مَا تَسْمَعُونَ . 29162 - حَدَّثَنَا اِبْن عَبْد الْأَعْلَى , قَالَ : ثنا اِبْن ثَوْر , عَنْ مَعْمَر , عَنْ قَتَادَة , فِی قَوْل اللَّه : { أَرَأَیْت الَّذِی یَنْهَى عَبْدًا إِذَا صَلَّى } قَالَ : قَالَ أَبُو جَهْل : لَئِنْ رَأَیْت مُحَمَّدًا صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یُصَلِّی , لَأَطَأَنَّ عَلَى عُنُقه . قَالَ : وَکَانَ یُقَال : " لِکُلِّ أُمَّة فِرْعَوْن , وَفِرْعَوْن هَذِهِ الْأُمَّة أَبُو جَهْل ". 29163 - حَدَّثَنَا إِسْحَاق بْن شَاهِین الْوَاسِطِیّ , قَالَ : ثنا خَالِد بْن عَبْد اللَّه , عَنْ دَاوُد , عَنْ عِکْرِمَة , عَنْ اِبْن عَبَّاس , قَالَ : کَانَ رَسُول صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یُصَلِّی , فَجَاءَهُ أَبُو جَهْل , فَنَهَاهُ أَنْ یُصَلِّیَ , فَأَنْزَلَ اللَّه : { أَرَأَیْت الَّذِی یَنْهَى عَبْدًا إِذَا صَلَّى } . .. إِلَى قَوْله : { کَاذِبَة خَاطِئَة } .
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● مسعود ورزيده -
تفسیرنمونه
بندهاى را به هنگامى که نماز مىخواند ( عبدا اذا صلى).
آیا چنین کسى مستحق عذاب و کیفر الهى نیست ؟ ! در احادیث آمده است : ابو جهل از اطرافیان خود سؤال کرد : آیا محمد در میان شما نیز ( براى سجده ) صورت به خاک مىگذارد ؟ گفتند : آرى ، گفت : سوگند به آنچه ما به آن سوگند یاد مىکنیم ، اگر او را در چنین حالى ببینم با پاى خود گردن او را له مىکنم ! به او گفتند : ببین ، او در آنجا مشغول نماز خواندن است ! ابو جهل حرکت کرد تا گردن پیامبر (صلىاللهعلیهوآلهوسلّم) را زیر پاى خود بفشارد ، ولى هنگامى که نزدیک آمد عقب نشینى کرده و با دستش گوئى چیزى را از خود دور مىکرد ! ، به او گفتند : این چه وضعى است در تو مىبینیم ؟ گفت : ناگهان میان خودم و او خندقى از آتش دیدم و منظره وحشتناک و همچنین بال و پرهائى مشاهده کردم ! در اینجا پیغمبر خدا (صلىاللهعلیهوآلهوسلّم) فرمود : قسم به کسى که جانم در دست او است اگر به من نزدیک شده بود فرشتگان خدا بدن او را قطعه قطعه مىکردند و عضو عضو او را مىربودند !
اینجا بود که آیات فوق نازل شد.
طبق این روایات آیات فوق در آغاز بعثت نازل نشده ، بلکه وقتى نازل شد که دعوت اسلام برملا شده بود ، و لذا عدهاى معتقدند تنها پنج آیه نخستین این سوره در آغاز بعثت نازل شده و بقیه با فاصله قابل ملاحظهاى بوده است.
ولى به هر حال این شان نزول هرگز مانع گستردگى مفهوم آیه نیست.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.