(و یا قوم استغفروا ربکم ثم توبوا الیه یرسل السماءمدرارا و یزدکم قوه الی قوتکم و لا تتولوا مجرمین ):(و ای قوم من از پروردگارتان طلب آمرزش نموده و سپس بسوی او باز گردید تا باران مفید را از آسمان پی در پی بسویتان بفرستدو نیروئی بر نیرویتان اضافه کند و مبادا با حالت جرم و عصیان روی بگردانید)،آنگاه حضرت هود(ع ) از روی خیرخواهی به قوم خود می فرماید که از خداطلب آمرزش کنید تا گناهانتان را بپوشاند و با توبه بسوی او باز گردید تا ابرهای پر برکت را بسوی شما روانه کند و بارانهای پی در پی بر شما نازل نماید وگیاهان و زراعات شما سبز و خرم گردند و نیروی ایمانی بر نیروی بدنی شماافزوده گردد و هرگز از خدای یکتا اعراض نکنید و با حالت عصیان و گناه معبودهایی غیر از او اتخاذ ننمایید. این آیه دلالت می کند که اولا): قوم هود(ع ) مبتلا به خشکسالی و قحطی بوده اند، و ثانیا): ارتباط مستقیمی بین اعمال انسانها با حوادث وجودی عالم برقرار است ، یعنی اعمال صالحه باعث نزول برکات و جریان فیوضات وخیرات می گردند و اعمال ناشایست موجب نزول بلایا و بدبختی و هلاکت می شوند، همچنانکه در تفسیر آیه 96 سوره اعراف نیز به همین مطلب اشاره نمودیم (23). [ نظرات / امتیازها ]

سر انجام براى تشویق آنها و استفاده از تمام وسائل ممکن براى بیدار ساختن روح حق طلبى این قوم گمراه، متوسل به بیان پاداشهاى مادى مشروط مى‏شود که خداوند در اختیار مؤمنان در این جهان مى‏گذارد، مى‏گوید: «اى قوم من! از خدا به خاطر گناهانتان طلب بخشش کنید» (وَ یا قَوْمِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ).

«سپس توبه کنید و به سوى او باز گردید» (ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ).

اگر شما چنین کنید «به آسمان فرمان مى‏دهد قطره‏هاى حیاتبخش باران را بر شما پى‏درپى فرو فرستد» (یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْراراً).

تا کشت و زرع و باغهاى شما به کم آبى و بى آبى تهدید نشوند و همواره سرسبز و خرم باشند. به علاوه در سایه ایمان و تقوا و پرهیز از گناه و بازگشت به سوى خدا «نیرویى بر نیروى شما مى‏افزاید» (وَ یَزِدْکُمْ قُوَّةً إِلى‏ قُوَّتِکُمْ).

هرگز فکر نکنید که ایمان و تقوا از نیروى شما مى‏کاهد، نه هرگز.

بنابراین «از راه حق روى بر نتابید و در جاده گناه قدم مگذارید» (وَ لا تَتَوَلَّوْا مُجْرِمِینَ).

توحید خمیر مایه دعوت همه پیامبران-

تاریخ انبیاء نشان مى‏دهد که همه آنها دعوت خود را از توحید و نفى شرکت و هرگونه بت پرستى آغاز کردند، و در واقع هیچ اصلاحى در جوامع انسانى بدون این دعوت میسر نیست، چرا که وحدت جامعه و همکارى و تعاون و ایثار و فداکارى همه امورى هستند که از ریشه توحید معبود سیراب مى‏شوند. برگزیده تفسیر نمونه، ج‏2، ص: 353

اما شرک سر چشمه هرگونه پراکندگى و تضاد و تعارض و خودکامگى و خود محورى و انحصار طلبى است، و پیوند این مفاهیم با شرک و بت پرستى به مفهوم وسیعش چندان مخفى نیست.
[ نظرات / امتیازها ]

