(قل ارایتم ما انزل الله لکم من رزق فجعلتم منه حراما و حلالا قل الله اذن لکم ام علی الله تفترون ):(بگو به من خبر دهید،آیا رزقی که خدا برای شمانازل فرموده و شما بعضی از آن را حلال و بعضی را حرام کردید، خدا به شمااجازه داده بود و یا به خدا افترا می زنید؟)، رزق آدمی اگر چه از زمین پدیدمی آید،اما خداوند می فرماید: آن را نازل کردیم و این مطلب اشاره به آنست که تمامی اشیاء محدود که در اختیار بشر قرار گرفته ، خزائن نامحدود آن در نزدخدای تعالی است واز آن خزائن به مقداری که خداوند مقدر نموده ، در عالم طبیعت نازل می شود،( و ان من شی ء الا عندنا خزائنه و ما ننزله الا بقدر معلوم )(22)،پس کلیه اسباب بقاء نوع بشر، شامل مأکولات و مشروبات و البسه ای که انسانها از آن استفاده می کنند همه و همه از ناحیه خزائن الهی نازل می شوند، و انسانها بعضی از آنها را حرام نموده و بعضی را حلال نمودند، ای پیامبر بگو آیا خداوند به شمااجازه چنین تقسیمی داده که رزق خدا را تقسیم به حلال و حرام نمایید، یاخودتان از نزد خود این احکام را جعل کرده و به خدا نسبت دروغ می دهید؟بدیهی است که مشرکان افترا زده اند، اما خداوند به نحوی لطیف وکنایه وار آنان را مذمت می نماید و صریحا مطلب را به آنان نمی فرماید. مشرکان از نزد خود آداب و سنن و عادات قومی را ایجاد نموده اند که از نزدخدا هیچ دلیلی بر مشروعیت آنها نازل نشده ، اما آنها برای مصالح و هوای نفسشان این احکام را قرار داده و آن را به خدا نسبت داده اند. و خدای متعالی خالق خلق است و کمال خلقت در آنست که خداوندمخلوقات خود را به کلیه قوا و وسایلی که آنها را به غایت و هدف خلقتشان می رساند، مجهز سازد،( ربنا الذی اعطی کل شیی ء خلقه ثم هدی )(23)،(پروردگار ماکسی است که پس از خلقت هر موجودی ، او را هدایت نمود)،و هیچ موجودی نمی تواند به کمال مطلوبش برسد، مگر از طریق صفات و اعمالی که خودش بایدبدست بیاورد، پس واجب است که دین ( قوانین جاری در صفات و اعمال اکتسابی ) کاملا با نظام خلقت و فطرت منطبق باشد. و از آنجا که انسان مجهز به جهاز تغذیه و زناشویی می باشد، لذا حکم فطرت او این است که غذا خورده و ازدواج کند، لذا در اسلام رهبانیت وجود ندارد،چون معارض با فطرت است . و جعل احکام مختص به خدای سبحان است و اوست که حلال و حرام راتشریع می نماید. [ نظرات / امتیازها ]

و «کلبى» نیز همین تفسیر را از «ابن عباس» آورده است.

آیا بر خدا دروغ مى بندید؟

در این آیات باز هم روى سخن با پیامبر گرامى است و خداى فرزانه به او دستور مى دهد که:

قُلْ اَرَاَیْتُمْ ما اَنْزَلَ اللَّهُ لَکُمْ مِنْ رِزْقٍ فَجَعَلْتُمْ مِنْهُ حَراماً وَ حَلالاً

اى پیامبر! به شرک گرایان بگو: چرا این روزیهایى را که خدا براى شما فرو فرستاده و آنها را حلال فرموده است، شما از نزد خدا برخى را روا و حلال مى سازید و برخى را بر خود حرام مى گردانید؟!

یاد آورى مى گردد که منظور ازتحریم این رزق و روزى حلال از سوى شرک گرایان، «سائبه»، «بحیره» «وصیله»(70) و برخى از فراورده هاى کشاورزى است که آنان بر خود حرام مى ساختند.

