جمله «یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْراراً» موقعیت جزاء فعل شرط سابق را دارد چون جمله سابق که مى‏فرماید: «استغفروا …» هر چند به صورت امر است و لیکن در معناى جمله شرطیه است و مى‏خواهد بفرماید: «ان تستغفروا …» یعنى اگر از خداى تعالى طلب مغفرت کنید و به سوى او برگردید او از آسمان براى شما رحمت فراوان مى‏فرستد. [ نظرات / امتیازها ]

مراد از کلمه «سماء» ابر آسمان است نه خود آن، و اگر ابر را آسمان خوانده از این بابت است که کلمه «سماء» به معناى هر چیزى است که بالاى سر ما قرار گرفته و بر ما سایه افکنده باشد.

بعضى (مجمع البیان، ج 3، جزء 11، ص 170، تفسیر المنار، ج 12، ص 115) هم گفته‏اند: تقدیر آیه: «مطر السماء» است و یا مراد از کلمه «سماء»، مطر (باران) است و این تعبیر در استعمال شایع است. [ نظرات / امتیازها ]

کلمه «مِدْراراً» مبالغه از مصدر «در- ریزش» است و مورد استعمال اصلى در خصوص شیر پستان بود بعدها در مورد باران نیز به عنوان استعاره استعمال شده، چون هر دو، یعنى هم شیر و هم باران نفع و فایده دارد پس «ارسال سماء مدرارا» به معناى فرستادن ابرى است که چون پستان حیوانات، بارانهاى پى در پى و مفید ببارد بارانى که زمین به وسیله آن زنده شود و زراعت‏ها و گیاهان برویند و باغها و بستانها سبز و خرم گردند. [ نظرات / امتیازها ]

بعضى از مفسرین (تفسیر روح المعانى ج 12، ص 81) گفته‏اند: مراد از این زیاد کردن قوت، زیادتى در نیروى ایمان بر نیروى بدنها است یعنى اگر چنین کنید ما نیروى شما را دو چندان مى‏کنیم یکى نیروى بدن و یکى هم نیروى ایمانتان را چون مردم قوم هود نیروى بدنى داشتند و بدنهایشان قوى و محکم بود اگر ایمان مى‏آوردند نیروى ایمانشان نیز به نیروى بدنهایشان اضافه مى‏شد.
بعضى دیگر (تفسیر فخر رازى، ج 18، ص 81) گفته‏اند: مراد همان نیروى بدنیشان است هم چنان که مى‏بینیم نوح (علیه‌السلام) آنجا که همین وعده را به قوم خود مى‏دهد مى‏فرماید: «اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ إِنَّهُ کانَ غَفَّاراً یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْراراً وَ یُمْدِدْکُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنِینَ» (نوح/10-12).

علامه طباطبایی: ولى بعید نیست که بگوییم: هر دو جور زیادتى را شامل شود بهتر است. [ نظرات / امتیازها ]

این آیه شریفه اشعار و بلکه دلالت مى‏کند بر اینکه قوم هود گرفتار خشکسالى بوده‏اند و آسمان از باریدن بر آنان دریغ مى‏ورزیده و در نتیجه گرانى و قحطى در بین آنان پدید آمده بوده، که این معنا هم از جمله «یُرْسِلِ السَّماءَ» استفاده مى‏شود و هم از آیه شریفه زیر که مى‏فرماید: «فَلَمَّا رَأَوْهُ عارِضاً مُسْتَقْبِلَ أَوْدِیَتِهِمْ قالُوا هذا عارِضٌ مُمْطِرُنا بَلْ هُوَ مَا اسْتَعْجَلْتُمْ بِهِ رِیحٌ فِیها عَذابٌ أَلِیمٌ» (الأحقاف/24). [ نظرات / امتیازها ]

(این آیه) مى‏فهماند ارتباطى کامل بین اعمال انسانها با حوادث عالم برقرار است، حوادثى که با زندگى انسانها تماس دارد، اعمال صالح باعث مى‏شود که خیرات عالم زیاد شود و برکات نازل گردد، و اعمال زشت باعث مى‏شود بلاها و محنت‏ها پشت سر هم بر سر انسانها فرود آید و نقمت و بدبختى و هلاکت به سوى او جلب شود، و این نکته از آیات دیگر قرآنى نیز استفاده مى‏شود از آن جمله آیه زیر همین مطلب را بطور صریح خاطرنشان نموده، مى‏فرماید: «وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرى‏ آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ» (الأعراف/96) که ما در تفسیر آیات 94- 102 سوره اعراف در جلد هشتم این کتاب و نیز در تحت عنوان احکام اعمال در جلد دوم این کتاب پیرامون این مطلب بطور مفصل بحث کردیم. [ نظرات / امتیازها ]

از ضحاک نیز روایت شده که او گفته است: سه سال باران نبارید، هود به مردم فرمود: «اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْراراً- از پروردگارتان طلب مغفرت نموده پس از شرک ورزیدن توبه کنید تا خدا باران را به سوى شما گسیل دارد» اما آنها زیر بار نرفتند و هم چنان به شرک خود ادامه دادند.

علامه طباطبایی: این را هم باید دانست که روایات در باره داستان هود و عاد بسیار وارد شده اما مشتمل بر امورى است که به هیچ راهى نمى‏توان اصلاحش کرد، نه از طریق قرآن کریم و نه از طریق عقل و اعتبار، و به همین جهت از ذکر آن روایات صرفنظر کردیم.
و نیز اخبارى دیگر از طرق شیعه و اهل سنت آمده که بیانگر وضع باغى است که در این قوم بوده و مردى به نام «شداد» پادشاه آنان آن را پدید آورده بودند و این روایات همان است که در تفسیر آیه شریفه «إِرَمَ ذاتِ الْعِمادِ الَّتِی لَمْ یُخْلَقْ مِثْلُها فِی الْبِلادِ» (الفجر/7-8) وارد شده و به زودى در تفسیر سوره فجر در باره بى اعتبار بودن آن روایات بحث خواهیم کرد. ان شاء اللَّه تعالى.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]