هود علیه السّلام فرمود:
وَ یا قَوْمِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ‌: و اى قوم من طلب آمرزش کنید پروردگار خود را به ایمان. ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ‌: پس برگردید به درگاه او به عبادت و اطاعت و دست از ستایش غیر بردارید. و شبهه‌اى نیست که تبرى از غیر سبحانى بعد از ایمان و توجه به درگاه الهى است. یا استغفار کنید از گناه گذشته و قاصد باشید بر عود نکردن در آینده. یا طلب آمرزش کنید از معاصى، پس دائم و ثابت باشید بر توبه از آن و سایر وجوهى که در اول همین سوره ذکر شده.
یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْراراً: تا بفرستد از آسمان بر مزروعات شما بارانى پیوسته. یا هود ایشان را وعده داد که اگر توبه کنند فراخى یابد بلاد ایشان و زیاد شود مزروعاتشان و پاکیزه شود میوه‌جاتشان به سبب بارانى که زندگانى یابند به آن. وَ یَزِدْکُمْ قُوَّةً إِلى‌ قُوَّتِکُمْ‌: و بیفزاید و زیاد فرماید قوّتى با قوت شما، یعنى اولادان بسیار به شما مرحمت نماید تا به مدد ایشان بر دفع دشمنان قادر شوید. یا بیفزاید قوتى در ایمان شما بر قوتى در ابدان شما؛ یا قوّتى بر قوّت شما، چون مردمان طویل و عریض و جسیم بودند. وَ لا تَتَوَلَّوْا مُجْرِمِینَ‌:
و اعراض مکنید از من و روى برمگردانید از پیغام الهى جل جلاله که در آن حال گناهکار و مصرّ بر آن باشید.
در منهج: یکى از حجّاب معاویه گوید: حضرت حسن بن على علیهما السلام را عرض کردم: من مال بسیار دارم و اولاد ندارم، چیزى تعلیم فرما تا حق تعالى به برکت آن مرا فرزندى مرحمت فرماید. فرمود: بر تو باد به استغفار نمودن. آن مرد همیشه استغفار نمودى به مرتبه‌اى که روزى هفتصد بار رسید و خداى متعال او را ده پسر داد. خبر به معاویه رسید، گفت: چرا از او نپرسیدى این را از کجا گفتى: اتفاقا روزى آن حضرت نزد او آمد، آن مرد منشأ را پرسید، حضرت فرمود: نشنیده که حق تعالى در قصه هود فرماید «وَ یَزِدْکُمْ قُوَّةً إِلى‌ قُوَّتِکُمْ» و در قصه نوح فرماید: «وَ یُمْدِدْکُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنِینَ». [ نظرات / امتیازها ]

(و ای‌ قوم‌ ‌من‌ طلب‌ آمرزش‌ کنید ‌از‌ کرده‌های‌ گذشته‌ ‌خود‌ ‌از‌ پروردگار ‌خود‌ و توبه‌ کنید ‌که‌ دیگر مرتکب‌ نشوید خداوند تفضلا ‌برای‌ ‌شما‌ باران‌های‌ رحمت‌ میفرستد.
وَ یا قَوم‌ِ استَغفِرُوا رَبَّکُم‌ غفر بمعنی‌ پوشیدن‌ ‌است‌ ‌یعنی‌ چیزی‌ ‌که‌ مکشوف‌ ‌است‌ مستور کنند و لذا کلاه‌ ‌خود‌ ‌را‌ مغفر نام‌ کرده‌اند ‌که‌ سر ‌را‌ میپوشاند و ‌از‌ خطر شمشیر حفظ میکند، و استغفار طلب‌ پوشیدن‌ ‌است‌ و معاصی‌ و اعمال‌ زشت‌ و عقائد فاسده‌ و اخلاق‌ رذیله‌ تماما روز محشر ‌بر‌ تمام‌ اهل‌ محشر مکشوف‌ میشود یَوم‌َ تُبلَی‌ السَّرائِرُ طارق‌ ‌آیه‌ 9، و احدی‌ قدرت‌ ‌بر‌ اخفاء ‌آن‌ ندارد جز پروردگار ‌که‌ ‌حتی‌ ‌از‌ نامه‌ عمل‌ محو میکند و ‌از‌ نظر ملائکه‌ کتبه‌ میبرد بلکه‌ یُبَدِّل‌ُ اللّه‌ُ سَیِّئاتِهِم‌ حَسَنات‌ٍ فرقان‌ ‌آیه‌ 70، و ‌اینکه‌ راجع‌ باعمال‌ سابقه‌ و عقائد فاسده‌ و اخلاق‌ قبیحه‌ ‌است‌ ‌که‌ انسان‌ واجد آنست‌.
ثُم‌َّ تُوبُوا إِلَیه‌ِ توبه‌ پشیمانی‌ ‌از‌ آنچه‌ ‌که‌ داشته‌ و عزم‌ ‌بر‌ ترک‌، توبه‌ ‌از‌ کفر ایمان‌ ‌است‌، توبه‌ ‌از‌ شرک‌ توحید ‌است‌، توبه‌ ‌از‌ اخلاق‌ خبیثه‌ اخلاق‌ حمیده‌ ‌است‌، توبه‌ ‌از‌ معاصی‌ ترک‌ ‌است‌، توبه‌ ‌از‌ ترک‌ واجبات‌ اتیان‌ ‌است‌، توبه‌ ‌از‌ حق‌ ‌النّاس‌ اداء ‌آنها‌ ‌است‌ کل‌ّ بحسبه‌.
یُرسِل‌ِ السَّماءَ عَلَیکُم‌ مِدراراً ‌یعنی‌ پی‌ ‌در‌ پی‌ صحراها سبز میشود، زرع‌ها بثمر میرسد، درختها بارور میشود، نهرها جاری‌ میشود، هوا لطیف‌ میشود ‌الی‌ ‌غیر‌ ‌ذلک‌ ‌از‌ فوائد باران‌.