قُلْ َاللَّهُ اَذِنَ لَکُمْ اَمْ عَلَى اللَّهِ تَفْتَرُونَ.

اى پیامبر! بگو: آیا خدا به شما اجازه چنین کارى را داده است و یا بر خدا دروغ مى بندید؟!

منظور این است که خدا چنین اجازه اى به کسى نداده است، که حرام خدا را حلال، و روا و حلال او را حرام اعلان کند، و این شما هستید که بر او دروغ مى بندید. [ نظرات / امتیازها ]

أرأیتم ) أخبرونی و (ما أنزل الله ) "ما" فی موضع النصب بأنزل ، أو بأرأیتم ، فی معنی : أخبرونیه (فجعلتم منه حراما وحلالا) أی أنزله الله رزقا حلالا کله فبعضتموه وقلتم : هذا حلال وهذا حرام وکقولهم (هذه أنعام وحرث حجر) ، (ما فی بطون هذه الانعام خالصة لذکورنا ومحرم علی أزواجنا) (ءالله أذن لکم ) متعلق بأرأیتم . وقیل : تکریر للتوکید والمعنی : أخبرونی آلله أذن لکم فی التحلیل والتحریم فأنتم تفعلون ذلک بإذنه ، أم تتکذبون علی الله فی نسبة ذلک إلیه . ویجوز أن تکون الهمزة للانکار وأم منقطعة بمعنی : بل أتفترون علی الله ، تقریرا للافتراء . وکفی بهذه الایة زاجرة زجرا بلیغا عن التجوز فیما یسئل عنه من الاحکام وباعثة علی وجوب الاحتیاط فیه ، وأن لایقول أحد فی شی ء جائز أو غیر جائز إلا بعد إیقان وإتقان . [ نظرات / امتیازها ]

قُلْ اَرَاَیْتُمْ ما اَنْزَلَ اللَّهُ لَکُمْ مِنْ رِزْقٍ فَجَعَلْتُمْ مِنْهُ حَراماً وَ حَلالاً

اى پیامبر! به شرک گرایان بگو: چرا این روزیهایى را که خدا براى شما فرو فرستاده و آنها را حلال فرموده است، شما از نزد خدا برخى را روا و حلال مى سازید و برخى را بر خود حرام مى گردانید؟!

یاد آورى مى گردد که منظور ازتحریم این رزق و روزى حلال از سوى شرک گرایان، «سائبه»، «بحیره» «وصیله»(70) و برخى از فراورده هاى کشاورزى است که آنان بر خود حرام مى ساختند.

قُلْ َاللَّهُ اَذِنَ لَکُمْ اَمْ عَلَى اللَّهِ تَفْتَرُونَ.

اى پیامبر! بگو: آیا خدا به شما اجازه چنین کارى را داده است و یا بر خدا دروغ مى بندید؟!

منظور این است که خدا چنین اجازه اى به کسى نداده است، که حرام خدا را حلال، و روا و حلال او را حرام اعلان کند، و این شما هستید که بر او دروغ مى بندید. [ نظرات / امتیازها ]

1447. "Sustenance" is to be taken in both the literal and the metaphorical sense. In the literal sense, what fine and varied things Allah has provided for us on land and in sea and air, in the vegetable, animal, and mineral kingdoms? Yet narrow minds put artificial barriers against their use. In the metaphorical sense, what enchanting fields of knowledge and spiritual endeavour are provided in our individual and social lives? And who is to say that some are lawful and others forbidden? Supposing they were so in special circumstances, it is not right to attribute artificial restrictions of that kind to Allah and falsely erect religious sanctions against them. [ نظرات / امتیازها ]

