(فلعلک باخع نفسک علی اثارهم ان لم یؤمنوا بهذا الحدیث اسفا): (پس شاید تو بدنبال آنها از غم و تأسف اینکه چرا اینها به قرآن ایمان نمی آورند خودرا هلاک کنی )، این آیه و دو آیه بعدی در مقام خرسند نمودن و تسلای خاطررسولخدا ص است و می فرماید: مثل اینکه تو از شدت اندوه به جهت روی گردانی و اعراض این کفار از قرآن و شنیدن دعوت حقه خود، می خواهی خود راهلاک نموده و از بین ببرد . [ نظرات / امتیازها ]

فَلَعَلَّکَ باخِعٌ نَفْسَکَ عَلى‌ آثارِهِمْ إِنْ لَمْ یُؤْمِنُوا بِهذَا الْحَدِیثِ أَسَفاً «6»
حضرت پیغمبر صلّى اللّه علیه و آله به شنیدن این کلمه به غایت غمناک و نزدیک شد امیدى که به ایمان آنها داشت منقطع گردد؛ آیه شریفه در تسلیه خاطر آن سرور نازل شد:
فَلَعَلَّکَ باخِعٌ نَفْسَکَ‌: پس همانا که تو ستم کننده و هلاک نماینده و کشنده‌اى نفس خود را. عَلى‌ آثارِهِمْ‌: بر تحسر و اندوه بر اثر بازگشتن و پشت کردن آنها از ایمان. این تشبیه آن حضرت است به حال کسى که عزیزان و دوستان از او مفارقت کرده باشند، و او به طریق تحسّر بر آثار آنها نگرد و تأسف واندوه بر ایشان خورد. مراد آنکه کار آنها را بر خود آسان نما و غم بر دل بیغل منه. إِنْ لَمْ یُؤْمِنُوا بِهذَا الْحَدِیثِ أَسَفاً: اگر تصدیق نکنند به این سخن که قرآن باشد از شدت حسرت و تأسف یا از شدت غضب. حاصل آنکه معاتبه است از خداى تعالى به پیغمبر صلّى اللّه علیه و آله بر بسیارى حرص آن حضرت به ایمان قوم، حتى رسید به درجه‌اى که نزدیک بود خود را هلاک کند از شدت غصه و تأسف بر اعراض قوم و مخالفت آنان.
تبصره: تسمیه قرآن به حدیث، دال است بر آنکه قرآن حادث باشد نه قدیم. [ نظرات / امتیازها ]

فَلَعَلَّک‌َ باخِع‌ٌ نَفسَک‌َ عَلی‌ آثارِهِم‌ إِن‌ لَم‌ یُؤمِنُوا بِهذَا الحَدِیث‌ِ أَسَفاً «6»
‌پس‌ شاید تو جان‌ ‌خود‌ ترا بهلاکت‌ میاندازی‌ ‌بر‌ آثار ‌اینکه‌ کفار و مشرکین‌ اینکه‌ ایمان‌ نیاوردند باین‌ قرآن‌ مجید و فرمایشات‌ ‌آن‌ ‌از‌ روی‌ تأسف‌ ‌که‌ چرا ایمان‌ نمی‌آورند ‌با‌ ‌اینکه‌ بیانات‌ شریفه‌ حضرت‌ رسالت‌ فوق‌ العاده‌ علاقه‌مند ‌بود‌ بهدایت‌ و ارشاد قوم‌ و تأسف‌ میخورد ‌بر‌ اینکه‌ چرا ایمان‌ نمی‌آورند چنانچه‌ ‌در‌ جای‌ دیگر می‌فرماید إِنَّک‌َ لا تَهدِی‌ مَن‌ أَحبَبت‌َ وَ لکِن‌َّ اللّه‌َ یَهدِی‌ مَن‌ یَشاءُ وَ هُوَ أَعلَم‌ُ بِالمُهتَدِین‌َ قصص‌ ‌آیه‌ 56.
‌خدا‌ میداند کی‌ قابل‌ هدایت‌ ‌است‌ و قلبش‌ پاک‌ ‌است‌ و کی‌ قابلیت‌ ندارد و قلبش‌ سیاه‌ و قساوت‌ دارد کانّه‌ ‌اینکه‌ ‌آیه‌ شریفه‌ اشاره‌ باینست‌ ‌که‌ تو بوظیفه‌ رسالت‌ و تبلیغ‌ ‌خود‌ عمل‌ کن‌ ‌هر‌ ‌که‌ قابل‌ هدایت‌ ‌است‌ هدایت‌ می‌شود و ‌هر‌ ‌که‌ لیاقت‌ ندارد بکفر و شرک‌ ‌خود‌ می‌افزاید.
حافظ وظیفه تو دعا گفتن است و بس
در بند آن مباش که نشنید یا شنید

