فَإِنْ آمَنُوا بِمِثْلِ ما آمَنْتُمْ بِهِ فَقَدِ اهْتَدَوْا وَ إِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّما هُمْ فِی شِقاقٍ فَسَیَکْفِیکَهُمُ اللَّهُ وَ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ (137)
فَإِنْ آمَنُوا: پس اگر ایمان آرند یهود و نصارى، بِمِثْلِ ما آمَنْتُمْ بِهِ: به مثل آنچه ایمان آوردهاید شما اى مهاجر و انصار به آن، یعنى به همه انبیاء و کتب آسمانى، فَقَدِ اهْتَدَوْا: پس هر آینه هدایت یافتهاند. مفسرین گفتهاند: ظاهر آیه از باب تعجیز باشد، یعنى اگر توانند اهل کتاب ایمان آرند به دینى که مثل دین مؤمنان باشد، هر آینه مهتدى شوند، لکن آنچه مؤمنان به آن گرویدهاند مثل و مانند ندارد، لذا به هیچ چیز مهتدى نشوند مگر به دین اسلام. وَ إِنْ تَوَلَّوْا: و اگر پشت کنند و اعراض نمایند از دین اسلام، فَإِنَّما هُمْ فِی شِقاقٍ: پس اینست و جز این نیست بدرستى که ایشان در مقام مخالفت و نزاعند. و تسمیه مخالفت به شقاق جهت آنست که هر یک از متخالفین در شقى هستند غیر شق دیگر، و این به سبب آنست که چون اعراض از ایمان نموده به کفر داخل شدند.
تنبیه: در کتاب کافى- کلینى به اسناد خود از حضرت باقر علیه السّلام فرمود در آیه «آمَنَّا بِاللَّهِ وَ ما أُنْزِلَ إِلَیْنا» اینست و جز این نیست قصد شده به آن
حضرت على و فاطمه و حسن و حسین علیهم السّلام و جارى است بعد از ایشان در ائمه علیهم السلام. «1» بازگشت کند فرمایش خدا در مردم که اگر ایمان آرند به مثل آنچه شما ایمان آوردهاید به آن، یعنى حضرت على و فاطمه و حسن و حسین علیهم السّلام، پس بتحقیق هدایت یافتهاند، و اگر پشت کنند و اعراض نمایند، پس بدرستى که ایشان در شقاق هستند «2» حضرت صادق علیه السّلام تفسیر شقاق را به کفر فرموده. «3» بعد از آن براى تسلیه خاطر مؤمنان وعده مىفرماید که: فَسَیَکْفِیکَهُمُ اللَّهُ: پس زود است که خدا کفایت فرماید و بازدارد شر یهود و نصارى را، وَ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ: و او است شنوا مقاله موحدان و کافران را از اقرار و انکار، دانا است به اعتقاد صحیح و فاسد هر دو گروه. بنا بقولى این از تمامیت وعد است، یعنى حق تعالى مىشنود اقوال شما را و مىداند اخلاص شما را، پس البته ثواب عظیم مرحمت فرماید، و یا وعید است به معرضان، یعنى مىشنود آنچه اظهار مىکنند از حسد و غل، و مىداند آنچه پنهان مىکنند، پس آنها را عقوبت فرماید.
تبصره: آیه شریفه دال است بر نبوت ختمى مرتبت صلّى اللّه علیه و آله و سلّم و صدق دعوى آن حضرت، زیرا این اخبار است به آنچه بعد واقع شد از مخذولیت و مغلوبیت کفار و نصرت و فتح اسلام؛ پس از امور غیبیه و مثبت نبوت ختمیه مىباشد.
[ نظرات / امتیازها ]
فَإِنْ آمَنُوا بِمِثْلِ ما آمَنْتُمْ بِهِ فَقَدِ اهْتَدَوْا وَ إِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّما هُمْ فِی شِقاقٍ فَسَیَکْفِیکَهُمُ اللَّهُ وَ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ (137)
ترجمه
پس اگر ایمان آوردند بمانند آنچه ایمان آوردید بآن پس بتحقیق هدایت شدند و اگر روى گرداندند پس همانا ایشان در خلاف و نزاعند پس زود باشد باز دارد از تو شر ایشان را خدا و او است شنواى دانا.
تفسیر
گفتهاند کلمه مثل زائد است یعنى اگر ایمان آوردند بآنچه شما ایمانآوردید بآن و از ابن عباس روایت شده که مثل را نخوانید چون خداوند مانند ندارد و بیانات دیگرى هم شده است که خلاف ظاهر است و بنظر حقیر کلمه مثل در معنى خود استعمال شده و حاجت بتوجیه ندارد زیرا ایمان در این آیه یا اقرار بلسان است چنانچه از روایات مفسره آیه سابقه معلوم شد هر فرد از اقرارى مثل فرد دیگر است چونکه امثال افراد یک نوع را گویند و یا اعتقاد قلبى است آنهم باعتبار تعدد قلوب داراى افرادى است که امثال یکدیگرند و حاصل آنکه ایمان هر کس مثل ایمان دیگرى است در آنکه بتوحید و نبوت و سایر عقائد حقه تعلق گرفته است در هر حال اگر ایمان آوردند مانند اهل ایمان راه هدایت را یافته و به مقصود رسیدهاند و اگر اعراض کردند معلوم میشود در مقام نزاع و مخالفت و طغیانند و در مجمع از حضرت صادق روایت نموده که در کفرند و بزودى خداوند شر آنها را از مسلمانان دفع و رفع فرموده و فتح و ظفر و نصرت را نصیب اهل ایمان خواهد فرمود و خدا شنوا است اقرار لسانى و دانا است اعتقاد قلبى را.
[ نظرات / امتیازها ]