بعد از آن پیغمبر صلّى اللّه علیه و آله را امر فرماید به مخاطبه با کفار: قُلْ أَ رَأَیْتُمْ :بگو اى پیغمبر محترم صلّى اللّه علیه و آله به مشرکین خبر دهید مرا مٰا أَنْزَلَ اَللّٰهُ لَکُمْ مِنْ رِزْقٍ :آنچه نازل فرمود خداى تعالى براى شما از روزى و آن را حلال فرمود فَجَعَلْتُمْ مِنْهُ حَرٰاماً وَ حَلاٰلاً :پس قرار دادید شما به خواهش نفسانى بعض آن را مانند: بحیره، و سایبه، و وصیله، و حام و برخى را حلال مثل غیر اینها و حال آنکه تمام آن را حق تعالى حلال و به سبب باران آنها را ایجاد فرماید قُلْ آللّٰهُ أَذِنَ لَکُمْ :بگو اى پیغمبر صلّى اللّه علیه و آله به آنها آیا خداى تعالى اذن داده شما را در این امر استفهام بر سبیل تقریع و ملامت است، یعنى حق تعالى اجازه نفرموده، و بدون دستور او این کار مى کنید أَمْ عَلَى اَللّٰهِ تَفْتَرُونَ :یا بر خداوند دروغ و افترا مى بندید و چون قسمت اول یعنى اجازۀ خدا نباشد، قسمت دوم یعنى افترا محقق یابد مورد آیۀ شریفه انکار و تقریع است نسبت به کسانى که از پیش خود تحلیل حرام یا تحریم حلال نمایند بدون حجت و بیّنه از جانب خدا

تبصره آیۀ شریفه دال است بر اینکه آنچه از جانب خدا نباشد باطل و افترا، و به سبب التزام به آن، البته شخص معاقب خواهد بود پس التزام و بناگذارى به ترک مستحبى یا فعل مکروهى حرام و تشریع، و موجب عقاب الهى است؛ زیرا فعل مستحب در نزد شارع رجحان دارد و التزام به ترک مخالف حکم شارع باشد و همچنین مکروه که ترکش ترجیح دارد التزام به فعل آن تقابل با حکم سبحانى است و نیز مباح که فعل و ترکش مساوى است و شارع مکلف را مختار نموده در آن و به سبب التزام هرآینه شخص خود را مضطر سازد، این مناقض حکم شریعت باشد

حاصل مطلب آنکه: در مقابل احکام الهى، بنده نباید التزام و بنائى گذارد، بلکه باید من جمیع الجهات و الحیثیات، متبع امر سبحانى و به هیچ وجه از خود استقلالى نداشته باشد و این مطلب غیر آن است که کسى مثلا در مدت عمر، مستحبى را ترک یا مکروهى را به جاآورد بدون قصد و الزام و عقد قلبى، و بأسى بر او نخواهد بود، منتها محروم از مصالح و فوائد آن گردیده، به خلاف قسم اول که التزام و عقد قلبى داشته بر ترک یا فعل، لذا مورد مؤاخذه سبحانى واقع شود

وجه تنظیم فخر رازى دو وجه بیان نموده: اول آنکه آیۀ شریفه طریق ثالثى است در اثبات نبوت حضرت رسالت صلّى اللّه علیه و آله بدین تقریر مخاطبۀ با قوم که: شما حکم مى کنید به حلّیت بعض اشیاء و حرمت بعض اشیاء و این حکم بدون امر الهى و بر سبیل افترا باشد و مقدمه دیگر آنکه: مى دانید محققا خداى متعال را حکمى خواهد بود، و چون مقدمۀ اول باطل شد به سبب افترا، هرآینه ثانى ثابت آید و مسلم است خداوند سبحان بدون واسطه با شما مخاطبه نفرماید پس مبرهن گردد که احکام را به شما رسانیده به توسط پیغمبرى که مبعوث فرموده میان شما به معجزات باهرات

دوم آنکه چون ذکر فرموده دلائل بر صحت نبوت پیغمبر و بیان نمود فساد سؤالات و شبهات آنها را در انکار آیات بینات، در این آیه فساد طریقۀ آنها را در شرایع و احکام مبین سازد، به اینکه تمیز بین اشیاء به حلال و حرام بدون دلیل عقلى و نقلى، البته طریق باطل و منهج فاسد باشد، و تعیین امورى که مدار نظام عالم بشریت است با خالق البشر است، و تمام آن را به لسان پیغمبر خاتم صلّى اللّه علیه و آله به شما تبلیغ فرموده [ نظرات / امتیازها ]