لذا می‌فرماید خود را بهلاکت نینداز فَلَعَلَّکَ باخِعٌ نَفْسَکَ لعل از جانب خدا تردید نیست بلکه اشاره باینست که نزدیک است خود را بهلاکت بیندازى حفظ الهى ترا نگاه داشته على آثارهم شرک و کفر و تکذیب رسول و او را ساحر و مجنون گفتند و قرآن را گفتند بافته او است و از دیگران فرا گرفته وَ قالَ الَّذِینَ کَفَرُوا إِنْ هَذا إِلَّا إِفْکٌ افْتَراهُ وَ أَعانَهُ عَلَیْهِ قَوْمٌ آخَرُونَ فَقَدْ جاؤُ ظُلْماً وَ زُوراً فرقان آیه 4.
إِنْ لَمْ یُؤْمِنُوا بِهذَا الْحَدِیثِ مراد از حدیث قرآن مجید است که مشتمل بر قضایا و حوادث واقعه در امم سابقه است و یکى از اسماء قرآن حدیث است و این جمله دلالت دارد بر رد کسانى که قرآن را قدیم میدانند قرآن کلام الهى است که بقدرة کامله خود ایجاد مى‏‌فرماید و البته حادث است و مسبوق بعدم مثل سایر مخلوقات و مثل کلامى که با موسى تکلّم فرمود و با حضرت رسالت لیلة المعراج اسفا البته جاى تأسف است چون مشتمل بر چندین معجزه که جهات او را در مقدمه در مجلّد اول بیان کردیم و با اینکه مشرکین و کفار عرب بهتر میفهمیدند جهات معجزه بودن او را لکن قساوت و حبّ جاه مانع قبول بود. [ نظرات / امتیازها ]

(آیه 6)- غصه مخور جهان میدان آزمایش است: از آنجا که در آیات گذشته سخن از رسالت و رهبری پیامبر صلّی اللّه علیه و آله بود، در این آیه به یکی از مهمترین شرایط رهبری که همان دلسوزی نسبت به امت است اشاره کرده، می‌گوید: «گویی می‌خواهی به خاطر اعمال آنان خود را از غم و اندوه هلاک کنی اگر به این گفتار ایمان نیاورند» (فَلَعَلَّکَ باخِعٌ نَفْسَکَ عَلی آثارِهِمْ إِنْ لَمْ یُؤْمِنُوا بِهذَا الْحَدِیثِ أَسَفاً) [ نظرات / امتیازها ]

فَلَعَلَّکَ بٰاخِعٌ نَفْسَکَ عَلىٰ آثٰارِهِمْ إِنْ لَمْ یُؤْمِنُوا بِهٰذَا اَلْحَدِیثِ أَسَفاً پس از نفى اتخاذ ولد و انذار و تبشیر، در این آیه به آن حضرت توصیه مى شود: از اینکه به قرآن ایمان نمى آورند خودت را از اندوه هلاک مکن، آن وقت در دو آیه بعدى این مطلب تکمیل مى شود «اسفا» مفعول له است براى «باخع» و یا در جاى حال قرار گرفته است منظور از «آثار» اعراض کفار است زیرا اثر علامت قدم راهرو است که حکایت از رفتن او دارد، یعنى گویى تو بر اعراض آنها خودت را از شدت اندوه خواهى کشت، اگر به این قرآن ایمان نیاورند اطلاق حدیث بر قرآن از آن بود که قرآن در آن روز، گفته هاى تازه اى بود [ نظرات / امتیازها ]

فَلَعَلَّکَ بٰاخِعٌ نَفْسَکَ عَلىٰ آثٰارِهِمْ إِنْ لَمْ یُؤْمِنُوا بِهٰذَا اَلْحَدِیثِ أَسَفاً خطاب به رسولش مى نماید که تو از شدّت حزن و اندوه بر کفر آنان و به این کلمه بزرگى که از دهن آنها بیرون مى آید چنان محزون و متأسّفى که شاید خودت را از غصّه بکشى و آیه اشاره به جدّیت و استقامت و پایدارى رسول است بر تبلیغ امر رسالت،و شاید نظر بعلم حضرتش باشد که این سیه بختان در اثر کفر و نسبت ولد بخدا دادن خود را در چه مهلکه بزرگى انداخته اند و تو از شدّت تأسف بر حال آنها و آن عذاب سختى که براى آنان مهیّا گردیده چنین متأسفى که نزدیک است خود را هلاک گردانى [ نظرات / امتیازها ]

فَلَعَلَّکَ بٰاخِعٌ نَفْسَکَ عَلىٰ آثٰارِهِمْ إِنْ لَمْ یُؤْمِنُوا بِهٰذَا اَلْحَدِیثِ أَسَفاً یعنى براثر دورى و روى گردانیدن آنان مراد از حدیث در اینجا، به اتفاق مفسران، قرآن است اینکه قرآن در اینجا به عنوان «حدیث» توصیف شده، دلیل است بر بطلان سخن کسى که مى گوید: قرآن قدیم است تردیدى نیست که پیامبر صلّى اللّه علیه و آله نیکى و هدایت را براى هر انسانى، بدون استثنا، مى خواهد، چنان که شما آن را براى فرزندتان مى خواهید و من هم براى فرزندم مى خواهم پیامبر صلّى اللّه علیه و آله نیز اگر کسى راه گمراهى و هلاکت را مى پیمود، غمگین مى شد و رنج مى کشید، همان گونه که پدر از هلاکت فرزندش رنج مى برد در این آیه، خداوند پیامبرش را براثر اینکه وى دوست دارد که به سبب روى گردانیدن دیگران از حق و هدایت، خود را هلاک سازد، مورد عتاب قرار داده و به او فرموده است: به سبب آنان دلتنگ مباش که آنان به سوى ما بر مى گردند و آن گاه حسابشان بر عهدۀ ماست [ نظرات / امتیازها ]