وَ یَزِدکُم‌ قُوَّةً إِلی‌ قُوَّتِکُم‌ وَ لا تَتَوَلَّوا مُجرِمِین‌َ و زیاد میفرماید قوّت‌ ‌شما‌ ‌را‌ فوق‌ قوّه‌ای‌ ‌که‌ دارید و ‌بر‌ نگردید و اعراض‌ نکنید و رو باعمال‌ زشت‌ و اخلاق‌ قبیحه‌ و عقائد فاسده‌ نروید ‌که‌ مجرم‌ باشید.
دارد قوم‌ عاد قوای‌ بدنی‌ ‌آنها‌ بسیار بوده‌ طول‌ جسم‌ و عمر داشتند و عمارات‌ عالیه‌ و کشت‌ و زرع‌ و جنات‌ مفرّحه‌ داشتند میفرماید ‌اگر‌ استغفار و توبه‌ کردید ‌هم‌ ‌بر‌ طول‌ عمر و ‌هم‌ ‌بر‌ قوه‌ و قدرت‌ و ‌هم‌ ‌بر‌ مال‌ و ثروت‌ ‌هم‌ ‌بر‌ جاه‌ و مقام‌ ‌شما‌ افزوده‌ میشود وَ یَزِدکُم‌ قُوَّةً إِلی‌ قُوَّتِکُم‌ و ‌اگر‌ اعراض‌ کردید و بهمان‌ عقائد فاسده‌ و اعمال‌ قبیحه‌ و اخلاق‌ رذیله‌ ادامه‌ دادید مجرم‌ میشوید وَ لا تَتَوَلَّوا مُجرِمِین‌َ و جرم‌ ‌شما‌ زوال‌ نعم‌ و بلای‌ دنیوی‌ و عذاب‌ اخروی‌ ‌است‌ خواهید گرفتار شد. [ نظرات / امتیازها ]

«یُرْسِلِ اَلسَّمٰاءَ عَلَیْکُمْ مِدْرٰاراً» تا آخر آیه 52 نیشابورى: روایت شده است که سه سال باران براى ملّت هود نبارید و زنها نازا شدند، بدین جهت پاداش ایمان باران معیّن شد و مقصود از جمله ى «یَزِدْکُمْ قُوَّةً » عنایت فرزند است به آنها که به پاداش ایمان آنهم فراهم خواهد شد روایت کرده اند که حضرت حسن مجتبى روزى نزد معاویه بود، چون از آنجا بیرون رفت یکى از دربانهاى معاویه عرض کرد: من سرمایه دارم و فرزند ندارم علاج کارم چیست ؟ فرمود: زیاد استغفار کن او باین ذکر مشغول شد تا به روزى هفتصد مرتبه، و ده پسر از او پیدا شد چون معاویه از این راهنمائى و نتیجه ى آن خبردار شد، گفت چرا از آن حضرت نپرسیدى که این راهنمائى از کجا کردى ؟ چون موقعى دیگر آن حضرت وارد بر معاویه شد و این را پرسید، فرمود مگر این سخن هود را نخوانده اى «وَ یَزِدْکُمْ قُوَّةً إِلىٰ قُوَّتِکُمْ » و نیز این سخن نوح را « فَقُلْتُ اِسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ إِنَّهُ کٰانَ غَفّٰاراً یُرْسِلِ اَلسَّمٰاءَ وَ یُمْدِدْکُمْ بِأَمْوٰالٍ وَ بَنِینَ »؟ [ نظرات / امتیازها ]