قُلْ بگو اى محمد مر کفار را: أَ رَأَیْتُمْ خبر دهید مرا مٰا أَنْزَلَ اَللّٰهُ لَکُمْ مِنْ رِزْقٍ آنچه فرو فرستاده خداى تعالى براى شما از روزى حلال ایراد انزال براى رزق اشارتست بر اینکه رزق مقدر در آسمانست باین معنى که اسباب آن از آنجاست پس گویا که از آسمان نازل میگردد فَجَعَلْتُمْ مِنْهُ حَرٰاماً وَ حَلاٰلاً پس گردانیدید شما بعضى از آن روزى را حلال و بعضى از آن را حرام چنانچه گفتید که: « مٰا فِی بُطُونِ هٰذِهِ اَلْأَنْعٰامِ خٰالِصَةٌ لِذُکُورِنٰا وَ مُحَرَّمٌ عَلىٰ أَزْوٰاجِنٰا » قُلْ بگو اى محمد، تکرار کلمۀ «قل» بجهت تأکید است آللّٰهُ أَذِنَ لَکُمْ آیا خداى دستورى داد مر شما را درین تحریم و تحلیل أَمْ عَلَى اَللّٰهِ تَفْتَرُونَ یا آنکه بر خداى تعالى افترا میکنید و دروغ مى گویید که « وَ اَللّٰهُ أَمَرَنٰا بِهٰا »میتواند که استفهام در « آللّٰهُ أَذِنَ لَکُمْ »انکارى باشد و کلمۀ «أم» در « أَمْ عَلَى اَللّٰهِ تَفْتَرُونَ »منقطعه باشد بمعنى «بل» باین معنى که بگو اى محمد: خداى تعالى اذن نداده شما را در تحریم ما أحل اللّٰه بلکه شما بر خداى تعالى در این اذن افترا میکنید و مى گویید: وَ اَللّٰهُ أَمَرَنٰا بِهٰا [ نظرات / امتیازها ]

قُلْ أَ رَأَیْتُمْ مٰا أَنْزَلَ اَللّٰهُ لَکُمْ مِنْ رِزْقٍ فَجَعَلْتُمْ مِنْهُ حَرٰاماً وَ حَلاٰلاً ظاهرا آیه در مقام سرزنش آنهائى است که بدون دانش و علم و بدون حکم حق تعالى بعضى از حیوانات را حرام گفتند مثل بحیره و سائبه و وصیله و امثال آن،و بعضى را حلال و از پیش خود تقسیم دیگرى نیز نمودید و بعضى را بر جماعتى حرام دانستند و بر جماعتى حلال در سوره انعام آیه 140 (وَ قٰالُوا مٰا فِی بُطُونِ هٰذِهِ اَلْأَنْعٰامِ خٰالِصَةٌ لِذُکُورِنٰا وَ مُحَرَّمٌ عَلىٰ أَزْوٰاجِنٰا)

قُلْ آللّٰهُ أَذِنَ لَکُمْ أَمْ عَلَى اَللّٰهِ تَفْتَرُونَ اى رسول اکرم[ص]به اینها بگو آیا خدا بشما چنین دستور داده که بعضى از آن چیزهائى که از سماء قدرت و کرم براى روزى شما نازل گردانیده ایم حلال دانید و بعض از آن را حرام گردانید یا بر خدا افتراء مى زنید و دروغ مى بندید و نسبت بخدا مى دهید،اشاره به اینکه بدون وحى که بتوسط سفراى الهى رسیده کسى مأذون نیست که از پیش خود حکمى صادر نماید [ نظرات / امتیازها ]

تفسیر: همه جا ناظر او است! در آیات گذشته سخن از قرآن و موعظه الهى و هدایت و رحمتى که در این کتاب آسمانى است در میان بود،و در آیات مورد بحث به همین مناسبت از قوانین ساختگى و خرافى و احکام دروغین مشرکان سخن مى گوید زیرا کسى که ایمان به خدا دارد و مى داند همه مواهب و ارزاق از ناحیه او است باید این حقیقت را نیز بپذیرد که بیان حکم این مواهب و مجاز و غیر مجاز آنها بدست پروردگار است و بدون اذن و فرمان او دخالت در این کار ناروا است در نخستین آیه مورد بحث،روى سخن را به پیامبر ص کرده،مى فرماید: به آنها بگو:چرا این روزیهایى را که خداوند براى شما نازل کرده است بعضى را حرام و بعضى را حلال قرار داده اید ؟!( قُلْ أَ رَأَیْتُمْ مٰا أَنْزَلَ اَللّٰهُ لَکُمْ مِنْ رِزْقٍ فَجَعَلْتُمْ مِنْهُ حَرٰاماً وَ حَلاٰلاً ) و بر طبق سنن خرافى خود پاره اى از چهار پایان را تحت عنوان سائبه و بحیره و وصیله و همچنین قسمتى از زراعت و محصول کشاورزى خود را تحریم نموده اید و خود را از این نعمتهاى پاک محروم ساخته،به علاوه این مربوط به شما نیست که چه چیز حلال و چه چیز حرام باید باشد،این تنها در اختیار فرمان پروردگار و خالق آنها است بگو آیا خداوند به شما اجازه داده است چنین قوانینى را وضع کنید،یا بر خدا افترا مى بندید ( قُلْ آللّٰهُ أَذِنَ لَکُمْ أَمْ عَلَى اَللّٰهِ تَفْتَرُونَ ) یعنى این کار از دو صورت خارج نیست،و شق سوم ندارد،یا باید با اجازه پروردگار صورت گرفته باشد،و یا تهمت و افترا است،و چون احتمال اول منتفى است بنا بر این چیزى جز تهمت و افترا نمى تواند باشد [ نظرات / امتیازها ]

نکته ها:
نمونه هایى از تحریم هاى بى دلیل مشرکان، در آیه ى 103 سوره مائده بیان شده است: «مٰا جَعَلَ اَللّٰهُ مِنْ بَحِیرَةٍ وَ لاٰ سٰائِبَةٍ وَ لاٰ وَصِیلَةٍ وَ لاٰ حٰامٍ » آنان سهمى از کشاورزى خود را براى بت ها و بتکده ها قرار داده و بر خود حرام مى کردند و یا آنچه را در شکم حیوانات بود، براى مردها حلال و براى زنان حرام مى دانستند؛ «وَ قٰالُوا مٰا فِی بُطُونِ هٰذِهِ اَلْأَنْعٰامِ خٰالِصَةٌ لِذُکُورِنٰا وَ مُحَرَّمٌ عَلىٰ أَزْوٰاجِنٰا»

امّا قرآن همه ى اینها را افترا بر خداوند و ناروا مى داند «عَلَى اَللّٰهِ تَفْتَرُونَ »
[ نظرات / امتیازها ]

قُلْ أَ رَأَیْتُمْ مٰا أَنْزَلَ اَللّٰهُ لَکُمْ مِنْ رِزْقٍ فَجَعَلْتُمْ مِنْهُ حَرٰاماً وَ حَلاٰلاً این آیه از لحاظ معنا به آیۀ 103 از سورۀ مائده که تفسیرش در جلد سوم گذشت نزدیک است خلاصۀ معنا این است: خداوند به پیامبرش دستور داد، تا به مشرکان مکه که برخى از چهارپایان را بحیره و برخى را سائبه قرار داده بودند، بگوید: به من خبر دهید، کدامین روزى را خدا براى شما عطا کرده که در آن حلال و حرام قرار داده است، تا شما دست به این تقسیم بندى بزنید استفهام در اینجا براى انکار است؛ یعنى خداوند چنین چیزى قرار نداده، بلکه شما از پیش خودتان این تقسیم بندى را انجام دادید و شما خود، حرام کردید آنچه را که حرام کردید قُلْ آللّٰهُ أَذِنَ لَکُمْ أَمْ عَلَى اَللّٰهِ تَفْتَرُونَ آنان به یقین نمى توانند ادّعا کنند که خدا به ایشان اجازه داده است بنابراین، مشخص است که آنها به خدا دروغ نسبت دادند [ نظرات / امتیازها ]