وَ یٰا قَوْمِ اِسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ یُرْسِلِ اَلسَّمٰاءَ عَلَیْکُمْ مِدْرٰاراً وَ یَزِدْکُمْ قُوَّةً إِلىٰ قُوَّتِکُمْ وَ لاٰ تَتَوَلَّوْا مُجْرِمِینَ (یرسل)در محلّ جزم است در جواب امر(توبوا)و کسره او براى التقاء ساکنین است(مدرارا)بر وزن مفعال مأخوذ از درّ است ظاهرا چون آن جماعت داراى اشجار و زراعت و قوى هیکل بودند هود خواسته آنها را تشویق نماید به توبه و استغفار و ایمان این است که گفته اى جماعت از پروردگارتان طلب آمرزش نمائید و از شرک به وحدت بازآئید و خداى یکتا را بپرستید که اگر چنین کردید آسمان براى شما پى درپى مى بارد و حاصل شما زیاد مى گردد و مقصود از آسمان ابر است زیراکه عرب طرف بالا را سماء مى گوید و نیز اگر توبه کنید و بازگشت بخدا نمائید بر قوّتتان افزوده مى گردد و از حق تعالى اعراض نکنید درحالى که گناهکار باشید شاید هود مى خواهد به عادیان بفهماند و آنان را متذکر گرداند که تمام موجودات قشون حق تعالى و زیر فرمان اویند با دوستان خدا دوست و با دشمنان او دشمنند و منتظر فرمانند اگر شما رو بخدا آرید و از گناهان گذشته توبه کنید همه موجودات دوست شما مى گردند پس منافع و سعه مال و قوّت جسمانى شما افزوده خواهد گردید،قوله تعالى در سوره اعراف آیه 94 (وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ اَلْقُرىٰ آمَنُوا وَ اِتَّقَوْا لَفَتَحْنٰا عَلَیْهِمْ بَرَکٰاتٍ مِنَ اَلسَّمٰاءِ وَ اَلْأَرْضِ وَ لٰکِنْ کَذَّبُوا فَأَخَذْنٰاهُمْ بِمٰا کٰانُوا یَکْسِبُونَ ) [ نظرات / امتیازها ]

پیام ها
1- استغفار و توبه از گناهان، واجب است. اسْتَغْفِرُوا ... تُوبُوا
2- استغفار از گناهان، مقدّمه‌ى بازگشت به سوى خداست. اسْتَغْفِرُوا ... ثُمَّ تُوبُوا
3- استغفار و توبه‌ى فردى، سرنوشت جامعه را عوض نمى‌کند، بلکه جامعه باید متحوّل شود تا امداد الهى سرازیر گردد. یا قَوْمِ اسْتَغْفِرُوا ... تُوبُوا ... یُرْسِلِ‌
4- اعمال و عقاید، در رویدادهاى طبیعى مؤثّرند. تُوبُوا ... یُرْسِلِ‌ (قوم عاد به خاطر شرک و گناه، به کمبود و خشکسالى گرفتار شده بودند)
5- عوامل طبیعى، ما را از توجّه به اراده‌ى الهى بازندارد. «یُرْسِلِ السَّماءَ»
6- نظام و حکومت اسلامى اگر خواهان توسعه اقتصادى است باید طرح‌هاى معنوى را درجامعه توسعه دهد. تُوبُوا ... یُرْسِلِ السَّماءَ
7- جزاى دنیوى توبه و بازگشت به سوى خدا، ثروت و قدرت است. تُوبُوا ... یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْراراً وَ یَزِدْکُمْ قُوَّةً ...
8- گمان نکنیم که ایمان به خدا و توجّه به او، به معناى دور شدن از مال و سرمایه است. تُوبُوا ... یُرْسِلِ السَّماءَ ... یَزِدْکُمْ قُوَّةً
(اگر ایمان بیاوریم، نه تنها از اموال ما چیزى مطالبه نمى‌شود، بلکه به آنها افزوده نیز مى‌گردد «یَزِدْکُمْ»
9- با کُرنش در پیشگاه الهى و توبه و استغفار به درگار او، نه تنها کوچک نمى‌شویم، بلکه قوى، بزرگ و عزیزتر هم مى‌گردیم. «یَزِدْکُمْ قُوَّةً إِلى‌ قُوَّتِکُمْ»
10- قوم عاد، مردمى نیرومند بودند. «قُوَّةً إِلى‌ قُوَّتِکُمْ»
11- اگر قدرتِ ایمان، به قدرت جسمانى اضافه گردید، کامل مى‌شویم. «قُوَّةً إِلى‌ قُوَّتِکُمْ»
12- بوجود آوردن جامعه‌اى سالم وبرخوردار از نعمت ونیرومند، از اهداف ادیان آسمانى است. یا قَوْمِ‌ ... تُوبُوا ... یَزِدْکُمْ قُوَّةً إِلى‌ قُوَّتِکُمْ‌
13- قدرت اقتصادى، زمینه‌ساز سایر قدرت‌هاست. اوّل‌ «یُرْسِلِ السَّماءَ» آنگاه‌ «یَزِدْکُمْ قُوَّةً إِلى‌ قُوَّتِکُمْ»
14- در تبلیغ باید از شیوه‌ى تشویق نیز استفاده کرد. تُوبُوا ... یُرْسِلِ‌ ... یَزِدْکُمْ قُوَّةً إِلى‌ قُوَّتِکُمْ‌ (بیان نتایجِ مادّى، در راه رسیدن به هدف، مانعى ندارد)
15- روى‌گردانى از انبیا وبى‌اعتنایى به راه آنها، جُرم وگناه است. «مُجْرِمِینَ» [ نظرات / امتیازها ]

وَ یٰا قَوْمِ اِسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ تفاوت میان استغفار و توبه آن است که استغفار به معناى طلب آمرزش از گذشته، با صرفنظر از آینده است، امّا توبه درخواست آمرزش با تعهّد به ترک گناه در آینده مى باشد یُرْسِلِ اَلسَّمٰاءَ عَلَیْکُمْ مِدْرٰاراً وَ یَزِدْکُمْ قُوَّةً إِلىٰ قُوَّتِکُمْ وَ لاٰ تَتَوَلَّوْا مُجْرِمِینَ از این آیه برمى آید که قوم هود، کشاورز و دامدار بودند؛ زیرا خداى سبحان آنها را به فراوانى باران تشویق کرده است چنان که جملۀ «یزدکم قوة الى قوتکم» نشان مى دهد که آنها از مقدارى نیروى مادّى و معنوى برخوردار بوده اند و به این معنا، آیات 6 تا 8 از سورۀ فجر نیز اشاره دارد: «آیا ندیده اى که پروردگار تو با قوم عاد چه کرد؟ با ارم که ستون ها داشت ؟ و همانند آن در هیچ شهرى آفریده نشده بود» پرسش: خداوند در این آیه میان ایمان و فروفرستادن باران رابطه قرار داده است بنابراین، میان این آیه و سخن شما در تفسیر آیۀ 2 از سورۀ انفال و دیگر آیات که گفتید: ایمان موجب روییدن گندم نمى شود؛ زیرا خداوند جریان امور را برطبق سنّت هاى جهان هستى قرار داده است، چگونه مى توان جمع کرد؟ پاسخ: بله، خداوند جریان امور را براساس سنّت هاى جهان هستى قرار داده است و در این جهت، تردیدى وجود ندارد، لکن این امر، مانع از بروز معجزات و شکسته شدن سنّت هاى جهان هستى براثر حکمتى که آن را اقتضا مى کند نمى شود؛ زیرا تمامى اسباب و عوامل طبیعى و غیر طبیعى به مشیّت خداوند ختم مى شود بنابراین، تنها مشیّت او سبب الاسباب است گاهى این مشیّت قدسى به طور مستقیم و بدون واسطه به وجود چیزى تعلق مى گیرد و تمامى اسباب معمولى را از بین مى برد و در نتیجه، این چیز بدون سبب معمولى خود وجود پیدا مى کند نظیر توفان [ نظرات / امتیازها ]

خداوند بعد از حضرت نوح حضرت هود را ارسال فرمود بسوى قوم خود و معمول عرب آنستکه اهل هر قبیله‌اى بیکدیگر برادر خطاب میکنند و آنها اهل یک قبیله و از نسل عاد بودند و در این باب شمّه‌اى در سوره اعراف گذشت و بعد از آنکه آنحضرت بمنصب رسالت فائز شد خطاب بقوم خود فرمود و آنها را دعوت بتوحید و منع از شرک نمود و ادّعاء آنها را که میگفتند بتها با خدا شریکند در استحقاق عبادت و خداوند بآنها حقّ شفاعت داده باطل فرمود به این تقریب که این صرف ادّعاء بدون دلیل و افتراء بخداوند جلیل است و تصوّر نکنید که من در این دعوت قصد استفاده‌اى از شما دارم و بدانید که براى رضاى خدا بدون توقّع اجر و مزد میخواهم شما را براه راست هدایت نمایم چنانچه این طریقه مرضیّه تمام انبیاء عظام بوده که براى رفع تهمت و تأثیر موعظه و نصیحت این اظهار را در بدو دعوت مینمودند و انتظار دارم که شما تعقّل و تفکّر کنید اگر صدق گفتار مرا یافتید تصدیق نمائید و طلب مغفرت کنید از خداوند براى گناهان سابق خودتان و رجوع کنید از عبادت بتها بعبادت او تا خداوند بر شما تفضّل فرماید و مزارع و باغاتتان را بباران پى در پى سیراب و شما را بزیادتى قوّت کامیاب نماید چون آنها زارع بودند و احتیاج بباران و قوّت بدنى داشتند و از دعوت من اعراض ننمائید و اصرار بر گناه نداشته باشید قوم او در جواب گفتند تو دلیل و حجّت واضحى بر ادّعاء خود ندارى و معجزه‌اى نیاوردى که ما تصدیق تو را نمائیم با آنکه دلیل بر توحید واضح است و آنحضرت معجزاتى هم داشته ولى آنها تعقّل در ادلّه توحید نمى‌نمودند و معجزات را حمل بر سحر و شعبده میکردند و از باب تکبّر و عناد و لجاج نمیخواستند زیر بار گفتار حقّ بروند و دست از رویّه باطل خود بردارند لذا صریحا گفتند ما دست از عبادت خدایان خود که بتهایند بر نمیداریم بصرف گفتار تو و مأیوس باش از اجابت ما که بتو ایمان نخواهیم آورد بلکه گمان ما آنستکه چون تو بخدایان ما جسارت نمودى و آنها را باطل خواندى به غضب آنها گرفتار شدى و بتو آسیبى رسانده‌اند که دیوانه شدى لذا این اظهارات را مینمائى حضرت هود فرمود من خدا را گواه میگیرم و شما هم شاهد باشید که از بت و بت پرستى بیزارم و از شما ترسى ندارم هر مکر و حیله و تدبیرى که دارید در باره من‌
جلد 3 صفحه 91
بکار برید به اتّفاق یکدیگر و ابدا مهلت ندهید مر او این فرمایش را وقتى فرمود که تنها بود ولى مستظهر بلطف و کمک و حفظ الهى بود که از آنها با کثرت و قدرت و عداوتیکه داشتند نترسید و لذا در تعقیب این بیان فرمود من توکّل بخدا کردم که پروردگار من و شما است و قوّت و قدرت و عظمت او فوق هر قوّت و قدرت و عظمتى است و کسى از تحت اراده و نفوذ امر او بیرون نیست بلکه هر جنبنده و متحرّکى از انسان و حیوان مقهور و مسخّر در دست او است مانند کسیکه موى جلو سر کسى را در دست گرفته باشد و بهر جاى بخواهد بکشد ولى خدا کسى را براه باطل نمیکشد بلکه براه راست دعوت میفرماید چون خود بر راه حقّ و عدل ثابت و مستقیم است و مردم را بجانب خود سوق میدهد عیّاشى ره از امیر المؤمنین علیه السّلام نقل نموده که انّ ربّى على صراط مستقیم یعنى او بر حقّ است جزاى خوبى را به خوبى و جزاى بدى را ببدى میدهد و عفو میفرماید هر کس را بخواهد و مى‌بخشد منزّه و بلند مرتبه است پس اگر اعراض نمائید و رو گردان شوید من بوظیفه خود عمل نمودم و ظاهر آنستکه لفظ تولّوا بمعنى تتولّوا است بر سبیل حکایت قول حضرت هود و محتمل است بر سبیل حکایت از قول خدا باشد یعنى پس اگر اعراض کردند بگو من بوظیفه خود در ابلاغ رسالت و اتمام حجّت کوتاهى نکردم و اگر باز شما در قبول ایمان و اطاعت کوتاهى کنید خداوند شما را هلاک و نابود میفرماید و بجاى شما خلقى را موجود و متمکّن مینماید که مؤمن و مطیع باشند و شما بهیچ وجه نمیتوانید بخدا ضررى برسانید چون او بى‌نیاز از اطاعت و عبادت شما است و از انظار و افکار شما مخفى و مستور است و بر شما و اعمالتان رقیب و حفیظ و علیم است و هر کس را بجزاى عمل خود از خیر و شرّ خواهد رساند و هر کس را بخواهد از بلیّات حفظ خواهد فرمود .. [ نظرات / امتیازها ]